Ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας χαρακτηρίζει ο Κώστας Βασιλάκης, πρόεδρος της «Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας», μιλώντας στο «Ρ», τον υγροβιότοπο του Σχοινιά. Γι' αυτό το λόγο - όπως εξηγεί - η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαιτεί από την ελληνική πλευρά να εντάξει την περιοχή στο πρόγραμμα «NATURA 2000». «Αν δεν ενταχθεί, τότε σίγουρα η υπόθεση θα καταλήξει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο», επισημαίνει.

- Γιατί είναι τόσο σημαντική οικολογικά η περιοχή;

- Για δύο λόγους. Για τους οικοτόπους που έχει, δηλαδή τα έλη γλυκού νερού και το δάσος της Κουκουναριάς που είναι το ένα από τα τρία που υπάρχουν στην Ελλάδα. Γι' αυτό το λόγο προστατεύεται ή θα έπρεπε να προστατεύεται από την Κοινοτική νομοθεσία και θα έπρεπε να είναι ενταγμένη στο δίκτυο NATURA 2000. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι φιλοξενεί 176 διαφορετικά είδη πουλιών από τα οποία αρκετά προστατεύονται από την Κοινοτική νομοθεσία.

Η οικολογική σημασία της περιοχής έχει αναγνωριστεί από το 1996 όταν το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων έκανε την καταγραφή των περιοχών που έπρεπε να ενταχθούν στο δίκτυο NATURA 2000. Αυτή η καταγραφή, στην οποία συμπεριλαμβανόταν και η περιοχή του Σχοινιά, παραδόθηκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ για να τη στείλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

- Αυτό όμως δεν έγινε...

- Το 1997 πήραμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες και έτσι ο κατάλογος των περιοχών που έστειλε το ΥΠΕΧΩΔΕ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για προστασία, δεν περιείχε το Σχοινιά... Ακριβώς γιατί είχε στο μυαλό του να κάνει τα Ολυμπιακά έργα.

- Πολλά έχουν ακουστεί για το ιδιοκτησιακό καθεστώς του υγροβιότοπου και τα τεράστια συμφέροντα που κρύβονται πίσω από το Ολυμπιακό Κωπηλατοδρόμιο.

- Η έκταση που βρίσκεται πίσω από το βάλτο, είναι ιδιοκτησίας του Μουσείου Μπενάκη. Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη είναι και ο κύριος Πυργιώτης, εντεταλμένος σύμβουλος της «Αθήνα 2004». Αυτό το είχε παραδεχτεί και ο υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος σε συνέντευξη Τύπου.

- Για ποιο λόγο όμως θέλουν να γίνει εκεί;

- Γιατί δεν μπορεί να αξιοποιηθεί η περιοχή διαφορετικά, δεν μπορεί να αλλάξει η φύση της περιοχής. Επειδή είναι κληροδότημα προς το Μουσείο Μπενάκη, δεν μπορεί να το μετατρέψει και να το πουλήσει. Κατασκευάζοντας εκεί το Κωπηλατοδρόμιο και με την απαλλοτρίωση που θα γίνει, μπορεί να εκμεταλλευτεί την έκτασή του.

- Πρόσφατα το ΣτΕ αποφάσισε ότι δεν μπορούν να γίνουν αναψυκτήρια και ταβέρνες στην περιοχή. Θεωρείτε σημαντική την απόφαση;

- Είναι πράγματι σημαντική. Οι δικές μας επισημάνσεις όσον αφορά τις ταβέρνες τα αναψυκτήρια και την κατοικία που θα γίνονταν εκεί και για την εξυπηρέτηση των Ολυμπιακών Αγώνων, ήταν και επισημάνσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, με αποτέλεσμα να ακυρώσει - στα συγκεκριμένα σημεία - το ΠΔ.

- Αρκετοί κάτοικοι του Μαραθώνα έχουν πειστεί ότι θα αποκομίσουν κέρδη από την κατασκευή του Κωπηλατοδρομίου. Είναι έτσι;

- Τους κατοίκους και το δήμο τούς χρησιμοποιούν βάζοντάς τους μπροστά και λέγοντας ότι θα έρθει ανάπτυξη στην περιοχή. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι κάτοικοι ότι η ανάπτυξη που θα έρθει δε θα έρθει γι' αυτούς...

Ο επικεφαλής της «Νομαρχιακής Αγωνιστικής Συνεργασίας» (ΝΑΣ) Ανατολικής Αττικής και νομαρχιακός σύμβουλος Νίκος Στεφανίδης, με δήλωσή του στο «Ρ», καλεί όλους τους κατοίκους της περιοχής να αγωνιστούν ώστε να μην υλοποιηθούν τα καταστροφική σχέδια της κυβέρνησης.

«Η συζήτηση, επισημαίνει, που γίνεται για το πού έγινε η Μάχη του Μαραθώνα, ιδιαίτερα από αυτούς που παρέδωσαν τον προϊστορικό οικισμό στο λόφο "Ζαγάνι" των Σπάτων σαν γαρμπίλι στους αεροδιαδρόμους της "Χόχτιφ", τους αρχαίους οικισμούς κατά μήκος της "Αττικής Οδού", μαζί με το μοναδικό μωσαϊκό στο δάπεδο προϊστορικής οικίας, θυσία στα συμφέροντα των εργολάβων, είναι μία ακόμα προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης».

Πιστεύουμε, συνεχίζει ο Ν. Στεφανίδης, ότι η σχεδιασμένη από την κυβέρνηση καταστροφή και βεβήλωση του Μαραθώνα και του Σχοινιά χάριν της «γκλαμουριάς» των Ολυμπιακών Αγώνων, γίνεται με πρόσχημα τη διαχείριση πολλών μικρών συμφερόντων προς όφελος ολίγων μεγάλων. Με αστεία επιχειρήματα για «την αυθεντική ιστορικότητα του τοπίου» και με τα ακόμα πιο αστεία για «τη διάσωση από τα σκουπίδια, το αεροδρόμιο, την αμερικάνικη βάση», για τα οποία είναι υπεύθυνοι και υπόλογοι, προσπαθούν να σχηματίσουν το συνασπισμό ετερόκλητων συμφερόντων.

Τα ίδια έλεγαν και στους κατοίκους των Μεσογείων πριν εγκατασταθεί το αεροδρόμιο στα Σπάτα. Τα κέρδη όμως και τα οφέλη από αυτό το έργο τα πήραν οι εργολάβοι και τα μεγάλα συμφέροντα, ενώ οι κάτοικοι θα πάρουν τα σκουπίδια, τη μόλυνση και την υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής τους. Τα ίδια λένε και για τον ιππόδρομο στο Μαρκόπουλο.

Οσον αφορά την ιστορική σημασία του τόπου ο Ν. Στεφανίδης λέει: «Από την περιγραφή της Μάχης του Μαραθώνα, εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία για την έκβασή της και εντυπωσιάζει, είναι ο στενός δεσμός ανάμεσα στα γεγονότα και το τοπίο. Ας αναρωτηθούν εκείνοι που σχεδιάζουν την καταστροφή του τοπίου, αν καταστρέφοντάς το, δεν καταστρέφουν για τις επόμενες γενιές και το δεσμό του με τα γεγονότα. Η μάχη μαζί και ο Μαραθώνας υπάρχουν μέσα μας μαζί με τη μνήμη. Με την καταστροφή που σχεδιάζουν θα συνοδεύσουν τις αναφορές τους με την εξής υποσημείωση: Η μάχη έγινε πριν από τόσους αιώνες. Σ' έναν τόπο που λεγόταν Μαραθώνας και δεν υπάρχει πια».

«Εμείς, καταλήγει ο νομαρχιακός σύμβουλος της ΝΑΣ, καλούμε τους κατοίκους της Ανατολικής Αττικής να αντισταθούν και να παλέψουν, γιατί πρέπει να μην μπορέσει ο νέος Ιππίας να οδηγήσει το 2004 τους βάρβαρους των Ολυμπιακών Αγώνων στο Μαραθώνα, καταλύοντας το υπέροχο και πανανθρώπινο συμβολισμό της περίφημης αρχαίας μάχης, γιατί οι Μήδοι πάλι δεν πρέπει να περάσουν».

Ο Βασίλης Δωροβίνης, αντιπρόεδρος της «Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» σε συνέντευξή του στο «Ρ» κάνει λόγο για οικονομικά συμφέροντα που θέλουν να κατασκευαστεί το Κωπηλατοδρόμιο στο Σχοινιά.

Επισημαίνει ακόμα ότι δεν είναι μόνο το Κωπηλατοδρόμιο που θα προκαλέσει την αλλοίωση του τόπου, αλλά και το Ολυμπιακό Κέντρο Σλάλομ, που θα κατασκευαστεί στο Ριζάρι.

«Οι δύο αυτές εγκαταστάσεις θα γίνουν μέσα στο πεδίο της μάχης του Μαραθώνα. Κάτι που έχει τεκμηριώσει επαρκώς η Αρχαιολογική Εταιρεία. Ο Μαραθώνας, συνεχίζει, όπως αποδείχτηκε είναι μια μεγάλη έκταση όπου μόνο εκεί θα μπορούσαν να αναπτυχθούν δύο αντίθετοι στρατοί από τους οποίους ο ένας είχε τουλάχιστον 60.000 άνδρες και ο άλλος 10.000. Αραγε, κολυμπώντας πήγαιναν οι φάλαγγες;».

- Η κυβέρνηση επιμένει πως ο υδροβιότοπος του Σχοινιά σήμερα είναι ιδιαίτερα υποβαθμισμένος. Και πώς με το Εθνικό Πάρκο θα αναβαθμιστεί...

- Συγνώμη, αλλά ποιος παραμέλησε το χώρο και είναι έτσι; Το ελληνικό κράτος τον παραμέλησε. Και κάποια τοπικά συμφέροντα. Αυτά εκφράζονται από διαφόρους τοπάρχες στο Μαραθώνα. Υπάρχει μια διάχυτη φαιδρότητα στη διαχείριση αυτού του θέματος. Αυτό το επιχείρημα δείχνει μια βαθύτατη πολιτική και κοινωνική μιζέρια. Μια μιζέρια και μια ανικανότητα της ελληνικής διοίκησης και του ελληνικού κράτους να αναλάβει τις ευθύνες του και να λάβει τα σωστά μέτρα.

Αλλωστε, αποδείχτηκε με τις δύο πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, ότι ο τρόπος, με τον οποίο χαρακτηρίστηκε «Εθνικό Πάρκο Σχοινιά» με το Προεδρικό Διάταγμα του ΥΠΕΧΩΔΕ, είναι εντελώς ασύμβατος με τις πάγιες ιδέες και αντιλήψεις περί Εθνικών Πάρκων, που έχουν επικρατήσει ακόμα και στον ΟΗΕ. Σε τελευταία ανάλυση αυτός ο χαρακτηρισμός δεν είναι συμβατός ούτε με το νόμο 1650 του 1986 για την προστασία του περιβάλλοντος.

- Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η επιμονή της κυβέρνησης;

- Εχουμε κάποιες διάσπαρτες πληροφορίες που αφορούν συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα. Κάποιοι εξηγούν αυτή τη μεγάλη επιμονή με το εξής επιχείρημα: Επειδή αυτές οι εγκαταστάσεις, το Κωπηλατοδρόμιο και το Κέντρο Σλάλομ, θα είναι δίπλα, σκοπεύουν να ιδρύσουν εκεί ένα Πάρκο φυσικό, το λεγόμενο «Εθνικό Πάρκο Σχοινιά» στο χώρο του Κωπηλατοδρομίου και δίπλα στο Ριζάρι ένα Πάρκο Αναψυχής με χρήσεις τουριστικές.

Θα ήθελα να αναφέρω δύο περιπτώσεις που αποδεικνύουν ότι η στάση της κυβέρνησης χαρακτηρίζεται και από αλαζονεία της εξουσίας. Η Ακαδημία Αθηνών έστειλε επιστολή στον πρωθυπουργό, με την οποία εκφράζει την ομόθυμη αντίθεσή της και τον καλεί - ομόφωνα - να αναθεωρήσει την επιλογή της θέσης κατασκευής του Κωπηλατοδρομίου. Μέχρι σήμερα η Ακαδημία Αθηνών δεν έχει πάρει ούτε μία απάντηση!

- Υπάρχει εναλλακτική λύση; Η ΔΟΕ, όπως ισχυρίζονται, βάζει περιορισμό στη χιλιομετρική απόσταση των αθλητικών εγκαταστάσεων.

- Αυτό δεν ισχύει. Οπως ανακαλύψαμε στην προηγούμενη διεκδίκηση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1996, με τον ίδιο τον Κανδύλη, η λίμνη η οποία είχε προταθεί τότε στη ΔΟΕ για να διεξαχθεί η Κωπηλασία, ήταν η λίμνη του Λαγκαδά. Και βεβαίως ουδείς αποκλείει τέτοια απόσταση. Αυτά είναι παραμύθια. Αλλωστε, οι επόμενοι διεκδικητές Ολυμπιακών Αγώνων έχουν βάλει Ολυμπιακές εγκαταστάσεις σε αποστάσεις πέραν και των 100 χιλιομέτρων...

«Το ΚΚΕ είναι ριζικά αντίθετο στα έργα αυτά και υποστηρίζει ότι θα πρέπει να εκπονηθεί ένα σχέδιο αντιμετώπισης των προβλημάτων στην περιοχή, με κύριο στόχο την προστασία του υγροβιότοπου, καθώς και τη διάσωση και ανάδειξη της ιστορικής κληρονομιάς».

Αυτό επισημαίνει σε ανακοίνωσή της για το Κωπηλατοδρόμιο του Σχοινιά, η Επιτροπή του ΚΚΕ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.

Ολόκληρη η ανακοίνωση έχει ως εξής:

«Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας έχει εκφραστεί ενάντια στην καταστροφή του περιβάλλοντος και στην κερδοσκοπική του εκμετάλλευση, η οποία επιχειρείται ανάμεσα στα άλλα και με το πρόσχημα της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004 στην Αθήνα.

Η κατασκευή του Κωπηλατοδρομίου και του Σλάλομ, αλλά και των συνοδευτικών έργων - Ολυμπιακών και μεταολυμπιακών - στην πεδιάδα του Μαραθώνα, θα επιφέρουν αλλοίωση του φυσικού και ιστορικού περιβάλλοντος της περιοχής, καταστροφή του υγροβιότοπου του Σχοινιά, τον οποίο σκόπιμα και με υστεροβουλία η κυβέρνηση απάλειψε από τον κατάλογο των προστατευόμενων βιότοπων της Συνθήκης RAMSAR, επιδείνωση του προβλήματος της υφαλμύρωσης των υπογείων υδάτων με επιπτώσεις στις αγροτικές καλλιέργειες.

Η κυβερνητική επιμονή στη συγκεκριμένη επιλογή συνδέεται με τα σχέδια του μεγάλου κεφαλαίου για την τουριστική εκμετάλλευση της περιοχής.

Το ΚΚΕ είναι ριζικά αντίθετο στα έργα αυτά και υποστηρίζει ότι θα πρέπει να εκπονηθεί ένα σχέδιο αντιμετώπισης των προβλημάτων στην περιοχή, με κύριο στόχο την προστασία του υγροβιότοπου, καθώς και τη διάσωση και ανάδειξη της ιστορικής κληρονομιάς».