Νέα πεδία κερδοφορίας για τους μονοπωλιακούς ομίλους που δραστηριοποιούνται σε όλους τους ξεχωριστούς κλάδους του ενεργειακού τομέα υπόσχεται το λεγόμενο «Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα», που δόθηκε την περασμένη βδομάδα προς δημόσια διαβούλευση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στο οποίο αποτυπώνονται οι βασικοί στόχοι της ενεργειακής πολιτικής τους οποίους θα ακολουθήσει η χώρα μέχρι το 2030. Είχε προηγηθεί ευρύτατη διαβούλευση με εκπροσώπους επιχειρηματικών ομίλων του χώρου της Ενέργειας όλο το προηγούμενο διάστημα και η σύνταξη του τελικού κειμένου προσπάθησε να ικανοποιήσει το σύνολο των αξιώσεών τους προς την κυβέρνηση.

Πρέπει επίσης να καταγραφεί ότι το σχέδιο που έδωσε η κυβέρνηση στη δημοσιότητα κινείται πάνω στους βασικούς άξονες που χάραξαν οι προκάτοχοί της σε όλα τα βασικά του μέρη, όπως η προώθηση χρήσης ΑΠΕ και φυσικού αερίου, η μείωση χρήσης λιγνίτη, η διευκόλυνση επενδύσεων στον τομέα της έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων, η ενίσχυση των διασυνδέσεων του ηλεκτρικού συστήματος με τις γειτονικές χώρες αλλά και του συστήματος φυσικού αερίου, στο όνομα της λεγόμενης «ενεργειακής διαφοροποίησης» κ.ά.

Το κυβερνητικό σχέδιο δόθηκε στη δημοσιότητα την ίδια μέρα που ανακοινώθηκαν οι «δεσμευτικοί στόχοι» που ενέκρινε το Ευρωκοινοβούλιο προς τα κράτη - μέλη της ΕΕ, αναφορικά με την ενεργειακή πολιτική που θα πρέπει να ακολουθήσουν μέχρι το 2030. Περιττό είναι μάλλον να πούμε ότι οι στόχοι που παρουσίασε η κυβέρνηση ταυτίζονται απόλυτα με εκείνους της ΕΕ, στο σύνολο των μέτρων πολιτικής. Σημειώνεται ακόμη ότι τα σχετικά επενδυτικά προγράμματα μόνο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ανέρχονται σε 3,5 δισ. ευρώ περίπου, δίχως να ληφθούν υπόψη κονδύλια από άλλες πηγές, όπως άμεσα από τον κρατικό προϋπολογισμό ή άλλα ευρωπαϊκά ταμεία.

Πιο συγκεκριμένα, η λιγνιτική παραγωγή σύμφωνα με το σχέδιο προβλέπεται να μειωθεί από το 33% περίπου που είναι σήμερα, στο 17% το 2030, που σε όρους παραγόμενης Ενέργειας η μείωση αντιστοιχεί σε 1.600 MW και την ίδια στιγμή ενισχύεται το μερίδιο συμμετοχής των ΑΠΕ που ανέρχεται στο 32%. Ακόμη, για τις ΑΠΕ προβλέπεται η συμμετοχή τους να φτάσει στο 30% για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης και ψύξης, αλλά και να καλύπτουν άνω του 14% των αναγκών του τομέα των μεταφορών.

Μάλιστα, όπως προβλέπει το κυβερνητικό σχέδιο, όσον αφορά τους στόχους για τις ΑΠΕ «θα πρέπει να επιτευχθούν σε επίπεδο δεκαετίας ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης σωρευτικά για αυτές τις τεχνολογίες που δεν εμφανίστηκαν στη χώρα μας κατά το παρελθόν», ενώ αναμένεται να εγκατασταθούν τα επόμενα χρόνια στη χαμηλή τάση πάνω από 500 MW φωτοβολταϊκών συστημάτων σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, μέσω των «ενεργειακών κοινοτήτων», ένα ακόμα επιχειρηματικό όχημα για το οποίο νομοθέτησε η κυβέρνηση. Επιπλέον, όπως αναφέρεται στο σχέδιο, σε αυτά τα επίπεδα που θα αναπτυχθούν οι μονάδες ΑΠΕ τα επόμενα χρόνια, θα προκύψουν επιπλέον ανάγκες για αποθήκευση Ενέργειας, προκειμένου να απορροφηθούν οι τεράστιες ποσότητες που θα παράγονται, ανοίγοντας έτσι κι άλλο «παράθυρο ευκαιρίας» σε ομίλους που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα. Βάσει ενός σεναρίου που αναφέρεται στο σχέδιο, αναμένεται ότι οι επενδυτικές ανάγκες μόνο για τον τομέα αποθήκευσης Ενέργειας (αντλησιοταμίευση, μπαταρίες, μετατροπή σε αέριο κ.ά.) θα απαιτήσουν από το έτος 2025 και μετά νέα συστήματα, το κόστος των οποίων εκτιμάται σε περίπου 0,5 δισ. ευρώ.

Σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο, παρά την προβλεπόμενη μείωσή του στην παραγωγή ηλεκτρισμού, η συνολική χρήση του αυξάνεται κατά 23% περίπου το 2030 σε σχέση με το 2016, αφού αναμένεται να αυξηθεί η διείσδυσή του στα κτίρια από 8% το 2016 σε 18% το 2030. Το κυβερνητικό σχέδιο θεωρεί το φυσικό αέριο ως «ενδιάμεσο καύσιμο για τη μετάβαση σε ένα μοντέλο χαμηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε όλους τους τομείς τελικής κατανάλωσης», δηλαδή τη μετάβαση στο νέο ενεργειακό μοντέλο, που προωθείται πανευρωπαϊκά. Σε γενικές γραμμές, βασική επιδίωξη είναι να επιτευχθεί μεγαλύτερη συμμετοχή του φυσικού αερίου σε όλους τους τομείς τελικής κατανάλωσης, προωθώντας μια σειρά μέτρων, στο επίπεδο των υποδομών, αλλά και της χρηματοπιστωτικής στήριξης των ενδιαφερόμενων ομίλων για τη γενίκευση της χρήσης του στην οικονομία.

Ακόμη, για τις μεταφορές προβλέπεται σημαντική αύξηση της χρήσης βιοκαυσίμων, με τριπλασιασμό του μεριδίου τους σε σχέση με σήμερα, αφού προωθείται η αντικατάσταση χρήσης μεγάλου μεριδίου πετρελαίου, μεταβάλλοντας το ποσοστό συμμετοχής των βιοκαυσίμων στον υποκλάδο των λεωφορείων από το 6% στο 35% και από 1% στο 10% στα επιβατικά οχήματα μέχρι το 2030. Αντίστοιχα, για την ηλεκτροκίνηση στις οδικές μεταφορές προβλέπεται συμμετοχή κατά 10% των ηλεκτροκίνητων επιβατικών οχημάτων σε σχέση με το σύνολο των επιβατικών οχημάτων που θα βρίσκονται σε κυκλοφορία το έτος 2030, με την αύξηση του αριθμού σταθμών φόρτισης σε ολόκληρη τη χώρα.

Σημαντικότερο μέτρο στον τομέα των μεταφορών χαρακτηρίζεται η λήψη μέτρων για την προώθηση του φυσικού αερίου τόσο σε δημόσια μέσα μαζικής μεταφοράς και οχήματα συλλογής απορριμμάτων όσο και σε λοιπά οχήματα διπλού καυσίμου. Επίσης, προβλέπεται η παροχή κινήτρων για την αντικατάσταση ιδιωτικών οχημάτων, είτε με νέα τα οποία καταναλώνουν φυσικό αέριο και βιοκαύσιμα, είτε με υβριδικά οχήματα.

Σημαντικό κομμάτι της «πίτας» από τον ενεργειακό σχεδιασμό της κυβέρνησης προβλέπεται και για τις κατασκευαστικές εταιρείες (αλλά όχι μόνο) μέσω των προγραμμάτων «εξοικονόμησης Ενέργειας», καθώς αναμένεται να «αναβαθμιστεί ενεργειακά» το 10% του συνολικού αριθμού των κατοικιών της χώρας, δηλαδή περίπου 40.000 κατοικίες το χρόνο. Σε πρώτη φάση θα ξεκινήσει ένα ευρύ πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης των δημοσίων κτιρίων και στη συνέχεια θα ακολουθήσει δεύτερο επενδυτικό κύμα για τα ιδιωτικά κτίρια.

Για τους υδρογονάνθρακες, το κυβερνητικό σχέδιο υποτίθεται ότι αποσκοπεί στην «αξιοποίηση εγχώριων υδρογονανθράκων με μεγιστοποίηση του άμεσου δημόσιου οικονομικού οφέλους σε εθνικό και τοπικό επίπεδο και με τρόπο ασφαλή και συμβατό με το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον». Η κυβέρνηση και σε αυτήν την περίπτωση ψεύδεται ασυστόλως, καθώς όλα τα μέτρα που έχει λάβει μέχρι σήμερα αποσκοπούν στη μεγιστοποίηση του κέρδους των μονοπωλιακών ομίλων που σταδιακά το προηγούμενο διάστημα απέκτησαν δικαιώματα έρευνας και εξόρυξης σε διάφορες περιοχές της χώρας. Την ίδια στιγμή, επίσης, κι ενώ από μια σειρά άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες έχει αποδειχτεί περίτρανα ότι το κέρδος των ομίλων έχει τον πρώτο λόγο και η όποια «προστασία του περιβάλλοντος» γίνεται είτε για τα μάτια του κόσμου είτε μέχρι το σημείο εκείνο που δεν απειλείται η κερδοφορία άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η εξορυκτική δραστηριότητα θα αφήσει μηδενικό «περιβαλλοντικό αποτύπωμα».

Για το λόγο αυτό προχωρά στη σύσταση σε επίπεδο Περιφέρειας των «Περιφερειακών Παρατηρητηρίων», που θα είναι αρμόδια «για το περιβάλλον και την ασφάλεια της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων», αν και στην πραγματικότητα αποστολή τους θα είναι η απόδοση «εχέγγυων ασφάλειας» της ανεξέλεγκτης δραστηριότητας των ομίλων. Το κυβερνητικό σχέδιο αναφέρει ότι μεταξύ των αρμοδιοτήτων τους είναι η «ενημέρωση φορέων της διοίκησης, αλλά και των τοπικών κοινοτήτων για τα θέματα αρμοδιότητάς τους», ενώ θα απαρτίζονται «από πρόσωπα κύρους» που θα λειτουργούν «ανεξάρτητα και αμερόληπτα από οποιοδήποτε οικονομικό συμφέρον»...

Η πλήρης ενσωμάτωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού στην «Ενιαία Αγορά Ενέργειας» της ΕΕ αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του κυβερνητικού σχεδιασμού. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο σχετικό κεφάλαιο του κειμένου, η ίδια η αναδιοργάνωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όπως προωθείται από την κυβερνητική πρόταση, «αποτελεί το σημαντικότερο μέτρο στο πλαίσιο της ενοποίησης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τη σύζευξη των γειτονικών αγορών».

Σε αυτό το πλαίσιο, σημειώνονται οι αποφάσεις που λήφθηκαν το προηγούμενο διάστημα για τη μετάβαση από την υφιστάμενη κατάσταση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο νέο Μοντέλο Στόχο (Target Model), βάσει των οποίων «θεσπίστηκαν οι χονδρικές Αγορές Ηλεκτρικής Ενέργειας και συγκεκριμένα η Ενεργειακή Χρηματοπιστωτική Αγορά, η Αγορά Επόμενης Ημέρας, η Ενδοημερήσια Αγορά και η Αγορά Εξισορρόπησης. Το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας ΑΕ, το οποίο ιδρύθηκε το 2018, θα αναλάβει τη λειτουργία των νέων Αγορών Ηλεκτρικής Ενέργειας και ο ΑΔΜΗΕ την αγορά εξισορρόπησης».

Ολα δηλαδή εκείνα τα μέτρα που θέσπισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ το προηγούμενο διάστημα, βάσει των οποίων προωθείται η περαιτέρω εμπορευματοποίηση των ενεργειακών αγαθών και τα οποία επιβάλλονται από την πολιτική «απελευθέρωσης» της αγοράς Ενέργειας στο πλαίσιο της ΕΕ.