Κλιμακώνεται η τουρκική προκλητικότητα σε θαλάσσιες ζώνες σε Ανατ. Μεσόγειο και Αιγαίο, καθώς ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ «γκριζάρουν» σύνορα και κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας προκειμένου να κρατήσουν την Τουρκία αγκιστρωμένη στο «δυτικό στρατόπεδο», παίζοντας ταυτόχρονα το ρόλο του «προξενητή» ώστε να προωθηθεί η περιβόητη «συνεκμετάλλευση» πλουτοπαραγωγικών πηγών και διαύλων.

Καταρρέουν έτσι τα παραμύθια περί «σταθερότητας» και «ασφάλειας», «ασπίδας» που τάχα προσφέρουν οι λυκοσυμμαχίες του κεφαλαίου και τα παχιά λόγια περί «διεθνοποίησης των Ελληνοτουρκικών», ό,τι τελικά περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα, εγκυμονώντας ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Χαρακτηριστικά είναι τα όσα λέγονται με τον πλέον επίσημο τρόπο από ΗΠΑ και ΕΕ τις τελευταίες μέρες, με αφορμή την τουρκική Navtex που εξήγγειλε έρευνες του ερευνητικού πλοίου «Oρούτς Ρέις» στον θαλάσσιο χώρο νότια της Ρόδου και του Καστελόριζου και νοτιοανατολικά της Κρήτης έως και τις 2 Αυγούστου, δηλαδή σε θαλάσσιες ζώνες ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως και Navtex για γεωτρήσεις στον θαλάσσιο χώρο νοτιοδυτικά της Κύπρου από 18 Ιούλη μέχρι 18 Αυγούστου, στα «οικόπεδα» 6 και 7 της κυπριακής ΑΟΖ, από το πλωτό γεωτρύπανο «Γιαβούζ».

Συγκεκριμένα, εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε προχτές, υιοθετώντας επί της ουσίας το «γκριζάρισμα» της περιοχής, πως«οι ΗΠΑ γνωρίζουν ότι η Τουρκία έχει εκδώσει μια Navtex για έρευνασε αμφισβητούμενα νερά στην Ανατολική Μεσόγειο».«Καλούμε τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν τυχόν σχέδια που έχουν για επιχειρήσεις και να αποφύγουν κινήσεις που θα αυξήσουν τις εντάσεις στην περιοχή», πρόσθεσε, σε μια δήλωση όχι απλά προκλητική, αλλά τροχιοδεικτική για τις πραγματικές προθέσεις των ΗΠΑ, προς επιβολή καθεστώτος συνδιαχείρισης.

Σε ίδια γραμμή, μετά το πρόσφατο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ (οι υπουργοί Εξωτερικών των κρατών - μελών), και ο Ζ. Μπορέλ, ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ αρμόδιος για θέματα Ασφάλειας και Εξωτερικών, είπε ότι ενδεχόμενες «γεωτρήσεις σε διαφιλονικούμενα ("disputed") ύδατα στην Ελλάδα θα μπορούσαν να ανεβάσουν τις εντάσεις». Ο ίδιος τόνισε ότι στην ΕΕ «βλέπουμε την Τουρκία ως μια σημαντική χώρα (...) με την οποία θα θέλαμε να δούμε τις σχέσεις μας να ενισχύονται και να αναπτύσσονται» και ότι «πολλά σοβαρά ζητήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν από την Τουρκία», με ζητούμενο «να αλλάξει η τρέχουσα δυναμική αντιπαράθεσης και να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης».

Ακολούθησαν την Τρίτη οι δηλώσεις του Γερμανού ΥΠΕΞ, Χ. Μάας, στην επίσημη επίσκεψή του στην Αθήνα στο πλαίσιο της γερμανικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Ο Μάας είπε ανοικτά ότι η Τουρκία «είναι στρατηγικά σημαντική χώρα» στο ΝΑΤΟ και για το Μεταναστευτικό. Ερωτηθείς δε από Ελληνα δημοσιογράφο αν η γερμανική προεδρία και η ΕΕ συνολικά θα πάρουν κάποιο συγκεκριμένο μέτρο κατά της Αγκυρας, εφόσον δύο χρόνια τώρα παραβιάζει την ΑΟΖ της Κύπρου και πλέον απειλεί και την Ελλάδα, ο Γερμανός ΥΠΕΞ δεν ανέλαβε καμία δέσμευση. Εξίσου ...φειδωλός και στην ερώτηση για την Αγιά Σοφιά, περιορίστηκε σε ευχολόγια για την «αλληλοκατανόηση των λαών», στην οποία «δεν συμβάλλουν τέτοιες κινήσεις». Ερωτηθείς, τέλος, σε τι συνίσταται η διαμεσολάβηση της Γερμανίας προς Ελλάδα και Τουρκία, και αν σκοπεύει να πιέσει περισσότερο την τουρκική πλευρά, το ξέκοψε λέγοντας ότι «καλό είναι να μην πολυσυζητάμε το θέμα αυτό». Χαιρέτισε ωστόσο την εκπεφρασμένη διάθεση της ελληνικής κυβέρνησης για «διάλογο». «Θέλουμε να υπάρχει συνετός διάλογος», δήλωσε χτες και ο εκπρόσωπος του γερμανικού ΥΠΕΞ Κρ. Μπούργκερ.

Στην ίδια «αλυσίδα» ήρθε να προστεθεί προχτές η τηλεφωνική επικοινωνία του Ελληνα υπουργού Αμυνας Ν. Παναγιωτόπουλου με τον Αμερικανό ομόλογό του Μ. Εσπερ. Σύμφωνα με το ελληνικό υπουργείο, ο Παναγιωτόπουλος «ενημέρωσε τον Αμερικανό ομόλογό του για τις τρέχουσες εξελίξεις στην περιοχή νότια και ανατολικά του Καστελόριζου». Και στην ανακοίνωσή τους οι Αμερικανοί, σε 150 λέξεις αποφεύγουν να κατονομάσουν έστω και μία φορά την Τουρκία, ενώ βρίσκουν ευκαιρία για άλλη μια φορά να στραφούν ενάντια στη Ρωσία και την Κίνα, αναφέροντας ότι οι δύο υπουργοί «συζήτησαν επίσης θέματα αμοιβαίας ασφάλειας στη ΝΑ Ευρώπη και σε ολόκληρη τη νότια πλευρά του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της κακοήθους επιρροής της Ρωσίας και των αυξανόμενων ανησυχιών από την Κίνα. Οσον αφορά την Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι όλα τα μέρη πρέπει να τηρούν τους διεθνείς κανόνες και να διατηρήσουν αυτοσυγκράτηση», αποδεικνύοντας ότι αυτό που «καίει» τους Αμερικανούς είναι η συνοχή στη ΝΑΤΟική συμμαχία και η διατήρηση της Τουρκίας στο ΝΑΤΟικό στρατόπεδο.

Σε αντίστοιχη κατεύθυνση και η ΕΕ, με την εκπρόσωπο της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, Ναμπίλα Μασραλί, να δηλώνει χτες ότι η τουρκική Navtex «δεν είναι χρήσιμη»! Κάνοντας δε ξεκάθαρο το πού πάνε τα πράγματα και πώς η ΕΕ αξιοποιεί την τουρκική προκλητικότητα, κάλεσε την Τουρκία να προσφύγει, «εάν είναι απαραίτητο, στο Διεθνές Δικαστήριο».«Η ΕΕ έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει ότι η οριοθέτηση αποκλειστικών οικονομικών ζωνών και η υφαλοκρηπίδα πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων με καλή πίστη», εντάσσοντας τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο ευρωτουρκικό παζάρι.

Στο ίδιο πλαίσιο, της αναζήτησης συμβιβασμού που θα βολέψει ευρύτερα τα συμφέροντα των ευρωενωσιακών μονοπωλίων, εντάσσονται και οι τηλεφωνικές επικοινωνίες που είχε η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ τόσο με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρ. Τ. Ερντογάν όσο και με τον Ελληνα πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη, για τις εξελίξεις στην περιφέρεια συνολικά και ειδικότερα τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, όπως και τη Λιβύη. Γερμανικά ΜΜΕ περιέγραφαν μια «θαρραλέα παρέμβαση» προς τις δύο πλευρές, στο πλαίσιο της αναζήτησης «πεδίου διαλόγου».

Χαρακτηριστική είναι η χτεσινή τοποθέτηση της Ντόρας Μπακογιάννη σε συνέντευξή της στον «ΣΚΑΪ». Επανέλαβε την ανάγκη «διαλόγου» Ελλάδας - Τουρκίας για τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας, προσθέτοντας ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει «υπό την απειλή των όπλων». Ανέφερε ότι δεν την εκπλήσσει καμία τουρκική Navtex και πρόσθεσε ότι η τελευταία απ' αυτές είναι χαρακτηριστική της λογικής της Τουρκίας, αφού είναι μια περιοχή που την αμφισβητεί πολλά χρόνια τώρα, «δεν πάει κοντά στο Καστελόριζο, κάπου που να είναι φως φανάρι...». Σύμφωνα με αυτή τη λογική, η περιοχή αυτή εμπίπτει στις διαπραγματεύσεις που θα πρέπει να γίνουν υπό τις ευλογίες των ΗΠΑ - ΕΕ, περί υφαλοκρηπίδας, σε «διμερές» επίπεδο, με τον «όρο» να μη γίνει με απειλές, όπως ανέφερε η πρώην υπουργός Εξωτερικών.

Στις επαφές του Κυρ. Μητσοτάκη προστίθεται η τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κύπριο Πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη, ο οποίος σήμερα επισκέπτεται τον Γάλλο ομόλογό του Εμ. Μακρόν. Χτες το απόγευμα ο πρωθυπουργός μίλησε και με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλ. Πούτιν. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, «συζητήθηκαν οι διμερείς σχέσεις, η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη περιοχή και το ζήτημα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, γεγονός που αποτελεί πρόκληση για όλο τον Ορθόδοξο κόσμο», με την Αθήνα να αναμένει βασικά από τη Μόσχα να ασκήσει πιέσεις, για αυτό και άλλα θέματα, στην Αγκυρα.

Σχετικά με την Αγία Σοφία, χτες στο ΥΠΕΞ έγινε σύσκεψη των υπουργών Εξωτερικών και Πολιτισμού, με τη συμμετοχή της αντιπροσώπου της χώρας στην UNESCO και άλλων παραγόντων, αναζητώντας τρόπους αντίδρασης στη μετατροπή του μνημείου σε τζαμί, ενόψει και της μουσουλμανικής προσευχής αύριο Παρασκευή. Οπως έλεγε σχετικά ο Ν. Δένδιας, «έχουμε αποφασίσει να αναδείξουμε το ζήτημα μέσα από διεθνείς πρωτοβουλίες που θα αναλάβουμε, ως Ευρωπαίοι πολίτες και ως πολίτες της παγκόσμιας κοινότητας». Εξ ου και κατέληξαν να στηθεί μία ολιγομελής ομάδα εργασίας, η οποία μέσα σε ένα δεκαήμερο θα προτείνει έναν χάρτη ενεργειών προς υλοποίηση το αμέσως προσεχές διάστημα.

Σε διπλωματικό επίπεδο, βέβαια, συζητούνται και άλλες ενέργειες ως αντίδραση γενικά στα Ελληνοτουρκικά. Π.χ. στην προσπάθεια οικοδόμησης και ενίσχυσης αξόνων με άλλες αστικές τάξεις της ευρύτερης περιοχής, σύμφωνα με πληροφορίες εξετάζονται τρόποι για επιτάχυνση διαβουλεύσεων με την Αίγυπτο στο ζήτημα καθορισμού θαλάσσιων ζωνών και παραπέρα ενίσχυσης της διμερούς στρατιωτικής συνεργασίας, σε όλο το τόξο από Κύπρο έως Λιβύη. Για το σκοπό αυτό ο Ν. Δένδιας είχε χτες τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σ. Σούκρι, προκειμένου να συνομιλήσουν «για διμερή και περιφερειακά θέματα, καθώς και για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο».

Σε στρατιωτικό επίπεδο, η ελληνική πλευρά φέρεται να παρακολουθεί τις κινήσεις του τουρκικού στόλου στο Αιγαίο και στην Ανατ. Μεσόγειο, διασπείροντας μονάδες και δηλώνοντας ότι είναι σε ετοιμότητα. Η Υδρογραφική Υπηρεσία του ελληνικού ΠΝ εξέδωσε αντι-Navtex με την οποία «ακυρώνει» την προχτεσινή τουρκική Navtex και καλεί τους ναυτιλλομένους να την αγνοήσουν, αναφέροντας ότι εκδόθηκε από μη εξουσιοδοτημένο σταθμό για παράνομες δραστηριότητες σε ελληνική περιοχή. Επιπρόσθετα, σημειώνεται ότι μόνο ο υδατογραφικός σταθμός του Ηρακλείου έχει δικαιοδοσία να εκδίδει Navtex στη συγκεκριμένη περιοχή. Αντίστοιχη Νavtex εξέδωσε και η Κύπρος.

Στο χαρτοπόλεμο αυτό, η ωκεανογραφική υπηρεσία της Αττάλειας ανταπάντησε με 2 νέες Navtex για να «ακυρώσει» αυτές Ελλάδας και Κύπρου. Στη μία υποστηρίζει πως «η "Κύπρος", που αναφέρεται στη Νavtex της Λάρνακας, δεν είναι χώρα που δημιουργήθηκε το 1960. Γι' αυτόν το λόγο δηλώνει ότι η "Κύπρος" που αναφέρεται δεν συνιστά αναγνώριση της ελληνοκυπριακής διοίκησης, ούτε των δικαιωμάτων της Τουρκίας, όπως προκύπτουν από τις συνθήκες του 1960. Οι προσπάθειες νομιμοποίησης παράνομων διεκδικήσεων της ελληνοκυπριακής διοίκησης μέσω της Νavtex της Λάρνακας είναι άκυρες και δεν γίνονται αποδεκτές από την Τουρκία». Η δεύτερη τουρκική Navtex αναφέρει πως τα τουρκικά πλοία βρίσκονται εντός τουρκικής υφαλοκρηπίδας.

Στην Αγκυρα συνεδρίασε χτες το τουρκικό Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας υπό την προεδρία Ερντογάν, εξετάζοντας συνολικά τις κινήσεις της τουρκικής αστικής τάξης στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, ενώ αποφασίστηκε να ληφθούν «τα απαραίτητα μέτρα» στη Λιβύη για να στηριχτούν οι δυνάμεις της κυβέρνησης του Φ. Σάρατζ. Επίσης σημειώνεται ότι η τουρκική κυβέρνηση «επιβεβαίωσε την απόλυτη αποφασιστικότητά της» να υπερασπιστεί τα «δικαιώματα και συμφέροντά της» στην Ανατολική Μεσόγειο και δηλώνεται ότι θα σταθεί στο πλευρό του Αζερμπαϊτζάν.

Στην παράγραφο που αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο, επισημαίνεται «η αποφασιστικότητα στην Κύπρο, να μην επιτραπούν οι προσπάθειες χωρών να αγνοούν την ύπαρξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας και τα δικαιώματά της, όπως να μην επιτραπούν οι προσπάθειες που θα πλήξουν το περιβάλλον ασφάλειας και σταθερότητας».

Νωρίτερα, το υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) είχε εκδώσει νέα ανακοίνωση, χαρακτηρίζοντας «μαξιμαλιστικές» τις διεκδικήσεις της Ελλάδας σε υφαλοκρηπίδα, όπως και «αντίθετες στο διεθνές δίκαιο, τη νομολογία και τις δικαστικές αποφάσεις». Επαναφέροντας ξανά τα συνηθισμένα επιχειρήματα για το Καστελόριζο (ότι «ένα νησί 10 τ.χλμ., που βρίσκεται μόνο 2 χλμ. από την Ανατολία και 580 χλμ. από την ελληνική ενδοχώρα»), υποστήριζε ότι αυτό «δεν είναι ούτε λογικό ούτε σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο να δημιουργεί μια υφαλοκρηπίδα 40.000 τ.χλμ.».

Και σημειώνει ότι η Τουρκία, ενώ «θα επαναλαμβάνει τις εκκλήσεις της προς την Ελλάδα για διάλογο, όπως το έκανε σε κάθε επίπεδο και σε διάφορες περιστάσεις μέχρι σήμερα, θα εξακολουθήσει και να υπερασπίζεται τα έννομα δικαιώματα και συμφέροντά της, όπως προκύπτουν από το διεθνές δίκαιο».

Σημειωτέον ότι αύριο Παρασκευή, 24 Ιούλη, έχει προγραμματιστεί η πρώτη (μετά την τελευταία αλλαγή του καθεστώτος) προσευχή μουσουλμάνων στην Αγία Σοφία, στην οποία μάλιστα έχουν προσκληθεί και ηγέτες ξένων χωρών. Πάντως, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες το «παρών» αναμενόταν να δώσουν οι ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν και του Κατάρ.