Την περασμένη βδομάδα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε ότι χορήγησε θετική γνωμοδότηση για το εν λόγω έργο, το οποίο εντάσσεται σε ένα συνολικότερο πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ με την επωνυμία «Poseidon Med II». Η μονάδα, που θεωρείται εγκατάσταση ΥΦΑ «μικρής κλίμακας», προτείνεται να χωροθετηθεί σε περιοχή στο νοτιοδυτικό τμήμα του λιμανιού της Πάτρας, σε μια συνολική έκταση περίπου 25.000 τετραγωνικών μέτρων, κοντά στην εκβολή του ποταμού Γλαύκου, εντός της χερσαίας ζώνης του λιμένα. Η συνολική αποθηκευτική ικανότητα της εγκατάστασης θα είναι 3.000 κυβικά μέτρα.

Το υπουργείο στην ανακοίνωσή του αναφέρει μεταξύ άλλων ότι για τη θετική γνωμοδότηση που έδωσε έλαβε υπόψη «τις θετικές επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον σε μια ευρύτερη περιοχή από εκείνη που επηρεάζεται άμεσα από το έργο, καθώς και τα οφέλη για την εθνική οικονομία, την εθνική ασφάλεια και τη δημόσια υγεία».

Τα σχέδια για την εγκατάσταση μονάδας ΥΦΑ στο λιμάνι της Πάτρας έχουν ξεκινήσει από την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και τη ΔΕΠΑ, ωστόσο οι επικίνδυνοι σχεδιασμοί πάγωσαν έπειτα από τη σθεναρή αντίσταση της δημοτικής αρχής της πόλης και των μαζικών φορέων, οι οποίοι δεν ήθελαν να δημιουργηθεί μια τέτοια επικίνδυνη μονάδα σε απόσταση αναπνοής από σχολεία, παιδικές χαρές, εργατικές κατοικίες αλλά και άλλες εργοστασιακές μονάδες. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται, ο σχεδιασμός σταμάτησε μόνο προσωρινά, δίχως να βρεθεί στο μεταξύ άλλη τοποθεσία, όπως είχε υποσχεθεί η διοίκηση της ΔΕΠΑ αλλά και η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, και σήμερα επανέρχεται με τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά χωροθέτησης, τα οποία είχαν απορριφθεί από την τοπική κοινωνία.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση, υλοποιείται σε τρεις χώρες - Ελλάδα, Ιταλία και Κύπρο - και περιλαμβάνει έξι ευρωπαϊκά λιμάνια (Πειραιά, Πάτρα, Ηράκλειο, Ηγουμενίτσα, Λεμεσό και Βενετία), καθώς και τον τερματικό σταθμό ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα. Σκοπός του, σύμφωνα με την πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος, είναι η διάδοση του ΥΦΑ ως ναυτιλιακού καυσίμου, το οποίο προβάλλεται μάλιστα και ως «ασφαλές, περιβαλλοντικά φιλικό και βιώσιμο εναλλακτικό καύσιμο». Για την επίτευξη αυτού του σκοπού είναι απαραίτητη η κατασκευή έργων αποθήκευσης και μεταφόρτωσης ΥΦΑ στα λιμάνια που εντάσσονται αρχικά στο εν λόγω πρόγραμμα, με προοπτική να επεκταθεί και σε ακόμα περισσότερα λιμάνια στο μέλλον.

Θα ήταν περιττό ίσως να πούμε ότι το θεσμικό πλαίσιο για την προώθηση χρήσης του ΥΦΑ ως ναυτιλιακού καυσίμου έχει προετοιμαστεί στην εντέλεια από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, δίνοντας «έτοιμη δουλειά» στη σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, όπως περιγράφεται πολύ συγκεκριμένα στο επονομαζόμενο «Εθνικό Πλαίσιο Πολιτικής (ΕΠΠ) για την ανάπτυξη της αγοράς Υποδομών Εναλλακτικών Καυσίμων» (ΦΕΚ 3824/Β/31-10-2017). Στο ΕΠΠ υπάρχει ειδική αναφορά στο πρόγραμμα «Poseidon Med II», το οποίο, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «αποτελεί τον οδικό χάρτη για την ευρεία υιοθέτηση του ΥΦΑ ως ασφαλούς, περιβαλλοντικά φιλικού και βιώσιμου εναλλακτικού καυσίμου στη ναυτιλία, ωθώντας τις θαλάσσιες μεταφορές στην Ανατολική Μεσόγειο προς ένα πιο πράσινο μέλλον».

Αν προσέξει κανείς θα διαπιστώσει ότι οι συντάκτες της προηγούμενης ανακοίνωσης του υπουργείου Περιβάλλοντος σχετικά με την εγκατάσταση της μονάδας ΥΦΑ στο λιμάνι της Πάτρας δεν χρειάστηκε να κουραστούν και πολύ για να την γράψουν, αφού το μόνο που έπρεπε να κάνουν ήταν μια απλή... αντιγραφή από τα σχετικά κείμενα των προκατόχων τους...

Το συγκεκριμένο έργο εντάσσεται βεβαίως σε ευρύτερους σχεδιασμούς, όπως αναδεικνύεται μέσα από το ΕΠΠ, στο οποίο αναφέρεται συγκεκριμένα ότι στόχος είναι να ληφθούν «όλα τα αναγκαία μέτρα για την υιοθέτηση του Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου ως καυσίμου πλοίων στην Ανατολική Μεσόγειο, καθιστώντας την Ελλάδα έναν διεθνές θαλάσσιο κόμβο (sic) ανεφοδιασμού και διανομής Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη».

Σκοπός του ευρύτερου σχεδιασμού της κυβέρνησης για την παροχή «εναλλακτικών» καυσίμων στις θαλάσσιες μεταφορές είναι η δημιουργία τέτοιων υποδομών και στα πέντε εγχώρια λιμάνια που είναι ενταγμένα στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) - Πειραιά, Πάτρα, Ηγουμενίτσα, Ηράκλειο και Θεσσαλονίκη - και ήδη εκδηλώνεται μεγάλο ενδιαφέρον για εγκαταστάσεις παροχής από τους φορείς και τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με τη ναυτιλία.

Να σημειωθεί επίσης ότι τον περασμένο Μάη υπογράφηκε η σύμβαση για τη διενέργεια γεωτεχνικής έρευνας και αξιολόγησης σε θαλάσσιο χώρο αρμοδιότητας του Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας (ΟΛΗγ), για την εγκατάσταση αντίστοιχων δεξαμενών ΥΦΑ στο λιμάνι. Οι γεωτεχνικές εργασίες περιλαμβάνουν την εκτέλεση θαλάσσιων γεωτρήσεων στις θέσεις θεμελίωσης των μελλοντικών έργων.

Η ΔΕΠΑ έχει αναλάβει ακόμη τον σχεδιασμό ανάπτυξης υποδομών ΥΦΑ στο λιμάνι του Ηρακλείου και σε επόμενη φάση θα εξεταστεί και η περίπτωση του λιμένα Θεσσαλονίκης, ενώ στους σχεδιασμούς βρίσκεται η εγκατάσταση τέτοιων υποδομών και στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, το οποίο προγραμματίζεται να παίξει έναν ευρύτερο ρόλο σε συνολικότερα ενεργειακά και μεταφορικά έργα.

Εκτός των παραπάνω, αξίζει να σημειώσουμε ότι υπάρχει ανάλογος σχεδιασμός για την προώθηση του ΥΦΑ ως ναυτιλιακού καυσίμου και για την ακτοπλοΐα, που προωθείται από τη ΔΕΠΑ, την Ενωση Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων και το Ναυπηγείο Σύρου, και προβλέπει την εγκατάσταση υποδομών παροχών ΥΦΑ σε νησιά του Νοτίου Αιγαίου, με πρώτη στόχευση το λιμάνι της Σύρου.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι κατευθύνσεις που δίνει ο «Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στην Θάλασσα» (EMSA) σχετικά με ζητήματα επικινδυνότητας εγκαταστάσεων ΥΦΑ για την τροφοδοσία πλοίων εντός λιμένων. Επειδή πρόκειται για έναν ευρωενωσιακό οργανισμό, που προφανώς δεν έχει ως βασικό κριτήριο λειτουργίας και έκδοσης Οδηγιών την εξυπηρέτηση των εργατικών - λαϊκών αναγκών, αξίζει να αναφέρουμε ορισμένα στοιχεία από την Οδηγία προς τις ευρωπαϊκές λιμενικές αρχές που εξέδωσε στις 31/1/2018¹ και η οποία ανάμεσα σε άλλα περιλαμβάνει κατευθύνσεις για την αποφυγή ατυχημάτων, ως ενδεικτικά των τεράστιων κινδύνων που εγκυμονεί η τοποθέτηση τέτοιων εγκαταστάσεων μια ανάσα από εκεί που μένουν εργατικά - λαϊκά στρώματα.

Καταρχάς επισημαίνει (σελ. 282) ότι δεν μπορεί να οριστεί μια συγκεκριμένη «απόσταση ασφαλείας» τέτοιων εγκαταστάσεων, ανεξάρτητα από τη μεθοδολογία που ακολουθείται για τον υπολογισμό της, αφού - όπως αναφέρει χαρακτηριστικά - υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την ασφάλεια. Για παράδειγμα, η ίδια η διαδικασία της τροφοδοσίας, η πιθανότητα ανάπτυξης υπερβολικών θερμοκρασιών στο καύσιμο, οι καιρικοί παράγοντες, με βασικότερο τους υψηλούς ανέμους, άλλου τύπου δραστηριότητες που μπορεί να βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από τη μονάδα ΥΦΑ, αλλά ακόμα και τα χαρακτηριστικά του πλοίου που εφοδιάζει ή εφοδιάζεται από την εγκατάσταση, όλα αυτά αποτελούν παράγοντες που μεγαλώνουν τους κινδύνους ασφαλείας.

Σε άλλο σημείο της ίδιας έκδοσης (σελ. 181) σημειώνεται ότι μεταξύ των παραγόντων που θα πρέπει να συνυπολογίζονται για τον χωρικό σχεδιασμό εγκαταστάσεων ΥΦΑ εντός λιμένων, θα πρέπει να είναι «η επαρκής απόσταση ασφαλείας από κατοικημένες περιοχές» αλλά και να μη χωροθετούνται σε «θαλάσσιες οδούς με υψηλά επίπεδα θαλάσσιας κυκλοφορίας», ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος σύγκρουσης κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού.

Στην πράξη, όπως δείχνει και η περίπτωση της Πάτρας και της πρόσφατης απόφασης του υπουργείου Περιβάλλοντος, ακόμα και αυτά τα στοιχειώδη «πάνε περίπατο» μπροστά στην κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, επιβεβαιώνοντας και έτσι ότι η ανάπτυξη για λογαριασμό του κεφαλαίου είναι εχθρική για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα και τις ανάγκες τους. Μόνο ο δικός τους αγώνας σε σύγκρουση με αυτήν την πολιτική μπορεί να ακυρώσει τέτοιους επικίνδυνους σχεδιασμούς.

Παραπομπή:

1. https://safety4sea.com/wp-content/uploads/2018/02/EMSA-Guidance-on-LNG-Bunkering-to-Port-Authorities-and-Administrations-2018_02.pdf

Αμέσως μόλις ανακοινώθηκε η απαράδεκτη απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος ο δήμος Πάτρας εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία καταγγέλλει τους επικίνδυνους σχεδιασμούς της κυβέρνησης.

Οπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζει στην ανακοίνωση, «η κυβέρνηση της ΝΔ και ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος, παίρνοντας την σκυτάλη της αντιλαϊκής πολιτικής από την προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, γνωμοδότησε θετικά και ενέκρινε τη χωροθέτηση της εγκατάστασης μονάδας Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ - LNG) στο λιμάνι της πόλης μας. Η εγκατάσταση του ΥΦΑ, που εντάσσεται σε συγκεκριμένο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα εξυπηρετήσει αποκλειστικά τις ανάγκες των εφοπλιστών. Θα ελαχιστοποιήσει τα κόστη λειτουργίας και θα αυξήσει τα κέρδη τους».

Στην ίδια ανακοίνωση υπενθυμίζεται ότι η δημοτική αρχή, έγκαιρα, είχε τοποθετηθεί για το συγκεκριμένο θέμα, στην ενημερωτική ημερίδα του Οργανισμού Λιμένος Πάτρας στις 19 Μάη 2017, όπου η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, Κ. Γεροπαναγιώτη, στην παρέμβασή της, μεταξύ άλλων είχε τονίσει χαρακτηριστικά:

«Η εγκατάσταση μιας πυριτιδαποθήκης δίπλα σε περιοχή με μεγάλο αριθμό εργαζομένων, λαϊκών κατοικιών, σχολείων, εργασιακών χώρων δημιουργεί σοβαρό ζήτημα ασφάλειας. (...) Τι θα γίνει στην Πάτρα σε περίπτωση ατυχήματος στις δεξαμενές, μες στο λιμάνι ή στα πλοία κατά τη μεταφόρτωση;

Τι θα γίνει σε περίπτωση ατυχήματος με τα βυτία (κινούμενες βόμβες μέσα στην πόλη) τροφοδοσίας ΥΦΑ σε βιομηχανικές μονάδες; Ποιες επιπτώσεις θα υπάρξουν σε περίπτωση διαρροής; Για όλα αυτά οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί και καθόλου υπερβολικοί».

Καταλήγοντας στην ανακοίνωσή της η δημοτική αρχή υπογραμμίζει ότι «έχοντας ως προτεραιότητα τα λαϊκά στρώματα και τις ανάγκες τους, διεκδικεί με συνέπεια όλα αυτά τα χρόνια να φτάσει το φυσικό αέριο στην πόλη της Πάτρας για να καλυφθούν τα λαϊκά νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις. Δεν πρόκειται να συναινέσει στην εγκατάσταση της μονάδας Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου εντός του νέου λιμανιού, δίπλα σε εργατογειτονιές, σχολεία και εργασιακούς χώρους».