Σήμερα παρουσιάζονται κύρια σημεία των τοποθετήσεων: Της Εύης Γεωργιάδου, δρ. μηχανικού Ασφαλείας και μέλους της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ, της Ντίνας Γκογκάκη, προέδρου του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, του Χρήστου Παπάζογλου, γιατρού Εργασίας και μέλους του ΔΣ του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, και του Λεωνίδα Στολτίδη, βουλευτή του ΚΚΕ και μέλους της διοίκησης της ΓΣΕΕ.

Ολόκληρη η εκδήλωση είναι αναρτημένη στο κανάλι του ΚΚΕ στο YouTube, στον σύνδεσμο youtu.be/0ti5HdWWSTk, καθώς και στο πόρταλ «902.gr», στη διεύθυνση 902.gr/node/245932.

Για παράδειγμα, σε ένα εργοτάξιο, σε ένα λατομείο και σε άλλους χώρους με επικίνδυνες εργασίες, αν ληφθούν απλώς μέτρα μείωσης συνωστισμού και υλοποιηθεί το έργο με το ίδιο ή μειωμένο προσωπικό, μπορεί να αυξηθούν οι κίνδυνοι εργατικών ατυχημάτων. Θα πρέπει να ληφθούν μέτρα αύξησης προσωπικού, οργάνωσης της εργασίας με λιγότερες ώρες ανά εργαζόμενο και ταυτόχρονη εξασφάλιση όλων των αναγκαίων μέτρων ασφάλειας, χωρίς να μειωθούν μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων. Τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα σε εργοτάξια και λατομεία την περίοδο της πανδημίας υπογραμμίζουν αυτό το ζήτημα.

Αντίστοιχα, σε ένα χώρο με κινδύνους έκθεσης σε σκόνη και σε επικίνδυνες ή και καρκινογόνες χημικές ουσίες, δεν αρκεί η μάσκα προστασίας από τον κορονοϊό. Για παράδειγμα, πρέπει να εξασφαλίζεται ανάλογα με την περίπτωση η διεξαγωγή συστηματικών μετρήσεων και η εξασφάλιση ότι η συγκέντρωση χημικών παραγόντων θα βρίσκεται κάτω από τις οριακές τιμές, να εξετάζεται ποια μέσα ατομικής προστασίας είναι αναγκαία και πώς θα συνδυάζονται με τα μέσα προστασίας από τον κορονοϊό, να γίνεται στοχευμένος ιατρικός έλεγχος των εργαζομένων κ.ά.

Αναγκαίο στοιχείο για την εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων προστασίας είναι η εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των κινδύνων (πανδημία και άλλοι κίνδυνοι) και πώς αλληλεπιδρούν. Ωστόσο, όπως φαίνεται και από πρόσφατα στοιχεία στη χώρα μας (έρευνα ΕΛΙΝΥΑΕ σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για τον κορονοϊό σε χώρους εργασίας), μόνο σε 1 στους 3 περίπου εργασιακούς χώρους επικαιροποιήθηκε η εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου την περίοδο της πανδημίας.

Οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα ενημέρωσης και συμμετοχής (Ν. 3850/2020) στις διαδικασίες πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, μέσω των Επιτροπών Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων (ή των εκπροσώπων Υγείας και Ασφάλειας, όταν στην επιχείρηση απασχολούνται λιγότεροι από 50 εργαζόμενοι).

Την περίοδο εξέλιξης της πανδημίας, σε κλάδους όπως π.χ. υγειονομικοί, σούπερ μάρκετ, εμπόριο, ταχυμεταφορές κ.λπ., αντί να αυξηθεί το προσωπικό, να ενισχυθούν οι υποδομές και τα μέσα, αυξήθηκαν η εντατικοποίηση και οι κίνδυνοι για τους εργαζόμενους. Ετσι, οι εργαζόμενοι κινδυνεύουν από τον κορονοϊό, οι χώροι εργασίας μετατρέπονται σε εστίες υπερμετάδοσης, ενώ οι επαγγελματικοί κίνδυνοι συνολικά οδηγούν σε θανατηφόρα και πολύ σοβαρά εργατικά ατυχήματα, μυοσκελετικές παθήσεις, σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout), στρες κ.ά.

Τα όποια μέτρα λαμβάνονται στους χώρους εργασίας για τον κορονοϊό περιορίζονται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων στα ελάχιστα αυτονόητα, όπως η ύπαρξη αντισηπτικών και η τοποθέτηση σημάνσεων. Για παράδειγμα, μόνο το 25,3% των συμμετεχόντων στην έρευνα του ΕΛΙΝΥΑΕ απάντησε ότι στο χώρο εργασίας απασχολούνται οι ευπαθείς ομάδες σε θέσεις χωρίς άμεση επαφή με το κοινό και μόνο το 27,1% ότι γίνονται τεστ στους εργαζόμενους.

Η σημερινή κατάσταση στους χώρους εργασίας κατά την περίοδο εξέλιξης της πανδημίας είναι απόρροια της πολιτικής της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της ΕΕ. Ο ρόλος του αστικού κράτους για τη θωράκιση της καπιταλιστικής κερδοφορίας είναι καθοριστικός και στον τομέα της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων.

Η καταγραφή των εργατικών ατυχημάτων παραμένει ελλιπής στη χώρα μας, ενώ για τις επαγγελματικές ασθένειες δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί για τα εργατικά ατυχήματα είναι του 2018 (5.336 εργατικά ατυχήματα, 46 θανατηφόρα σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ).

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα γνωστά στοιχεία, υπηρετούν πανελλαδικά μόνο 220 επιθεωρητές Υγείας και Ασφάλειας στις μάχιμες υπηρεσίες της πρώτης γραμμής και μόνο 11 επιθεωρητές Μεταλλείων! Για να ελεγχθούν έστω και μία φορά όλες οι επιχειρήσεις, θα απαιτούνταν αρκετές δεκαετίες!

Σε αυτά πρέπει να προστεθεί και ο προσανατολισμός των ελέγχων, που δεν εστιάζει στην εργοδοτική ευθύνη, αλλά προωθεί την ταξική συνεργασία. Ακόμη και στις περιπτώσεις που γίνονται έλεγχοι μετά από ένα ατύχημα, υπάρχει προσπάθεια να μετατοπιστεί η εργοδοτική ευθύνη στις πλάτες των εργαζομένων, των τεχνικών ασφάλειας κ.ά.

Ελεγχοι για χημικούς, φυσικούς και βιολογικούς παράγοντες δεν πραγματοποιούνται επί της ουσίας.

Επιπλέον, το τελευταίο διάστημα, σύμφωνα και με καταγγελία του Συλλόγου Τεχνικών και Υγειονομικών Επιθεωρητών Υγείας, η κυβέρνηση μετατρέπει το ΣΕΠΕ σε φορέα επιβολής προστίμων προς τους εργαζόμενους αντί για τους εργοδότες.

Ο πραγματικός αντίπαλος που εμποδίζει να αξιοποιηθούν οι μεγάλες δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα για να προστατευτεί η υγεία των εργαζομένων είναι το κεφάλαιο, που αποφασίζει τι και πώς θα παραχθεί, ποια μέτρα ασφαλείας θα ληφθούν και ποια όχι, με κριτήριο το κέρδος του. Αυτό για εμάς τους εργαζόμενους σημαίνει πως πρέπει να οργανώσουμε την πάλη μας απέναντι σε αυτόν τον αντίπαλο, να απαιτήσουμε να ικανοποιηθούν οι ανάγκες μας με βάση τις δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα. Να οργανώσουμε την αντεπίθεσή μας για τη ζωή που μας αξίζει.

Τα καταστήματα των σούπερ μάρκετ αποτελούν μια μεγάλη υγειονομική βόμβα. Καθημερινά συρρέουν σε αυτά εκατοντάδες άνθρωποι, υπάρχουν αμέτρητες επιφάνειες όπου ο ιός μπορεί να παραμένει ενεργός για ώρες.

Στα καταστήματα, όπου στην κυριολεξία δεν πέφτει καρφίτσα, λόγω και της εορταστικής περιόδου, δεν τηρείται καν το μέτρο 1 άτομο ανά 15 τετραγωνικά μέτρα, ούτε οι αποστάσεις μεταξύ εργαζομένων και καταναλωτών. Οι εργαζόμενοι εναλλάσσονται από πόστο σε πόστο, πολλές φόρες μέσα στη βάρδιά τους, εκτελούν παράλληλα καθήκοντα καθαριότητας, συχνή είναι η μετακίνησή τους σε άλλα καταστήματα.

Για να καταλάβουμε το μέγεθος της κοροϊδίας αλλά και του κινδύνου, θα αναφερθώ στα υπερμάρκετ και συγκεκριμένα σε ένα από αυτά, στον «Σκλαβενίτη» στη Χαλκηδόνα, όπου πραγματικά έχουμε χάσει το μέτρημα πόσα κρούσματα έχουν διαγνωστεί. Στο συγκεκριμένο λοιπόν υπερμάρκετ μπορούν ταυτόχρονα μέσα στο κατάστημα να είναι 900 καταναλωτές και περίπου 200 εργαζόμενοι, και τυπικά η εργοδοσία θεωρείται πως είναι εντάξει με βάση τα τετραγωνικά μέτρα του καταστήματος! Τα ίδια συμβαίνουν στα υπόλοιπα υπερμάρκετ όλων των αλυσίδων σούπερ μάρκετ.

Τα καταστήματα είναι πραγματικά κλουβιά, εργαζόμενοι και καταναλωτές είναι κυριολεκτικά ο ένας πάνω στον άλλο. Ενώ είχαμε τα πρώτα κρούσματα, η εργοδοσία ενημέρωνε τμηματικά τους εργαζόμενους, τμηματικά προχωρούσε σε τεστ, έβγαζε σε προληπτική καραντίνα όποιους αυτή έκρινε. Μέχρι να βγουν τα τεστ οι εργαζόμενοι δούλευαν κανονικά, οι αρνητικοί στον ιό συνέχιζαν να εργάζονται και η εργοδοσία δήλωνε ότι ακολούθησε τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Στα ίδια καταστήματα, μετά από λίγες μέρες εμφανίζονταν νέα κρούσματα συναδέλφων και ακολουθούσε το ίδιο γαϊτανάκι.

Ακόμα χειρότερη είναι η κατάσταση στις αποθήκες αυτών των καταστημάτων, στα αυτοσχέδια τηλεφωνικά κέντρα που φτιάχτηκαν σε κάθε κατάστημα για να εξυπηρετούν τις ηλεκτρονικές παραγγελίες. Σε λίγα τετραγωνικά, πολλές φορές σε κομμάτι των αποθηκών, δουλεύουν δεκάδες εργαζόμενοι, που εκτός από την παραγγελία, αναγκάζονταν να βγαίνουν στο κατάστημα για να συγκεντρώνουν τα προϊόντα. Πολλά από τα κρούσματα προέρχονταν από αυτά τα τηλεφωνικά κέντρα.

Στον «ΑΒ Βασιλόπουλο» στα Πατήσια, τα κρούσματα ξεπέρασαν τα 10 σε διάστημα λίγων ημερών, το ίδιο και στον «Σκλαβενίτη» στον Αλιμο. Αντίστοιχη είναι η εικόνα σε «My Market», «Market In», «Lidl», «Μασούτη», «Γαλαξία», σε τοπικές αλυσίδες, όπως στην περίπτωση της Χίου.

Η στάση της εργοδοσίας είναι προκλητική. Τρομοκρατούν τους εργαζόμενους για να μη βγει τίποτα έξω από την πόρτα του καταστήματος. Χρεώνουν άδειες άνευ αποδοχών σε όσους ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και αναγκαστικά έπρεπε να μείνουν σπίτι, ή αναστέλλουν τις συμβάσεις τους. Σε παρεμβάσεις μας δήλωναν ότι από την πανδημία δεν μπορούν να εξαιρεθούν οι εργαζόμενοι στα σούπερ μάρκετ, ότι «δεν φταίει η εργοδοσία που οι εργαζόμενοι πάνε σε πλατείες και κολλάνε»! Στο «My Market», διευθύντρια καταστήματος είπε σε εργαζόμενους που ζήτησαν να σχολάσουν στο ωράριό τους ότι «δεν φτάνει που η εταιρεία σάς κάνει τεστ, θέλετε και να σχολάτε στην ώρα σας»!

Απευθυνθήκαμε στον ΕΟΔΥ, στο τμήμα ιχνηλάτησης της Πολιτικής Προστασίας και στο ΚΕΠΕΚ, για να δούμε ποια είναι τα υγειονομικά πρωτόκολλα που πρέπει να εφαρμόζονται. Από το ΚΕΠΕΚ δήλωναν ότι δεν έχουν σαφείς οδηγίες, στον ΕΟΔΥ ότι είναι γιατροί και ότι αρμόδιοι για να μας κατατοπίσουν είναι το ΚΕΠΕΚ και η Πολιτική Προστασία. Οταν τελικά καταφέραμε να μιλήσουμε με την Πολιτική Προστασία, αρμόδιος από το τμήμα ιχνηλάτησης μας είπε ότι «πέραν όλων των άλλων (ΜΑΠ, υγειονομικά πρωτόκολλα κ.λπ.), αυτό που είναι πρωτεύον είναι η ατομική προστασία, οι εργαζόμενοι και οι καταναλωτές να τηρούν τα μέτρα!».

Πολλοί συνάδελφοι σε άλλες επιχειρήσεις του Εμπορίου εργάζονται πίσω από κατεβασμένα ρολά, σε επικίνδυνες συνθήκες για την υγεία και την ασφάλειά τους. Σε άλλα καταστήματα εκτελούνταν επίσης εργασίες συντήρησης και ανακαίνισης.

Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του «Public» στο Σύνταγμα, όπου οι εργαζόμενοι ήταν εγκλωβισμένοι μέσα στο κατάστημα, ανάμεσα σε εκατοντάδες κούτες εμπορευμάτων, σκαρφαλωμένοι σε σκάλες, με τις εξόδους κινδύνου κλειστές. Η παρέμβασή μας ήταν άμεση, απαιτήσαμε να ανοίγουν οι έξοδοι κινδύνου, καλέσαμε το ΚΕΠΕΚ. H παρέμβασή μας είχε αποτέλεσμα να ανέβουν τα ρολά. Αυτό βέβαια σε καμία περίπτωση δεν λύνει το πρόβλημα αν οι έλεγχοι δεν αυξηθούν, αν η εργοδοσία δεν υποχρεωθεί να τηρεί και να πάρει και επιπλέον μέτρα, και κυρίως αν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι δεν τα διεκδικήσουμε πιο αποφασιστικά.

Οποια μέτρα μέχρι σήμερα έχουν παρθεί, ξεκινώντας από το πρώτο κύμα, την άνοιξη, είναι αποτέλεσμα της συλλογικής διεκδίκησης και δράσης μέσα από τον Σύλλογο Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας και άλλα κλαδικά σωματεία.

Εμείς λοιπόν, τα μέλη του Κόμματος, της ΚΝΕ, οι φίλοι και οι οπαδοί του, πρωτοπόροι εργαζόμενοι, έχουμε καθήκον, μέσα και από τα σωματεία μας, τους φορείς του μαζικού - λαϊκού κινήματος, να συμβάλουμε στο δυνάμωμα των αγώνων για την προστασία της υγείας και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων μας, για να ανατραπεί η σαπίλα και η βαρβαρότητα που ζούμε.