Ενα χρέος εκπληρώνεται αυτές τις μέρες. Στην καρδιά του Γράμμου, στο χωριό Θεοτόκος, η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ θα εγκαινιάσει Μουσείο - Μνημείο για τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Στα εγκαίνια θα παρευρεθεί ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, και θα μιλήσει ο Δημήτρης Γόντικας, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Τα εγκαίνια θα γίνουν το Σάββατο 19 Αυγούστου, στις 11 το πρωί.

Για την κατασκευή του Μουσείου γράφει σήμερα στον «Ριζοσπάστη» η αρχιτέκτονας Κέλλυ Παπαϊωάννου, μέλος του Τμήματος Παιδείας της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Σε μια από τις κορυφές του Γράμμου, πάνω από τον ποταμό Σαραντάπορο, το Κόμμα μας έστησε ένα Μνημείο αντάξιο της γιγάντιας μάχης και της σημασίας της στην ταξική πάλη των μαχητών του ΔΣΕ. Δίπλα στο Μνημείο, σε οικόπεδο που δωρίστηκε γι' αυτόν το σκοπό από την οικογένεια του συντρόφου Χρήστου Ζούνη, το παλιό οίκημα της οικογένειας μετατράπηκε σε μουσειακό χώρο.

Οι παλιές κάμαρες του σπιτιού ενώθηκαν για να αποτελέσουν μια ενιαία μουσειακή αίθουσα, όπου μπορεί κανείς να περιηγηθεί και να μελετήσει το πλούσιο αρχειακό υλικό. Τα τεκμήρια που εκτίθενται απαρτίζονται κυρίως από σπάνιες φωτογραφίες, όπου απεικονίζονται πλευρές της δράσης του ΔΣΕ, των δραστηριοτήτων και της ζωής των μαχητών, στις κορφές του Γράμμου. Ο επισκέπτης, σκύβοντας πάνω από το φωτογραφικό υλικό, θα αναγνωρίσει τοπία της γύρω περιοχής, τοπία που πέρασε κατευθυνόμενος προς το Μουσείο, ή ακόμα, που αγναντεύει έξω από τα παράθυρα του Μουσείου. Στις προθήκες του Μουσείου εκτίθεται υλικό που συλλέχτηκε από τη γύρω περιοχή, προσθέτοντας ιδιαίτερη αξία, ιστορική αλλά και συναισθηματική, στα αντικείμενα και ντοκουμέντα της έκθεσης.

Το παραδοσιακό σπίτι υπέστη συνολική ανακαίνιση, με τη συνεισφορά και την εθελοντική δουλειά συντρόφων, με στόχο τη λειτουργικότητά του ως μουσειακού χώρου, χωρίς όμως να αλλοιωθούν οι βασικές ποιότητες της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που απαντώνται συνολικά στο χωριό Θεοτόκος. Οι παρεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν ήταν οι απαραίτητες, προκειμένου να προκύψει ένας χώρος προσβάσιμος από όλους, λιτός, ώστε να αφήνει την προτεραιότητα στα πολύ σημαντικά ιστορικά τεκμήρια που εκτίθενται. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάρτηση φωτογραφιών και την υποδοχή αντικειμένων και εγγράφων, περιορίστηκαν ως επί το πλείστον στα στοιχεία που η ίδια η παραδοσιακή αρχιτεκτονική φέρει και μπορεί να ενσωματώσει.

Εισερχόμενος κανείς στο Μουσείο, μπορεί να δει κατατοπιστικούς χάρτες της περιοχής και χάρτες μαχών, ώστε να τοποθετήσει στο γεωγραφικό χώρο όλη την πορεία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και κυρίως τις τελευταίες ηρωικές στιγμές της. Πρόσωπα των ανταρτών περιστοιχίζουν τον επισκέπτη, για να θυμίζουν ότι η ηρωική πράξη τους βρίσκεται κυρίως στο ότι ούτε μια στιγμή δεν βαρυγκώμησαν, δεν λιποψύχησαν, δεν έκαναν πίσω, παρά βάδιζαν με το χαμόγελο και την αισιοδοξία μέχρι τέλους. Από αυτές τις εικόνες προκύπτει και ο μεγάλος διαπαιδαγωγητικός ρόλος ενός τέτοιου Μουσείου, που επιδιώκουμε να συνδυάζει ιδιαίτερα στη νεολαία την ιστορική γνώση με τη συνείδηση της αναγκαιότητας και του εφικτού μιας άλλης, σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Από τα παράθυρα του σπιτιού, που παρέμειναν ως είχαν, προκειμένου να μη μεταβληθεί η όψη παραδοσιακής οικίας, μπορεί κανείς να αντικρίσει πέρα μακριά τις κοίτες του Σαραντάπορου, τις κορφές του Γράμμου, αλλά και το Μνημείο που στήθηκε στον προαύλιο χώρο του Μουσείου.

Το Μουσείο της Θεοτόκου εντάσσεται σε ένα δίκτυο ιστορικών χώρων και μνημείων που φιλοτέχνησε το Κόμμα μας, τιμώντας την 100χρονη πορεία του και τις κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης, τους χιλιάδες νεκρούς του από κορφή σε κορφή της Ελλάδας. Μέσα από αυτήν τη δραστηριότητα, φιλοδοξούμε αφενός να τονίσουμε πως η συλλογική μνήμη του λαού μας δεν συμπίπτει με την επίσημη μνήμη, που γιορτάζει και η σημερινή συγκυβέρνηση, οργανώνοντας φιέστες "αριστεροσύνης", όπως στο Σκοπευτήριο. Αφετέρου, το Κόμμα μας δεν αντιμετωπίζει αυτήν τη δραστηριότητα της μνήμης ως απλά μια επίκληση, ούτε καν ως απλό φόρο τιμής. Πρόκειται για μια συλλογική, επίπονη και επιστημονική δραστηριότητα, κατά την οποία συλλέγεται, διασταυρώνεται και ταξινομείται το ιστορικό υλικό, παλιό και νέο. Επιπλέον, καταγράφονται οι τοπικές μνήμες, αποτυπώνονται τα στοιχεία της προφορικής ιστορίας και αξιολογούνται συγκριτικά με τα ιστορικά τεκμήρια, μέσω μιας αυστηρής επιστημονικής μεθοδολογίας. Είναι, επομένως, μια πολύ σοβαρή διαδικασία για το Κόμμα μας, η οποία συνεχώς φέρνει στο φως νέα ιστορικά στοιχεία, νέες μαρτυρίες, τις οποίες μελετάμε συλλογικά, εξειδικεύοντας συνεχώς πλευρές της στρατηγική μας, εμπλουτίζοντας την πείρα μας.

Τα εγκαίνια του Μνημείου και Μουσείου της Θεοτόκου στις 19 Αυγούστου πιστεύουμε ότι θα αποτελέσουν ένα σημαντικό εφαλτήριο για όλους εμάς, αλλά και για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής, των χωριών της Κόνιτσας, του Γράμμου, προκειμένου να γνωρίσουμε καλύτερα την Ιστορία του ΔΣΕ, να θυμηθούμε, να συγκινηθούμε, να πάρουμε κουράγιο».