«Η παρουσία του ΣΕΠΕ στους χώρους απασχόλησης των εργαζομένων υπήρξε αισθητή και καθολική, ενώ ο αριθμός των ελέγχων που πραγματοποιήθηκαν δεν απέκλινε ποτέ του αρχικού ετήσιου προγραμματισμού»... Αυτά ισχυριζόταν προκλητικά στις 2 Οκτώβρη ο υπουργός Εργασίας, Γ. Βρούτσης - σε πλήρη αντίθεση με όσα καταγγέλλουν τα σωματεία και οι εργαζόμενοι - απαντώντας στη Βουλή σε Επίκαιρη Ερώτηση του ΚΚΕ για την έλλειψη μέτρων προστασίας των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς και την υποβαθμισμένη λειτουργία του ΣΕΠΕ μέσα και στην πανδημία.

Ακριβώς μια βδομάδα μετά, στις 9 Οκτώβρη, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στ. Πέτσας, «θυμήθηκε» ξαφνικά να ομολογήσει σε συνέντευξή του ότι «η μεγαλύτερη διασπορά είναι μέσα στους χώρους εργασίας»!

Πώς γίνεται, άραγε, να λαμβάνονται όλα τα μέτρα προστασίας της υγείας των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς, η παρουσία της Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) να είναι «αισθητή και καθολική», όπως δηλώνει ο υπουργός Εργασίας, και την ίδια στιγμή η μεγαλύτερη διασπορά να εμφανίζεται στους χώρους εργασίας;

Αυτό που επιβεβαιώνεται στην πραγματικότητα είναι αυτό που καταγγέλλουν από την πρώτη στιγμή τα σωματεία, αυτό που καταγράφεται όλο και πιο συχνά πλέον στην πράξη: Η εργοδοτική ασυδοσία, σε συνδυασμό με τις «πλάτες» της κυβέρνησης, για να διαφυλαχτούν τα κέρδη του κεφαλαίου, έχει μετατρέψει τους χώρους δουλειάς σε εστίες υπερμετάδοσης του κορονοϊού. Πληθαίνουν συνεχώς, εξάλλου, τα παραδείγματα με δεκάδες και εκατοντάδες κρούσματα σε μεγάλους χώρους δουλειάς: Κονσερβοποιίες, εργοστάσια, καράβια...

Τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα, ενδεικτικό για τις εγκληματικές ευθύνες κυβέρνησης και εργοδοσίας, είναι αυτό της μεγάλης διασποράς στο πλήρωμα του πλοίου «Διονύσιος Σολωμός». Αντί να γίνει ο απαραίτητος έλεγχος μετά την εμφάνιση του πρώτου κρούσματος, όπως απαιτούσαν τα ναυτεργατικά σωματεία, το καράβι συνέχισε να ταξιδεύει πιάνοντας 9 λιμάνια, με την πλοιοκτήτρια εταιρεία να παριστάνει για τέσσερις μέρες την ανήξερη και την κυβέρνηση να σφυρίζει αδιάφορα, για να φτάσουμε τελικά σε διψήφιο αριθμό κρουσμάτων στο πλήρωμα!

Η περίπτωση αυτή προστίθεται στις εστίες υπερμετάδοσης στα συσκευαστήρια - κονσερβοποιεία σε Πέλλα και Ημαθία, με τα εκατοντάδες κρούσματα. Εκεί που με ευθύνη της εργοδοσίας τα μέτρα προστασίας ήταν πλημμελή, παρά τις ιδιαιτερότητες της εργασίας, ενώ και η αντίδραση στις πρώτες μολύνσεις έθετε ως προτεραιότητα την απρόσκοπτη λειτουργία των επιχειρήσεων και όχι την υγεία όλων των εργαζομένων.

Σε αυτή την επικίνδυνη πραγματικότητα εστίασε και με την Επίκαιρη Ερώτησή του το ΚΚΕ, σε μία ακόμα από το πλήθος καίριων παρεμβάσεών του από την αρχή της πανδημίας, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά: «Δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός και καμία πρόβλεψη για μαζικούς ελέγχους σε χώρους εργασίας. Δεν έχει γίνει καμία καμπάνια. Σε συνθήκες εκδήλωσης του δεύτερου κύματος πανδημίας, τα υγειονομικά πρωτόκολλα εφαρμόζονται από επιχειρηματικούς ομίλους με κριτήριο τα κέρδη και την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, βάζοντας βέβαια σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων και του λαού».

Η απάντηση του υπουργού Εργασίας αποδεικνύει ότι η πολιτική της κυβέρνησης, προκειμένου να περιφρουρηθούν τα κέρδη της εργοδοσίας και να μην ανέβουν τα «κόστη» της, γίνεται στις συνθήκες της πανδημίας ακόμα πιο επικίνδυνη για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.

Ισχυρίζεται ο Γ. Βρούτσης ότι οι έλεγχοι που γίνονται στους χώρους δουλειάς... «δεν αποκλίνουν του ετήσιου προγραμματισμού»! Ενώ, δηλαδή, με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ οι έλεγχοι που διενεργούσε ετησίως το ΣΕΠΕ στους χώρους δουλειάς ήταν έτσι κι αλλιώς ανεπαρκέστατοι, ακόμα και χωρίς την πανδημία, η κυβέρνηση έρχεται να ισχυριστεί τώρα, μέσα στην νέα πανδημική έξαρση, ότι... πάει με τον «ετήσιο προγραμματισμό»!

Η πρόκληση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, καθώς από τη σύγκριση των στοιχείων που έδωσε ο Γ. Βρούτσης, οι έλεγχοι του ΣΕΠΕ στην περίοδο της πανδημίας είναι ακόμα λιγότεροι. Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας, το διάστημα 1/1/2020 έως 31/8/2020 για τον τομέα των συνθηκών Υγιεινής και Ασφάλειας της εργασίας έγιναν 10.063 έλεγχοι, δηλαδή 57 έλεγχοι ανά εργάσιμη μέρα, όταν το 2017, με βάση την Εκθεση Πεπραγμένων του ΣΕΠΕ (τελευταία δημοσιευμένη) είχαν γίνει 82 έλεγχοι ανά εργάσιμη μέρα!

Ετσι, σε συνθήκες πανδημίας καταγράφεται μείωση 30% στους ελέγχους για συνθήκες Υγιεινής και Ασφάλειας!

Η μείωση αυτή βέβαια δεν είναι τυχαία: Οπως κατήγγειλαν από την πρώτη στιγμή τα ταξικά συνδικάτα, η κυβέρνηση πέρα από το πλήθος αντεργατικών μέτρων που πρόσθεσε στο οπλοστάσιο της εργοδοσίας, για να φορτώσει τη νέα οικονομική κρίση στις πλάτες των εργαζομένων, έδωσε εντολή στις Επιθεωρήσεις Εργασίας να αποτραβηχτούν ακόμα περισσότερο από τους χώρους δουλειάς, προκειμένου να έχει ακόμα πιο λυμένα τα χέρια της η μεγαλοεργοδοσία.

Ο ισχυρισμός του υπουργού στη συζήτηση στη Βουλή ότι λόγω της πανδημίας... υπήρχε και στο ΣΕΠΕ εκ περιτροπής εργασία για τους επιθεωρητές, είναι διπλά προκλητικός! Πουλάει φούμαρα αντί να απολογηθεί για τη χρόνια υποστελέχωση του ΣΕΠΕ από τη σημερινή κυβέρνηση και όλες τις προκατόχους της, αντί να απολογηθεί γιατί ακόμα και μέσα στην πανδημία η κυβέρνηση δεν προχώρησε σε αποφασιστική ενίσχυση της Επιθεώρησης Εργασίας με μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, προκειμένου να αυξηθούν κατακόρυφα οι έλεγχοι για τα μέτρα στους χώρους δουλειάς.

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της κοροϊδίας, αρκεί να αναφερθεί ότι με βάση το πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», στο τέλος του 2019 λειτουργούσαν στη χώρα 265.212 επιχειρήσεις που απασχολούσαν μισθωτούς με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου. Μαζί με τα παραρτήματά τους, αυτός ο αριθμός ανεβαίνει στις 313.375 επιχειρήσεις, χωρίς να υπολογίσουμε τους χώρους εργασίας του αμιγώς δημόσιου τομέα. Αρα, οι 10.063 έλεγχοι του ΣΕΠΕ για τις συνθήκες Υγιεινής και Ασφάλειας αφορούν μόλις το 3% των επιχειρήσεων! Αυτή είναι η «αισθητή και καθολική» παρουσία του ΣΕΠΕ στους χώρους δουλειάς...

Η πραγματική κατάσταση που διαμορφώνεται από την εργοδοσία στους χώρους δουλειάς και οι τεράστιες ευθύνες της κυβέρνησης αποτυπώνονται ανάγλυφα στην εμπειρία των συνδικάτων στην προσπάθειά τους να επιβάλουν τα μέτρα προστασίας σε συνθήκες πανδημίας.

Τα όσα επισημαίνουν συνδικαλιστές μιλώντας στον «Ριζοσπάστη» είναι αποκαλυπτικά.

Οπως υπογραμμίζει ο Γιάννης Σκόκας, πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Λάρισας,«παρότι η Επιθεώρηση Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία προβλέπεται με βάση και την σχετική ΠΝΠ ως ένας από τους βασικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς για την εφαρμογή των σχετικών πρωτοκόλλων και οδηγιών του ΕΟΔΥ στους χώρους δουλειάς, στην πράξη αυτό δεν συμβαίνει. Είναι χαρακτηριστικό πως ως υπηρεσία από τον νόμο δεν έχει καμία εμπλοκή στα τεστ Covid-19 που γίνονται σε εργασιακούς χώρους και καμία ενημέρωση για τα αποτελέσματά τους. Για παράδειγμα, δεν γίνεται καμία ενημέρωση από τον ΕΟΔΥ στο ΣΕΠΕ, για την εικόνα που υπάρχει σε χώρους δουλειάς, για το εάν και πού έχουν εντοπιστεί κρούσματα. Κατά συνέπεια δεν μπορεί παρέμβει ούτε στη διαδικασία εφαρμογής των προβλεπόμενων μέτρων όταν εντοπίζεται ένα κρούσμα σε χώρο δουλειάς. Τα μέτρα αυτά εφαρμόζονται με αποκλειστική ευθύνη του γιατρού Εργασίας της συγκεκριμένης επιχείρησης για τις επιχειρήσεις που διαθέτουν πάνω από 50 άτομα. Ουσιαστική και διά ζώσης επίβλεψη, βέβαια, δεν υπάρχει ούτε από τα αντίστοιχα τοπικά κλιμάκια του ΕΟΔΥ. Επομένως, γνωρίζοντας πως στο χώρο εργασίας ισχύει το δίκαιο του εργοδότη, αυτή η κατάσταση προκαλεί πολλά ερωτήματα και ανησυχία για την προστασία της υγείας των εργαζομένων».

Αναδεικνύοντας τη χρόνια υποστελέχωση της υπηρεσίας, ο Γ. Σκόκας επισημαίνει ότι «για τον νομό Λάρισας υπάρχουν 5 υπάλληλοι - ελεγκτές για ένα πλήθος τουλάχιστον 4.500 επιχειρήσεων που απασχολούν προσωπικό. Ο αριθμός των επιχειρήσεων που ελέγχονται για τα μέτρα προστασίας για τον κορονοϊό είναι κατά μέσο όρο μόλις 30 το μήνα! Εάν συνυπολογίσουμε ότι ταυτόχρονα εξακολουθεί να υπάρχει η ανάγκη για ελέγχους και για τα άλλα ζητήματα υγιεινής κι ασφάλειας, όπως και το γεγονός πως η συγκεκριμένη υπηρεσία έχει ευθύνη για τα ζητήματα αυτά και για τον δημόσιο τομέα, μπορούμε να καταλάβουμε το επίπεδο του ελέγχου που μπορεί να γίνει...».

Το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει αφήσει τους εργαζόμενους εκτεθειμένους μέσα στους χώρους δουλειάς, ενώ τα σωματεία που παρεμβαίνουν για τα μέτρα προστασίας γίνονται μπαλάκι από τη μια υπηρεσία στην άλλη, για να τους πουν όλοι στο τέλος πως είναι «αναρμόδιοι», αναδεικνύει η Ντίνα Γκογκάκη, πρόεδρος του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας.

Οπως αναφέρει: «Στην προσπάθειά μας να παρθούν άμεσα μέτρα προστασίας στους εργασιακούς χώρου του κλάδου μας, απευθυνθήκαμε μέσω υπομνημάτων και άλλων παρεμβάσεων στα υπουργεία Εργασίας, Προστασίας του Πολίτη, Υγείας, σε ΕΟΔΥ, ΣΕΠΕ, ΚΕΠΕΚ. Κάναμε γνωστή την επικίνδυνη κατάσταση που επικρατεί, την ανυπαρξία μέτρων προστασίας και ζητούσαμε να προχωρήσουν σε ελέγχους, να εφαρμοστούν τα όσα ισχύουν και να παρθούν επιπλέον μέτρα λόγω ιδιαίτερων συνθηκών. Δυστυχώς διαπιστώσαμε, για ακόμα μια φορά, ακόμα και σε συνθήκες πανδημίας ότι ουσιαστικά ο εργαζόμενος είναι εντελώς εκτεθειμένος. Ακόμα και τα ελάχιστα που ισχύουν για την υγεία και ασφάλειά του στην εργασία, με ευθύνη της κυβέρνησης δεν εφαρμόζονται και δεν διασφαλίζονται οι προϋποθέσεις για τον έλεγχό τους από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες».

Και προσθέτει: «Από το πολύ απλό, για το τι τελικά ισχύει, ποιες είναι οι οδηγίες για τους χώρους δουλειάς σε αυτές τις συνθήκες, μέχρι ποιο υγειονομικό πρωτόκολλο ακολουθείται σε περίπτωση κρούσματος, η κυβέρνηση έχει φροντίσει να τα αφήσει όλα στον αέρα ή να τα υποτάξει στις ανάγκες της μεγαλοεργοδοσίας. Παίρναμε γενικές και αόριστες απαντήσεις, του τύπου "ό,τι ισχύει από την κείμενη νομοθεσία" ή ότι "δεν έχουν σαφείς οδηγίες", αφού πρώτα γινόμαστε μπαλάκι από την μια υπηρεσία στην άλλη... Υπήρξαν συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα ότι μεγαλέμπορας χρέωσε άδεια ασθενείας και μετά την εξάντληση αυτής άνευ αποδοχών σε συναδέλφους που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και στο ερώτημα τι ισχύει για αυτούς τους συναδέλφους, η απάντηση που λάβαμε ήταν ότι... "υπάρχει κενό νόμου", "δεν έχουν σαφείς οδηγίες", "δεν είμαστε αρμόδιοι"!».

«Η κατάσταση ήταν ακόμα πιο περίπλοκη», επισημαίνει, «όταν ζητάγαμε να μάθουμε περί υγειονομικών πρωτοκόλλων σε περίπτωση κρούσματος ή θέλαμε να ζητήσουμε να γίνει έλεγχός. Από το ΚΕΠΕΚ μας παράπεμψαν στον ΕΟΔΥ και ο ΕΟΔΥ στην Πολιτική Προστασία για να μας πουν ότι η μόνη ουσιαστική προστασία είναι η "προσωπική προστασία"».

«Ακόμα και στην περίπτωση που μετά από επανειλημμένες παρεμβάσεις, έγινε κάποιος έλεγχος», σημειώνει η Ντ. Γκογκάκη, «αυτός πραγματοποιείται μετά από μήνες, δεν υπάρχει πάντα ενημέρωση στο σωματείο, αν και πότε θα γίνει ο έλεγχος και ποια είναι τα αποτελέσματά του. Είναι χαρακτηριστικό ότι είχαμε κάνει καταγγελία στις 25/5 στο ΚΕΠΕΚ, για μεγάλη εμπορική επιχείρηση παιχνιδιών και ζητούσαμε, μεταξύ άλλων, να γίνει έλεγχος για ανύπαρκτες εξόδους κινδύνου και ακατάλληλους χώρους διαλείμματος, αλλά ενημερωθήκαμε μόνο για ένα από τα τρία καταστήματα που είχαμε αναφέρει, ενώ ο έλεγχος πραγματοποιήθηκε τελικά στις 17/7!».

Ο Γιάννης Αναγνώστου, πρόεδρος του Συνδικάτου Οικοδόμων Αθήνας, σημειώνει: «Από τις καθημερινές παρεμβάσεις του Συνδικάτου διαπιστώνουμε ότι ακόμη κι αυτά που προέβλεπε ο ΕΟΔΥ για την προστασία της υγείας δεν τηρήθηκαν και συνεχίζουν να μην τηρούνται στα περισσότερα έργα. Μόνο όπου υπήρξε παρέμβαση του Συνδικάτου και ασκήθηκε πίεση πάρθηκαν κάποια μέτρα, όπως στο εργοτάξιο του πρώην "Παπαστράτου" στον Πειραιά, όπου έγινε και στάση εργασίας, ή στην πρώην "Πεταλούδα" στη Λεωφ. Κηφισού».

«Απαιτήσαμε ελέγχους σε μια σειρά έργα», προσθέτει, «σε "Παπαστράτο", "Πεταλούδα", "St. Catherine's", "River West", Γήπεδο ΑΕΚ, πρώην κτίριο "Ελευθεροτυπίας", όσον αφορά και τις εργασιακές σχέσεις και τα ζητήματα υγείας - ασφάλειας. Ο μοναδικός έλεγχος που έγινε για ζητήματα υγείας - ασφάλειας ήταν από το ΣΕΠΕ Πειραιά στον "Παπαστράτο", μετά από μια βδομάδα και όπως μας ανέφερε η επιθεωρήτρια στη δικαιοδοσία της είναι να κάνει μόνο συστάσεις, όσον αφορά το θέμα Covid-19 και δεν μπορεί να επιβάλει πρόστιμο. Ο δεύτερος έλεγχος έγινε στο εργοτάξιο του "River West" αλλά με μεγάλη καθυστέρηση. Ενώ είχαμε καταθέσει το αίτημα στις 30/6 και ήταν για εργασιακές σχέσεις, οι επιθεωρητές ήρθαν στις 11/7. Για όλα τα υπόλοιπα αιτήματα δεν έγινε κανένας έλεγχος, αλλά ούτε το συνδικάτο ενημερώθηκε ποτέ...».

Οπως επισημαίνει χαρακτηριστικά, «πολλές φορές επιθεωρητές μάς απαντάνε πως δεν έχουν μεταφορικό μέσο για να έρθουν σε έργα όπου έχει συμβεί εργατικό ατύχημα και φτάνουν συνήθως την επόμενη μέρα. Χαρακτηριστικό της όλης τραγικής κατάστασης είναι και το ότι σχεδόν ποτέ κανείς δεν απαντά στα τηλέφωνα των υπηρεσιών του ΣΕΠΕ, του υπουργείου Εργασίας, του ΕΦΚΑ...».