Copyright 2019 The Associated

Από τις πρόσφατες μαζικές λαϊκές διαμαρτυρίες ενάντια στις αυξήσεις σε βασικά αγαθά

Κινητοποιήσεις κάθε μορφής ήρθαν να εκφράσουν τη λαϊκή οργή για τη διάψευση των προσδοκιών βελτίωσης της καθημερινότητας που δεν έφερε η αλλαγή προσώπου στον προεδρικό θώκο, έπειτα από το προπέρσινο αναίμακτο πραξικόπημα κατά του Προέδρου Ρόμπερτ Μουγκάμπε. Το μεγαλύτερο συνδικάτο της χώρας, υπό την πίεση των λαϊκών στρωμάτων, κήρυξε τριήμερη απεργία. Δάσκαλοι και γιατροί που απεργούσαν επί βδομάδες ξανακατέβηκαν σε απεργίες. Χιλιάδες νέοι άνεργοι, που δεν είχαν να χάσουν τίποτε, κατέβηκαν σε διαδηλώσεις, ή έστησαν οδοφράγματα στους δρόμους, ερχόμενοι σε σύγκρουση με αστυνομικούς και λοιπές δυνάμεις ασφαλείας που δεν δίστασαν να χτυπήσουν στο ψαχνό όσους βγήκαν στους δρόμους, πιθανώς με εντολή του αντιπροέδρου, στρατηγού Κονσταντίνο Τσιουένγκα (που λέγεται πως είναι ο de facto ηγέτης της Ζιμπάμπουε και αυτός που ενορχήστρωσε τον Νοέμβρη του 2017 το πραξικόπημα σε βάρος του Μουγκάμπε).

Οι δυνάμεις «ασφαλείας» (πιστές στην προστασία της ντόπιας αστικής τάξης που «αρμέγει», μαζί με ξένα μονοπώλια, τον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι) δοκίμασαν σχεδόν κάθε μορφή βίας στις πλάτες του λαού. Μέσα στις τελευταίες δύο βδομάδες, αστυνομία και παρακρατικοί μηχανισμοί αιματοκύλισαν διαδηλώσεις, συνέλαβαν συνδικαλιστές και στελέχη αντιπολιτευόμενων κομμάτων. Πραγματοποίησαν εφόδους σε σπίτια, αναζητώντας «υπόπτους και ταραξίες». Χτύπησαν ή και σκότωσαν όσους προσπάθησαν να αντισταθούν. Παράλληλα, μπλόκαραν την πρόσβαση των πολιτών στο Ιντερνετ. Συντηρητικά στοιχεία διεθνών πρακτορείων αναφέρουν πως στο νέο κύμα κρατικής καταστολής σκοτώθηκαν τουλάχιστον 12 άτομα, τραυματίστηκαν πάνω από 80, αλλά και συνελήφθησαν πολλές εκατοντάδες για διατάραξη δημόσιας τάξης ή «αντίσταση» κατά της αρχής.

Σήμερα, 25/1 το συνδικάτο εκατοντάδων χιλιάδων δημόσιων υπαλλήλων προγραμμάτισε την έναρξη απεργιών με πληθώρα αιτημάτων που δεν περιορίζονται στα μισθολογικά.

Η έκρηξη της λαϊκής αγανάκτησης, την οποία παράλληλα επιχειρούν να αξιοποιήσουν τμήματα της αστικής τάξης και της αντιπολίτευσης, που είναι δυσαρεστημένα από το κυβερνών κόμμα ZANU-PF, φάνηκε να αιφνιδιάζει τον Πρόεδρο Μνανγκάγκουα. Εχοντας μέσα σε λίγες μέρες γίνει ο πρώτος ξένος ηγέτης που συναντήθηκε (14 και 15 Γενάρη) στο Κρεμλίνο με τον Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, και ο πρώτος Αφρικανός Πρόεδρος που πραγματοποίησε τη νέα χρονιά διαδοχικά επισκέψεις σε Λευκορωσία, Αζερμπαϊτζάν και Καζακστάν, ματαίωσε τα σχέδιά του να μεταβεί στο Νταβός της Ελβετίας για να παραστεί στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ.

Ο Πρόεδρος, μολονότι αμετανόητος για το νέο κύμα ακρίβειας, εμφανίστηκε «αποφασισμένος» να συνομιλήσει με την αντιπολίτευση. Απηύθυνε έκκληση για «εθνικό διάλογο» και καταδίκασε τη βία των δυνάμεων ασφαλείας, χαρακτηρίζοντάς την «προδοσία της νέας Ζιμπάμπουε». Kατηγόρησε επίσης κόμματα της αντιπολίτευσης πως βρίσκονται πίσω από τις αιματηρές συγκρούσεις και προειδοποίησε πως «θα πέσουν κεφάλια», εάν διαπιστωθούν ευθύνες στην ιεραρχία των δυνάμεων ασφαλείας. Απέναντι στην πρόσκληση του Προέδρου, ο αρχηγός του αντιπολιτευόμενου Κινήματος Δημοκρατικής Αλλαγής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Νέλσον Τσαμίσα, έθεσε τους δικούς του όρους: «Εξασφάλιση της ελευθερίας έκφρασης» και «άνευ όρων απελευθέρωση» διαδηλωτών που συνελήφθησαν στη διάρκεια βίαιων επεισοδίων. Για άρση του «καπέλου» αύξησης 150% στα καύσιμα ή μέτρα μείωσης της φτώχειας, ούτε κουβέντα.

Το ίδιο διάστημα, στη Βουλή των Λόρδων της Βρετανίας (που είχε μετατρέψει και τη Ζιμπάμπουε κατά το παρελθόν σε αποικία) o λόρδος μεγαλογαιοκτήμονας Αντριου Πάλμερ ρώτησε τον υπουργό Κοινοπολιτείας Λόρδο Αχμαντ, εάν η κυβέρνηση «σκέφτεται να ξανακάνει αποικία την Ζιμπάμπουε λόγω της τραγικής κατάστασης στη χώρα». Η απάντηση ήταν αρνητική, ωστόσο η ερώτηση αντανακλά τον τρόπο σκέψης τμήματος της βρετανικής αστικής τάξης, που απομυζούσε επί δεκαετίες την Ζιμπάμπουε, ακόμη και μετά το τέλος της αποικιοκρατίας τη δεκαετία του 1980.

Η Ζιμπάμπουε βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Αφρικής και διαθέτει τεράστια κοιτάσματα διαμαντιών, χρυσού, πλατίνας, λιθίου, χαλκού, σιδηρομεταλλεύματος, σπάνιων μεταλλευμάτων, αλλά και εύφορη γη, με σημαντική παραγωγή βάμβακος, δημητριακών, καπνού και άλλων αγροτικών προϊόντων. Είναι η δεύτερη χώρα μετά τη Νότια Αφρική σε παραγωγή διαμαντιών παγκοσμίως και μία από τις πρώτες σε εξαγωγές χρυσού και πλατίνας. Ωστόσο, τα κρατικά ταμεία παραμένουν άδεια, καθώς όλος αυτός ο πλούτος πάει στις τσέπες λίγων πλουτοκρατών. Λίγο πριν απομακρυνθεί από την εξουσία ο πρώην Πρόεδρος Μουγκάμπε, είχε ομολογήσει πως μόνο το 2017 είχαν κάνει «φτερά» από τα κρατικά ταμεία πάνω από 15 δισ. δολάρια, παρά τις σημαντικές εξαγωγές σε διαμάντια, χρυσό, πλατίνα κ.ά.

Δεν επίσης τυχαίο πως η νέα, σοβαρή κρίση που σαρώνει τη Ζιμπάμπουε, για τρίτη φορά την τελευταία 20ετία, ξεδιπλώνεται σε μια περίοδο κατά την οποία η χώρα προκαλεί το αυξημένο ενδιαφέρον μονοπωλίων από ανταγωνιστικές με τη Δύση δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Κίνα.

Το προ ημερών ταξίδι του Μνανγκάγκουα στη Μόσχα δεν συνοδεύτηκε από εντυπωσιακά δάνεια με προνομιακούς όρους, όπως πιθανώς ήλπιζε ο ηγέτης της Ζιμπάμπουε, συνέβαλε όμως στην επίτευξη σημαντικών συμφωνιών με ρωσικά μονοπώλια. Αίσθηση προκάλεσαν η απόφαση για κοινό σχέδιο ανάπτυξης των τεράστιων κοιτασμάτων και ορυχείων πλατίνας, χρυσού, ροδίου, νικελίου και χαλκού στις περιοχές Νταργουεντέιλ και Γκρέιτ Ντάικ, η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας ανάμεσα στην Αφρικανική Τράπεζα Εξαγωγών - Εισαγωγών, την επενδυτική εταιρεία «Great Dyke Investments» και την εταιρεία χρηματοδότησης και ανάπτυξης υποδομών «African Financial Corporation» και η επίτευξη συμφωνίας για προνομιακές μπίζνες του ρωσικού μονοπωλίου εξόρυξης και πώλησης διαμαντιών «Alrosa».

Πρόσφατο άρθρο στην ιστοσελίδα της ρωσικής «Λέσχης Valdai», που ειδικεύεται σε αναλύσεις εξωτερικής πολιτικής, έκανε εκτενή αναφορά στην επίσκεψη του Μνανγκάγκουα στη Μόσχα, επισημαίνοντας τα σχέδια του Κρεμλίνου για ανάπτυξη των σχέσεων με αφρικανικές χώρες. Το 2019 έχει αναγορευτεί «χρονιά της Αφρικής στη Ρωσία» και το καλοκαίρι αναμένεται η πραγματοποίηση της πρώτης ρωσοαφρικανικής Συνόδου. Ο αρθρογράφος Ολεγκ Μπαραμπάνοφ, μάλιστα, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας, δεν διστάζει να προτείνει την Κίνα ως «υπόδειγμα» στρατηγικής για την ανάπτυξη «αμοιβαίως επωφελών» σχέσεων με τις αφρικανικές χώρες.

Αυτά σε μια περίοδο κατά την οποία η παρουσία της Κίνας δεσπόζει και στην περίπτωση της Ζιμπάμπουε. Κινεζικά κατασκευαστικά μονοπώλια έχουν στήσει προσοδοφόρες μπίζνες, αναλαμβάνοντας μεταξύ άλλων την ανέγερση του μεγάλου σταδίου της Χαράρε, του Στρατιωτικού Κολεγίου, τον εκσυγχρονισμό - επέκταση του διεθνούς αεροδρομίου της πρωτεύουσας (με στόχο την προσέλκυση περισσότερων επενδυτών και τουριστών). Εντυπωσιακά είναι και τα σχέδια της κινεζικής εταιρείας «Shanghai Construction Group», για την ανέγερση (μέχρι το 2021) του νέου κτιρίου του Κοινοβουλίου στην ορεινή πόλη Χάμπντεν (18 χλμ. βορειοανατολικά της Χαράρε) και για τη δημιουργία «έξυπνης πόλης».

Οι επενδυτικές κινήσεις ρωσικών και κινεζικών μονοπωλίων στη Ζιμπάμπουε δεν περνούν απαρατήρητες από ανταγωνιστικά μονοπώλια των ΗΠΑ και της ΕΕ, που θα επιδιώξουν να περάσουν στην «αντεπίθεση», αξιοποιώντας (αν το καταφέρουν αυτή τη φορά) την παρούσα ή την επόμενη οικονομική κρίση. Ας μην ξεχνάμε πως το 2008, ΗΠΑ και Βρετανία είχαν δοκιμάσει να εξαπολύσουν ιμπεριαλιστική επίθεση στη Ζιμπάμπουε, επιδιώκοντας την έκδοση απόφασης στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με επίκληση του κεφαλαίου 7 της Χάρτας του Οργανισμού, μόνο που σκόνταψαν στο βέτο που άσκησαν τότε - για τα δικά τους συμφέροντα - Κίνα και Ρωσία.

Σε κάθε περίπτωση, η διέξοδος για το λαό της Ζιμπάμπουε μπορεί να έρθει μόνο μέσα από την άνοδο της ταξικής πάλης, με βασική προϋπόθεση τη δημιουργία επαναστατικής πρωτοπορίας, Κομμουνιστικού Κόμματος, ώστε να δυναμώσει το κίνημα ρήξης με το ντόπιο και ξένο κεφάλαιο για να γίνουν οι εργαζόμενοι αφέντες του τεράστιου πλούτου που παράγουν.