MotionTeam

Κατόπιν εορτής, η κυβέρνηση ανακοίνωσε με καθυστέρηση έξι μηνών μια σειρά από ημίμετρα για τις Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ), με σωματεία του κλάδου να καταγγέλλουν ότι είναι ανεπαρκή ή και ανεφάρμοστα, καθώς διατηρούνται ανέπαφες οι άσχημες εργασιακές συνθήκες στις μονάδες.

Για όλα τα παραπάνω και για το τι πραγματικά απαιτεί η προστασία των εργαζομένων και των φιλοξενουμένων στις ΜΦΗ, ο «Ριζοσπάστης» συζητά με τον Δημήτρη Αλεξόπουλο, πρόεδρο του Σωματείου Εργαζομένων στις Ιδιωτικές Κλινικές - Γηροκομεία - Εργαστήρια - Διαγνωστικά Κέντρα Αθήνας.

-- Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί στις ΜΦΗ, τόσο πριν όσο και μετά την εμφάνιση της πανδημίας;

-- Δεν απέχει πολύ από την κατάσταση και τα προβλήματα που επικρατούν συνολικά στην ιδιωτική Υγεία.

Ενα από τα κύρια χαρακτηριστικά είναι η μεγάλη έλλειψη προσωπικού.

Η νομοθεσία ορίζει ότι πρέπει ανά βάρδια να υπάρχει μόνο ένας νοσηλευτής/τρια κλάδου ΤΕ ή ένας βοηθός νοσηλευτή/τριας σε ρόλο προϊσταμένου για το σύνολο της μονάδας. Ενας μόνο κοινωνικός φροντιστής/τρια ανά 25 αυτοεξυπηρετούμενους περιθαλπόμενους ή ανά 15 μη αυτοεξυπηρετούμενους. Στη βραδινή βάρδια, απαιτείται ακόμα μικρότερος αριθμός εργαζομένων.

Αν ένα ίδρυμα φιλοξενεί 75 αυτοεξυπηρετούμενους, θα πρέπει να έχει σε κάθε βάρδια 4 εργαζόμενους αυτών των ειδικοτήτων, πέρα από εργαζόμενους σε άλλες ειδικότητες (τραπεζοκόμους, διοικητικό προσωπικό κ.λπ.). Για όποιον έχει έρθει σε επαφή με αυτούς τους χώρους είναι προφανές ότι η αναλογία αυτή εργαζομένων / εξυπηρετουμένων είναι πολύ μικρή.

Οι συνθήκες γίνονται ακόμα πιο δύσκολες όταν οι ηλικιωμένοι δεν είναι αυτοεξυπηρετούμενοι και αυτό συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις. Ακόμα ο νόμος δεν λαμβάνει υπόψη περιπτώσεις ηλικιωμένων με ψυχικά νοσήματα, με αυξημένες ανάγκες φροντίδας που απαιτούν περισσότερο προσωπικό.

Ομως, ακόμα και όσα προβλέπει ο νόμος τηρούνται σπάνια. Συναντάμε και ακραίες περιπτώσεις: Μία νοσηλεύτρια ή βοηθός να επιφορτίζεται με τη φροντίδα 60 και 70 περιθαλπόμενων!

Ετσι, η εργασία γίνεται εξουθενωτική, ενώ δεν τηρούνται ακόμα και αυτά τα ανεπαρκή μέτρα για την ανάπαυση των συναδέλφων, όπως η 11ωρη υποχρεωτική ανάπαυση, το 5ήμερο κ.ά. Επιπλέον, η έλλειψη προσωπικού οδηγεί στη μη τήρηση καθηκοντολογίων, καθώς οι εργαζόμενοι αναγκάζονται από την εργοδοσία σε εκτέλεση καθηκόντων άσχετων με το αντικείμενο της ειδικότητάς τους, όπως για παράδειγμα νοσηλεύτριες να επιφορτίζονται με εργασίες καθαριότητας.

Σε αυτές τις συνθήκες η τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας γίνεται από δύσκολη έως αδύνατη.

Το δεύτερο ζήτημα που αφορά τις εργασιακές σχέσεις είναι οι ιδιαίτερα χαμηλές αμοιβές. Για παράδειγμα, οι νέες προσλήψεις γίνονται με τον κατώτατο βασικό μισθό.

Ο συνδυασμός έλλειψης προσωπικού και χαμηλών αμοιβών δημιουργεί προϋποθέσεις για έξαρση της εργοδοτικής αυθαιρεσίας, η οποία ενισχύθηκε μέσα στην πανδημία, λόγω και της υπολειτουργίας των Επιθεωρήσεων Εργασίας.

Σε μία περίπτωση εργαζόμενη διεκδίκησε το Δώρο Πάσχα, τις προσαυξήσεις της νυχτερινής εργασίας και απολύθηκε. Σε άλλη μονάδα οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι 2 έως 6 μήνες. Ανεστάλησαν συμβάσεις ή εφαρμόστηκε εκ περιτροπής εργασία, παρόλο που τα γηροκομεία δεν παρουσίασαν πτώση τζίρου. Εργοδότες ανέστειλαν συμβάσεις εργαζομένων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες για να αποφύγουν το μισθολογικό «κόστος».

Η αυθαιρεσία σε πολλές περιπτώσεις αφορά και τις συνθήκες διαβίωσης των τροφίμων των μονάδων. Εχουν γίνει αναφορές στο Σωματείο μας από εργαζόμενους για ελλιπέστατες συνθήκες υγιεινής, για κτίρια παλαιά με προβλήματα ασφάλειας κ.λπ.

-- Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι «οι μονάδες προστατεύτηκαν αποτελεσματικά από την πρώτη φάση της πανδημίας». Ποια είναι η πραγματικότητα;

-- Ο ισχυρισμός αυτός είναι ανυπόστατος. Δεν υπήρχαν από την αρχή ξεκάθαρες οδηγίες, με αποτέλεσμα να δημιουργείται έδαφος για πολλαπλές ερμηνείες. Οι διοικήσεις των ΜΦΗ προσπάθησαν ξεκάθαρα να αποφύγουν το «κόστος» που έπρεπε να επωμιστούν για τη λήψη μέτρων, με την ανοχή της κυβέρνησης.

Ενώ τηρήθηκε σχετικά γρήγορα ο περιορισμός των επισκεπτηρίων, σε πολλές περιπτώσεις οι εργαζόμενοι προμηθεύονταν από μόνοι τους, με προσωπικό κόστος, τα ατομικά μέσα προστασίας. Είχαμε περιπτώσεις όπου διεύθυνση ιδρύματος έδωσε ρητή τέτοια οδηγία στους εργαζόμενους!

-- Υπήρχε πρόβλεψη για τη διενέργεια προληπτικών ελέγχων για κορονοϊό;

-- Τα προληπτικά τεστ, τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους φιλοξενούμενους στις μονάδες, αντιμετωπίστηκαν ως «πολυτέλεια» και όχι ως αναγκαία πρόληψη και μέσο προστασίας. Η κυβέρνηση από τη μία έβαλε μια σειρά από περιοριστικές προϋποθέσεις για να κάνει κάποιος δωρεάν το τεστ σε δημόσιες δομές, ενώ από την άλλη έδωσε «πράσινο φως» στις ιδιωτικές εταιρείες να διεξάγουν το τεστ, με μεγάλο κόστος για τους εξεταζόμενους. Στην ίδια λογική, οι διευθύνσεις των γηροκομείων δεν πραγματοποίησαν πουθενά κανέναν προληπτικό έλεγχο.

Επίσης, οι όποιοι έλεγχοι τήρησης των όρων λειτουργίας των μονάδων δεν ήταν ουσιαστικοί ούτε την περίοδο της πανδημίας. Ακολούθησαν την πεπατημένη: Ελεγχοι τυπικοί, που εξαντλούνταν σε ορισμένες συστάσεις...

-- Πώς κρίνετε τα μέτρα που ανακοίνωσε τώρα η κυβέρνηση;

-- Καταρχάς, τα μέτρα παρουσιάστηκαν με μεγάλη καθυστέρηση. Παράλληλα, κρίνοντας το περιεχόμενό τους διαπιστώνουμε τα εξής:

Πρώτον, είναι ελλιπή και αποσπασματικά. Η κυβέρνηση ανακοινώνει μέτρα χωρίς να εξασφαλίζει την εφαρμογή τους.

Λέει, για παράδειγμα, η υφυπουργός ότι θα γίνουν τεστ σε όσους επιστρέφουν από την άδεια. Οι εργοδότες από την πλευρά τους ειδοποιούν τους εργαζόμενους ότι για να επιστρέψουν στη δουλειά πρέπει να έχουν κάνει το τεστ. Μόλις χτες εργαζόμενος μας κατήγγειλε ότι στήθηκε δύο μέρες στην ουρά σε νοσοκομείο για να κάνει το τεστ, χωρίς αποτέλεσμα. Τελικά για να μη χάνει άλλα μεροκάματα πλήρωσε από την τσέπη του 120 ευρώ για να το κάνει σε ιδιώτη! Ούτε η κυβέρνηση ούτε η εργοδοσία έχουν αναλάβει την ευθύνη για την εφαρμογή του μέτρου. Ρίχνουν το βάρος στους εργαζόμενους. Το Σωματείο απαιτεί να γίνονται τακτικοί έλεγχοι σε όλους τους εργαζόμενους. Ετσι, θα διευρυνόταν σε μόνιμη βάση το πεδίο προστασίας και το τεστ θα ήταν πραγματικά προληπτικό.

Δεύτερον, υπάρχουν μέτρα ανεφάρμοστα, όσο διατηρούνται ανέπαφες οι άσχημες εργασιακές συνθήκες. Μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι θα υπάρχουν ομάδες εργαζομένων που θα φροντίζουν αποκλειστικά συγκεκριμένες ομάδες περιθαλπόμενων, προφανώς για να μην έρχονται σε επαφή όλοι με όλους και να περιορίζεται η διασπορά. Επίσης, ανακοινώθηκε ότι για την αποφυγή συγχρωτισμού οι φιλοξενούμενοι θα τρέφονται στα δωμάτιά τους και όχι σε κοινόχρηστο χώρο.

Ομως, με βάση και το παράδειγμα που προαναφέραμε, με το ελάχιστο προσωπικό, πόσες διαφορετικές ομάδες μπορούν να δημιουργηθούν από 4 εργαζόμενους; Τέτοια μέτρα ανήκουν στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.

Το υπουργείο γνωρίζει την κατάσταση γι' αυτό λέμε με βεβαιότητα ότι η ανακοίνωση τέτοιων μέτρων υπηρετεί καθαρά τις προπαγανδιστικές ανάγκες της κυβέρνησης. Τις ίδιες ανάγκες υπηρετεί και η ανακοίνωση αυτονόητων μέτρων για υποχρεωτική χρήση μάσκας και για τεστ στις νέες εισαγωγές.

Τρίτον, μέσα στα μέτρα που ανακοινώθηκαν υπάρχει μια κατηγορία που κατά τη γνώμη μας οδηγεί σε περίπτωση διασποράς η ευθύνη να βαρύνει τον εργαζόμενο. Η υφυπουργός ανακοίνωσε αυστηρό πρωτόκολλο συμπεριφοράς των εργαζομένων μέσα και έξω από τις δομές. Τι σημαίνει αυτό; Αν υπάρξει διασπορά εύκολα θα κατηγορηθεί εργαζόμενος. Η υφυπουργός, επίσης, έκανε αυστηρή σύσταση να μην εργάζονται σε δεύτερη δουλειά οι εργαζόμενοι.

Μπορούμε ήδη να φτιάξουμε το σενάριο «απλήρωτος ή χαμηλόμισθος συνάδελφος γηροκομείου συμπληρώνει το εισόδημά του, με μια δεύτερη δουλειά, π.χ. σερβιτόρος σε καφενείο». Αυτός ο εργαζόμενος θα βρεθεί κατηγορούμενος σε περίπτωση διασποράς. Η κυβέρνηση επενδύει στο δόγμα «ατομική ευθύνη», δηλαδή «αποφυγή κόστους», για να αποφύγει τις δικές της ευθύνες και της εργοδοσίας στις περιπτώσεις διασποράς.

Οταν παρουσιάστηκε το περιστατικό διασποράς στο γηροκομείο στο Ασβεστοχώρι, είδαμε την ευκολία με την οποία σε λίγες μόνο ώρες οι επικεφαλής του κλιμακίου του ΕΟΔΥ έβγαλαν το πόρισμα ότι για τη διασπορά υπεύθυνος είναι εργαζόμενος.

-- Ποια είναι η θέση του Σωματείου; Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν;

-- Είναι αδύνατο να υπάρξει προστασία της υγείας στις Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων χωρίς κατάλληλες συνθήκες εργασίας. Στον κλάδο μας η συζήτηση για τα μέτρα προστασίας δεν προέκυψε τώρα, με την πανδημία. Γι' αυτό και στις ανακοινώσεις μας επανειλημμένα αναφέρουμε: Μέτρα προστασίας = Συνθήκες εργασίας. Αυτήν την άρρηκτη σχέση επιχειρεί έντεχνα να αποσιωπήσει η κυβέρνηση.

Ενα απλό παράδειγμα είναι ο αγώνας που δίνουμε εδώ και χρόνια να τοποθετηθούν προστατευτικά τζάμια στους χώρους υποδοχής των μονάδων.

Βέβαια, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η εντατικοποίηση της εργασίας, που αποτελεί μόνιμο παράγοντα αύξησης της επικινδυνότητας, σε όλους τους χώρους δουλειάς.

Απέναντι στην κατάσταση που επικρατεί, ως Σωματείο προβάλλουμε τα εξής αιτήματα: Προληπτικά τεστ, με περιοδικότητα, για όλους τους εργαζόμενους. Προσλήψεις όπου υπάρχουν ανάγκες. Η δουλειά να πάψει να είναι εξαντλητική και σε τελική ανάλυση επικίνδυνη. Να γίνονται τακτικοί αυστηροί έλεγχοι για την τήρηση όλων των συνθηκών εργασίας.

Για όλα τα παραπάνω εντείνουμε την προσπάθεια για την οργάνωση και την αγωνιστική δράση των εργαζομένων του κλάδου. Μόνο με δυνατά σωματεία μπορούμε να ασκήσουμε αποτελεσματική πίεση για τα δίκαια και αναγκαία αιτήματά μας.