Η πρόταση του Κόμματος για την Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση δίνει απάντηση στις σύγχρονες ανάγκες των φοιτητών για ολοκληρωμένες σπουδές, κοινωνική και επιστημονική ωρίμανση και εφόδια που μπορούν να αξιοποιηθούν και να εξελίσσονται στην άσκηση του κάθε επαγγέλματος. Απαντά στις ανάγκες εμπλουτισμού της επιστημονικής γνώσης και στις προϋποθέσεις για την κοινωνική χρησιμότητά της, με όρους βελτίωσης της ποιότητας ζωής του λαού. Επιβεβαιώθηκε δε περίτρανα και αναγνωρίστηκε από μεγάλη μερίδα φοιτητών και διδασκόντων το προηγούμενο διάστημα. Ειδικά αφού μεσολάβησε το προχώρημα του αποκαλούμενου «Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης» από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, που ψήφισε μια σειρά νόμους για την περίφημη πανεπιστημιοποίηση των ΤΕΙ.

Σήμερα, η ΝΔ, με σφοδρότητα, από την πρώτη μέρα διακυβέρνησής της, έχει δεσμευτεί να προχωρήσει στην ίδια αντιλαϊκή - αντιεκπαιδευτική ρότα, πάνω στο δρόμο που χάραξαν τα προηγούμενα κυβερνητικά κόμματα. Ετοιμη από καιρό, ανακοίνωσε ήδη τις προτεραιότητές της για την Εκπαίδευση, βάζοντας στο στόχαστρο ό,τι άφησε όρθιο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ... Παρακάτω παρουσιάζονται σύντομα κάποιες βασικές πλευρές της ιδεολογικής αντιπαράθεσης του Κόμματός μας με την αστική στρατηγική, όπως την εξειδικεύουν και την υλοποιούν η προηγούμενη και η σημερινή κυβέρνηση...

Η δική μας πρόταση ξεκινά από τη βάση της ουσιαστικής αναβάθμισης της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, με αποσαφήνιση των επιστημονικών αντικειμένων και καθιέρωση πτυχίων μιας και μόνο, πανεπιστημιακής, κατηγορίας σε αυτά. Αυτό σημαίνει «ενιαία», αυτό σημαίνει «ανώτατη». Καταργούνται στην πράξη αντιεπιστημονικοί, ανορθολογικοί και στρεβλοί διαχωρισμοί ανάμεσα σε θεωρία και εφαρμογή, σε πανεπιστημιακή και τεχνολογική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σε πτυχία και απόφοιτους α', β' και γ' κατηγορίας. Η πανεπιστημιακού επιπέδου εκπαίδευση παρέχεται ενιαία, με κοινά προγράμματα σπουδών/ επιστημονικό αντικείμενο, τα οποία αντανακλούν την πρόοδο της κάθε επιστήμης και τις διευρυμένες κοινωνικές, λαϊκές ανάγκες.

Αυτό που γίνεται σήμερα μέσω του κατ' ευφημισμό αποκαλούμενου «Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης» είναι η κάθετη και οριζόντια διαφοροποίηση πτυχίων, Τμημάτων και αποφοίτων. Αυτό έχει ψηφιστεί από όλες τις άλλες δυνάμεις στα ευρωενωσιακά επιτελεία της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αυτό έφεραν παλιότερα με την «ανωτατοποίηση» του 2001 και με τα διάφορα «Σχέδια Αθηνά» οι κυβερνήσεις ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και δυο χρόνια τώρα το προέκτεινε αποφασιστικά ο ΣΥΡΙΖΑ. Στους νόμους της πανεπιστημιοποίησης ο ΣΥΡΙΖΑ είχε σταθερούς συμμάχους τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, που καταψήφιζαν τμηματικά το νομοθετικό πλαίσιο με μόνη ένσταση την «προχειρότητα». Συμφωνούσαν δηλαδή 100% στην ουσία, στη στρατηγική στόχευση, στα πτυχία πολλών ταχυτήτων που παράγουν επιστημονικό δυναμικό ανταγωνιστικό, δηλαδή ευάλωτο και εκτεθειμένο πλήρως στις ορέξεις των μεγάλων επιχειρήσεων.

Η πρόταση του ΚΚΕ μιλά ξεκάθαρα για αποκλειστικά δημόσια δωρεάν Ανώτατη Εκπαίδευση. Στη δική μας αντίληψη, τα πανεπιστήμια ιδρύονται και λειτουργούν με ευθύνη αποκλειστικά του εργατικού κράτους, από όπου και χρηματοδοτούνται αποκλειστικά και για όλες τις πτυχές λειτουργίας τους. Τα πανεπιστήμια είναι αυστηρά δεμένα με τις προτεραιότητες της κοινωνίας, πλήρως απαλλαγμένα από τα δεσμά του κέρδους. Οι σχέσεις εργασίας του εκπαιδευτικού και λοιπού προσωπικού είναι μόνιμες και πλήρους αποκλειστικής απασχόλησης.

Ο ντόρος που γίνεται ανάμεσα στα δύο κόμματα σήμερα, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, γύρω από το άρθρο 16 και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι εκ του πονηρού, γίνεται μόνο για να τροφοδοτεί τον δικομματικό καβγά. Το άρθρο 16 έχει καταλυθεί στην πράξη, εφόσον εδώ και πολλά χρόνια έχουν ιδιωτικοποιηθεί βασικές πλευρές της λειτουργίας των ΑΕΙ. Η φοιτητική μέριμνα είναι παραδομένη σε εργολάβους, τα συγγράμματα σε ιδιωτικούς εκδοτικούς οίκους, οι υποδομές των πανεπιστημίων είναι βορά στις αποκαλούμενες Εταιρείες Διαχείρισης της Περιουσίας των ΑΕΙ (ΝΠΙΔ). Οι επιχειρηματίες, οι εκπρόσωποι της «αγοράς», έχουν μπει ντε φάκτο στη διοίκηση, στη δομή και στη διαμόρφωση του περιεχομένου των σπουδών, είτε με τα Συμβούλια Ιδρύματος των ΠΑΣΟΚ - ΝΔ, είτε με τα Περιφερειακά Συμβούλια του ΣΥΡΙΖΑ. Οι ιδιώτες είναι βαθιά μέσα στην «αξιολόγηση» των ΑΕΙ, φέρνουν τα κριτήρια της αγοράς σε όλες τις πτυχές της λειτουργίας της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ως κριτήρια «βιωσιμότητας» των Ιδρυμάτων, με εκβιαστικούς προφανώς όρους, δηλαδή, σε περίπτωση που δεν πληρούνται αυτά, τα Ιδρύματα δεν χρηματοδοτούνται από το κράτος και κλείνουν.

Η αντιπαράθεση που εξελίσσεται σήμερα μεταξύ ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ για τα δίδακτρα είναι άκρως αποπροσανατολιστική. Η ΝΔ τοποθετείται ανοιχτά υπέρ των διδάκτρων, των ιδιωτικών ή «μη κρατικών» ΑΕΙ (όχι Γιάννης, Γιαννάκης δηλαδή), με το φαιδρό επιχείρημα να μη φεύγει συνάλλαγμα στο εξωτερικό. Η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου σπουδών και δουλειάς με την απόκτηση του πτυχίου, πάνω στο αντικείμενο που σπουδάζει ο νέος, κάτι που - καθόλου τυχαία - μόνο ο σοσιαλισμός που γνωρίσαμε έχει πετύχει ιστορικά μέχρι σήμερα, μπορεί μόνο να αντιμετωπίσει ουσιαστικά το «brain drain», για το οποίο όλοι χύνουν υποκριτικά δάκρυα. Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη, υπερασπίζεται υποτίθεται τη δημόσια Παιδεία και το άρθρο 16. Παρ' όλα αυτά, επί θητείας του, αυξήθηκαν τα μεταπτυχιακά με δίδακτρα, δημιουργήθηκε πρόγραμμα προπτυχιακό της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ με δίδακτρα για ξένους σε πρώτη φάση φοιτητές, που ανοίγει τις ορέξεις για γενίκευση των διδάκτρων και σε άλλα προγράμματα, ενισχύθηκε και επεκτάθηκε το Διεθνές Πανεπιστήμιο που έχει δίδακτρα στα προπτυχιακά, προχώρησαν η αναγνώριση των κολεγίων και η απλοποίηση των διαδικασιών ισοτίμησης πτυχίων της ιδιωτικής εκπαίδευσης όλων των ταχυτήτων.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας έχει σαφώς διατυπώσει τη θέση του για το χαρακτήρα και το ρόλο των πανεπιστημίων στο σύστημα της δημόσιας Εκπαίδευσης. Εννοούμε ότι την ευθύνη για τα πανεπιστήμια στη διοίκηση, στη δομή και το περιεχόμενο των σπουδών πρέπει να την έχει πλήρως το εργατικό κράτος, σε συνεργασία με τους φορείς των πανεπιστημίων και με τους φορείς της σοσιαλιστικής παραγωγής, ούτως ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη σύνδεση με την παραγωγή, η οποία βέβαια είναι μια σχέση αντικειμενική και αναγκαία. Μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί μια πραγματικά, ουσιαστικά ελεύθερη Εκπαίδευση και Ερευνα, που θα υπηρετεί συνειδητά το ανέβασμα του βιοτικού επιπέδου του λαού, τις μορφωτικές του ανάγκες και την πρόοδο της επιστήμης.

Η ΝΔ, όχι τυχαία, επικαλείται τη δήθεν αυτοτέλεια και αυτοδιοίκηση των Ιδρυμάτων για να περάσει όλα τα αντιδραστικά μέτρα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Το ίδιο έκανε βέβαια και ο προκάτοχός της, ΣΥΡΙΖΑ, επιδιώκοντας να δέσει πιο σφιχτά τα πανεπιστήμια με τους περιφερειακούς και κλαδικούς στόχους της καπιταλιστικής ανάπτυξης το προηγούμενο διάστημα. Στο όνομα της αυτοδιοίκησης, όλα τα τελευταία χρόνια, έχουν εισαχθεί οι εκπρόσωποι της αγοράς σε όλους τους άξονες λειτουργίας των ΑΕΙ.

Στο ίδιο όνομα, η ΝΔ προχωρά σήμερα με τον καθορισμό του αριθμού των εισακτέων από τα ίδια τα Ιδρύματα, ενισχύοντας έτσι τους όρους διαφοροποίησης και κατηγοριοποίησης των Ιδρυμάτων. Το επόμενο διάστημα, στο δρόμο που έστρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ με τις αποκαλούμενες πανεπιστημιοποιήσεις, θα δούμε Τμήματα για την ελίτ, Τμήματα για αυτούς που μπορούν να πληρώσουν ακριβά φροντιστήρια και Τμήματα με ίδια αντικείμενα που θα απευθύνονται σε φοιτητές β' και γ' κατηγορίας. Είναι αντικειμενικό άλλωστε στον καπιταλισμό η ταξικότητα και της Εκπαίδευσης να βαθαίνει όλο και περισσότερο.

Είναι ξεκάθαρο για το ΚΚΕ ότι ο φοιτητής δεν πληρώνει ούτε ένα ευρώ από την τσέπη του για να σπουδάσει, για τη σίτιση και στέγασή του, τη μετακίνηση, τα συγγράμματα, τα αναλώσιμα και τις υποδομές που χρησιμοποιεί στις σπουδές του. Εμείς μάλιστα τονίζουμε ότι στον φοιτητή πρέπει να εξασφαλίζονται από το κράτος οι απαραίτητοι πόροι για να διευκολυνθεί και να εμπλουτιστεί η φοιτητική του ζωή σε όλες της τις πτυχές, συμπεριλαμβάνοντας ψυχαγωγική, πολιτιστική, αθλητική δραστηριότητα που πρέπει να αναπτύσσεται στο πλαίσιο των σπουδών για τον νέο άνθρωπο.

Η φοιτητική μέριμνα για όλες τις κυβερνήσεις μέχρι σήμερα είναι ένα πεδίο κερδοφορίας και μόνο ως τέτοιο αντιμετωπίζεται. Ολο και περισσότερο παίρνονται μέτρα για να περνάει η φοιτητική μέριμνα από το κράτος απευθείας σε ιδιώτες. Οι επιχειρήσεις έχουν μπει βαθιά σε Εστίες, φοιτητικές λέσχες, φύλαξη, καθαριότητα στα Ιδρύματα. Ας θυμηθούμε την τοποθέτηση του κ. Γαβρόγλου, υπουργού Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, ότι η κατάσταση που παρουσίασαν φοιτητικοί σύλλογοι στις Εστίες ήταν σκηνοθετημένη (!), ότι για την κατάντια των Εστιών στην ουσία φταίνε οι ίδιοι οι φοιτητές που κινητοποιήθηκαν στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ... Τοποθέτηση που συνοδεύτηκε από επίθεση των ΜΑΤ σε φοιτητές στο υπουργείο Παιδείας, την ίδια στιγμή που μόλις το 9% των φοιτητών καλύπτουν οι υπάρχουσες Εστίες.

Η ΝΔ έχει δώσει κι αυτή σαφή δείγματα της κατεύθυνσης που θα ακολουθήσει (όπως στο παρελθόν) σε σχέση με τη φοιτητική μέριμνα. Στα 36 σημεία που παρουσίασε για την Εκπαίδευση, δεσμεύτηκε για άλλη μια φορά να φέρει τη... Γενική Γραμματεία, ως λύση απέναντι στους φοιτητές που παρατούν σπουδές γιατί δεν μπορούν να πληρώσουν νοίκια και διατροφή.

Η πρόταση του ΚΚΕ για το ζήτημα του ασύλου είναι κατατεθειμένη ήδη από την αρχική επεξεργασία των θέσεών μας για την Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση. Για το Κόμμα μας είναι σαφές ότι το πανεπιστημιακό άσυλο αφορά και την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και την ουσιαστική υπεράσπιση των αγώνων του φοιτητικού κινήματος, των εργαζομένων στα πανεπιστήμια. Είναι σαφές επίσης ότι στο πλαίσιο του υπάρχοντος συστήματος η λεγόμενη «ελεύθερη διακίνηση ιδεών» αναφέρεται ξεκάθαρα στην προώθηση της κυρίαρχης ιδεολογίας, ενώ αποκλείει, με το καρότο ή το μαστίγιο, κάθε φωνή αντίστασης και ανατροπής. Η κατάργησή του συνδέεται με το δόγμα «νόμος και τάξη» και μέσα στα ΑΕΙ, διατηρώντας ανέπαφη την ελεύθερη διακίνηση των εκπαιδευτικών προϊόντων στη μεγάλη εκπαιδευτική αγορά, τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να μπαινοβγαίνουν στα Ιδρύματα για να οργανώνουν και να επιβλέπουν τη μεγαλύτερη πρόσδεσή τους με τους στόχους κερδοφορίας και ανταγωνιστικότητας.

Η «ομαλότητα» που θέλει να επαναφέρει η ΝΔ στα ΑΕΙ, που την υπερασπίστηκε με μένος και ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι στα πρότυπα των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, όπου τίποτα, καμιά κινητοποίηση, συλλογική διαδικασία, καμιά οργανωμένη μορφή πάλης «δεν χαλά» την εικόνα του εύρυθμου πανεπιστημίου που δουλεύει για λογαριασμό των επιχειρήσεων. Εκ του πονηρού και μόνο, και με τον όρο «μπαχαλάκηδες» βάζουν δίπλα στον «Ρουβίκωνα» τις κινητοποιήσεις των φοιτητικών συλλόγων, αποκαλούν «βία» τον αγώνα των φοιτητών, όταν για παράδειγμα διακόπτει συνεδριάσεις οργάνων που αποφασίζουν κεκλεισμένων των θυρών για δίδακτρα, περικοπή φοιτητικής μέριμνας, περικοπές μαθημάτων και εξεταστικών, αποκλεισμούς μετεγγραμμένων φοιτητών κ.ά. Αυτά όλα τα έχουν ζήσει ήδη οι φοιτητές και με κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, και με το άσυλο βέβαια κατοχυρωμένο στα χαρτιά...

Αποδεικνύεται περίτρανα ότι την ουσία του ασύλου μπορεί να την υπερασπιστεί σήμερα μόνο ένα οργανωμένο φοιτητικό κίνημα, που στο πλευρό των εργαζομένων θα απαιτήσει την αναγνώριση της φωνής του, σε πλήρη αντίθεση με το πανεπιστήμιο - επιχείρηση και όλους τους νόμους και τις κυβερνήσεις που το προστατεύουν.

Η αντιπαράθεση των κυβερνητικών κομμάτων σήμερα δεν μπορεί να υποκρύψει την ουσιαστική τους συμφωνία στο κύριο: Στη διαμόρφωση ενός πανεπιστημίου - επιχείρηση, που λειτουργεί στο πλαίσιο του εκμεταλλευτικού συστήματος για να αναπαράγει την αυριανή βάρδια του υψηλά ειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Ο χαρακτήρας της Ανώτατης Εκπαίδευσης μπορεί να αλλάξει ριζικά, στην κατεύθυνση υπεράσπισης - διεύρυνσης των επιστημονικών επιτευγμάτων και των λαϊκών αναγκών μόνο στο πλαίσιο μιας φιλολαϊκής εξουσίας, όπου η εκμετάλλευση και όλο το σύστημα που τη στηρίζει θα είναι πια παρελθόν.