«Σφίγγει» ο κλοιός της ΕΕ, των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό με τη Ρωσία, όπως δείχνουν σειρά γεγονότων τους τελευταίους μήνες: Η πολιτική κρίση στη Λευκορωσία, η υπόθεση του Ρώσου αντιπολιτευόμενου Αλεξέι Ναβάλνι, η σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, με την Τουρκία να διεκδικεί ανοιχτά αναβαθμισμένο ρόλο στον Νότιο Καύκασο, ενώ ερωτήματα προκαλούν και οι τελευταίες ταραχές στο Κιργιστάν.

Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις της Λευκορωσίας και του Ναβάλνι, ΕΕ, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ επιδιώκουν από τη μία να εκμεταλλευτούν το κίνημα της αντιπολίτευσης και τη λαϊκή δυσαρέσκεια, πιέζοντας για γεωπολιτικές αλλαγές υπέρ τους, και από την άλλη να στριμώξουν οικονομικά τη Ρωσία, επιβάλλοντας νέες κυρώσεις.

Αλλωστε πρόκειται για διαρκείς και επίμονες προσπάθειες δεκαετιών προκειμένου να τραβηχτούν γειτονικές χώρες από την «επιρροή» της Ρωσίας, ενώ ο Λευκορώσος Πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο βρισκόταν σε παζάρια με την ΕΕ και τις ΗΠΑ το διάστημα πριν από την επανεκλογή του στις 9 Αυγούστου, αξιοποιώντας αντιθέσεις και διαφωνίες με τη Ρωσία και προσπαθώντας να διαπραγματευτεί από καλύτερες θέσεις.

Την αυξημένη πίεση της ΕΕ σηματοδότησαν και οι πρόσφατες συναντήσεις που είχε η επικεφαλής της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, με την Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο και με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στο Βίλνιους.

Η Τιχανόφσκαγια εξέφρασε ικανοποίηση για το γεγονός ότι ο Λουκασένκο «δεν αναγνωρίζεται ως Πρόεδρος» από τη Γερμανία, τη Γαλλία και πολλές άλλες χώρες, καθώς και για τις κυρώσεις της ΕΕ «σε άτομα που ευθύνονται για τη βία» στη χώρα.

Επανέλαβε πως «το σημαντικό τώρα είναι να ξεκινήσει ένας διάλογος με τις αρχές» και κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους «ώστε αυτός ο διάλογος να πραγματοποιηθεί». Σε συνέντευξή της στη γερμανική εφημερίδα FAZ τόνισε ότι «δεν θέλουμε συνομιλίες με τον ίδιο τον Λουκασένκο, αλλά με εκείνους που έχουν ευθύνες στην κυβέρνηση. Και όταν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, αυτό θα είναι το πρώτο βήμα προς τη νίκη μας». Παράλληλα η Τιχανόφσκαγια εμφανίστηκε «πεπεισμένη ότι ένας άλλος, δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος στη Λευκορωσία θα συνεχίσει να επιδιώκει καλές σχέσεις με τη Ρωσία».

Το 2016, με πρόσχημα την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων στη Λευκορωσία, η ΕΕ υιοθέτησε τη λεγόμενη «κριτική συνεργασία» με τη Λευκορωσία, η οποία με τη σειρά της άρχισε να συμμετέχει ενεργά στην πρωτοβουλία «Ανατολική Εταιρική Σχέση» της ΕΕ.

Ολα αυτά τα χρόνια η ΕΕ υπήρξε ο μεγαλύτερος χορηγός της Λευκορωσίας, ρίχνοντας «ζεστό» χρήμα στη χώρα για τη «βελτίωση της ζωής των πολιτών», για τα «ανθρώπινα δικαιώματα» και την «κοινωνία των πολιτών». Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της ΕΕ, από το 2016 η χρηματοδοτική «βοήθεια» για τη Λευκορωσία ανήλθε σε περίπου 30 εκατ. ευρώ ετησίως μέσω του Ευρωπαϊκού Εργαλείου Γειτονίας (ENI) 2014 - 2020.

«Στην καταστολή και την κρατική βία μετά τις προεδρικές εκλογές του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντέδρασε με ενίσχυση της στοχοθετημένης βοήθειας προς την κοινωνία των πολιτών και την αντιμετώπιση των πιο επειγουσών αναγκών του λαού της Λευκορωσίας», αναφέρεται.

Η ΕΕ έχει ετοιμάσει ένα πακέτο 53,7 εκατ. ευρώ, το οποίο περιλαμβάνει ουσιαστικά χρηματοδότηση της αντιπολίτευσης που ονομάζεται «βοήθεια των θυμάτων της καταστολής και της κρατικής βίας», επιχορήγηση «σε ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης», σε «μικρομεσαίες επιχειρήσεις» και «κοινωνικές υπηρεσίες για τις πιο ευάλωτες ομάδες».

Το ίδιο διάστημα η ΕΕ προσπαθεί να διεισδύσει με κεφάλαια στην «ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας». Προωθήθηκε η συνεργασία με διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ), και ορισμένα έργα υποδομών μεγάλης κλίμακας εξετάζονται για χρηματοδότηση. Γίνεται προετοιμασία για ένταξη στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, όπως και «ανταλλαγή απόψεων για την οικονομική και χρηματοοικονομική κατάσταση και τις προοπτικές στη Λευκορωσία».

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας EU4Business για τη στήριξη και ανάπτυξη του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα, 900 επιχειρήσεις, που είχαν επωφεληθεί από δάνεια, εκπαίδευση και συμβουλές, ανέπτυξαν τις εμπορικές τους σχέσεις.

Ξεκίνησε το πρώτο επιχειρηματικό έργο αδελφοποίησης μεταξύ της Εθνικής Τράπεζας Λευκορωσίας και της γερμανικής «Bundesbank», μαζί με τις Κεντρικές Τράπεζες της Πολωνίας και της Λιθουανίας. Οι τελευταίες πρωτοστατούν στην εκστρατεία για απομάκρυνση του Λουκασένκο, επιβολή κυρώσεων και αλλαγή εξουσίας με νέες εκλογές.

Εν μέσω διαδηλώσεων και πιέσεων από τη «Δύση», στα μέσα Σεπτέμβρη ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν υποδέχτηκε τον Λουκασένκο στο Σότσι, όπου συζητήθηκαν «δύσκολα» και «επίπονα» θέματα, όπως είχε προαναγγελθεί.

Στο «τραπέζι» τέθηκαν το χρέος της Λευκορωσίας, ο χάρτης και το μέλλον της ολοκλήρωσης στο πλαίσιο της Ενωσης Κρατών και άλλων ευρασιατικών οικονομικών και στρατιωτικών οργανισμών, οι τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου που προμηθεύει η Ρωσία, η συνεργασία ενός ευρέος φάσματος επιχειρήσεων κ.ά.

Εκμεταλλευόμενη την έκρυθμη κατάσταση στη Λευκορωσία και τις πιέσεις που δέχεται η πολιτική ηγεσία από τις «δυτικές» δυνάμεις, η Ρωσία ανακοίνωσε δάνειο 1,5 δισ. δολάρια στη Λευκορωσία, το οποίο στην πραγματικότητα είναι «επιχορήγηση» της ρωσικής οικονομίας και μάλιστα έχοντας λαμβάνειν και ...τόκους.

Ενδεικτικά, μέρος του δανείου θα διατεθεί για την αναχρηματοδότηση παλαιών χρεών, δήλωσε το Κρεμλίνο, με τη Λευκορωσία να χρωστάει 270 εκατ. δολάρια μόνο για ρωσικό φυσικό αέριο. Η οικονομική «βοήθεια» θα συμβάλει επίσης στην ενίσχυση του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών, ενώ η Λευκορωσία θα είναι η πρώτη χώρα που θα λάβει το ρωσικό εμβόλιο κατά του Covid-19, «Sputnik V», γράφει η «Izvestia».

Οπως σχολιάζει ο ρωσικός Τύπος, η συνάντηση στο Σότσι ήταν ένα μήνυμα προς τη «Δύση» ότι Μόσχα και Μινσκ δεν θα επιτρέψουν «αποσταθεροποίηση στη Λευκορωσία και στον μετασοβιετικό χώρο συνολικά». «Αυτό που συμβαίνει σήμερα στο έδαφος της Λευκορωσίας είναι το σενάριο που χρησιμοποιήθηκε στην Ουκρανία. Κάθε 5 - 6 χρόνια προετοιμάζονται (σ.σ. από τη "Δύση") νέοι οδικοί χάρτες για να επηρεάσουν την κατάσταση στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες», σημειώνει στέλεχος της επιτροπής για την ευρασιατική ολοκλήρωση της Κρατικής Δούμας.

Στην ισχυρή «οικονομική αλληλεπίδραση Ρωσίας - Λευκορωσίας» αναφέρθηκε ο Πούτιν μιλώντας στο 7ο Φόρουμ Περιφερειών Ρωσίας και Λευκορωσίας στα τέλη Σεπτέμβρη, σημειώνοντας ότι «παρέχουμε σοβαρή πίστωση και οικονομική βοήθεια στη λευκορωσική οικονομία. Αυτά τα κεφάλαια συμβάλλουν στη δημιουργία νέων βιομηχανιών και θέσεων εργασίας στις περιφέρειες της Λευκορωσίας».

Εξάλλου, ο πολιτικός αναλυτής Βλαντιμίρ Γιεβσέεφ μιλώντας στην «Izvestia» εκτίμησε ότι οι λαϊκές διαμαρτυρίες στη Λευκορωσία «έχουν άμεση σχέση με την οικονομική κατάσταση στη χώρα». «Αν η λευκορωσική ηγεσία καταφέρει να αποδείξει ότι το πρόσφατο δάνειο της Ρωσίας μπορεί να εξασφαλίσει οικονομική ανάπτυξη, ενδέχεται να ηρεμήσουν κάπως οι διαδηλωτές», συμπλήρωσε.

Τα ρωσικά συμφέροντα είναι ισχυρά στη χώρα, όπου ευρωπαϊκά και αμερικανικά κεφάλαια επιδιώκουν να διεισδύσουν σε διάφορους τομείς. Οπως τόνισε ο Πούτιν, «η Ρωσία είναι ο βασικός επενδυτής της λευκορωσικής οικονομίας. Οι ρωσικές εταιρείες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το μισό του συνόλου των άμεσων ξένων επενδύσεων στη χώρα».

«Περισσότερες από 2.000 εταιρείες με ρωσική συμμετοχή δραστηριοποιούνται στη Λευκορωσία και το μεγαλύτερο επενδυτικό σχέδιο υψηλής τεχνολογίας υλοποιείται με επιτυχία - η κατασκευή του πυρηνικού σταθμού της Λευκορωσίας στην περιοχή του Γκρόντνο, αξίας περίπου 10 δισ. δολαρίων», συνέχισε ο Ρώσος Πρόεδρος.

Κατά τη διάρκεια του Φόρουμ Περιφερειών της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, οι δύο πλευρές υπέγραψαν περίπου 70 επιχειρηματικές και διακρατικές συμφωνίες άνω των 70 εκατ. δολαρίων, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό της Λευκορωσίας.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με τον Γιεβσέεφ, ένα βασικό θέμα στις συνομιλίες των δύο ηγετών στο Σότσι ήταν και το ζήτημα «ποιος θα ήταν ένας πιθανός διάδοχος του Αλεξάντερ Λουκασένκο», κάτι που έμεινε «στο παρασκήνιο».

«Είναι σημαντικό για τη Μόσχα να μην παραμείνει ο υφιστάμενος Πρόεδρος της Λευκορωσίας. Το βασικό (σ.σ. για τη Ρωσία) είναι να εξασφαλίσει την ειρηνική διέλευση της εξουσίας μετά τη συνταγματική μεταρρύθμιση στη Λευκορωσία», υπογραμμίζει ο Ρώσος πολιτικός επιστήμονας. Μάλιστα ισχυρίζεται ότι η ταυτότητα του πιθανού διαδόχου διατηρείται σκόπιμα μυστική, «για να μη στοχοποιηθεί από τη Δύση πριν έρθει η κατάλληλη ώρα».

Ο Γιεβσέεφ επιβεβαίωσε στην «Izvestia» ότι «η Ρωσία έχει πολλά "θέματα" με τον Λουκασένκο προσωπικά, κυρίως για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο», αν και θεωρεί ότι «μετά τις τελευταίες συνομιλίες των δύο ηγετών, οι διαφορές αυτές ενδέχεται να υποχώρησαν».