Μέχρι στιγμής, προνομιακή χρήση των δυνατοτήτων που παρέχει το κυβερνητικό πλαίσιο για την καύση απορριμμάτων ασκεί το εργοστάσιο της ΑΓΕΤ στον Βόλο, η οποία έχει αδειοδοτηθεί για την καύση 410.000 τόνων RDF, δηλαδή το 90% της συνολικής ποσότητας των 480.000 τόνων που προβλέπεται να καίγονται σε όλη την Ελλάδα σύμφωνα με το ΕΣΔΑ.

Η χρήση RDF από την ΑΓΕΤ στον Βόλο έχει ξεσηκώσει το λαό της περιοχής, ωστόσο με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης το επενδυτικό πλάνο της επιχείρησης για την ακόμη μεγαλύτερη χρήση σκουπιδιών ως καυσίμου, πρακτική που κατηγορείται για σειρά επιβλαβών επιπτώσεων στον ανθρώπινο οργανισμό και συνολικά στο περιβάλλον, συνεχίζεται απρόσκοπτα.

Η περίπτωση του εργοστασίου της ΑΓΕΤ στον Βόλο, άλλωστε, αποτελεί μόνο την αρχή ενός συνολικότερου κυβερνητικού σχεδιασμού για τη γενίκευση της καύσης απορριμμάτων από βαριές βιομηχανίες στην Ελλάδα, σχεδιασμός που φυσικά βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με τις σχετικές κατευθύνσεις της ΕΕ.

Μόλις πριν από λίγες μέρες, στις 20 του Απρίλη, ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σ. Φάμελλος, πραγματοποίησε συνάντηση με αντιπροσωπεία της Ενωσης Τσιμεντοβιομηχανιών Ελλάδας, παρουσία εκπροσώπων των μεγαλύτερων τσιμεντοβιομηχανιών που δραστηριοποιούνται στη χώρα, του ομίλου «ΤΙΤΑΝ» και της «ΑΓΕΤ Ηρακλής». Η συνάντηση υποτίθεται είχε στόχο «την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης από την τσιμεντοβιομηχανία», ωστόσο ο πραγματικός στόχος ήταν η ανανέωση και διεύρυνση του δικαιώματος των τσιμεντοβιομηχανιών να χρησιμοποιούν το RFD κατά την παραγωγική τους διαδικασία υπό... «κανόνες αυστηρής προστασίας της δημόσιας υγείας».

Η συμφωνία, μάλιστα, που έχει υπάρξει μεταξύ κυβέρνησης και τσιμεντοβιομηχανιών από το Μάρτη του 2017 για την υποτιθέμενη «πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης» από τους ίδιους τους ομίλους - κατά τη λογική «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει» - αποφασίστηκε να μετεξελιχθεί σε «πρότυπο βιομηχανικής συμβίωσης με βιομηχανικές και παραγωγικές μονάδες». Με λίγα λόγια, συμφωνήθηκε η επέκταση της χρήσης του RDF, αφού, όπως ξεκάθαρα αναφέρθηκε από πλευράς υπουργείου, «η στρατηγική της Κυκλικής Οικονομίας και της βιομηχανικής συμβίωσης δημιουργεί σημαντικές οικονομικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους, ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της τσιμεντοβιομηχανίας, μειώνει το λειτουργικό κόστος...».

Επίσης, στις 24 του μήνα, ο Σ. Φάμελλος, μιλώντας στο διήμερο συνέδριο του ΣΕΒ με θέμα την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών βιομηχανιών στις διεθνείς αγορές, ανακοίνωσε ότι έχει ήδη εγκριθεί από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής το θεσμικό πλαίσιο για την «κυκλική οικονομία» και οι ανακοινώσεις αναμένονται το αμέσως επόμενο διάστημα.

Η καύση απορριμμάτων για την παραγωγή Ενέργειας από τις βιομηχανίες είναι, εξάλλου, ένα από τα βασικά στοιχεία της πολιτικής ΕΕ - κυβέρνησης στον τομέα διαχείρισης των απορριμμάτων, επιτρέποντας και προωθώντας τη χρήση τους για τη μείωση του ενεργειακού κόστους των βιομηχανικών ομίλων. Αυτήν την πολιτική αποκαλούν «κυκλική οικονομία» και «πράσινη ανάπτυξη» και μάλιστα στο σχέδιο που έχει καταρτίσει η κυβέρνηση, η επαναχρησιμοποίηση απορριμμάτων - εννοείται και ως καύσιμα για τη βιομηχανία - θα χρηματοδοτείται από τον «αναπτυξιακό» νόμο.

Η καύση απορριμμάτων με σκοπό την «ανάκτηση Ενέργειας» περιλαμβάνεται και στο «Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων» που έχει η συντάξει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, μέθοδος που χαρακτηρίζεται στο εν λόγω σχέδιο ως «συμπληρωματική μορφή διαχείρισης» των απορριμμάτων. Μάλιστα, εκτιμάται σε ό,τι αφορά την ενεργειακή αξιοποίηση «απορριμματογενούς καυσίμου» ότι οι εγχώριες τσιμεντοβιομηχανίες μπορούν να απορροφήσουν μέχρι και 480.000 τόνους RDF το χρόνο, υποτίθεται αφού προηγουμένως προχωρήσουν στις απαιτούμενες επενδύσεις αναβάθμισης και τεχνολογικής προσαρμογής των εγκαταστάσεών τους.

Στην ενεργοβόρο βιομηχανία (τσιμεντοβιομηχανία, κεραμοποιεία κ.λπ.) μάλιστα δίνεται κατά προτεραιότητα η δυνατότητα αξιοποίησης των παραγόμενων «εναλλακτικών καυσίμων» και επιπλέον το ίδιο σχέδιο προβλέπει την «τροποποίηση - συμπλήρωση περιβαλλοντικών όρων υφιστάμενων εγκαταστάσεων και υλοποίηση τυχόν σχετικών απαιτούμενων έργων σε αυτές, προκειμένου να μπορούν να (συν)αποτεφρώνουν μη επικίνδυνα απόβλητα (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία, κεραμοποιία, αποτεφρωτήρες ζωικών υποπροϊόντων)».

Το ΚΚΕ με συνεχείς παρεμβάσεις του έχει αναδείξει τους σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία από τη χρήση απορριμμάτων ως βιομηχανικού καυσίμου, αποκαλύπτει ευρύτερα την ουσία των κυβερνητικών επιλογών και πρωτοστατεί στο δυνάμωμα των λαϊκών κινητοποιήσεων ενάντια στα σχέδια αυτά.

Οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα δεν θα πρέπει να υποκύψουν στην κυβερνητική προπαγάνδα περί «ασφαλούς χρήσης» ή ακόμη και στους εκβιασμούς που ασκούν με όχημα τις θέσεις εργασίας οι εμπλεκόμενες βιομηχανίες και με τους αγώνες τους να στείλουν τους σχεδιασμούς κυβέρνησης - βιομηχάνων στα σκουπίδια.

Οπως άλλωστε επισημαίνει και σε πρόσφατη ανακοίνωσή της η ΤΕ Μαγνησίας του ΚΚΕ, απ' όπου έχουν πρωτοξεκινήσει τα σχετικά σχέδια: «Εκείνοι που μπορούν να επιβάλουν την προστασία της δημοσίας υγείας, δεν είναι ούτε η κυβέρνηση ούτε η Περιφέρεια Θεσσαλίας ούτε ο δήμος Βόλου, που εξάλλου έχουν μοιρασμένους ρόλους υπέρ των συμφερόντων της ΑΓΕΤ.

(...) Σήμερα, με τα σωματεία και τους φορείς, πρέπει να ξεσηκωθούν με πολύμορφες μαζικές κινητοποιήσεις για:

-- Να σταματήσει, εδώ και τώρα, η καύση σκουπιδιών και ΠET-KOK.

-- Να ανακληθούν και να ακυρωθούν οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που αδειοδοτούν την καύση και τη μεταφορά RDF/SRF και τοξικού ΠΕΤ-ΚΟΚ.

-- Να σταματήσει ο σχεδιασμός για παραγωγή RDF/SRF στους ΧΥΤΑ Θεσσαλίας και στον Βόλο. Να τροποποιηθεί τώρα ο Εθνικός και ο Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων, που, με ευθύνες της Περιφέρειας Θεσσαλίας, προβλέπει την παραγωγή των σχετικών υλικών για καύση.

-- Να παρθούν τα αναγκαία μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στην "ΑΓΕΤ - Ηρακλής" και γενικότερα στους χώρους δουλειάς.

-- Να γίνονται συνεχείς έλεγχοι στις ρυπογόνες επιχειρήσεις με ευθύνη του κράτους για την προστασία της δημόσιας υγείας, του χερσαίου και θαλάσσιου περιβάλλοντος, των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων».

Την ίδια ώρα που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ ολοκληρώνει το σχετικό θεσμικό πλαίσιο για την απρόσκοπτη χρήση απορριμμάτων ως καυσίμων για τη βιομηχανία, επιχειρεί να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη κάνοντας λόγο περί δήθεν «ανεξάρτητων επιτροπών ελέγχου» των εκπομπών ρύπων κατά τη χρήση RDF, δημοσιοποίηση των δειγματοληπτικών στοιχείων κ.λπ. Πρόκειται βέβαια για διακηρύξεις χωρίς αντίκρισμα, στο πλαίσιο της πολιτικής που «υπεράνω όλων» έχει την κερδοφορία του κεφαλαίου και τις ανάγκες του.

Ακρως ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται την προστασία της δημόσιας υγείας είναι η ευκολία με την οποία χαρακτηρίζει «μη επικίνδυνα» τα απόβλητα που χρησιμοποιούνται ως καύσιμα από τη βιομηχανία και τους ρύπους που εκπέμπονται στο περιβάλλον, όταν υπάρχουν πολλαπλές αναφορές για τους σοβαρούς κινδύνους από τη χρήση τέτοιου τύπου καυσίμων στη διεθνή και εγχώρια βιβλιογραφία.

Σημειωτέον, τα «εναλλακτικά καύσιμα» περιλαμβάνουν τόσο το RDF (Refuse Derived Fuel), καύσιμο προερχόμενο από απορρίμματα, όσο και το ΠΕΤ ΚΟΚ, δηλαδή στερεό τοξικό υπόλειμμα διυλιστηρίων πετρελαίου, σαπουνέλαια, βιολογική ιλύς, λάστιχα οχημάτων κ.ά.

Ενδεικτικά άλλωστε είναι και τα όσα έχει επισημάνει σε πρόσφατη ανακοίνωση της η ΤΕ Μαγνησίας του ΚΚΕ:

• Υστερα από σχετική Επίκαιρη Ερώτηση του ΚΚΕ στη Βουλή (20/3/2017) το ΥΠΕΝ προχώρησε σε Κλιμάκιο Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΚΕΠΠΕ), σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, για τον έλεγχο των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας του εργοστασίου, παραδεχόμενη δηλαδή ότι το μονοπώλιο λειτουργούσε ανεξέλεγκτα όλο το προηγούμενο διάστημα.
• Από το ΚΕΠΠΕ πραγματοποιήθηκαν δύο έλεγχοι (29/3 και 25/4/2017) «των περιβαλλοντικών όρων». Αλλά κι αυτοί, όπως αναμενόταν, ήταν κενοί περιεχομένου, αφού οι έλεγχοι που πραγματοποίησε στη βιομηχανία έγιναν για το αν εφαρμόζονται οι εγκληματικοί περιβαλλοντικοί όροι και αδειοδοτήσεις που έχουν εγκριθεί από το 2014, από ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, και που συνεχίζει να εφαρμόζει η σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, ενώ τα στοιχεία που εξέτασε το ΚΕΠΠΕ ήταν τα έγγραφα που παρουσίασε η ίδια η επιχείρηση για την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων. Δηλαδή «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει»!
• Το 2017, ύστερα και από το θόρυβο που προκάλεσε η Ερώτηση του ΚΚΕ, διενεργήθηκαν μόνο τρεις έλεγχοι για διοξίνες και φουράνια το 2017, ενώ το 2018 έχει γίνει μέχρι τώρα μόνο μία, για την οποία δεν έχουν ολοκληρωθεί τα αποτελέσματα! Τα όρια στα οποία αναφέρεται η απάντηση δεν τεκμηριώνονται επιστημονικά, αφού και η μικρότερη ποσότητα διοξινών που διαχέεται στο περιβάλλον και μεταφέρεται και μέσω της διατροφικής αλυσίδας στον άνθρωπο μπορεί να αποβεί μοιραία για την ανθρώπινη υγεία.

Αλλωστε, μόνο ως κακόγουστο αστείο μπορούν να εκληφθούν η «προσαρμογή στα ευρωπαϊκά πρότυπα» και «η εγκατάσταση απαιτούμενων τεχνολογιών» ώστε να περιοριστούν οι εκπομπές ρύπων στα προβλεπόμενα από την νομοθεσία όρια, όπως επικαλείται η κυβέρνηση.

Οι κατευθύνσεις της ΕΕ - που ως «αρχή» της πολιτικής της για το περιβάλλον έχει το «ο ρυπαίνων πληρώνει» - και σε αυτό το ζήτημα είναι μέρος του προβλήματος, και τα υποτιθέμενα «αυστηρά όρια και προϋποθέσεις» που θέτουν για τη χρήση τέτοιου τύπου καυσίμων μόνο στον εφησυχασμό των λαϊκών στρωμάτων αποσκοπούν, και στη μείωση των κοινωνικών αντιδράσεων. Οσο για την εγκατάσταση των απαιτούμενων τεχνολογιών, το ζήτημα φυσικά δεν είναι το αν υπάρχουν γενικώς οι τεχνολογικές - επιστημονικές δυνατότητες αλλά ότι αυτές θεωρούνται «κόστος» και «βαρίδι» στην κερδοφορία του κεφαλαίου.