Από περσινή επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου στο Πεκίνο

Αυτή η αλληλεξάρτηση έχει αυξηθεί τις τελευταίες βδομάδες, όπως παρατηρεί ο γερμανικός Τύπος, καθώς, ενώ μεγάλα τμήματα της Ευρώπης και των ΗΠΑ βρίσκονται ακόμα υπό μερικό «lockdown» και η καπιταλιστική τους οικονομία σε σημαντική ύφεση, η παραγωγή και οι πωλήσεις έχουν αρχίσει να επανακάμπτουν στην Κίνα.

Ετσι, ενώ η κριτική από τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία, την Αυστραλία, τον Καναδά κ.ά. φουντώνει, οι γερμανικοί επιχειρηματικοί όμιλοι παραμένουν συγκρατημένοι και μάλιστα προετοιμάζονται να εντείνουν τις επενδύσεις και τη συνεργασία τους με την κινεζική οικονομία μετά την κρίση που επιδεινώθηκε από την πανδημία. Αλλωστε μεγάλοι γερμανικοί επιχειρηματικοί όμιλοι κοίταζαν προς την Κίνα ήδη πριν από την πανδημία για να ξεπεράσουν την ύφεση που απειλούσε κυρίως τον κλάδο της βιομηχανίας.

Σχολιάζοντας τα γεγονότα στο Χονγκ Κονγκ, η γερμανική κυβέρνηση καλεί όλες τις πλευρές σε «αποκλιμάκωση και ειρηνική λύση», ενώ υποστηρίζει την αρχή «μία χώρα, δύο συστήματα», η οποία ευνοεί τις γερμανικές επενδύσεις.

Αίσθηση είχαν προκαλέσει τον περασμένο Σεπτέμβρη - ενώ μαίνονταν οι ταραχές στο Χονγκ Κονγκ - το τριήμερο ταξίδι της Γερμανίδας καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ στην Κίνα (συνοδεία πολυμελούς αντιπροσωπείας επιχειρηματιών), η υπογραφή 11 επιχειρηματικών συμφωνιών, οι εκτενείς συνομιλίες της σινογερμανικής οικονομικής επιτροπής για εμπόριο, επενδύσεις, κλιματική αλλαγή, νέες τεχνολογίες, και οι συναντήσεις με τον πρωθυπουργό, Λι Κετσιάνγκ, και τον Πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ.

Ο Κινέζος πρωθυπουργός μάλιστα υποσχέθηκε «περαιτέρω οικονομικό άνοιγμα» της κινεζικής οικονομίας, ενώ υπενθύμισε πως σε ορισμένους γερμανικούς επιχειρηματικούς ομίλους έχει επιτραπεί να παρεκκλίνουν από την υποχρέωση κοινοπραξίας με κινεζικά κεφάλαια και να επενδύσουν αμιγώς ως γερμανικά κεφάλαια.

Χαρακτηριστική ήταν η τότε δήλωση της καγκελαρίου, ότι Γερμανία και Κίνα «έχουμε διαφορετικές πολιτικές απόψεις» αλλά «αυτό έπαιζε μεγαλύτερο ρόλο χτες απ' ό,τι σήμερα». Αλλωστε την ίδια στάση απέναντι στην Κίνα κρατά η Γερμανία σε μια σειρά θεμάτων, όχι μόνο για το Χονγκ Κονγκ και την πανδημία, που αποτελούν τα πιο πρόσφατα μέτωπα της σφοδρής σύγκρουσης ΗΠΑ - Κίνας.

Η στάση της Γερμανίας δίνει τον «τόνο» για το σύνολο της ΕΕ, η οποία ετοιμάζεται μέσα στο 2020 να διαπραγματευτεί με την Κίνα εμπορική συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών και συμφωνία για την προστασία των επενδύσεων, μια από τις προτεραιότητες της γερμανικής προεδρίας το β' εξάμηνο.

Ισως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα των προσδοκιών του γερμανικού κεφαλαίου είναι η αυτοκινητοβιομηχανία «Volkswagen», η οποία ανακοίνωσε ότι θα επενδύσει 2 δισ. ευρώ στην Κίνα στην επέκταση της ηλεκτροκίνησης. Η πανίσχυρη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία και από τις ισχυρότερες της Ευρώπης προχωρά σε κατάργηση δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας, με διακηρυγμένο στόχο να εξοικονομήσει πόρους και να ενισχύσει τις επενδύσεις της στις τεχνολογίες του μέλλοντος.

Το ένα δισ. θα επενδυθεί στην υπάρχουσα κοινοπραξία «JAC Volkswagen», ενώ το άλλο προορίζεται για αγορά μετοχών από την κινεζική εταιρεία παραγωγής μπαταριών «Gotion» («Guoxuan»). Η JAC, που ιδρύθηκε το 2017, ειδικεύεται στην ανάπτυξη, παραγωγή και πώληση ηλεκτρικών αυτοκινήτων. «Ο κλάδος των ηλεκτρικών αυτοκινήτων αναπτύσσεται ραγδαία και προσφέρει μεγάλες δυνατότητες για την "JAC Volkswagen"», δηλώνει η εταιρεία.

Η προγραμματισμένη αγορά του 26% της «Gotion» υπόκειται ακόμα σε έγκριση και η τελική συμφωνία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2020. Τότε η VW θα γίνει ο μεγαλύτερος μέτοχος της «Gotion» και θα είναι ο πρώτος διεθνής κατασκευαστής αυτοκινήτων που θα επενδύσει απευθείας σε έναν κινεζικό προμηθευτή μπαταριών, σύμφωνα με τη VW: «Με το στρατηγικό μας μερίδιο στην "Gotion" προωθούμε επίσης ενεργά την ανάπτυξη της μπαταρίας στην Κίνα».

Εξάλλου, προσθέτει ο διευθύνων σύμβουλος της «VW China», «αυτές οι επενδύσεις εδραιώνουν τη θέση της "Volkswagen" στην Κίνα ως εταιρείας βιώσιμης κινητικότητας με τοπικό χαρακτήρα». Επιπλέον, η Κίνα «προσφέρει στη "Volkswagen" νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες ανοίγοντας την αγορά της», καθώς αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων στον κόσμο. Η VW σχεδιάζει να πουλήσει εκεί περίπου 1,5 εκατ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα μέχρι το 2025.

Τέλος, η VW λειτουργεί και ένα εργοστάσιο στην ημιαυτόνομη επαρχία Σιντζιάνγκ, όπου τα προβλήματα με τη μειονότητα των Ουιγούρων και τις αυτονομιστικές τάσεις αξιοποιούνται από άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και επιχειρηματικούς ομίλους στην κόντρα με την Κίνα και ανταγωνίστριες εταιρείες, ενώ η κινεζική κυβέρνηση προωθεί σειρά κατασταλτικών μέτρων στο όνομα της «αντιμετώπισης της τρομοκρατίας.

Η εφημερίδα «Die Welt», που συχνά ασκεί κριτική στη γερμανική κυβέρνηση για τη στάση της σχετικά με το Χονγκ Κονγκ και τη στήριξη προς την Κίνα, υποστηρίζοντας άλλα επιχειρηματικά συμφέροντα και άλλες «συμμαχίες», ζήτησε από επιχειρηματικές ενώσεις της Γερμανίας να σχολιάσουν την πολιτική της Κίνας στο Χονγκ Κονγκ. Πρόκειται για επιχειρηματικές ενώσεις που παρεμβαίνουν ενεργά στην πολιτική συζήτηση τόσο για εσωτερικά ζητήματα όσο και για την εξωτερική πολιτική της Γερμανίας, τις συμμαχίες, την τακτική που πρέπει να ακολουθήσει η γερμανική κυβέρνηση κ.λπ.

Η Ενωση της Αυτοκινητοβιομηχανίας (VDA) δεν δέχτηκε να κάνει σχόλιο, λέγοντας πως ...τα αφήνει όλα στην πολιτική. Ο Σύνδεσμος Γερμανών Βιομηχάνων (BDI), η Γερμανική Ενωση Μηχανικής και Μηχανολογίας (VDMA) και η Ομοσπονδιακή Ενωση Γερμανικών Τραπεζών επίσης δεν εκφράζουν γνώμη σχετικά με το Χονγκ Κονγκ.

Οσοι όμιλοι δέχτηκαν να κάνουν κάποια δήλωση ήταν προσεκτικοί, στο ίδιο πνεύμα με τη γερμανική κυβέρνηση. «Μπορούμε μόνο να απευθύνουμε έκκληση σε όλους τους εμπλεκόμενους στην Κίνα και το Χονγκ Κονγκ να αποτρέψουν την κλιμάκωση και να βρουν ειρηνικές λύσεις», δήλωσε εκπρόσωπος της Deutsche Bank. Η Κεντρική Ενωση Βιομηχανίας Ηλεκτρικών και Ηλεκτρονικών (ZVEI), της οποίας η Κίνα είναι ο πιο σημαντικός εμπορικός εταίρος, δήλωσε αντίστοιχα ότι «ανησυχεί για την αυξανόμενη κλιμάκωση στο Χονγκ Κονγκ» και ότι η πανδημία του κορονοϊού δεν πρέπει «να αξιοποιείται καταχρηστικά, διακινδυνεύοντας επιπόλαια ή σκόπιμα τις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας», δηλαδή με σαφείς υπαινιγμούς απέναντι στις ΗΠΑ.

Από την πλευρά της η γερμανική Ενωση Χονδρικής, Εξωτερικού Εμπορίου και Υπηρεσιών (BGA) προειδοποιεί ότι «η γερμανική οικονομία έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον για την εξασφάλιση της οικονομικής θέσης και της φήμης του Χονγκ Κονγκ μακροπρόθεσμα» και θα ήταν ανησυχητικό να αμφισβητηθεί ένας υψηλός βαθμός αυτονομίας στην ειδική διοικητική περιοχή, η οποία εξασφαλίζεται στο πλαίσιο «μία χώρα, δύο συστήματα». Παρ' όλα αυτά, και ο πρόεδρος της BGA πρόσθεσε ότι «δεν πρέπει να παρεμβαίνουμε στην πολιτική συζήτηση»!

Εξάλλου η Κίνα αντιλαμβάνεται «ότι είναι προς το συμφέρον της να βρει λύση», συνεχίζει, «επειδή διακυβεύονται πολλά για τη χώρα και μάλιστα όχι μόνο από οικονομική σκοπιά».

Πάντως κυβέρνηση και επιχειρηματίες της Γερμανίας τονίζουν ιδιαίτερα τη σημασία του ειδικού καθεστώτος του Χονγκ Κονγκ, ζητούν περισσότερη «αυτονομία» σε ζητήματα όπως δικαστήρια, νομοθεσία, Τύπος κ.ά., και θεωρούν ότι ο ρόλος του Χονγκ Κονγκ ως οικονομικής μητρόπολης οφείλεται στην αρχή «μία χώρα, δύο συστήματα».

Το ερώτημα που συχνά τίθεται στον γερμανικό Τύπο είναι για πόσο καιρό ακόμα η κυβέρνηση θα καταφέρνει να αποστασιοποιείται από την πολιτική της Κίνας και να επιδιώκει «ουδετερότητα» ή ήπια στάση. Σύντομα η κόντρα ΗΠΑ - Κίνας θα κλιμακωθεί, καθημερινά προστίθενται νέα επεισόδια όξυνσης και η αμερικανική κυβέρνηση θα αυξήσει αντίστοιχα την πίεση και προς την Ευρώπη για πιο ξεκάθαρη στάση. Σύντομα θα είναι μάλλον αδύνατον η Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να συνεχίσουν απλώς να συνεργάζονται οικονομικά, εμπορικά και πολιτικά με την Κίνα χωρίς να επιλέξουν «στρατόπεδο», γράφουν αναλυτές.