Οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις αναφορικά με τους τρόπους που μονοπωλιακοί όμιλοι στον ανταγωνισμό μεταξύ τους θα μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους από τον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο, τέθηκαν στο επίκεντρο των περίπου 2.500 με 3.000 συνέδρων του 48ου Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) που ολοκληρώνεται σήμερα στο Νταβός της Ελβετίας.

Στην «αρένα» που στήθηκε στο Νταβός, οι βασικοί πρωταγωνιστές του Φόρουμ ήταν και πάλι οι επικεφαλής τεράστιων μονοπωλιακών ομίλων και οι ηγέτες ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, που αντιπαρατίθενται με τις «σημαίες» του μεν λεγόμενου ελεύθερου εμπορίου και της παγκοσμιοποίησης και του δε «εθνικού προστατευτισμού», δύο τάσεις και μεθόδους που συνυπάρχουν και χρησιμοποιούνται από όλους, παρά τις εκατέρωθεν ...κατηγόριες. Αυτά, δέκα χρόνια μετά από το ξέσπασμα της συγχρονισμένης καπιταλιστικής κρίσης και τις πρώτες αισιόδοξες προβλέψεις του ΔΝΤ για παγκόσμια ανάπτυξη το 2018 στο 3,9%, αλλά και τις ανησυχίες ότι πυκνώνουν οι ενδείξεις πως μια νέα κρίση δεν είναι και πολύ μακριά.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανέλαβε να παίξει το ρόλο του υπέρμαχου του εμπορικού «προστατευτισμού», επιβάλλοντας νέους δασμούς σε Κίνα και Ν. Κορέα, δυο μέρες πριν την αναχώρησή του για το Νταβός της Ελβετίας. Απέναντί του πήραν θέση Ευρωπαίοι ηγέτες όπως ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, αλλά και Ασιάτες, όπως ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι, που επέλεξαν να παίξουν το ρόλο του υπερασπιστή της παγκοσμιοποίησης.

Πληροφορίες που διέδιδαν μέχρι χτες στενοί σύμβουλοι του Τραμπ για τη σημερινή ομιλία του στο Νταβός ανέφεραν ότι θα επικεντρώσει στα «θετικά αποτελέσματα» που έχει προκαλέσει έως τώρα η πολιτική του σε διάφορες πλευρές της αμερικανικής οικονομίας, με πρώτες τις πρόσφατες φορολογικές μεταρρυθμίσεις που ψηφίστηκαν στο Κογκρέσο και θεωρείται πως μπορεί να προσελκύσουν περισσότερες ξένες επενδύσεις. Αναμένεται εξάλλου να εγκωμιάσει το «ελεύθερο αλλά δίκαιο εμπόριο» και να εξηγήσει ότι το σύνθημά του «Πρώτα η Αμερική» δεν σημαίνει απομονωτισμό, αλλά εμπορικές πολιτικές για να «προστατευτούν» τα συμφέροντα αμερικανικών εταιρειών και ...Αμερικανών εργαζομένων.

Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν, προλειαίνοντας το έδαφος για τη σημερινή ομιλία του Τραμπ, είχε εξηγήσει ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος μεταβαίνει στο Νταβός για να κλείσει συμφωνίες νέων επενδύσεων. Τόνισε ακόμη πως ο Τραμπ «φροντίζει για τους Αμερικανούς εργαζόμενους και τα αμερικανικά συμφέροντα με τον ίδιο τρόπο που αναμένεται να κάνουν όλοι οι άλλοι ηγέτες για τους δικούς τους λαούς και συμφέροντα»...

Ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου Γουίλμπουρ Ρος, εντούτοις, πήγε ένα βήμα παραπέρα, καθώς δήλωσε: «Πάντα γίνονταν εμπορικοί πόλεμοι. Η διαφορά τώρα είναι πως οι Αμερικανοί στρατιώτες έρχονται στους προμαχώνες... Οι εμπορικοί πόλεμοι δίνονται κάθε μέρα που περνά. Δυστυχώς, κάθε μέρα που περνά υπάρχουν διάφορα μέρη που παραβιάζουν τους κανόνες και επωφελούνται».

Απέναντι από τον Τραμπ στάθηκαν, στην άλλη πλευρά, Ευρωπαίοι ηγέτες, με πρώτους τον Εμ. Μακρόν και την Α. Μέρκελ, που πήραν θέση υπέρ της παγκοσμιοποίησης. Ο πρώτος πάντως εξαπέλυσε «επίθεση» σε τεχνολογικά μονοπώλια, καταγγέλλοντας την τεράστια φοροδιαφυγή τους και προτείνοντας στην ΕΕ αφενός να φτιάξει εντός του 2018 νομικό - φορολογικό πλαίσιο που να αντιμετωπίζει το συγκεκριμένο ζήτημα, αφετέρου να δημιουργήσει ένα ταμείο με κεφάλαιο 10 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα χρηματοδοτεί τις καινοτόμες τεχνολογίες, μολονότι αναγνώρισε την επόμενη στιγμή ότι θα καταστρέψουν «ενδεχομένως εκατομμύρια δουλειές σε όλο τον κόσμο». Και αναρωτήθηκε ρητορικά: «Αν αυτοί που καταστρέφουν τις θέσεις εργασίας δεν βοηθήσουν στη χρηματοδότηση της επανακατάρτισης των εργαζομένων, πώς θα το εξηγήσω εγώ αυτό στην εργατική και τη μεσαία τάξη;».

Σε παρόμοιο μοτίβο κινήθηκε και η Γερμανίδα καγκελάριος Α. Μέρκελ, επισημαίνοντας ότι «ο απομονωτισμός και ο προστατευτισμός» δεν είναι η λύση στις «διεθνείς οικονομικές προκλήσεις». Αναφέρθηκε ακόμη στους κινδύνους από τον «δεξιό και αριστερό λαϊκισμό στην Ευρώπη», χαρακτηρίζοντάς τον «δηλητήριο που δημιουργεί ανεπίλυτα προβλήματα». Κάλεσε τις χώρες της ΕΕ να «μιλήσουν με μία φωνή», τουλάχιστον στην εξωτερική πολιτική, «εάν θέλουμε οι Ευρωπαίοι να μας πάρουν σοβαρά»...

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Ναρέντρα Μόντι, πρωθυπουργός της Ινδίας, μιας δυναμικά αναπτυσσόμενης καπιταλιστικής οικονομίας, ο οποίος δήλωσε «αφοσιωμένος» στην προώθηση της ανάπτυξης (για το κεφάλαιο και όχι για το λαό, που στην πλειοψηφία του υποφέρει), αναγνωρίζοντας ότι η παγκοσμιοποίηση «έχει χάσει το λούστρο της». «Η λύση σε αυτήν την ανησυχητική κατάσταση κατά της παγκοσμιοποίησης δεν είναι η απομόνωση», είπε με έμφαση.

Από την υπαρκτή αλλά επί της ουσίας υποκριτική αντιπαράθεση των εκπροσώπων του κεφαλαίου δεν πρέπει να χάνεται το κύριο, ανεξάρτητα από την αναλογία «ελεύθερου εμπορίου» και «προστατευτισμού». Οι καπιταλιστές αυξάνουν τα υπερκέρδη τους, τα τεράστια μονοπώλια γιγαντώνονται και όλοι μαζί καρπώνονται τον τεράστιο πλούτο που παράγει η εργατική τάξη. Αυτή την πραγματικότητα αποτύπωσαν τα στοιχεία που ανακοίνωσε τη Δευτέρα ακόμη και η βρετανική Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Οxfam», ενόψει του Παγκόσμιου Φόρουμ. Μεταξύ άλλων διαπιστώνεται ότι το πλουσιότερο 1% του πληθυσμού στον πλανήτη απολαμβάνει το 82% του παγκόσμιου πλούτου.

Κατέγραψε ότι μέσα στην τελευταία οκταετία της κρίσης ο πλούτος των δισεκατομμυριούχων αυξήθηκε ετησίως στο 13%, δηλαδή τουλάχιστον έξι φορές ταχύτερα από τους μισθούς - ψίχουλα πολλών εργαζομένων, που στην καλύτερη περίπτωση είδαν αύξηση της τάξης του 2% ετησίως. Ανάμεσα σε άλλα, η καπιταλιστική βαρβαρότητα εκφράζεται και με το γεγονός, που βγαίνει από τα στοιχεία, ότι ένας διευθυντής μονοπωλιακού ομίλου κερδίζει σε τέσσερις ώρες όσα θα κερδίσει σε όλο τον εργασιακό του βίο ένας εργάτης κλωστοϋφαντουργίας στο Μπανγκλαντές. Ο καπιταλισμός, ανεξαρτήτως «σημαίας», επιτρέπει σήμερα στις ΗΠΑ ένας διευθυντής πολυεθνικής να κερδίζει σε μία μέρα όσα βγάζει ένας Αμερικανός εργάτης σε ένα χρόνο! Επιτρέπει επίσης ένας εργάτης να κερδίζει σήμερα, σε πραγματικούς όρους, όσα και το 1993, και ευνοεί τις μισθολογικές ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών για την ίδια δουλειά!

Μπροστά στις καταφανείς αδικίες, ανισότητες και φτώχεια που γεννά η καπιταλιστική βαρβαρότητα, βρέθηκαν κάποιοι, όπως ο ιδρυτής του WEF, Κλάους Σουάμπ, που προσπάθησαν να προειδοποιήσουν για τους κινδύνους που εγκυμονεί μία επόμενη καπιταλιστική κρίση, ή η αυτοματοποίηση των μέσων παραγωγής και η αντικατάσταση εκατομμυρίων θέσεων εργασίας από ρομπότ στο πλαίσιο της «τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης».

Ο Σουάμπ επιχείρησε έτσι να προβάλει την εντύπωση πως υπάρχει δήθεν «πιο ανθρώπινος» καπιταλισμός, εφιστώντας την προσοχή των κυβερνώντων στην ανάγκη μίας «ανάπτυξης για όλους», σε «σύγχρονη εκπαίδευση» που θα αξιοποιεί τα τεχνολογικά επιτεύγματα για να καταρτίσει νέο και παλιό εργατικό δυναμικό, σε πολιτικές αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και μέτρα ανάπτυξης υποδομών που θα αντιμετωπίσουν τις κλιματικές αλλαγές.

Παράλληλα, οι διοργανωτές του Φόρουμ διέκριναν πέντε μεγάλους κινδύνους που είναι «πολύ πιθανόν» να συμβούν μέσα στην επόμενη 10ετία, συνδυάζοντας δεδομένα που ξεκινούν από περιβαλλοντικές απειλές και πολέμους μέχρι τη λεγόμενη «ψηφιακή» εγκληματικότητα. Διέκριναν έτσι ως παράγοντες μεγαλύτερων κινδύνων: α) ακραία καιρικά φαινόμενα, β) φυσικές καταστροφές, γ) κυβερνο-επιθέσεις, δ) παραβιάσεις ψηφιακών δεδομένων και ε) ανεπαρκή μέτρα αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών.

Οι αναλυτές του WEF προέβλεψαν ακόμη «μελλοντικά σοκ» σε περιφερειακό ή διεθνές επίπεδο από: α) έναν συνδυασμό παραγόντων που θα μπορούσε να απειλήσει τη διεθνή επισιτιστική ασφάλεια, β) «κακόβουλα» δίκτυα τεχνητής νοημοσύνης που θα μπορούσαν να μειώσουν την αποδοτικότητα της οικονομίας μέσω διαδικτύου, γ) καταιγισμό εμπορικών πολέμων, που πολυμερείς οργανισμοί δεν θα μπορούν να αντιμετωπίσουν, δ) έξαρση των λαϊκισμών που μπορεί «να απειλήσουν την κοινωνική τάξη σε μία ή περισσότερες ώριμες δημοκρατίες», ε) αύξηση των ανισοτήτων ανάμεσα σε αυτούς που θα μπορούν ή όχι να αγοράσουν βιοτεχνολογικές εφαρμογές στην Υγεία ή την αύξηση αντίληψης, στ) απρόβλεπτη κλιμάκωση πολέμων σε επίπεδο χωρών εξαιτίας της έλλειψης συμφωνημένου πλαισίου κυβερνο-συγκρούσεων, ζ) κυβερνο-επιθέσεις, προστατευτισμό και πανσπερμία κανονισμών που οδηγούν σε «βαλκανοποίηση» του ίντερνετ, με αρνητικές επιπτώσεις και στην «πραγματική» οικονομία.

Ολα αυτά που διαμείβονται σε φόρα όπως το συγκεκριμένο, αλλά και άλλα που διοργανώνονται όλο το χρόνο σε όλο τον κόσμο, είναι χρήσιμα για τα λαϊκά στρώματα για να βγαίνουν συμπεράσματα, από την εξής σκοπιά: Των τεράστιων δυνατοτήτων που δίνουν η επιστήμη και η τεχνολογία για να λυθούν προβλήματα. Δυνατότητες όμως που αξιοποιούνται από τους εκμεταλλευτές για να πλουτίζουν και όχι για τη λαϊκή ευημερία. Φρένο σε αυτό μπαίνουν οι ξεπερασμένες καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, που πρέπει να ανατραπούν από τους πραγματικούς παραγωγούς του πλούτου.