Τη βεβαιότητα για τον επερχόμενο πόλεμο ανάμεσα στο ιταλικό και το ελληνικό κράτος είχαν εκφράσει με σειρά τοποθετήσεών τους τόσο η Κομμουνιστική Διεθνής όσο και το ΚΚΕ.
Ο ιταλοελληνικός πόλεμος αποτέλεσε συστατικό μέρος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Σε αυτόν τον πόλεμο, πέρα από τον ελληνικό και τον ιταλικό στρατό που εμπλέκονταν άμεσα στο πρώτο στάδιο της διεξαγωγής του, άμεσα επίσης συμμετείχαν η Γερμανία και η Αγγλία, η πρώτη από τις 6 Απρίλη 1941 μαζί με την Ιταλία και η δεύτερη μαζί με την Ελλάδα από το Μάρτη του 1941.
Τα ξημερώματα της 28ης Οκτώβρη 1940, ο Ιταλός πρέσβης στην Αθήνα επέδωσε στον Ι. Μεταξά το τελεσίγραφο του Μουσολίνι με το οποίο ζητούσε να επιτρέψει στον ιταλικό στρατό να καταλάβει μέσα στο ελληνικό έδαφος διάφορες θέσεις στρατηγικής σημασίας. Ο Μεταξάς απέρριψε το τελεσίγραφο.
Στο μεταξύ, η επίθεση της Ιταλίας είχε αρχίσει πριν ακόμα λήξει η τρίωρη προθεσμία που όριζε αυτό.
«Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της (...) Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρέσβυ ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ' εαυτό και τον τρόπο με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος (...)
Ολον το Εθνος ας εγερθεί σύσσωμον. Αγωνισθείτε διά την πατρίδα, τας γυναίκας και τα παιδιά σας και τας ιεράς μας παραδόσεις.
Νυν υπέρ πάντων ο αγών»3
Βέβαια, παρά το «εθνεγερτήριο» κάλεσμα, στα ηγετικά κλιμάκια της αστικής τάξης ήταν κυρίαρχη η άποψη ότι η αντίσταση του ελληνικού στρατού όφειλε να είναι σθεναρή, όχι όμως και η πεποίθηση ότι μπορούσε να είναι και νικηφόρα, εξαιτίας της συντριπτικής υπεροχής του αντιπάλου σε πολεμικά μέσα. Στο τελευταίο συνέβαλε πολύ και η στάση της Αγγλίας, η οποία δεν παραχωρούσε στην κυβέρνηση Μεταξά τον εξοπλισμό που εκείνη ζητούσε, κυρίως σε αεροπορικά μέσα. Στο πνεύμα του πρωθυπουργικού διαγγέλματος κινούνταν και οι άλλοι αστοί πολιτικοί ηγέτες.
Παραπομπές:
1. Αλέξανδρος Παπάγος, «Ο ελληνικός στρατός και η προς πόλεμον προπαρασκευή του: Από Αυγούστου 1923 μέχρι Οκτωβρίου 1940», εκδ. «Πυρσός», Αθήνα, 1945, σελ. 275 - 289.
2. «Ιωάννης Μεταξάς, Το προσωπικό του ημερολόγιο», τόμ. Δ', εκδ. «Ικαρος», Αθήνα, 1960, σελ. 500.
3. Αλέξανδρος Εδιπίδης (επιμ.), «Μεγάλη Εικονογραφημένη Ιστορία του ελληνοϊταλικού και ελληνογερμανικού πολέμου 1940 - 1941», εκδ. «Βιβλιοαθηναϊκή», Αθήνα, χ.χ., σελ. 42.