Μετά τη δικτατορία, κατά τη διάρκεια της οποίας οι πρωτοπόροι συνδικαλιστές ήταν κυνηγημένοι, οι περισσότεροι στα ξερονήσια και απολυμένοι από τις εργασίες τους, με τον αγώνα του λαϊκού κινήματος, άρχισαν να διαμορφώνονται σε ένα βαθμό νέες συνθήκες. Ο κόσμος ήθελε να πάρει μια ανάσα, διεκδικούσε λύση των προβλημάτων του.

Στα εργοστάσια, στήνονται τα παλιά σωματεία που είχαν καταργηθεί, ενώ σε άλλα είχαν διοριστεί διοικήσεις χουντικές, όπως στο Εργατικό Κέντρο Ελευσίνας, στα μεγάλα εργοστάσια «Χαλυβουργική», Ναυπηγεία Ελευσίνας, «Ελληνική Χαλυβουργία», «Πυρκάλ» κ.ά. Σωματεία στήνονται και σε πολλά μικρά εργοστάσια, όπως στη «Νάσιοναλ Καν» και ξεκινούν μεγάλες απεργίες.

Στα Ναυπηγεία Ελευσίνας που εργαζόμουν, με αφορμή και τα μεγάλα σκάνδαλα του ομίλου «Ανδρεάδη», οι εργαζόμενοι στήνουν το δικό τους συνδικάτο, με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές και πρωτοπόρους εργάτες. Ετσι ξεκινούν αγώνες για καλύτερες συνθήκες δουλειάς, μείωση ωρών εργασίας, αυξήσεις στα μεροκάματα.

Αυτή η νέα πνοή ανησύχησε την εργοδοσία, έκανε ό,τι μπορούσε για να μην γράφονται οι εργάτες στο σωματείο, εάν έμπαινες στο σωματείο, ο εργοδηγός σε απέκλειε από κάθε προαγωγή και ήσουν το «μαύρο πρόβατο». Σου έλεγαν «εσύ είσαι καλός τεχνίτης, τι δουλειά έχεις με τα σωματεία...». Δεν σου αναγνώριζαν κανένα δικαίωμα να συζητάς με τους συναδέλφους, αυτό το χαρακτήριζαν πολιτική δράση.

Με μεγάλες απεργίες, στη διάρκεια των οποίων πάντα η αστυνομία ήταν έξω από το εργοστάσιο, το σωματείο υπέγραφε συμβάσεις για αυξήσεις, καλύτερες συνθήκες δουλειάς. Βέβαια, μετά τη λήξη της απεργίας η απόλυση πρωτοπόρων εργατών ήταν συχνό φαινόμενο. Μαζί με πολλούς εργάτες πρωτοπόρους ήμουν και εγώ στους απολυμένους.

Καθώς κυβέρνηση και εργοδοσία έβλεπαν να φουντώνουν οι αγώνες του εργατικού κινήματος, ξεκινούν το νέο χτύπημα του συνδικαλιστικού κινήματος, με νόμους όπως ο 330 και με μαζικές απολύσεις στα εργοστάσια. Χρησιμοποιούν και παλιούς νόμους τρομοκρατικούς και σέρνουν συνδικαλιστές στα δικαστήρια σαν τρομοκράτες με το 64/74 ΠΔ. Απαγορεύεται η πολιτική και η συνδικαλιστική δράση στους χώρους δουλειάς, όμως οι εργάτες ξεσηκώθηκαν, αν και κυνηγημένοι ξεκίνησαν μεγάλους εργατικούς αγώνες, πέτυχαν στην πράξη να καταργήσουν το νόμο.

Ετσι, παρά την τρομοκρατία, το εργατικό κίνημα κατάφερε να μειώσει το ωράριο από 48 ώρες, στην αρχή σε 45 και πέντε μέρες δουλειάς και κατόπιν σε 40 ώρες, ενώ η εργασία το Σάββατο μετρούσε ως υπερωρία, πέραν των αυξήσεων στα μεροκάματα.

Μετά τη δεκαετία του '80, η εργοδοσία αφού δεν μπόρεσε να χτυπήσει το φούντωμα του συνδικαλιστικού κινήματος, επιχειρεί να ελέγξει τα συνδικάτα. Ενώ πρώτα, ήσουν «μαύρο πρόβατο» εάν γραφόσουν στο σωματείο, τώρα σε καλούσε να γραφτείς, γιατί όπως έλεγαν οι συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ, που ήταν το καμάρι της νέας κυβέρνησης αλλά και της εργοδοσίας, «εμείς μόνο με τον συνδικαλιστικό λόγο χωρίς απεργίες και μάλιστα χωρίς αγώνες και απολύσεις, μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας»! Οσοι μιλούσαν για την ανάγκη σύγκρουσης με την εργοδοσία, θεωρούνταν «αιθεροβάμονες» και «δογματικοί», που δεν καταλάβαιναν δήθεν τους καιρούς που ζούσαμε. Ετσι, με τη στήριξη κράτους και εργοδοσίας διαμορφώθηκε η νέα κατάσταση στο συνδικαλιστικό κίνημα, τα απόνερα της οποίας ζούμε μέχρι σήμερα και αποτυπώνεται και στο επίπεδο της ΓΣΕΕ.

Η εμπειρία και η πρόσφατη Ιστορία δείχνουν πως μόνο με αγώνα, με στράτευση, παρά τις μεγάλες δυσκολίες, ο εργάτης μπορεί να έχει αποτελέσματα. Το ταξικό κίνημα, οι εργάτες δεν θα αφήσουν να εφαρμοστούν και οι νέοι τρομοκρατικοί νόμοι που σχεδιάζουν να ψηφίσουν σήμερα, οι οποίοι μας γυρίζουν στον 19ο αιώνα.

Με τις νέες αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση στην εργατική νομοθεσία, θέλουν να αλυσοδέσουν το εργατικό κίνημα, στοχεύουν στην πρωτοπορία του. Δεν είναι κεραυνός εν αιθρία: Βήμα - βήμα προετοίμαζαν το έδαφος, αξιοποιώντας την υποχώρηση του κινήματος, τον βρώμικο ρόλο του κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού.

Συκοφαντούν ως ξεπερασμένους τους εργατικούς αγώνες, τα δικαιώματά μας, τις διεκδικήσεις για ανθρώπινη ζωή, με βάση τις σύγχρονες ανάγκες, τις παραγωγικές δυνατότητες, τον πλούτο που παράγεται. Προβάλλουν ως «σύγχρονο» οι εργαζόμενοι να νοιάζονται και να παλεύουν για την αύξηση των κερδών των εργοδοτών. Τάχα με αυτόν τον τρόπο, θα διασφαλιστούν τα δικαιώματα και η δουλειά τους, την ίδια στιγμή που οι εργοδότες τσακίζουν τις ΣΣΕ, ελαστικοποιούν τις εργασιακές σχέσεις.

Υπάρχει τεράστια πείρα από το πρόσφατο παρελθόν για τη μεγάλη επίθεση που δέχτηκε η εργατική τάξη μετά τη μεταπολίτευση, με τον νόμο 330 του Λάσκαρη, ο οποίος δήλωνε ότι... θα καταργούσε την πάλη των τάξεων! Εκείνο το διάστημα, μετά τη δικτατορία, ζωντάνεψαν τα σωματεία, μαζικοποιήθηκαν, βγήκαν ορμητικά μπροστά για τη διεκδίκηση των εργατικών δικαιωμάτων. Τότε με τον ν. 330 επιχείρησαν την ποινικοποίηση και καταστολή της συνδικαλιστικής δράσης, απολύθηκαν χιλιάδες εκλεγμένοι συνδικαλιστές. Θυμάμαι ότι στη Χαρτοποιία ΜΕΛ της Θεσσαλονίκης το Δεκέμβρη του 1976, 64 εργάτες παραπέμφθηκαν σε δίκη με την κατηγορία ότι συμμετείχαν σε απεργία.

Στον κλάδο του Τύπου και Χάρτου απ' όπου προέρχομαι, στην «Αθηναϊκή Χαρτοποιία» (ΣΟΦΤΕΞ), το 1979 είχαμε 100 απολύσεις, ενάντια στο πιο πρωτοπόρο τμήμα των εργατών, που είχε πάρει πρωτοβουλία για συγκρότηση σωματείου, καθώς το εργοδοτικό σωματείο που υπήρχε, επέλεγε τα μέλη του με κριτήριο αν ήταν με τα συμφέροντα του εργοδότη. Παρά τις αντιδράσεις, οι απολύσεις έγιναν με σοβαρές συνέπειες για το εργατικό κίνημα του χώρου, αλλά και του κλάδου, γιατί ο μεγάλος εργοστασιακός χώρος της ΣΟΦΤΕΞ καθόριζε και τον συσχετισμό στον κλάδο.

Επίσης στις εκτυπώσεις - Σωματείο Λιθογράφων - είχαμε δεκάδες απολύσεις εκλεγμένων συνδικαλιστών, παρότι το σωματείο βγήκε νικητής από μεγάλη απεργία το 1977 που κράτησε δύο μήνες. Εκείνη την περίοδο, όπως πολλοί εργαζόμενοι έτσι και εγώ είχα πάρει πολλές απολύσεις, με αποτέλεσμα να γυρνάω από κλάδο σε κλάδο, σ' όλη την Αττική, να βρω δουλειά.

Η αιτία γι' αυτές τις απολύσεις ήταν ότι μαζί με άλλους εργαζόμενους πρωτοστατούσαμε για τα προβλήματα που υπήρχαν στον κάθε χώρο, όπως π.χ. για μέτρα υγιεινής και ασφάλειας, να δίνονται μέσα ατομικής προστασίας στους εργαζόμενους, να τηρείται το ωράριο, να πληρώνονται οι υπερωρίες, να εφαρμόζονται οι ΣΣΕ, αλλά και για τη συμμετοχή μας στις απεργίες.

Η ψήφιση του νόμου 1264 το 1982, ήταν αποτέλεσμα των αγώνων του προηγούμενου διαστήματος, που παρά τις διώξεις και την τρομοκρατία δεν κατάφεραν να τους σταματήσουν, με αιτήματα για τον εκδημοκρατισμό του συνδικαλιστικού κινήματος, γιατί Ομοσπονδίες και Εργατικά Κέντρα ελέγχονταν από τον εργοδοτικοχουντικό συνδικαλισμό και δεν έκαναν μέλη τους τα ταξικά σωματεία. Ετσι επιβλήθηκε ο ν. 1264/82, έστω και κουτσουρεμένος, γιατί και αυτός δεν προστατεύει συνολικά τους συνδικαλισμένους, αλλά μόνο τους εκλεγμένους και αυτούς όχι όλους, καθώς εξαιρεί τα μέλη των Σωματειακών Επιτροπών, των Επιτροπών Αγώνα κ.λπ.

Γιατί είναι πολύ σημαντικό, ο εκλεγμένος συνδικαλιστής να έχει προστασία, να μην κρέμεται συνέχεια πάνω από το κεφάλι του η απόλυση. Να μπαίνει φρένο στην εργοδοτική τρομοκρατία, διαφορετικά ποιος εργοδότης θα ανεχτεί τις καθημερινές παρεμβάσεις των συνδικαλιστών για τα προβλήματα των εργαζομένων; Αλλωστε, παρά την ύπαρξη του ν. 1264/82, έχουμε δεκάδες απολύσεις συνδικαλιστών με διάφορες συκοφαντικές και ανυπόστατες δικαιολογίες.

Σήμερα, θέλουν να μας γυρίσουν πολλά χρόνια πίσω. Επιδιώκουν εργαζόμενους ανοργάνωτους, έξω από τα σωματεία, ξεμοναχιασμένους και ευάλωτους, εύκολα θύματα στη δράση των εργοδοτών. Το αλυσόδεμα που επιδιώκει η κυβέρνηση στην εργατική τάξη δεν θα περάσει.

Η άρχουσα τάξη και οι κυβερνήσεις που την υπηρετούν αξιοποιούν τη νέα κρίση και την πανδημία για να αφαιρέσουν ό,τι με αγώνες και αίμα είχε κατακτήσει η εργατική τάξη. Επιχειρούν μείωση μισθών και ημερομισθίων, κατάργηση των ΣΣΕ, του 8ωρου κ.ά.

Προκειμένου να διατηρήσουν τον εργασιακό μεσαίωνα, ο ΣΕΒ αναθέτει στην κυβέρνηση να φέρει νόμο που θα περιορίζει τα συνδικαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων και θα εξαφανίζει το δικαίωμα της απεργίας, επιβάλλοντας σιγή νεκροταφείου στους χώρους δουλειάς. Στέλνουν μήνυμα και στους επίδοξους επενδυτές που θέλουν να βάλουν στο χέρι τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του τόπου ότι τους προσφέρουν αλυσοδεμένη την εργατική τάξη. Η ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης συνοδεύεται πάντα με την ένταση της κρατικής και εργοδοτικής τρομοκρατίας. Χρησιμοποιούν τους νόμους και τα δικαστήρια, την τρομοκρατία στους χώρους δουλειάς, τα ΜΑΤ, κάθε μέσο.

Κάπως έτσι έδρασαν η άρχουσα τάξη και η κυβέρνηση της ΝΔ και την περίοδο μετά τη χούντα. Η άρχουσα τάξη ήθελε να διατηρήσει τη στυγνή εκμετάλλευση στους χώρους δουλειάς, γι' αυτό ανέθεσε στην τότε κυβέρνηση να ψηφίσει νόμο που θα της έδινε αυτήν τη δυνατότητα. Αυτή, πρόθυμη, ψήφισε το νόμο 330/75.

Ομως, λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο, την εργατική τάξη. Ηταν τόσο ισχυρή η δυναμική των αγώνων των εργαζομένων εκείνη την περίοδο, που τσαλαπάτησε τον Ν. 330 και επέβαλε αυξήσεις σε μισθούς και μεροκάματα, Συλλογικές Συμβάσεις, άνοιξε δρόμο για το 40ωρο, το 5ήμερο, την επέκταση των ΒΑΕ.

Εχουν μείνει στην ιστορία του εργατικού κινήματος οι αγώνες της ΛΑΡΚΟ, της Μαντέμ Λάκκο, οι αγώνες των οικοδόμων, της «Χαλυβουργικής», των ναυπηγείων, των αμαξωμάτων ΒΙΑΜΑΞ, Σαρακάκη, «Deutsche», «Mazda» και τόσοι άλλοι. Κατά εκατοντάδες γράφονταν οι εργάτες στα σωματεία, συγκροτούσαν εργοστασιακές επιτροπές.

Θυμάμαι στη ΒΙΑΜΑΞ, που ξεκίνησε η απεργία με αίτημα να παρθούν πίσω οι απολύσεις στις οποίες προχώρησε η εργοδοσία προκειμένου να τρομοκρατήσει τους 1.500 εργαζόμενους που δούλευαν εκεί. Η απεργία έληξε μετά από 75 μέρες, με νίκη των εργατών, αφού επέβαλαν την επαναπρόσληψη των απολυμένων και αυξήσεις στους μισθούς και τα μεροκάματα. Ενισχύθηκε το σωματείο με σωματειακές επιτροπές κατά τμήμα και με εργοστασιακή επιτροπή.

Η εργοδοσία, στη διάρκεια της απεργίας, χρησιμοποίησε όλα τα μέσα, με απεργοσπαστικούς μηχανισμούς, με τον εργοδοτικό συνδικαλισμό, με λοκ άουτ. Οι εργαζόμενοι όμως απάντησαν με κλιμάκωση του αγώνα, με τέτοιο πείσμα και πίστη που τσάκισαν και το νόμο 330 και τους μηχανισμούς της εργοδοσίας.

Δεκάδες είναι τα παραδείγματα μαχητικής διεκδίκησης των εργατών και σε άλλους κλάδους, στο Δέρμα, στον Ιματισμό, παντού. Αποτέλεσμα ήταν η ανατροπή του Ν. 330 και η de facto επιβολή του συνδικαλιστικού κινήματος στους χώρους δουλειάς.

Γι' αυτό και σήμερα κυβέρνηση και ΣΕΒ ματαιοπονούν αν πιστεύουν ότι η εργατική τάξη θα ανεχθεί τον εξευτελισμό και την υποταγή, να δουλεύει για ένα κομμάτι ψωμί, χωρίς δικαιώματα και χωρίς ανθρώπινους μισθούς. Ο νέος νόμος που ετοιμάζει η κυβέρνηση θα έχει την τύχη του νόμου 330. Οσο υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, η ταξική πάλη θα συνεχίζεται και θα είναι ο εφιάλτης των κεφαλαιοκρατών όπου Γης.

Δίνοντας συνέχεια στην αποκάλυψη του αντεργατικού νομοσχεδίου - εκτρώματος που έχουν ετοιμάσει κυβέρνηση και εργοδοσία, ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα αποσπάσματα από δηλώσεις - τοποθετήσεις παλιών συνδικαλιστών. Ολόκληρες οι δηλώσεις δημοσιεύονται στο «902.gr» (στις διευθύνσεις www.902.gr/node/241366, www.902.gr/node/242878 και www.902.gr/node/242876).