Μια ακόμα - σχετικά άγνωστη - πλευρά του σφοδρού ανταγωνισμού επιχειρηματικών ομίλων και ιμπεριαλιστικών κέντρων που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, αλλά και ένα ακόμα «δείγμα» για το πώς ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής στην πραγματικότητα υπονομεύει και περιορίζει τις μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες που γεννούν η επιστήμη και η τεχνολογία, αναδείχτηκαν κατά τη διάρκεια της πρόσφατης έκθεσης αυτοκινήτου της Φρανκφούρτης.

Πρόκειται για το κομμάτι που αφορά τον πολυδιαφημισμένο τελευταία τομέα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, με τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Προμηθευτών Αυτοκινήτων (CLEPA) να ζητά τη λήψη άμεσων μέτρων για τη στήριξη της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας έναντι του κινεζικού ανταγωνισμού, καθώς η Κίνα αναπτύσσει με ραγδαίους ρυθμούς την παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα, όντας πλέον ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές στον κόσμο, μαζί με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Από το χώρο της έκθεσης όπου βρέθηκε, η καγκελάριος της Γερμανίας, Α. Μέρκελ, έσπευσε να «υιοθετήσει» τις ανησυχίες των αυτοκινητοβιομηχανιών υποσχόμενη τη λήψη μέτρων για τη στήριξή τους, ακόμη και την παροχή κρατικών επιδοτήσεων για την ενίσχυση της παραγωγής αυτού του τύπου μπαταριών στην Ευρώπη.

Εκτός όμως από τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες που αντιδρούν στον κινεζικό ανταγωνισμό και στην εξάρτησή τους από τις κινεζικές βιομηχανίες παραγωγής μπαταριών, έντονες αντιδράσεις εκφράζει και η ένωση των ευρωπαϊκών εταιρειών διύλισης «FuelsEurope», που προειδοποιεί γενικότερα για τη μείωση που θα έχουν τα έσοδα των ευρωπαϊκών κρατών από την επέκταση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Πολύ χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση του προέδρου της, J. Cooper, ο οποίος προειδοποίησε για την απώλεια άμεσων φορολογικών εσόδων περίπου 270 δισ. ευρώ ετησίως εξαιτίας της σταδιακής μείωσης χρήσης συμβατικών οχημάτων και της μείωσης χρήσης καυσίμων κίνησης, τονίζοντας ταυτόχρονα το γεγονός ότι μόλις το 1% της παγκόσμιας παραγωγής μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα παράγεται σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Στο ίδιο πνεύμα βρίσκονται και οι θέσεις των αυτοκινητοβιομηχανιών, που υποστηρίζουν ότι η αντικατάσταση των κινητήρων με υγρά καύσιμα θα πρέπει να γίνει με πιο αργούς ρυθμούς και σίγουρα όχι πριν από την ενίσχυση της παραγωγής μπαταριών στην Ευρώπη. Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση του προέδρου του CLEPA, R. Vavassori, που προειδοποίησε για την ενίσχυση που παρέχει στις κινεζικές βιομηχανίες του κλάδου η «βιασύνη» των Ευρωπαίων να αντικαταστήσουν τα συμβατικά οχήματα με ηλεκτρικά: «Πρέπει να παράσχουμε μια λογική μεταβατική περίοδο που δεν θα προσφέρει ανεπιθύμητα ''δώρα'' στους Κινέζους φίλους μας», είπε, υπογραμμίζοντας ότι οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες καταβάλλουν 4.000 - 7.000 ευρώ στην Κίνα για μπαταρίες για κάθε ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Ο ίδιος υπογράμμισε τον «κίνδυνο εξάρτησης» των ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών από τους Κινέζους κατασκευαστές μπαταριών και με σχεδόν «τραγικό» τόνο έκανε λόγο περί «κινδύνου» που αντιμετωπίζει ολόκληρη η Ευρώπη...

Επίσης, κατά τις μέρες της έκθεσης της Φρανκφούρτης - η οποία είχε τίτλο «Το Μέλλον Τώρα» και όπου οι μεγάλοι κατασκευαστές παρουσίασαν τα νέα ηλεκτροκίνητα μοντέλα τους αλλά και αυτά που μπορούν να υποστηρίξουν πιλοτική οδήγηση - ο διευθύνων σύμβουλος της VW δήλωσε πως η ευρωπαϊκή βιομηχανία θα πρέπει να συνεργαστεί, για να δημιουργήσει μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία παραγωγής μπαταριών.

Τα τελευταία χρόνια η Κίνα επενδύει τεράστια κονδύλια για την ενίσχυση της παραγωγής της αλλά και για το ξεπέρασμα των αντίπαλων γιαπωνέζικων και νοτιοκορεατικών βιομηχανιών του κλάδου. Η μεγαλύτερη κινεζική εταιρεία παραγωγής μπαταριών «CATL» (Contemporary Amperex Technology Ltd), που η αξία της υπολογίζεται στα 11,5 δισ. δολάρια, απασχολεί περί τους 20.000 εργάτες, το 2016 παρήγαγε μπαταρίες συνολικής ενεργειακής απόδοσης 7,6 GWh και στοχεύει, μέχρι το 2020, η παραγωγή της να έχει ξεπεράσει εκείνη της κοινοπραξίας που συνέστησαν η αμερικανική «Tesla Motors» και η ιαπωνική «Panasonic». Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των «FT», μία τέτοια εξέλιξη θα καθιστούσε την κινεζική επιχείρηση τη μεγαλύτερη του κλάδου παρά την τεράστια κρατική στήριξη που δέχεται στις ΗΠΑ η κοινοπραξία «Tesla - Panasonic», η οποία περιλαμβάνει ακόμη και μέτρα αποτροπής εισόδου στην αμερικανική αγορά ανταγωνιστικών κινεζικών επιχειρήσεων. Στόχος των κινεζικών εταιρειών είναι μέχρι το 2020 να έχουν παραγωγική ικανότητα 121 GWh όταν η αντίστοιχη ικανότητα της αμερικανο-ιαπωνικής κοινοπραξίας φτάνει τις 35 GWh. Πρόκειται για τεράστια μεγέθη αν αναλογιστεί κάποιος ότι μία GWh μπορεί να τροφοδοτήσει 40.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα για να ταξιδέψει το καθένα 100 χλμ.

Υπολογίζεται ότι η αγορά παραγωγής μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων μέχρι το 2025 θα έχει φτάσει τα 40 δισ. δολάρια, τη στιγμή που η παραγωγή θα ελέγχεται από 10 βιομηχανίες παγκοσμίως, εκ των οποίων οι τρεις πρώτες θα καρπώνονται το 60% της παγκόσμιας αγοράς. Η ταχεία ανάπτυξη των κινεζικών βιομηχανιών «πατάει» βέβαια στη μεγάλη εσωτερική αγορά και στην κρατική άμεση και έμμεση στήριξη. Σύμφωνα με την κινεζική νομοθεσία, για να τύχει κρατικής στήριξης κάποιος προμηθευτής μπαταριών θα πρέπει να έχει παραγωγική ικανότητα τουλάχιστον 8 GWh εντός Κίνας, όριο που μόνο οι δύο μεγαλύτερες επιχειρήσεις ξεπερνούν σήμερα. Η πολιτική των επιδοτήσεων έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη αύξηση του όγκου των ηλεκτρικών οχημάτων που κινούνται σήμερα στην Κίνα, ενώ υπολογίζεται ότι μέχρι το 2020 στους κινεζικούς δρόμους θα κινούνται 5 εκατ. ηλεκτρικά οχήματα, από 1 εκατ. σήμερα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι το 2016 πουλήθηκαν στην Κίνα 507.000 ηλεκτρικά οχήματα, αυξημένα κατά 50% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Την ίδια στιγμή που η Κίνα ενισχύει τις βιομηχανίες της, φροντίζει να εξασφαλίζει απρόσκοπτη πρόσβαση στις πρώτες ύλες που είναι απαραίτητες για την παραγωγή τέτοιων μπαταριών, δηλαδή σε λίθιο και κοβάλτιο. Μεγάλες κινεζικές εξορυκτικές επιχειρήσεις και βιομηχανίες χημικών έχουν αποκτήσει δικαιώματα σε μεγάλα ορυχεία στην Αργεντινή και το Κονγκό. Ειδικά τα ορυχεία κοβαλτίου του Κονγκό θεωρούνται από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, τα οποία μπορούν να προμηθεύουν το πολύτιμο ορυκτό στις βιομηχανίες παραγωγής μπαταριών για αρκετές δεκαετίες.

Παράλληλα, οι Κινέζοι προμηθευτές ενισχύουν ολοένα και περισσότερο τις θέσεις τους εντός της ευρωπαϊκής αγοράς. Σήμερα αποτελούν βασικούς προμηθευτές των γερμανικών «VW» και «BMW», ενώ υπέγραψαν πρόσφατα νέο συμβόλαιο προμήθειας με τη σουηδική βιομηχανία παραγωγής ηλεκτρικών οχημάτων «NEVS» (το επιχειρηματικό σχήμα που εξαγόρασε τη «SAAB») και τον περασμένο Γενάρη απέκτησαν το 22% της φινλανδικής «Valmet Automotive». Δεν κρύβουν επίσης ότι βασικός τους στόχος είναι μέσα στα επόμενα χρόνια να έχουν δημιουργήσει μονάδα παραγωγής μπαταριών εντός του ευρωπαϊκού εδάφους.

Οπως και να 'χει, δεδομένου ότι η αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου είναι νέα, με ανυπολόγιστα αυτή τη στιγμή περιθώρια κέρδους, το ποιοι θα αποκτήσουν καλύτερες θέσεις και μεγαλύτερα κομμάτια από την «πίτα» θα είναι αποτέλεσμα πολύ σκληρού ανταγωνισμού. Είναι βέβαιο πως τα επόμενα χρόνια θα οξυνθεί περαιτέρω η αντιπαράθεση μεταξύ των μεγάλων μονοπωλίων του χώρου και αντίστοιχα καπιταλιστικών κρατών και ιμπεριαλιστικών ενώσεων. Οι διακηρύξεις των μεγάλων ιμπεριαλιστικών κέντρων για την «προστασία του περιβάλλοντος» μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο θα αποτελούν τις υποκριτικές «πινελιές» στον καμβά των μεγάλων αντιπαραθέσεων για τις νέες αγορές, την πρόσβαση σε αγορές και πηγές πρώτων υλών και τις νέες τεχνολογίες που αξιοποιούνται για τη διόγκωση των κερδών τους.

Παραπομπές:

http://www.euractiv.gr/section/energia/news/ee-anagkea-i-paragogi-batarion-aftokiniton-gia-tin-antimetopisi-tou-antagonismou-apo-tin-kina/

http://www.acea.be/industry-topics/tag/category/electric-vehicles

https://www.ft.com/content/8c94a2f6-fdcd-11e6-8d8e-a5e3738f9ae4