Οπως κάθε διοικητική μεταρρύθμιση, έτσι κι αυτή δεν έρχεται απλά ως ένα λειτουργικό, διαχειριστικό, διοικητικό μέτρο, αλλά ως καθοριστικής σημασίας αλλαγή για το αστικό πολιτικό σύστημα και στο έδαφος ότι έχουν ήδη ωριμάσει ζητήματα μέσα από τους προηγούμενους κύκλους αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων.
Οι αλλαγές, εκτός από το εκλογικό και το διοικητικό σύστημα, φαίνεται να επικεντρώνονται σε έναν νέο κύκλο μεταφοράς αρμοδιοτήτων με άξονα τους τομείς της Υγείας, με αιχμή την Πρωτοβάθμια Φροντίδα, και της Παιδείας. Μένει να δούμε αν έχουν βάση οι κατά καιρούς αναφορές της ΚΕΔΕ, που κάνει λόγο για πέρασμα της αρμοδιότητας των Νηπιαγωγείων και της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης στην Τοπική Διοίκηση. Εκτός από αυτό, βέβαια, οι αλλαγές σε αυτή τη φάση θα επικεντρωθούν σε μια ισχυρότερη θεσμική παρέμβαση, ώστε η Τοπική Διοίκηση να βοηθήσει πιο σταθερά στη δημιουργία ευνοϊκότερων όρων για επενδύσεις επιχειρηματικών ομίλων σε τοπικό επίπεδο, αλλά και στο ζήτημα των πόρων των ΟΤΑ, σενάριο που προβλέπει την είσπραξη του αντιλαϊκού ΕΝΦΙΑ από τους δήμους, στο όνομα της οικονομικής «σιγουριάς» και «αυτονομίας».
Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση προετοίμασε το έδαφος και αξιοποίησε τις συνθήκες της πανδημίας σε αυτή την κατεύθυνση. Μέσα από τις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου που έφερε, ενσωμάτωσε χωρίς αντιδράσεις τις αντιδραστικές αλλαγές που εισήγαγε στο σύστημα διοίκησης των δήμων και των Περιφερειών και κατέστησε δημοτικές και περιφερειακές αρχές κυρίαρχες και αποκλειστικά αρμόδιες για μια σειρά από βασικά ζητήματα όπως είναι ο προϋπολογισμός, η διαμόρφωση τελών και φόρων, το Τεχνικό Πρόγραμμα, οι προσλήψεις προσωπικού κ.λπ., ακυρώνοντας ακόμα και τους διαμορφωμένους από τις τοπικές εκλογές συσχετισμούς σε Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια.
Η κυβέρνηση της ΝΔ αξιοποιεί ενεργά την Τοπική Διοίκηση στη νέα φάση της καπιταλιστικής κρίσης και τις ιεραρχήσεις της αστικής τάξης της χώρας, με αφορμή και την πανδημία. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα στελέχη της στην Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας είναι από τους πρώτους φορείς που κατέθεσαν «αναπτυξιακές προτάσεις» με βάση τους άξονες της «Επιτροπής Πισσαρίδη», τις οποίες υιοθέτησε η κυβέρνηση.
Η ηγεσία της ΚΕΔΕ λειτουργεί απόλυτα ως θεσμικό κρατικό όργανο, αναλαμβάνοντας μάλιστα ευθέως τη διεκπεραίωση μέρους του κυβερνητικού έργου, την υλοποίηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων για τους δήμους, την ενεργητική προώθηση των συμπράξεων και της διασύνδεσης με τους επιχειρηματικούς ομίλους.
Συνοπτικά μπορούμε να κωδικοποιήσουμε αυτές τις παρεμβάσεις ως εξής:
Για να γίνουν όλα τα παραπάνω πράξη, από τις εκλογές του 2019 μέχρι και σήμερα έγιναν οι απαραίτητες προσαρμογές στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας δήμων και Περιφερειών.
Συγκεκριμένα:
Το θέμα των πόρων και της χρηματοδότησης των δήμων για το 2021 είναι εκείνο που αναμένεται να κυριαρχήσει στην επικαιρότητα. Στα ήδη δεδομένα οικονομικά προβλήματα προστίθεται η πραγματικότητα που διαμορφώνουν τα μέτρα της πανδημίας και τα οποία επιδρούν καθοριστικά στη μείωση των «ιδίων» εσόδων, που για πολλούς δήμους (μικρούς, νησιωτικούς, ορεινούς) είναι το κρίσιμο μέγεθος των λειτουργικών τους εσόδων. Στην ίδια περίοδο η κυβέρνηση, μέσα από τις ΠΝΠ, μετέθεσε στην ευθύνη των δήμων σειρά από δράσεις και ευθύνες (απαλλαγές και ελάφρυνση επαγγελματιών, νοικοκυριών, ανάγκες σχολικών μονάδων σε υλικά, προσωπικό καθαριότητας κ.ά.), με μια έκτακτη χρηματοδότηση όλων των δήμων της χώρας που δεν ξεπερνάει για φέτος τα 80 εκατ. ευρώ. Μπροστά δε στη διαμόρφωση των προϋπολογισμών του 2021, το αρμόδιο υπουργείο δίνει σαφείς οδηγίες για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και πιστή τήρηση του κανόνα «κόστους - οφέλους» στις ανταποδοτικές υπηρεσίες, και με κατεύθυνση αύξησης των ανταποδοτικών τελών στην περίπτωση που εντοπίζεται έλλειμμά τους το 2020!
Επιπλέον, ο όγκος των ανταποδοτικών τελών για όλους τους δήμους θα καταγράψει αύξηση για το 2021, μέσα από τη διαδικασία «διόρθωσης των τετραγωνικών με βάση το Ε9». Ζήτημα που είναι πολύ πιθανό να το δούμε να περνάει και στον ΕΝΦΙΑ. Τα στοιχεία του υπουργείου αναφέρουν ότι έχουν ήδη μπει στη σχετική πλατφόρμα 1.050.000 πολίτες και έχουν δηλώσει επιπλέον 21 εκατ. τετραγωνικά μέτρα των ιδιοκτησιών τους. Στοιχείο που φανερώνει ότι η επιπρόσθετη φορολογία των νοικοκυριών για τα ταμεία των δήμων, μόνο από αυτή τη ρύθμιση, θα ξεπεράσει τα 30 εκατ. ευρώ!
Οσον αφορά το μόνιμο προσωπικό, οι κατευθύνσεις της κυβέρνησης «παρακολουθούν» στενά τους στόχους του Μεσοπρόθεσμου, με αποτέλεσμα σε μια σειρά από υπηρεσίες το πρόβλημα των ελλείψεων να μεγεθύνεται και να γίνεται αφορμή και αφετηρία ιδιωτικοποιήσεων. Σε αυτή τη φάση, εκτός της καθαριότητας, οι ιδιωτικοποιήσεις αφορούν τον τομέα του πρασίνου και το επόμενο διάστημα θα έρθουν οι τεχνικές και πολεοδομικές υπηρεσίες, με εκχώρηση του έργου και των εργαζομένων σε αυτές σε φορείς όπως η ΕΕΤΑΑ και οι νέοι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί.
Στο ζήτημα των συμβασιούχων συνεχίζονται η χρόνια ομηρία και οι εκβιασμοί των εργαζομένων στους παιδικούς σταθμούς και στα ΚΔΑΠ, που συναρτώνται με το πρόγραμμα «Εναρμόνιση Επαγγελματικής και Οικογενειακής ζωής...». Αυτή την περίοδο σε σειρά δήμων ξεκίνησαν απολύσεις. είτε γιατί έκλεισαν παιδικοί σταθμοί (δήμος Μενεμένης) είτε γιατί «αξιολογήθηκαν αρνητικά» οι εργαζόμενοι από τη δημοτική αρχή, όπως έγινε σε Αλιμο και Περιστέρι. Ακόμα, η συνέχιση της πολιτικής των voucher, που εισήγαγε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στις συγκεκριμένες δομές, έχει «φουσκώσει» τα πανιά του ιδιωτικού τομέα, σε βάρος της χρηματοδότησης των δημοτικών δομών, οι οποίες συρρικνώνονται. Την ίδια κατεύθυνση προαναγγέλλει και το πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς», που εξήγγειλε δοκιμαστικά το υπουργείο Εργασίας. Πρόγραμμα το οποίο, με βάση και την εμπειρία των άλλων καπιταλιστικών χωρών, έρχεται να υποκαταστήσει τις μόνιμες δημόσιες παιδαγωγικές δομές - που «στοιχίζουν» στο αστικό κράτος - με άτυπες δομές χωρίς παιδαγωγικό περιεχόμενο και προσωπικό.
Αντιπροσωπεία του Συνδικάτου και των συμβασιούχων συναντήθηκε με τον υπουργό Εσωτερικών, Τάκη Θεοδωρικάκο, ο οποίος απέφυγε να πάρει θέση και επιχειρώντας να αποποιηθεί τις κυβερνητικές ευθύνες «πέταξε το μπαλάκι» στους δημάρχους. Δεσμεύτηκε μόνο ότι θα επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον δήμαρχο Περιστερίου, ο οποίος προχωρά στην απόλυση 14 συμβασιούχων εργαζομένων στους παιδικούς σταθμούς, ακολουθώντας μάλιστα διαδικασίες - παρωδία, με συνεδριάσεις χωρίς καμία νομιμοποίηση.
Ακολούθησε νέα κινητοποίηση, στο χώρο όπου είχε προγραμματιστεί να συνεδριάσει το Δημοτικό Συμβούλιο Περιστερίου στις 12 το μεσημέρι. Για την κινητοποίηση κάλεσμα είχαν απευθύνει το Συνδικάτο ΟΤΑ και η «Λαϊκή Συσπείρωση» Περιστερίου. Στόχος του Δημοτικού Συμβουλίου ήταν να επικυρώσει τις 14 απολύσεις. Τελικά η δημοτική αρχή κατέφυγε σε ελιγμό και χρησιμοποιώντας διάφορα προσχήματα ανέβαλε τη συνεδρίαση, προκειμένου να αποφύγει τις αντιδράσεις του Συνδικάτου και των εργαζομένων που είχαν συγκεντρωθεί στο χώρο.