Το «αφήγημα» της «πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής» προσπάθησε να αναθερμάνει ο πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του στη Μόσχα την Παρασκευή 7 Δεκέμβρη και τη συνάντηση που είχε με τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν.

Είχε προηγηθεί άρθρο του πρωθυπουργού στον ελληνικό Τύπο, όπου περιέγραφε τις «ιδιαιτερότητες» που είχε αυτό το ταξίδι σε σχέση με τα προηγούμενα δύο στη Ρωσία, το 2015.

Σύμφωνα με τον Αλ. Τσίπρα, το 2015 «η Ελλάδα βρισκόταν στο χείλος της χρεοκοπίας», ενώ «σήμερα οι συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές. Η Ελλάδα έχει πια βγει από την αυστηρή επιτροπεία των εταίρων της, έχει ολοκληρώσει μετά από οκτώ ολόκληρα χρόνια τα προγράμματα προσαρμογής και έχει επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Παράλληλα, καθίσταται διαμετακομιστικός και ενεργειακός κόμβος στην περιοχή, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες για επενδύσεις, όχι μόνο στον τουρισμό και στην αγορά ακινήτων, αλλά σε στρατηγικές υποδομές Μεταφορών και Ενέργειας και πολλούς άλλους τομείς.

Το κυριότερο όμως είναι ότι έχει ανακτήσει και ενισχύσει τη διπλωματική της ισχύ και τον γεωπολιτικό της ρόλο, του πυλώνα ασφάλειας και σταθερότητας, σε μια ευρύτερα αποσταθεροποιημένη, αλλά εξαιρετικά κρίσιμη περιοχή».

Αν αναρωτηθεί κανείς τι είναι αυτό που προσέδωσε στην Ελλάδα τα χαρακτηριστικά που περιγράφει στο άρθρο του ο Αλ. Τσίπρας, θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δυο κυρίως πράγματα συνέβησαν μέσα σ' αυτή την περίοδο: Πρώτον, ο ΣΥΡΙΖΑ διακρίθηκε στην υλοποίηση της αντιλαϊκής πολιτικής, ψηφίζοντας ο ίδιος μνημόνια και εφαρμόζοντας αυτά των προκατόχων του, τσακίζοντας κυριολεκτικά το λαό.

Και δεύτερον, απογείωσε την εμπλοκή της Ελλάδας στους αμερικανοΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς, με στόχο την αναβάθμιση της ελληνικής αστικής τάξης στους ενεργειακούς και άλλους ανταγωνισμούς που μαίνονται στην περιοχή. Με αυτά τα «εφόδια» στις βαλίτσες του ξεκίνησε για τη Μόσχα ο Αλ. Τσίπρας.

Και μια λεπτομέρεια: Η επίσκεψη αυτή προηγήθηκε κατά λίγες μόνο μέρες της έναρξης του «Στρατηγικού Διαλόγου» με τις ΗΠΑ, που έρχεται να σφραγίσει ένα νέο επίπεδο στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις και στους ρόλους που αναλαμβάνει η ελληνική κυβέρνηση για τα αμερικανικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή.

Για την προετοιμασία μάλιστα της επίσκεψης Τσίπρα στη Μόσχα, βρέθηκε πριν απ' αυτόν στη Ρωσία ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ Γ. Κατρούγκαλος, ο οποίος, λίγες μέρες πριν, είχε διεξοδική συνεργασία με τον Αμερικανό ομόλογό του στη Σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, όπου κυριάρχησε το θέμα της Ρωσίας, με την Ελλάδα να συνυπογράφει μαζί με όλους τους άλλους εταίρους τις αμερικανικές απειλές για «συμμόρφωση» της Ρωσίας με τη συνθήκη για τα πυρηνικά και απεμπλοκή από την αντιπαράθεση στην Ουκρανία.

Είναι φανερό επομένως ότι όσες καμπάνες κι αν βαράει ο Αλ. Τσίπρας για την αναθέρμανση των ελληνορωσικών σχέσεων, προκειμένου να στηρίξει το αφήγημα της «πολυδιάστατης» εξωτερικής πολιτικής, που «δεν αντιμετωπίζει τα κρίσιμα εθνικά θέματα υπό το πρίσμα τρίτων δυνάμεων», όπως έγραφε στο άρθρο του, το βέβαιο είναι ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική «κουμπώνει» απόλυτα με τον αμερικανοΝΑΤΟικό σχεδιασμό στην ευρύτερη περιοχή, για τα συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης.

Μέσα από αυτό το πρίσμα αντιμετωπίζονται οι σχέσεις με τη Ρωσία και άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, που ανταγωνίζονται τον ευρωατλαντικό άξονα και κυρίως τις ΗΠΑ.

Το επιβεβαίωσε άλλωστε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη συνέντευξη Τύπου με τον Πούτιν, όπου διακήρυξε ότι είναι ένας αξιόπιστος εταίρος και συνομιλητής της Ρωσίας, ακριβώς επειδή είναι ένας συνεπής σύμμαχος των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Και ότι «στο πλαίσιο αυτό, η επίσκεψη στη Μόσχα επαναβεβαιώνει τον σημαντικό ρόλο που εδραιώνει η Ελλάδα στην περιοχή, καθώς εξέρχεται από την κρίση ως ευρωπαϊκή δύναμη και γέφυρα συνεργασίας με έναν ισχυρό, ιστορικό εταίρο, σε μια κρίσιμη στιγμή για τις γεωπολιτικές εξελίξεις».

Δηλαδή, επισκέφτηκε για τρίτη φορά τη Μόσχα μέσα σε τρεισήμισι χρόνια, αυτήν τη φορά ως αναβαθμισμένος «γεωπολιτικός μεντεσές» των αμερικανοΝΑΤΟικών σχεδίων, που ανταγωνίζονται αυτά της Ρωσίας σε όλο τον άξονα από τη Βαλτική μέχρι την Ανατ. Μεσόγειο.

Τα παραπάνω εύκολα τα διαπιστώνει κανείς και από τις δημόσιες παρεμβάσεις στελεχών της ρωσικής κυβέρνησης για το πώς βλέπουν τις ελληνορωσικές σχέσεις. Για παράδειγμα, μιλώντας στον ελληνικό Τύπο, ο ΥΠΕΞ της Ρωσίας σημείωνε πριν από την επίσκεψη Τσίπρα ότι «η ομαλότητα επιστρέφει» στις σχέσεις των δυο κρατών, αλλά η απαρίθμηση των μετώπων όπου κλιμακώνεται η αντιπαράθεση ΝΑΤΟ - Ρωσίας και ο ρόλος που παίζει σ' αυτά η Ελλάδα, αυξάνουν τις προϋποθέσεις για το ακριβώς αντίθετο.

Ετσι, σύμφωνα με τον Λαβρόφ, «η κατάσταση στα Βαλκάνια προκαλεί ανησυχία. Βλέπουμε ότι το ΝΑΤΟ και η ΕΕ εντείνουν τις απόπειρες να "χωνέψουν" την περιοχή (...) Τέτοιες ενέργειες οδηγούν στην περαιτέρω αποσταθεροποίηση της αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην Ευρώπη, αυξάνουν την ένταση, χαράσσουν νέες διαχωριστικές γραμμές.

(...) Προφανής είναι η κατακόρυφη συνεχής παρέμβαση των ΗΠΑ και της ΕΕ στις εσωτερικές υποθέσεις της Μακεδονίας (σ.σ. ΠΓΔΜ). Σε καθημερινή βάση οι πολίτες της καλούνταν να ψηφίσουν υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών στο δημοψήφισμα στις 30 Σεπτεμβρίου τρέχοντος έτους. (...) Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι μια τέτοια σπουδή εξυπηρετεί τον μοναδικό σκοπό της Ουάσιγκτον για τη βεβιασμένη ενσωμάτωση των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ».

Περιττό να σημειώσει κανείς ότι η Ελλάδα παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στον αμερικανοΝΑΤΟικό σχεδιασμό στα Βαλκάνια, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, λόγος για τον οποίο υπογράφτηκε άλλωστε και η συμφωνία των Πρεσπών.

Αλλά και στο μέτωπο της Ανατ. Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, ο Λαβρόφ διαπιστώνει ότι «παραμένει μια μεγάλη εστία διεθνούς έντασης και πηγή επικίνδυνων απειλών», περιγράφοντας ως «αντίδοτο» στην αποσταθεροποίηση την απόκρουση του αμερικανοΝΑΤΟικού σχεδίου στην περιοχή, όπου όμως η Ελλάδα αναλαμβάνει ρόλους, προωθώντας πολυμερείς συνεργασίες υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ, διαθέτοντας τις Ενοπλες Δυνάμεις και τις βάσεις για την υποστήριξη των ΝΑΤΟικών αποστολών κ.ά.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, στη συνάντηση Πούτιν - Τσίπρα συζητήθηκαν οι ρωσικές επενδύσεις στην Ελλάδα, η «αύξηση των ελληνικών εξαγωγών, παρά το καθεστώς κυρώσεων», η «επέκταση της ενεργειακής συνεργασίας», όπως και «οι περιφερειακές εξελίξεις, συνεργασίες και συμμαχίες, σε μία περίοδο ανακατατάξεων στην Ανατολική Μεσόγειο».

Συζητήθηκαν επίσης «όλος ο ενεργειακός χάρτης, όλοι οι αγωγοί που βρίσκονται υπό σχεδιασμό ή υπό συζήτηση και όλες οι εκδοχές τους», ειδικά τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η πρόοδος του «Nord Stream 2» (μεταφέρει αέριο από τη Ρωσία στη Γερμανία, παρακάμπτοντας την Ουκρανία) για τον «Turkish Stream» (από τη Ρωσία στην Τουρκία, διασχίζοντας υποθαλάσσια τη Μαύρη Θάλασσα).

Πράγματι, ο Ελληνας πρωθυπουργός έκανε εκτενείς αναφορές στον «Turkish Stream», λέγοντας μεταξύ άλλων: «Εντός της ΕΕ υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Κυρίως όταν προωθείται ο "Nord Stream 2", αλλά διαρκώς υπάρχουν κωλύματα σε σχέση με την επέκταση του "Turkish Stream" προς την ΕΕ, διαμέσου της Ελλάδας και της Ιταλίας (...) Η Ελλάδα υποστηρίζει σταθερά την αρχή διαφοροποίησης πηγών και διόδων Ενέργειας, η αρχή της διαφοροποίησης σημαίνει πολλαπλασιασμό πηγών και διόδων και όχι αποκλεισμό».

Οσο κι αν προσπαθεί η κυβέρνηση να δημιουργήσει την αίσθηση ότι διαπραγματεύεται «επί ίσοις όροις» με τη Γερμανία τη συμμετοχή της Ελλάδας στα σχέδια για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης, και μάλιστα με ρωσικό αέριο, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά.

Το δεδομένο είναι ότι η ολοκλήρωση του τμήματος του «Turkish Stream», που φτάνει μέχρι την Τουρκία, φέρνει στο προσκήνιο ξανά τον «γρίφο» για το αν και ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσει ο αγωγός προς την Ευρώπη: Προς Βουλγαρία και Σερβία ή προς Ελλάδα και Ιταλία;

Το ερώτημα αυτό (αν δεν «παγώσει» η επέκταση του αγωγού) δεν αφήνει αδιάφορες τις ΗΠΑ, ούτε τις άλλες χώρες της ΕΕ, που έχουν τα δικά τους ιδιαίτερα συμφέροντα στον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Οπως δεν αφήνει αδιάφορη και την αστική τάξη της Ελλάδας, που ανταγωνίζεται αυτήν της Βουλγαρίας και της Τουρκίας στο πεδίο των ενεργειακών σχεδιασμών που θα την αναδείξουν σε κόμβο.

Καθοριστικός παράγοντας στην όλη συζήτηση είναι και η επικείμενη ολοκλήρωση της κατασκευής του ΤΑΡ, που στηρίζεται αναφανδόν από τις ΗΠΑ, αλλά οι εταιρείες που συμμετέχουν στην κοινοπραξία (BP, η ιταλική «Snam», η ισπανική «Enagas», η αζέρικη SOCAR, η βελγική «Fluxys» και η ελβετική «Axpo») δεν έχουν αποκλείσει, αντίθετα επιδιώκουν την εμπορική εκμετάλλευση του αγωγού με αέριο από τη Ρωσία, εκτός από τις συμβολαιοποιημένες ποσότητες από το Αζερμπαϊτζάν.

Σημαντική μεταβλητή στον γρίφο των αγωγών αποτελεί επίσης η κόντρα ΗΠΑ - Γερμανίας, με τις ΗΠΑ να επιδιώκουν την ακύρωση του «Nord Stream 2» (πράγμα καθόλου βέβαιο με τα σημερινά δεδομένα), που θα αναδείξει τη Γερμανία σε «κλειδοκράτορα» της ροής του ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Στη βάση αυτή, τροφοδοτούνται σενάρια για «υπόσκαψη» του ρόλου της Γερμανίας, με τη λειτουργία μιας δεύτερης πύλης ελεγχόμενης εισόδου από το Νότο, όπου η Ελλάδα διεκδικεί τον τίτλο του φαβορί. Τα ίδια σενάρια υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα «προτιμάται» επειδή τα ρωσικά μονοπώλια δεν διαθέτουν ιδιοκτησία στο δίκτυο διανομής επί ελληνικού εδάφους, ενώ και η γενικότερη επιρροή της Ρωσίας είναι ιδιαίτερα αισθητή σε Βουλγαρία και Σερβία, που αποτελούν την εναλλακτική πορεία όδευσης του αγωγού.

Ιδιαίτερα επομένως στο θέμα του ενεργειακού σχεδιασμού, τα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που συγκρούονται είναι τεράστια, με την Ελλάδα να στηρίζεται στον αμερικανοΝΑΤΟικό σχεδιασμό για την αναβάθμισή της σε κόμβο, βυθίζοντας ακόμα περισσότερο τη χώρα στη δίνη των λυσσασμένων ανταγωνισμών, με τα «αντισχέδια» που προωθούν για τα δικά τους συμφέροντα η Ρωσία και άλλες ισχυρές δυνάμεις της ΕΕ.