Το τουρκικό γεωτρύπανο «Πορθητής» εξακολουθεί να βρίσκεται κοντά στην κυπριακή ΑΟΖ

Την όξυνση του σύνθετου παζαριού ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία επιβεβαιώνει η έκθεση της Κομισιόν που δημοσιεύτηκε για την ενταξιακή πορεία της Αγκυρας, αναδεικνύοντας πόσο περιπλέκεται το φόντο μέσα στο οποίο επιταχύνονται οι αντιλαϊκές εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, κομμάτι των οποίων είναι και η τουρκική επιθετικότητα απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο.

Στην έκθεση επαναλαμβάνεται ρητά ότι «η Τουρκία αποτελεί εταίρο - κλειδί για την ΕΕ», ενώ η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι, αφού χαρακτήρισε την Τουρκία «στρατηγικό εταίρο», τόνισε ότι θα ήταν «προς το συμφέρον όλων» να αντιστραφεί η τάση απομάκρυνσής της από την ΕΕ, αλλά και στάθηκε στη σημασία των σχέσεων καλής γειτονίας και της αποφυγής εντάσεων, αναδεικνύοντας τις αυξημένες προσδοκίες που έχουν και οι Βρυξέλλες από τη διερεύνηση ωφέλιμων για το ευρωενωσιακό κεφάλαιο διαπραγματεύσεων και συμβιβασμών ανάμεσα στην Αγκυρα και τις γειτονικές της χώρες.

Το ισχυρό ενδιαφέρον της ΕΕ να ενισχυθούν η συνεργασία και φυσικά η διαπραγμάτευση με την Τουρκία, σε πολλά ζητήματα, καταγράφουν και οι αναφορές της έκθεσης για το Κυπριακό, όπου διαπιστώνεται ότι «η Τουρκία εξέφρασε την ικανοποίησή της για τις ανανεωμένες προσπάθειες του ΟΗΕ» (για λύση του Κυπριακού) και επισημαίνεται ότι «η συνεχής δέσμευση και συμβολή της Τουρκίας σε συγκεκριμένες διαπραγματεύσεις θα έχει μεγάλη σημασία». Ενώ, εκφράζοντας και την επιθυμία των Βρυξελλών να αποκτήσουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε διάφορες κολιγιές που «ψήνονται», η έκθεση καταγράφει με «λύπη» ότι η Τουρκία «δεν έχει καταργήσει όλα τα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών στις άμεσες μεταφορικές συνδέσεις με την Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν σημειώθηκε πρόοδος στην εξομάλυνση των διμερών σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία». Να σημειωθεί άλλωστε ότι εκφράζεται προβληματισμός και για «σοβαρές υποχωρήσεις στην τουρκική οικονομία, που οδηγούν σε βαθύτερες ανησυχίες για τη λειτουργία της οικονομίας της αγοράς στη χώρα».

Κατά τ' άλλα, αναφέρεται ότι «οι εντάσεις στην περιοχή γύρω από την προοπτική διερεύνησης υδρογονανθράκων στις ακτές της Κύπρου αυξήθηκαν λόγω των ενεργειών και των δηλώσεων της Τουρκίας που αμφισβητούν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλεύεται τους πόρους υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της» και υπενθυμίζονται οι συστάσεις στην Τουρκία για την υποχρέωσή της «να σεβαστεί το διεθνές Δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας» καθώς και «τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου για την έρευνα και την εκμετάλλευση των φυσικών της πόρων, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό και το διεθνές Δίκαιο».

Στο ίδιο πλαίσιο, της προσπάθειας των Βρυξελλών να αυξήσουν τη διαπραγματευτική τους πίεση στην Αγκυρα, αναφέρεται και ότι «οι εντάσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο υπονόμευσαν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια», αν και με ικανοποίηση διαπιστώνεται επίσης ότι «η επιχειρησιακή συνεργασία με την Ελλάδα για τη μετανάστευση συνεχίστηκε».

Να σημειωθεί ότι απαντώντας σε ερώτηση για το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία, η Μογκερίνι είπε πως το ζήτημα θα συζητηθεί σε πρώτη φάση στην επόμενη συνάντηση των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ, ενώ πρόσθεσε ότι «δεν θέλω να προδικάσω τις αποφάσεις» αλλά και ότι μέχρι τότε υπάρχει αρκετός χρόνος, καθώς συνεχίζονται οι επαφές με όλες τις πλευρές. Πάντως, για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις αναφέρεται πως τον Ιούνη του 2018 το Συμβούλιο σημείωσε ομόφωνα ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία έχουν «ουσιαστικά σταματήσει» και ότι δεν είναι δυνατό το άνοιγμα ή η ολοκλήρωση άλλων κεφαλαίων, τουλάχιστον προς το παρόν.

Από τη μεριά της Τουρκίας, ο υφυπουργός Εξωτερικών Φαρούκ Καϊμακτσί αντέδρασε δηλώνοντας ότι «θα καταγράψουμε τη συνεπή και λογική κριτική που γίνεται στην έκθεση για την Τουρκία. Ωστόσο, δε μπορούμε να δεχτούμε άδικες και δυσανάλογες κριτικές». Χαρακτήρισε «απαράδεκτες» τις εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες η Τουρκία απομακρύνεται από τις αξίες της Ευρώπης, κρίνοντας σκόπιμο να τονίσει: «Η Τουρκία είναι τμήμα της Ευρώπης (...) Διεκδικεί την ένταξή της στην ΕΕ παρά τα εμπόδια». Επέκρινε δε «κάποιους κύκλους στην ΕΕ» που «προσπαθούν να απομακρύνουν την ΕΕ από τις αξίες της ΕΕ. Εμείς δεν θέλουμε να τους δώσουμε κύρος, επειδή αυτές δεν είναι εξελίξεις υπέρ της Τουρκίας και της Ευρώπης».

Με φόντο μια σειρά από σενάρια για τη διευθέτηση της διαφωνίας σχετικά με την αγορά των ρωσικών «S-400», ο Τούρκος υπουργός Αμυνας Χουλούσι Ακάρ είχε νέα τηλεφωνική συνομιλία με τον Αμερικανό ομόλογό του Πάτρικ Σάναχαν.

Μια φειδωλή ανακοίνωση από την Αγκυρα ανέφερε ότι η συνομιλία αφορούσε «θέματα ασφάλειας και ζητήματα συνεργασίας».

Μια μέρα πριν, σε εφ' όλης της ύλης συνέντευξή του, ο Ακάρ είχε αναφέρει - για πρώτη φορά εκ μέρους της τουρκικής πλευράς - ότι η παράδοση των ρωσικών συστημάτων «S-400» που έχει παραγγείλει η Αγκυρα μπορεί να μην προλάβει τελικά να εκτελεστεί μέσα στον Ιούνη, όπως σημειωνόταν μέχρι σήμερα. «Τον Ιούνιο (σ.σ. οι "S-400") μπορεί να μην προλάβουν, αλλά μέσα στους επόμενους μήνες θα έρθουν», ανέφερε συγκεκριμένα. Διέψευσε πάντως φήμες για αύξηση των αμερικανικών πιέσεων ώστε να αναβληθεί η αγορά, αναφέροντας: «Παίρνουμε ορισμένα συστήματα για την ασφάλεια των 82 εκατ. πολιτών μας. Ενα από αυτά είναι και αντιαεροπορικό σύστημα. Καταλήξαμε στους "S-400" μετά από μια σειρά διαδικασιών. Δεν αποφασίστηκαν ξαφνικά».

Την ίδια στιγμή βέβαια, απαντώντας σε ερώτημα για το μέρος όπου θα τοποθετηθούν οι «S-400», ο Ακάρ αρκέστηκε γενικόλογα να πει ότι «γίνονται εργασίες», ανατροφοδοτώντας με αυτόν τον τρόπο παλιότερα σενάρια ότι η τουρκική αγορά θα εκτελεστεί μεν, ωστόσο εξετάζονται «λύσεις» που θα «εκτονώσουν» κάπως τις αντιδράσεις συμμάχων όπως ΗΠΑ, ΝΑΤΟ κ.ά. Θυμίζουμε ότι μεταξύ άλλων έχουν ακουστεί σενάρια για μεταφορά τους στο Αζερμπαϊτζάν ή στο Κατάρ αμέσως μετά την αγορά τους.

Πάντως, καθώς φουντώνουν τα αμερικανοτουρκικά παζάρια, από την πλευρά της Ρωσίας ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωνε χτες ότι η παράδοση των «S-400» στους Τούρκους «θα πραγματοποιηθεί νωρίτερα απ' ό,τι είχε σχεδιαστεί αρχικά, έπειτα από αίτημα της τουρκικής πλευράς».

Ο «αναπληρωτής πρωθυπουργός» και «υπουργός Εξωτερικών» του ψευδοκράτους, Κουντρέτ Οζερσάι, επανέλαβε ότι οι δύο πλευρές δεν πρέπει να αποφεύγουν τη συζήτηση «νέων ιδεών» για το Κυπριακό. Υποστήριξε ότι μια ομοσπονδιακή λύση στην Κύπρο δεν αποτελεί πλέον επιλογή υπό τις υφιστάμενες συνθήκες (αναφέροντας ότι ούτε και η «ελληνοκυπριακή διοίκηση» είναι πια πρόθυμη για κάτι τέτοιο) και πρόσθεσε ότι χρειάζεται μια νέα διαδικασία, η οποία θα βασίζεται στη «συνεργασία» των δύο πλευρών, επιμένοντας να μιλάει για «δύο κράτη στην Κύπρο», που και στους υδρογονάνθρακες θα έχουν τα δικαιώματά τους.