• ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ: Αναδιαμόρφωση του ενεργειακού τοπίου και ένταση των ανταγωνισμών σηματοδοτεί η κρίση
• ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ: Συγκρατημένη αντίδραση της Γερμανίας
• ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΕ - ΚΙΝΑΣ: Κρίσιμο «στοιχείο» και για τις σχέσεις ΕΕ - ΗΠΑ

Copyright 2019 The Associated

Οπως σημειώνεται κατηγορηματικά στην έκθεση, ο ενεργειακός τομέας θα είναι εντελώς διαφορετικός μετά την καπιταλιστική κρίση, που επιταχύνθηκε από την πανδημία σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και οι επιπτώσεις παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία από χώρα σε χώρα και από όμιλο σε όμιλο, αναλόγως με τον ειδικότερο κλάδο όπου ήταν στραμμένες οι επενδύσεις κατά το πρόσφατο παρελθόν, δείχνοντας έτσι προς την κατεύθυνση μεγάλων ανακατατάξεων, στο έδαφος της ανισομετρίας, και αντίστοιχα προς την παραπέρα όξυνση των ανταγωνισμών.

Το βασικό σενάριο της έκθεσης βασίστηκε στα μέχρι τώρα δεδομένα αλλά και στην πρόβλεψη που σημειώνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην πρόσφατη έκθεσή του, περί μείωσης του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 6% και της επίδρασης που θα υπάρξει στον τομέα της Ενέργειας, εξαιτίας του περιορισμού της παραγωγικής δραστηριότητας γενικά, αλλά και ειδικά της μείωσης του μεταφορικού έργου παγκοσμίως.

Σύμφωνα με τη βασική πρόβλεψη, αναμένεται μείωση των επενδύσεων από τους ενεργειακούς ομίλους, κυρίως αυτούς που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, εμπορία και διύλιση πετρελαίου, αλλά και σε εκείνους που δραστηριοποιούνται στη νέα «πράσινη» Ενέργεια, αν και σε πολύ μικρότερο βαθμό.

Οπως αναφέρεται στη σχετική ανάλυση, το πρώτο τρίμηνο του 2020 παρουσιάστηκε μείωση της ζήτησης ενεργειακών εμπορευμάτων μεταξύ 18% και 25%, ανάλογα με την ένταση των περιοριστικών μέτρων σε κάθε χώρα, με τις κύριες απώλειες να εντοπίζονται στη ζήτηση πετρελαίου εξαιτίας των περιορισμών στις μεταφορές, όπου καταγράφεται το 60% της συνολικής ζήτησης πετρελαίου. Ειδικότερα κατά τη διάρκεια του Απρίλη, οπότε και περισσότεροι από 4 δισ. άνθρωποι σε όλο τον κόσμο τέθηκαν υπό καθεστώς καραντίνας, η ζήτηση πετρελαίου μειώθηκε σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους κατά 25.000 βαρέλια τη μέρα. Ολόκληρο το 2020 η ζήτηση πετρελαίου υπολογίζεται ότι θα μειωθεί κατά μέσο όρο κατά 9.000 βαρέλια τη μέρα. Στον λιγνίτη η ζήτηση αναμένεται να μειωθεί κατά μέσο όρο κατά 8%, αφού η ζήτηση για ηλεκτρισμό επίσης θα μειωθεί, κατά 5%. Τη συνολική πτώση σε ζήτηση λιγνίτη και ηλεκτρικής ενέργειας συγκρατεί η βιομηχανική δραστηριότητα στην Κίνα, που επανέρχεται με ταχείς ρυθμούς στα ίδια επίπεδα με την προ πανδημίας περίοδο.

Στο φυσικό αέριο καταγράφεται η μικρότερη επίδραση, αφού η ζήτηση έχει μειωθεί περίπου κατά 2% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2019, ενδέχεται όμως να υπάρξει μεγαλύτερη πτώση τους επόμενους μήνες, αν συνεχιστεί η περιορισμένη ζήτηση στη βιομηχανία και παραγωγή ηλεκτρισμού.

Τέλος, η ζήτηση ηλεκτρισμού μειώθηκε σχεδόν κατά 20%, αλλά χωρίς αυτό να έχει μεγάλη επίδραση στην παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, γεγονός που ακολούθως έχει και μικρότερη επίδραση στις σχεδιαζόμενες επενδύσεις στον συγκεκριμένο κλάδο. Αντίθετα, πολύ μεγάλη ήταν η αρνητική επίδραση στις άλλες πηγές παραγωγής ηλεκτρισμού, στον λιγνίτη, στο φυσικό αέριο και την πυρηνική Ενέργεια.

Στην αρχή της χρονιάς οι επενδύσεις των ενεργειακών ομίλων αναμενόταν να κινηθούν υψηλότερα κατά 2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, η μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων έξι ετών. Ωστόσο, μετά το ξέσπασμα της πανδημίας και τη λήψη περιοριστικών μέτρων, το 2020 αναμένεται η μεγαλύτερη καταγεγραμμένη μείωση επενδύσεων στην Ενέργεια, περίπου κατά 20%, ποσοστό που αντιστοιχεί σχεδόν σε 400 δισ. δολάρια συγκριτικά με το 2019.

Οι μεγάλες μειώσεις στις ενεργειακές επενδύσεις ακολουθούν την πτώση στην παγκόσμια ζήτηση, που ειδικά για το πετρέλαιο αναμένεται να ξεπεράσει το 1 τρισ. δολάρια, την ίδια στιγμή που οι τζίροι στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρισμού θα μειωθούν περίπου κατά 180 δισ. δολάρια.

Οι μειώσεις αυτές επιδρούν τόσο στους ίδιους τους ενεργειακούς ομίλους όσο και στα κρατικά έσοδα, με τις κυριότερες επιπτώσεις - άγνωστες ακόμη ως προς την ένταση, την έκταση και τις συνέπειες - να αναμένονται στα κράτη εκείνα που βασίζουν ένα μεγάλο μέρος των εσόδων τους στις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Ως γενική εικόνα, σημειώνεται ότι η Κίνα παραμένει η μεγαλύτερη αγορά για την προσέλκυση επενδύσεων, ενώ παράλληλα η δεύτερη ισχυρότερη οικονομία στον πλανήτη θα αποτελέσει τον καθοριστικό παράγοντα που θα οδηγήσει τις τάσεις στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά το επόμενο διάστημα. Στην Κίνα η αρχική πρόβλεψη αφορούσε μείωση των δαπανών για επενδύσεις στην Ενέργεια της τάξης του 12%, στη συνέχεια όμως αναθεωρήθηκε και ο τομέας αυτός αναμένεται να κινηθεί με θετικό πρόσημο.

Στις ΗΠΑ η μείωση στις επενδύσεις αναμένεται να ξεπεράσει ακόμα και το 25%, εξαιτίας της μεγαλύτερης έκθεσης της οικονομίας της στο πετρέλαιο, καθώς γενικότερα οι ετήσιες επενδύσεις των ΗΠΑ στον ενεργειακό τομέα κατευθύνονται στα ορυκτά καύσιμα σε ποσοστά που κυμαίνονται σταθερά πέριξ του 50%.

Η μείωση στην ΕΕ αναμένεται να κινηθεί χαμηλότερα, στο 17%, καθώς ο τομέας των ΑΠΕ και οι επενδύσεις στα ηλεκτρικά δίκτυα απορροφούν ένα μεγάλο μέρος των ετήσιων επενδύσεων στην Ενέργεια τα τελευταία χρόνια.

Η μεγαλύτερη επίδραση αναμένεται στις αναπτυσσόμενες χώρες, ειδικά αυτές που διατηρούν μεγάλους κρατικούς ομίλους οι οποίοι δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και εμπορία υδρογονανθράκων, που προς το παρόν δεν μπορούν να αποτιμηθούν πλήρως, ειδικά σε ό,τι αφορά τις πολιτικές - κοινωνικές προεκτάσεις της κρίσης.

Σε αυτό το φόντο, η έκθεση ομαδοποιεί σε τρεις ομάδες τους ομίλους, ανάλογα με τους ειδικότερους «κινδύνους» που διατρέχουν την επόμενη περίοδο. Πρώτον, οι μικρότερου μεγέθους εταιρείες που έχουν μεγάλο όγκο επενδύσεων στον τομέα των πωλήσεων, στη συνέχεια οι κρατικές επιχειρήσεις στις χώρες εκείνες που βασίζουν μεγάλο μέρος των κρατικών τους εσόδων στα έσοδα που αποφέρουν οι υδρογονάνθρακες, και τρίτον οι εταιρείες που εμπλέκονται στην παροχή υπηρεσιών στον τομέα, εξαιτίας του γεγονότος ότι αυτές θα υποστούν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις από τη μείωση των επενδύσεων.

Η έκθεση προβλέπει ότι θα υπάρξει ένας μεγάλος κύκλος χρεοκοπιών, που θα δημιουργήσει μια εντελώς διαφορετική εικόνα από αυτή που γνωρίζουμε σήμερα, σε ολόκληρο το χώρο της Ενέργειας.

Ειδικότερα για τις αναπτυσσόμενες χώρες - Αφρική, Λ. Αμερική κ.α. - όπου υπάρχουν χώρες με μεγάλα αποθέματα πετρελαίου και κρατικές επιχειρήσεις να τα διαχειρίζονται, επισημαίνεται ότι θα δημιουργηθούν ευκαιρίες - εξαιτίας των σχεδόν βέβαιων χρεοκοπιών - για την είσοδο «νέων παικτών» στις αγορές αυτές.

Παράλληλα, σύμφωνα με την έκθεση, αν και ακόμα είναι αρκετά νωρίς για προβλέψεις, το επόμενο διάστημα αναμένεται ότι όπως και σε άλλους τομείς και κλάδους της οικονομίας που παίζουν κρίσιμο ρόλο στην καπιταλιστική κερδοφορία, θα ενταθούν τα μέτρα κρατικής στήριξης των ενεργειακών ομίλων με διάφορα μέτρα, που ήδη λαμβάνονται σε μια σειρά από χώρες.

Η δε τάση συγκέντρωσης στο χώρο, στο εσωτερικό κρατών που σήμερα έχουν «ανοιχτές» αγορές, θα ενισχυθεί, ενώ τα ιμπεριαλιστικά κέντρα δεν θα χάσουν την ευκαιρία να επωφεληθούν από την κρίση, η οποία θα πλήξει κρατικές ενεργειακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις πιο αδύναμες οικονομίες, προκειμένου να διεισδύσουν και σε νέες αγορές, με ό,τι αυτό σηματοδοτεί για την παραπέρα ένταση των ανταγωνισμών.