Τον απόλυτο έλεγχο της επικουρικής ασφάλισης, φορολογικές και άλλες διευκολύνσεις για τις υφιστάμενες δραστηριότητές τους και γενικότερα τη δραστική συρρίκνωση και ουσιαστικά την κατάργηση της δημόσιας και κοινωνικής ασφάλισης, απαιτούν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες. Αμεσος στόχος τους είναι να καρπωθούν την τεράστια περιουσία των επικουρικών ασφαλιστικών ταμείων και να συνεχίσουν βεβαίως να διαχειρίζονται τα μελλοντικά έσοδα ενός πολύ σημαντικού τμήματος της ασφάλισης, κερδοσκοπώντας ασύστολα.

Η πρότασή τους βασίζεται στην εφαρμογή του συστήματος των «τριών πυλώνων» και επιθυμία τους είναι να κυριαρχήσουν στους δυο από αυτούς. Αν και είχε προηγηθεί η δημοσίευση σχετικών άρθρων στελεχών ασφαλιστικών εταιριών, η επίσημη διατύπωση της απαίτησής τους έγινε σε ημερίδα που διοργάνωσε η Ενωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδας (ΕΑΕΕ) την περασμένη Πέμπτη, με αντικείμενο τον συμπληρωματικό ρόλο της ιδιωτικής ασφάλισης, που απ' ό,τι φάνηκε καθόλου «συμπληρωματικό» δεν τον φαντάζονται.

Συγκεκριμένα, η πρόταση των ασφαλιστικών εταιριών προβλέπει: Τη θέσπιση «επικουρικής επαγγελματικής σύνταξης», η οποία θα είναι υποχρεωτική. Το σχήμα αυτό έχει δυο εκδοχές. Στη μια και ίσως πλέον κυρίαρχη, οι συντάξεις θα δίνονται από ειδικά Ταμεία. Στην άλλη, οι επιχειρήσεις θα μπορούν να απευθύνονται στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες και να αξιοποιούν ομαδικά ή ατομικά ειδικά προγράμματα. Σύμφωνα με τις ασφαλιστικές εταιρίες, η επικουρική σύνταξη θα μπορεί να φτάνει στο 35% της συνολικής σύνταξης που θα παίρνει ένας εργαζόμενος.

Τα ειδικά Ταμεία, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία αλλά και την πρόταση των εταιριών, λειτουργούν τυπικά ως εξής: Φτιάχνονται με την πρωτοβουλία ενός ή περισσότερων εργοδοτών και καλύπτουν αντίστοιχα τους εργαζόμενους μιας ή περισσότερων επιχειρήσεων. Είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου και το κράτος διατηρεί μια εποπτεία στην καλύτερη περίπτωση. Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία του Ταμείου, εγγυάται τις παροχές του, διαχειρίζεται τους πόρους του (με τη βοήθεια των ασφαλιστικών εταιριών). Καθορίζει ο ίδιος τη διοίκηση του Ταμείου, στην οποία και διατηρεί την πλειοψηφία. Τα έσοδα του Ταμείου προέρχονται από τις εισφορές των εργαζομένων και των... εργοδοτών. Φυσικά λειτουργούν αποκλειστικά με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα, δηλαδή θα δημιουργούν αποθεματικά τα οποία και θα επενδύουν και ανάλογα με τις... αποδόσεις θα διαμορφώνονται και οι παροχές.

Ο τρόπος με τον οποίο θα μπορεί να λειτουργήσει ένα τέτοιο Ταμείο δεν είναι πάντα δεδομένος, με την έννοια ότι οι διαχειριστές του μπορούν να εφαρμόσουν διάφορες μεθόδους για μεγαλύτερο κέρδος. Για παράδειγμα, μεταξύ άλλων συζητιέται η σύνδεση των συντάξεων με την απόδοση του εργαζόμενου! Το σενάριο αυτό προβλέπει ένα «μπόνους» στην επικουρική σύνταξη, ανάλογα με την αποδοτικότητα του εργαζόμενου στη διάρκεια του εργάσιμου βίου του στη συγκεκριμένη επιχείρηση.

Οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες θεωρούν ότι το σχήμα αυτό εντάσσεται στον λεγόμενο δεύτερο πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος, όπου ισχύουν οι τρεις πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας αφορά στην εθνική και κύρια σύνταξη, ο δεύτερος στην επικουρική και ο τρίτος στην ιδιωτική ασφάλιση όπως λειτουργεί σήμερα, κυρίως μέσα από τις ασφάλειες ζωής.

Ενα από τα επιχειρήματα της ΕΑΕΕ είναι ότι το σχήμα που προτείνουν εφαρμόζεται σε πολλές χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως σε Βρετανία, Ολλανδία, Ιρλανδία και αλλού, αλλά και διεθνώς. Αυτό που δεν αναφέρει, όμως, είναι ότι οι πιέσεις στον τομέα της ιδιωτικής ασφάλισης, σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν οδηγήσει σε κρίση, από την οποία θεωρούν ότι μπορούν να ξεφύγουν εάν καρπωθούν τα σημαντικά κεφάλαια των επικουρικών ταμείων, άμεσα και στο μέλλον.

Η Ενωση Ασφαλιστικών Εταιριών ζητά τη θέσπιση νέου θεσμικού πλαισίου, το οποίο θα ρυθμίζει το «παιχνίδι». Ωστόσο, δε μένει εκεί. Κάνει σαφείς προτάσεις για την ενίσχυση των σημερινών, «παραδοσιακών» δραστηριοτήτων των ασφαλιστικών εταιριών. Αρχικά, αξιώνει φορολογικές ελαφρύνσεις και ίση αντιμετώπιση των εισφορών της κοινωνικής και της ιδιωτικής ασφάλισης. Στόχος των εταιριών είναι να συνεχίσουν με ευνοϊκότερους όρους να προσφέρουν τις σημερινές «υπηρεσίες» τους, κυρίως μέσα από τις ασφάλειες ζωής, τις οποίες, επικουρικά αυτή τη φορά, θα μπορούν να αξιοποιούν οι εργαζόμενοι. Το μοντέλο τους δεν μπορεί να εξασφαλίσει στον ασφαλισμένο πραγματική σύνταξη, εκτός και αν πληρώσει γι' αυτή αδρά τις εταιρίες. Οι αρνητικές συνέπειες θα είναι σημαντικές, εάν συνυπολογιστεί και το εξής: Οι νέες εργασιακές σχέσεις και η γενικότερη πολιτική της κυβέρνησης διαμορφώνουν ένα καθεστώς «ελαστικής» απασχόλησης, «απασχολησιμότητας», συχνής αλλαγής επαγγέλματος και εργοδότη για τους εργαζόμενους.

Στα πλαίσια αυτά, ο εργαζόμενος θα πληρώνει και τα δικαιώματά του θα «χάνονται» στις εργασιακές διαδρομές του.

Το ζήτημα της ανάληψης μεγαλύτερης «ευθύνης» από τον ίδιο τον εργαζόμενο για την ασφάλισή του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, είχε τεθεί πριν μερικά χρόνια από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Κ. Σημίτη. Οι ασφαλιστικές εταιρίες ξέρουν ότι απευθύνονται σε πρόθυμα «αυτιά». Χαρακτηριστικά, οι επιδιώξεις τους αντιμετωπίστηκαν με προσοχή αλλά και θετική διάθεση από τον υφυπουργό Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ν. Φαρμάκη, ο οποίος τοποθετήθηκε στην ημερίδα της Πέμπτης. Κάνοντας σαφές ότι η πολιτική της κυβέρνησης δεν αντικρούει την ιδιωτική ασφάλιση (κάτι που γενικά είναι γνωστό, αλλά αποκτά μεγαλύτερη πολιτική βαρύτητα μετά την έκφραση των αξιώσεών τους), ο υφυπουργός επισήμανε ότι υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξης της συμπληρωματικότητας της ιδιωτικής ασφάλισης. Διευκρίνισε μάλιστα ότι το βάρος της δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης πέφτει στην καταπολέμηση της φτώχειας, στη στήριξη ειδικών περιπτώσεων, επί της ουσίας στην παροχή ενός στοιχειώδους και ελάχιστου επιπέδου κοινωνικής προστασίας, κατ' όνομα και με το αζημίωτο βεβαίως. Ετσι, άφησε στην ιδιωτική ασφάλιση όλα τα υπόλοιπα, που δεν είναι λίγα, καθώς η κατεύθυνση είναι να αναλάβει ο ασφαλισμένος, με ισχυρό κόστος, την «ευθύνη» για αξιοπρεπή σύνταξη και άλλες παροχές.

Ενδιαφέρον πάντως έχει και η άποψη του ΣΕΒ, έτσι τουλάχιστον όπως παρουσιάζεται μέσα από διάφορα δημοσιεύματα. Αν και εμφανίζονται σενάρια που τον φέρνουν να προτείνει κι αυτός την «επαγγελματική επικουρική σύνταξη», φαίνεται ότι αφήνει τη δυνατότητα «επιλογής» στους εργαζόμενους και τους εργοδότες. Πρέπει να επισημανθεί ότι μπροστά βρίσκεται και ένα σκληρό ανταγωνιστικό «παιχνίδι» μεταξύ ασφαλιστικών εταιριών και τραπεζών. Οι πρώτες κόντρες εκφράστηκαν με τη διεκδίκηση της διαχείρισης των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων, τα οποία έχει στη διάθεσή της η Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ) που έχει συσταθεί από το ΙΚΑ, τον ΟΓΑ και το Ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών.