ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 13 Φλεβάρη 2020
Σελ. /24
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Αποκαλυπτικά στοιχεία για τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των εικαστικών καλλιτεχνών

Παρουσιάστηκε προχτές στο MOMus της Θεσσαλονίκης η έρευνα «Συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των εικαστικών καλλιτεχνών στην Ελλάδα», η οποία διεξάχθηκε την περίοδο 2016 - 2018 από το Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τον Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης - MOMus.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας:

- Μόνο το ένα τέταρτο έχει ως κύρια πηγή βιοπορισμού την καλλιτεχνική του εργασία.

- Πάνω από τους μισούς ερωτηθέντες εργάζονται και ως εκπαιδευτικοί εικαστικών μαθημάτων ή σε άλλα επαγγέλματα, με διάφορους τύπους εργασιακών σχέσεων, ενώ 1 στους 5 εργάζεται ταυτόχρονα και στην καλλιτεχνική Εκπαίδευση, αλλά και σε άλλο επάγγελμα.

- Εργάζονται κατά κανόνα ανασφάλιστοι, δεν έχουν επαρκή δημόσια υποστήριξη, ενώ οι περισσότερες από τις συμφωνίες τους συνάπτονται μόνο προφορικά.

- Σε ό,τι αφορά την προβολή και προώθηση του έργου των καλλιτεχνών, οι γκαλερί επικρατούν έναντι των μουσείων και των θεσμικά κατοχυρωμένων διοργανώσεων, όπως οι καθιερωμένες biennale. Το 84% των ερωτηθέντων απάντησε ότι οι γκαλερί ζητούν προμήθειες της τάξης του 35% - 55%.

- Το κύριο βάρος της χρηματοδότησης για την παραγωγή και προώθηση του καλλιτεχνικού έργου το επωμίζονται οι ίδιοι οι καλλιτέχνες.

- Ως σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην καλλιτεχνική τους εργασία αναδείχθηκαν το φορολογικό καθεστώς, η περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση, η αίσθηση ανασφάλειας στην καλλιτεχνική εργασία και η ελλιπής υποστήριξη από την πολιτεία.

Οπως σημειώνεται στα αποτελέσματα της έρευνας, «οι εικαστικοί καλλιτέχνες αποτελούν μία ευάλωτη κοινωνική κατηγορία: Εργάζονται ανασφάλιστοι, έχουν χαμηλό εισόδημα ενώ είναι υψηλής ειδίκευσης, βιοπορίζονται ασκώντας δεύτερο ή και τρίτο επάγγελμα και είναι θεσμικά ανοχύρωτοι απέναντι στις δυνάμεις της ιδιωτικής οικονομίας».

Να ληφθούν μέτρα

Στην εκδήλωση, όπου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα, μίλησε και η Εύα Μελά, ζωγράφος - χαράκτρια και πρόεδρος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας. Τόνισε ότι τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας φανερώνουν με τον πλέον εύγλωττο τρόπο όλα αυτά που αντιμετωπίζουν οι εικαστικοί καλλιτέχνες. Στην ομιλία της στάθηκε σε συγκεκριμένα μεγέθη, όπως προκύπτουν από την έρευνα, σημειώνοντας χαρακτηριστικά:

«Το 85,9% απαντά ότι η πηγή χρηματοδότησης της καλλιτεχνικής παραγωγής είναι οι ίδιοι οι καλλιτέχνες. Οι δημόσιοι φορείς, τα ιδρύματα κ.λπ. είναι μόνο το 4,8%. Οσο για τα μεγάλα ιδιωτικά ιδρύματα που παρεμβαίνουν στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος, με προγράμματα, και χρόνια τώρα είναι οι ευνοούμενοι του ΥΠΠΟΑ και εμφανίζονται ως χορηγοί και υποστηρικτές της Τέχνης, βλέπουμε ολοφάνερα από την έρευνα ότι ελάχιστα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας...

Το 19,6 του κλάδου ζει με ποσά κάτω από 400 ευρώ το μήνα και το 29% ζει μεταξύ 400 και 800 ευρώ το μήνα. Συνολικά με ποσά κάτω από 800 ευρώ ζει το 64,5% από το οποίο το 44,6% έχει προστατευόμενα μέλη (...)

Τι κάνει η πολιτεία; Ο κρατικός προϋπολογισμός δίνει στον Πολιτισμό μόνο 0,028%».

Σε άλλο σημείο της ομιλίας της ανέφερε ότι «η έρευνα αποκαλύπτει ανάγλυφα αλήθειες για τις συνθήκες που δεν αποτελούν αποκλειστική ιδιαιτερότητα της Ελλάδας, όπως λέει, σε αντίθεση με συνθήκες που είχαμε συναντήσει παλιότερα στις σοσιαλιστικές χώρες, όπου το κράτος με τους θεσμούς του συνέβαλλε σημαντικά στο να έχουν οι καλλιτέχνες εργαστήριο και συνεχείς παραγγελίες μέσα από ένα σύστημα κοινωνικού μισθού. Αυτό το ζήσαμε γιατί το ΕΕΤΕ στη δεκαετία του 1980 είχε συνεχείς ανταλλαγές και επαφές με τις τότε σοσιαλιστικές χώρες».

Σημείωσε ότι το ΕΕΤΕ από την ίδρυσή του παλεύει για την ανάπτυξη των εικαστικών τεχνών και για τη στήριξη των εικαστικών καλλιτεχνών. «Ο νόμος τού δίνει την υποχρέωση να συμβάλλει προς την πολιτεία στη διαμόρφωση της πολιτιστικής της πολιτικής. Μόνο που η πολιτεία, οι κυβερνήσεις διαχρονικά, ποτέ δεν ήθελαν τη συμβολή του Επιμελητηρίου, του συλλογικού φορέα των εικαστικών σε αυτήν τη διαμόρφωση της πολιτιστικής πολιτικής. Αντίθετα, το ΥΠΠΟΑ ενισχύει ιδιωτικές διοργανώσεις, που καθορίζουν εντέλει την κρατική πολιτιστική πολιτική αλλά και γενικότερα τη δημόσια καλλιτεχνική ζωή. Οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις για την εκποίηση ορόφων του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης των δημόσιων μουσείων, ακόμα και των αρχαιολογικών, η παντελής έλλειψη κρατικών εκθέσεων και κρατικών αγορών με ανοιχτές διαδικασίες κρίσης, δημόσιων διαδικασιών προβολής και προώθησης του καλλιτεχνικού έργου, η ανυπαρξία ελεύθερων εκθεσιακών χώρων, η χαμηλή χρηματοδότηση του ΕΕΤΕ, όλα αυτά αποδεικνύουν τις ευθύνες του κράτους.

Θα ήταν ψέμα να πούμε ότι υπάρχουν καθοριστικές λύσεις για όλα αυτά μέσα σε μία κοινωνία εκμετάλλευσης του ανθρώπινου μόχθου, μέσα σε μία κοινωνία ανταγωνιστική, όπου καθετί θεωρείται εμπόρευμα, καθετί αγοράζεται και πουλιέται. Ομως, μέτρα στοιχειώδη μπορούν να ληφθούν. Να μπορεί ο καλλιτεχνικός κόσμος να έχει εργασία. Να υπάρξει μια άλλη φορολογική αντιμετώπιση, μείωση των φόρων, κατάργηση των έμμεσων φόρων, μέτρα για την προστασία του έργου των θανόντων καλλιτεχνών...».


ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
Οι ταινίες της βδομάδας
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων - Αφηγήσεις / Νίκος Παπακώστας (2018)

«Κρυμμένη Ζωή»
«Κρυμμένη Ζωή»
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, έναν αρχαίο υπολογιστή του 2ου π.Χ. αιώνα, ως το σπουδαιότερο αρχαιολογικό εύρημα της Αρχαίας Ελλάδας, φανερώνοντας ότι είχε αναπτυχθεί προηγμένη τεχνολογία πριν από 2.500 χρόνια.

Κορυφαίοι καθηγητές της Αστροφυσικής, της Αστρονομίας, των Μαθηματικών, της Παλαιογραφίας και άλλων συναφών επιστημών από ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια συμμετέχουν στην έρευνα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων και μιλούν για τα κυριότερα και νεότερα στοιχεία γύρω από τον αρχαιότερο υπολογιστή και το πρώτο μηχανικό σύμπαν στον κόσμο.

Κρυμμένη Ζωή / Α Hidden Life / Τέρενς Μάλικ (2019)

Ο Φραντς Γιεγκερστέτερ, ένας Αυστριακός αντιρρησίας συνείδησης, αρνείται να πολεμήσει, λόγω της πίστης του στο Θεό, στο πλευρό των ναζί κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ταινία παρακολουθεί τη ζωή του με τη γυναίκα του και τα παιδιά τους στην αυστριακή ύπαιθρο, τη σύγκρουσή τους με την κλειστή κοινωνία του χωριού, ακόμα και με την Εκκλησία, που προέτρεπε τον Γιεγκερστέτερ να δώσει όρκο πίστης στον Χίτλερ για να γλιτώσει, και στη συνέχεια την κράτησή του στις φυλακές μέχρι και την εκτέλεσή του το 1943. Η ταινία βασίζεται σε αληθινά γεγονότα και ο Γιεγκερστέτερ ανακηρύχθηκε μάρτυρας από την Καθολική Εκκλησία το 2007.

«Μηχανισμός των Αντικυθήρων - Αφηγήσεις»
«Μηχανισμός των Αντικυθήρων - Αφηγήσεις»
Η ταινία είναι αρκετά αργή και αποσπασματική και αποπνέει περισσότερη «ποιητικότητα» από ό,τι χρειάζεται, για τα δεδομένα που έχει να διαχειριστεί. Ο μεταμοντέρνος τρόπος κινηματογράφησης αποκρύπτει τις αληθινές αιτίες του φασισμού. Αντίθετα, ρίχνει το βάρος στη μάχη των δεινών που δίνει ο Θεός στον άνθρωπο για να εισέλθει στη βασιλεία των ουρανών.

Ο κύριος Τζόουνς / Mr. Jones / Ανιέσκα Χόλαντ (2019)

Βρισκόμαστε στα 1933 και ο Γκάρεθ Τζόουνς, ένας φιλόδοξος ρεπόρτερ, «αναρωτιέται» πώς συντελείται το οικονομικό θαύμα της ΕΣΣΔ. Οταν φτάνει στη Μόσχα ανακαλύπτει ότι πίσω από τις «κλειστές πόρτες» συντελείται ένα «έγκλημα»: Ο περίφημος «ουκρανικός λιμός».

Η Χόλαντ χρησιμοποιεί όλα τα ωμά αντικομμουνιστικά κλισέ που έχουν εμφανιστεί από αρχής του ψυχρού πολέμου. Ανελευθερία, φίμωση της αλήθειας συνοδευόμενη από δολοφονίες, χαβιάρι και σαμπάνια στα πάρτι των Σοβιετικών αξιωματούχων... Ολα τα 'χει ο μπαξές, μέχρι και κανιβαλισμό (!), όπου μικρά παιδιά τρώνε τον αδερφό τους για να επιβιώσουν. Μάλιστα το πάει ένα βήμα παραπέρα, χρησιμοποιώντας πραγματικά ονόματα δημοσιογράφων και υπονοώντας ότι και όσοι «Δυτικοί» δημοσιογράφοι «απέκρυπταν την αλήθεια», ήταν γιατί οι χώρες τους ήθελαν να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους στη ραγδαία αναπτυσσόμενη οικονομία της ΕΣΣΔ.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ένας σκηνοθέτης επαναφέρει τον - ναζιστικής έμπνευσης - «ουκρανικό λιμό» και σίγουρα δεν θα είναι και η τελευταία. Μάλιστα, σε όλες αυτές τις ταινίες δεν λείπουν οι «μεγάλες» λέξεις κατά την προώθησή τους: Το «καλά κρυμμένο μυστικό», η «ανείπωτη αλήθεια»...

Ο πούρος αντικομμουνισμός, στην εποχή του ξαναγραψίματος της Ιστορίας, συχνά πουλάει και συχνά βραβεύεται. Ομως όσα μέσα κι αν χρησιμοποιήσουν, και την τέχνη ανάμεσά τους, δεν μπορούν να αποκρύψουν την πραγματικότητα. Γιατί η αλήθεια είναι ότι αυτοί που καταδίκασαν το λαό της Ουκρανίας στην πείνα ήταν οι κουλάκοι, οι πλούσιοι αγρότες, που εναντιώνονταν - μέσα από δολιοφθορές, αρνήσεις συγκομιδής, δολοφονίες - στη σταδιακή συνένωση των μικρών αγροτικών καλλιεργειών σε μεγάλες παραγωγικές μονάδες, δηλαδή στην κολεκτιβοποίηση. Οσο για τις φωτογραφίες που χρησιμοποιούνται ως ντοκουμέντα, έχει αποδειχθεί ότι έχουν τραβηχτεί σε παλαιότερες περιόδους...


Π. Α.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ