Copyright 2017 The Associated

Με τον «αέρα» των αμερικανοΝΑΤΟικών διευθετήσεων στα πανιά της η Τουρκία (φωτ. αρχείου)

Σε συνέντευξή του στο δίκτυο TRT, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίστηκε με τους γνωστούς χάρτες που καταρτίστηκαν μετά το ανυπόστατο σύμφωνο Ερντογάν - Σάρατζ, με το οποίο η Τουρκία εμφανίζει ως δικά της «οικόπεδα» τμήματα της ελληνικής και της κυπριακής ΑΟΖ και υπογράμμισε: «Οποιος είναι έξυπνος γνωρίζει ότι η Τουρκία εδώ δεν πρόκειται να κάνει την παραμικρή υποχώρηση. Στο παρελθόν δεν είχαμε ούτε ερευνητικά πλοία ούτε γεωτρύπανα. Τώρα, δόξα τω Θεώ, έχουμε τρία πλωτά γεωτρύπανα και δύο ερευνητικά πλοία και τώρα όλα βρίσκονται και συνεχίζουν να δουλεύουν στην περιοχή εδώ. Ολα αυτά τους έχουν ανησυχήσει πολύ (σ.σ. τους Ελληνες). Οταν έρθουν εδώ τα γεωτρύπανά μας, δεν θα έρθουν φυσικά για να κουνήσουν το μαντίλι. Θα τα συνοδεύουν φρεγάτες. Ερχονται εδώ προετοιμασμένα για το οτιδήποτε. Κοιτάξτε, εδώ έτσι και γίνει το παραμικρό λάθος, θα απαντήσουμε όπως πρέπει».

Συνεχίζοντας ο Τούρκος ηγέτης τόνισε: «Η Ελλάδα δεν μένει ήσυχη και πετάει διάφορα. Βγαίνει και λέει αβάσιμα πράγματα. Ποια είναι αυτή η χώρα που μιλάει έτσι; Τέτοιες κουβέντες τις λένε στην Τουρκία; Σε ποιον νομίζεις ότι μιλάς; Για μαζέψου λίγο. Για μάθε τα όριά σου! Αν δεν μάθει τα όριά της, η Τουρκία είναι εμφανές τι θα κάνει».

Την ίδια ώρα, ο υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ επαναλάμβανε χτες ότι η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει 6 γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τώρα συνεχίζει την 7η γεώτρηση (στα δυτικά της Κύπρου στην τοποθεσία «Σελτσούκ 1»). Πρόσθεσε δε ότι τους επόμενους 3-4 μήνες θα γίνουν σεισμικές έρευνες σε περιοχές νότια της Κρήτης, για τις οποίες «εάν δεν υπάρξουν άλλοι αιτούντες, η (σ.σ. τουρκική ενεργειακή εταιρεία) ΤΡΑΟ θα ξεκινήσει έρευνα». Σύμφωνα μάλιστα με δημοσιεύματα, η αρχή θα γίνει από τα «οικόπεδα» 15 και 20 - νότια της Κρήτης - καταλήγοντας: «Εχουμε μια ιστορία 20 χρόνων στο θέμα της έρευνας και εκμετάλλευσης πετρελαίου στη Λιβύη. Μόνο το 2011, λόγω του εμφυλίου πολέμου στη χώρα, αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε τις δραστηριότητές μας μέχρι να υπάρξει ασφάλεια. Ο ΤΡΑΟ έχει καταστεί ισχυρός παίκτης που διεξάγει έρευνες όχι μόνο στη Λιβύη, αλλά και σε άλλα μέρη της Αφρικής. Πριν την επιδημία σχεδιάζαμε, στην Αλγερία».

Από κοντά κι ο υπουργός Αμυνας Χουλούσι Ακάρ, που σημείωσε ότι «είμαστε απόλυτα αποφασισμένοι και διαθέτουμε την ισχύ να προστατεύσουμε και προστατεύουμε τα δικαιώματα και συμφέροντα των 83 εκατομμυρίων πολιτών μας, του ευγενούς έθνους της Τουρκικής Δημοκρατίας», συμπληρώνοντας την ίδια στιγμή ότι «ως Τουρκία και ως Ενοπλες Δυνάμεις θέλουμε να λύσουμε όλα τα προβλήματά μας στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο και την Κύπρο σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο (...) χρησιμοποιώντας ειρηνικές μεθόδους χωρίς να προκαλούμε κανέναν με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς να καταχρώμαστε το δικαίωμα κανενός».

Στο μεταξύ, κληθείς χτες να σχολιάσει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας τις δηλώσεις Ερντογάν, συνέχισε τον χρεοκοπημένο εφησυχασμό, παραπέμποντας, μεταξύ άλλων, στη ...στήριξη από ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ. Οπως είπε, «η Ελλάδα έχει ένα τρίπτυχο πάνω στο οποίο κινείται και το έχουμε πει, πολλές φορές: Εχουμε το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας, τους συμμάχους μας στο πλευρό μας και τη δύναμη να κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να προασπίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα».

Ο εφησυχασμός της κυβέρνησης καμία σχέση βέβαια δεν έχει με την πραγματικότητα, με την τουρκική επιθετικότητα να κλιμακώνεται, ενώ προχωρά η αναθέρμανση των σχέσεων Ουάσιγκτον - Αγκυρας. Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε νέα τηλεφωνική συνομιλία με τον Τούρκο ομόλογό του, κατά τη διάρκεια της οποίας συζητήθηκαν πάλι όλα τα ανοιχτά και φλέγοντα θέματα όλης της περιοχής. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, συζητήθηκαν «κρίσιμα διμερή και περιφερειακά ζητήματα, όπως η Λιβύη, η Συρία και η Ανατολική Μεσόγειος». Ακόμα, συζητήθηκαν και οι τελευταίες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της πανδημίας αλλά και για την «επανεκκίνηση των οικονομιών» των δύο χωρών.

Δίνοντας μια «γεύση» για τα όσα δρομολογούνται στο παρασκήνιο, πηγές της τουρκικής προεδρίας - σύμφωνα με ΜΜΕ - μίλησαν για «νέα εποχή» που η συνομιλία επιβεβαίωσε ότι μπορεί να ξεκινήσει ειδικά στη Λιβύη, αναφέροντας ότι ο Ερντογάν επρόκειτο να συζητήσει το θέμα και με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλ. Πούτιν. Επίσης, πρόσθεσαν ότι η Αγκυρα ζήτησε ξανά την έκδοση «γκιουλενιστών», όπως και ότι οι δύο ηγέτες μίλησαν και για τις κουρδικές οργανώσεις PKK και YPG, που η Τουρκία θεωρεί «τρομοκρατικές» και «απειλή για την ασφάλειά» της.

Την ίδια στιγμή, τον κομβικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το Κυπριακό στην επίτευξη ευρύτερων επικίνδυνων διευθετήσεων στη ΝΑ Μεσόγειο επιβεβαίωσε συνέντευξη του Κύπριου Προέδρου, Νίκου Αναστασιάδη, στην εβδομαδιαία επιθεώρηση «Politico». O Κύπριος Πρόεδρος δήλωσε «έτοιμος να ανοίξω ειδικό λογαριασμό (σ.σ. για έσοδα από την αξιοποίηση των κυπριακών υδρογονανθράκων) υπέρ της τουρκοκυπριακής κοινότητας, σύμφωνα με την αναλογία του πληθυσμού», ξεκαθαρίζοντας ότι δεν αποκλείεται συνδιαχείριση του κυπριακού αερίου ακόμα και πριν από μια λύση του Κυπριακού: «Αν η Τουρκία σταματήσει την επιθετικότητα και αναγνωρίσει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου, είμαι έτοιμος να δεχτώ, ακόμη και χωρίς να βρω λύση στο Κυπριακό, να δώσω το δικαίωμα στους Τουρκοκύπριους να επωφεληθούν από οποιαδήποτε έσοδα που μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων», δήλωσε.

Επιπλέον, ο Κύπριος Πρόεδρος άδραξε την ευκαιρία για να ενισχύσει αυταπάτες για τη «συγκράτηση» της Αγκυρας που δήθεν εξυπηρετεί η πρόσδεσή της στο ευρωατλαντικό άρμα και είπε πως «είμαστε υπέρ του να έχουμε την Τουρκία ως κράτος - μέλος της ΕΕ, προτιμούμε να έχουμε έναν ευρωπαϊκό γείτονα παρά να έχουμε ένα επιθετικό κράτος, όπως συμπεριφέρεται η Τουρκία». Είπε ακόμα ότι η διακοπή της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην ΕΕ είναι «ένα βήμα που μπορούμε να πάρουμε για να στείλουμε ισχυρό μήνυμα στην Τουρκία», ωστόσο «θα προτιμούσα να είχαμε μια ειρηνική λύση».

Μέσα σε όλα αυτά, κλιμάκωση των προκλήσεων αλλά και προετοιμασία εδάφους για αναζήτηση συμβιβασμών συνιστά και η επιστολή (με ημερομηνία 27/5/20) του εκπροσώπου της Τουρκίας στον ΟΗΕ, Φεριντούν Σινιρλίογλου, που, απαντώντας σε δήλωση Δένδια για την τουρκική κατοχή στην Κύπρο, χαρακτήρισε «σαφές» το ότι «το θέμα στην Κύπρο δεν είναι θέμα "κατοχής", αλλά ζήτημα εξεύρεσης ενός αμοιβαία αποδεκτού τρόπου επίτευξης μιας νέας εταιρικής σχέσης μεταξύ των συνιδιοκτητών του νησιού».

Παράλληλα, η τουρκική κυβέρνηση εξακολουθεί να αξιοποιεί και την Αγιά Σοφιά με την απειλή για μετατροπή της σε τζαμί, ως «χαρτί» στα παζάρια. Στη συνέντευξή του, ο Τούρκος ηγέτης χαρακτήρισε θέμα «δημόσιας διοίκησης» την τύχη του μνημείου και κατηγόρησε την Αθήνα ότι αναμειγνύεται στην εσωτερική πολιτική της Τουρκίας. «Τώρα (σ.σ. η Ελλάδα) άρχισε κάτι καινούριο. Λένε "μην κάνετε ποτέ την Αγιά Σοφιά τζαμί". Το προτείνετε ή μας δίνετε εντολές; Γιατί δεν πρόκειται ποτέ να σας πάρουμε την άδεια. Μήπως είστε άνθρωποι της τουρκικής διοίκησης;», ανέφερε ο Ερντογάν και συνέχισε τονίζοντας ότι «η Τουρκία δεν θα κάνει την παραμικρή παραχώρηση». Τόνισε ακόμα ότι «η Ελλάδα δεν διοικεί αυτήν τη γη, επομένως πρέπει να αποφεύγει τέτοιες τοποθετήσεις. Αν η Ελλάδα δεν γνωρίζει τη θέση της, η Τουρκία γνωρίζει πώς να απαντά».

Στο μεταξύ, αναμένεται απόφαση του Τουρκικού Ανώτατου Δικαστηρίου σχετικά με αίτημα που έχει κατατεθεί από το 2016 (από το «Σύλλογο για την προστασία βακουφίων, ιστορικών μνημείων και περιβάλλοντος») για να ακυρωθεί Προεδρικό Διάταγμα του 1934, με βάση το οποίο η Αγιά Σοφιά είχε μετατραπεί σε μουσείο. Προηγούμενη εισαγγελική παρέμβαση ζητούσε την απόρριψη της προσφυγής, με το επιχείρημα ότι αυτή εμπίπτει στις αρμοδιότητες των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης.

ΤΡΙΠΟΛΗ - ΚΑΪΡΟ - ΑΓΚΥΡΑ.--

Αυξάνονται οι ενδείξεις για κλιμάκωση των συγκρούσεων αλλά και των παζαριών στη Λιβύη και για το ξαναμοίρασμα του ενεργειακού της πλούτου, που όλο και περισσότερο επιβεβαιώνεται ότι σχετίζεται με την ευρύτερη «διαπραγμάτευση» των ιμπεριαλιστών που βρίσκεται σε εξέλιξη στην περιοχή.

Οπως όλα δείχνουν, θα συνεχιστούν το επόμενο διάστημα οι επιχειρήσεις των δυνάμεων του Λίβυου δοτού πρωθυπουργού Φαγιέζ Σάρατζ, με τη στήριξη του τουρκικού στρατού, προς τις ανατολικές περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των δυνάμεων του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ, και αναφέρονται ήδη κινήσεις για την ανακατάληψη της Σύρτης (που διαθέτει σημαντικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, αποθήκες, διυλιστήρια κ.ά.).

Ο εκπρόσωπος του Σάρατζ απέρριψε τη Δευτέρα τη λεγόμενη «ειρηνευτική πρωτοβουλία» που ανακοίνωσε το Σάββατο ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι (γνωστή ως «Διακήρυξη του Καΐρου») για εκεχειρία στη Λιβύη (που θα ξεκινούσε υποτίθεται προχτές) και την έναρξη 18μηνης «μεταβατικής» περιόδου στο όνομα της «αποκατάστασης της σταθερότητας».

Τη Δευτέρα ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν, μιλώντας στο τουρκικό δίκτυο ΤRT, ξεκαθάρισε πως τα στρατεύματα που είναι στο πλευρό του πρωθυπουργού Σάρατζ θα συνεχίσουν «μέχρι την απελευθέρωση της Σύρτης και της βάσης στην Τζούφνα». Πρόσθεσε ότι οι πρόσφατες ήττες «τρέλαναν τον Χάφταρ» και ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ έχει έρθει «σε συμφωνία με την Τουρκία» για όσα διαδραματίζονται στη Λιβύη, χωρίς άλλες λεπτομέρειες.

Σε ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών απορρίπτονται ως «αβάσιμες κατηγορίες» οι δηλώσεις του Αιγύπτιου υπουργού Εξωτερικών Σάμεχ Σούκρι, που κατήγγειλε ως αποσταθεροποιητικό τον ρόλο της Τουρκίας στη Λιβύη, στο πλαίσιο πρόσφατης τηλεδιάσκεψης των υπουργών Εξωτερικών του λεγόμενου «Διεθνούς Συνασπισμού κατά του Ισλαμικού Κράτους».

Σε κάθε περίπτωση, η αιγυπτιακή πρωτοβουλία προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Ο Σίσι επικοινώνησε το βράδυ της Κυριακής με τους ηγέτες της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, και της Γερμανίας, Αγκελα Μέρκελ, συζητώντας τις τελευταίες εξελίξεις. Ο Πούτιν χαρακτήρισε την Αίγυπτο «χώρα - πυλώνα» για την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή, η δε Μέρκελ εξέφρασε ικανοποίηση για την αιγυπτιακή πρωτοβουλία, επισημαίνοντας πως στηρίζεται στη Διάσκεψη του Βερολίνου για τη Λιβύη.

Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών επικρότησε την πρωτοβουλία Σίσι, τονίζοντας ότι μπορεί να αποτελέσει για τη Λιβύη «το κύριο πλαίσιο για το μέλλον της χώρας». Εξέφρασε την προσδοκία ότι το λιβυκό υπουργείο Εξωτερικών στην Τρίπολη «θα ανταποκριθεί γρήγορα και εποικοδομητικά», επιβεβαιώνοντας τις επαφές και με τις δυνάμεις του Σάρατζ.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε, που επικοινώνησε την Κυριακή με τον πρόεδρο της εκλεγμένης λιβυκής Βουλής Αγκίλα Σάλεχ, πρότεινε να ενταθούν οι προσπάθειες για εκεχειρία και χαιρέτισε τη Διακήρυξη του Καΐρου ως «συμβατή» με σχετικές διεθνείς προσπάθειες.

Τη Διακήρυξη του Καΐρου χαιρέτισε τέλος ο Βρετανός υφυπουργός Εξωτερικών για Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, Τζέιμς Κλέβερλι, τονίζοντας πως ενθαρρύνει την εκεχειρία υπό τον όρο ότι αυτή «θα έχει την υποστήριξη του ΟΗΕ».

Εκτός από την Τουρκία, την αντίθεσή του στην αιγυπτιακή πρωτοβουλία εξέφρασε το Κατάρ.