Καθώς εντείνεται η ενδοϊμπεριαλιστική αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας για τη διεθνή πρωτοκαθεδρία, όπως και ο μεταξύ τους ανταγωνισμός σε όλα τα κρίσιμα πεδία για τα συμφέροντα των μονοπωλίων τους («πράσινη ανάπτυξη», «ψηφιακή οικονομία», τεχνητή νοημοσύνη, ανάπτυξη υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων κ.ά.), εντείνεται και η προσπάθειά τους να ενισχύσουν τη θέση τους μέσα από παλιές και νέες καπιταλιστικές συμμαχίες, αλλά και επιχειρώντας να αναχαιτίσουν τις αντίστοιχες προσπάθειες της αντίπαλης πλευράς.

«Οι ΗΠΑ πρέπει να προχωρήσουν από θέση ισχύος και να ακολουθήσουν μια εντατική διπλωματική παρέμβαση», είπε αναφερόμενος στην κόντρα με την Κίνα, καταθέτοντας στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής Γερουσίας, στις αρχές της βδομάδας, ο υποψήφιος για τη θέση του πρέσβη των ΗΠΑ στο Πεκίνο, Νίκολας Μπερνς (γνωστός και στη χώρα μας από τη θητεία του ως πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα την περίοδο 1997-2001, όταν μεταξύ άλλων οι ΝΑΤΟικοί βομβαρδισμοί αιματοκύλισαν τη Γιουγκοσλαβία). «Πακέτο» βέβαια με την αναφερόμενη «εντατική διπλωματική παρέμβαση» πηγαίνουν και οι εντεινόμενες πολεμικές προετοιμασίες, με νέες ενισχυμένες «στρατηγικές εταιρικές σχέσεις» όπως η AUKUS στον Ινδο-Ειρηνικό, με εμβάθυνση μιας σειράς στρατιωτικών συνεργασιών, με τεράστιες στρατιωτικές ασκήσεις και επικίνδυνη συγκέντρωση δυνάμεων σε κρίσιμες περιοχές για τους ανταγωνισμούς (όπως τα Στενά της Ταϊβάν, η Νότια και η Ανατολική Κινεζική Θάλασσα, η Ανατολική Ευρώπη κ.ο.κ.)...

«Οι συμμαχίες και οι εταιρικές σχέσεις που οικοδομούμε αποτελούν μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα για τις ΗΠΑ», ανέφερε ο Ν. Μπερνς, επισημαίνοντας ότι «το Πεκίνο διακηρύσσει ότι "η Ανατολή ακμάζει και η Δύση βρίσκεται σε παρακμή". Εχω πίστη στη χώρα μας και θεωρώ ότι, μαζί με τους συμμάχους και εταίρους μας, θα αποδείξουμε ότι οι Κινέζοι κάνουν λάθος».

Επαναλαμβάνοντας ότι οι ΗΠΑ «θα ανταγωνιστούμε - και θα ανταγωνιστούμε σθεναρά - με την Κίνα όπου χρειάζεται να το κάνουμε», αλλά και ότι «θα συνεργαστούμε με την Κίνα όπου αυτό εξυπηρετεί το συμφέρον μας», ο Ν. Μπερνς σημείωσε: «Το πιο βασικό και το πιο κρίσιμο θέμα είναι ότι θα προκαλέσουμε την Κίνα όπου πρέπει, ειδικά όταν το Πεκίνο αναλαμβάνει δράση που είναι αντίθετη στις αξίες και τα συμφέροντα της Αμερικής. Οταν απειλούν την ασφάλεια των ΗΠΑ ή των συμμάχων και των εταίρων μας. Οταν υπονομεύουν τη διεθνή έννομη τάξη».

Στο πλαίσιο αυτής της λεγόμενης «εντατικής διπλωματικής παρέμβασης» που προτάσσει η Ουάσιγκτον απέναντι στην Κίνα, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει προχωρήσει τους τελευταίους μήνες σε μια σειρά σχετικές κινήσεις για ενίσχυση των συμμαχιών και της θέσης των ΗΠΑ.

Μεταξύ άλλων καταγράφονται:

-- Η δραστική αναβάθμιση του σχήματος Quad (Τετραμερής Διάλογος για την Ασφάλεια - Quadrilateral Security Dialogue), που από μια σχετικά πιο «χαλαρή» συνεργασία για ζητήματα ασφάλειας μεταξύ ΗΠΑ, Ιαπωνίας, Ινδίας και Αυστραλίας μετατρέπεται πλέον σε ένα σχήμα που διευρύνει τον συντονισμό ουσιαστικά σε όλα τα πεδία, από την οικονομία μέχρι την άμυνα κ.τ.λ. Αποτυπώνοντας την ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση της προσοχής των ΗΠΑ στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, ήταν ενδεικτική και η πρώτη διά ζώσης Σύνοδος Κορυφής του σχήματος Quad που φιλοξένησε ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο.

-- Η «ενισχυμένη τριμερής εταιρική σχέση στην ασφάλεια» AUKUS που συγκρότησαν ΗΠΑ, Βρετανία και Αυστραλία, με επίκεντρο και πάλι τον Ινδο-Ειρηνικό και με στόχο να ενισχύσουν «την ικανότητα καθενός από μας να υποστηρίξουμε τα συμφέροντά μας στην ασφάλεια και την άμυνα», με στρατιωτική, τεχνολογική και οικονομική συνεργασία στον ανταγωνισμό με το Πεκίνο. Να σημειωθεί ότι τόσο στο σχήμα Quad όσο και στην AUKUS ανοιχτή παραμένει η προοπτική της μελλοντικής διεύρυνσης με συμμετοχή και άλλων κρατών.

-- Η προσπάθεια διεύρυνσης των πεδίων και των εργαλείων για την ενίσχυση της διατλαντικής συνεργασίας, παρά τις ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις εντός του ευρωατλαντικού μπλοκ που αποτυπώθηκαν με χαρακτηριστικό τρόπο και μετά την ανακοίνωση της συγκρότησης της AUKUS. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται π.χ. κινήσεις όπως η ενεργοποίηση του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΗΠΑ - ΕΕ, που συνεδρίασε για πρώτη φορά στα τέλη Σεπτέμβρη.

-- Οι διαρκείς προσπάθειες εμβάθυνσης και σταθεροποίησης μιας σειράς άλλων περιφερειακών σχημάτων με την απευθείας συμμετοχή ή τις «ευλογίες» των ΗΠΑ, όπως τα τρίγωνα και τετράγωνα συνεργασίας στην περιοχή μας (στα οποία διεκδικούν αναβαθμισμένο ρόλο οι αστικές τάξεις Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και άλλων χωρών) ή και σχήματα όπως το Φόρουμ για το Φυσικό Αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο. Με την άμεση ή έμμεση συμμετοχή τους, οι ΗΠΑ προωθούν στοχευμένες προτεραιότητες, για την αναχαίτιση - όπως περιγράφουν και στα σχετικά κείμενα - της «κακόβουλης επιρροής» αντιπάλων τους, κυρίως της Κίνας και της Ρωσίας.

Βέβαια, συνολικότερα αυτή η προσπάθεια των ΗΠΑ να ενισχύσουν τις συμμαχίες τους με το «βλέμμα» στον ανταγωνισμό με την Κίνα, αντικειμενικά περιπλέκεται από αντιθέσεις και συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ των διαφόρων εταίρων τους. Γι' αυτό και η Ουάσιγκτον φαίνεται για την ώρα να επιλέγει πιο «ευέλικτα» σχήματα στις κρίσιμες περιοχές, αντί της συγκρότησης νέων πολυμερών συμμαχιών, με συγκροτημένη οργανωτική δομή κ.τ.λ.

Στο ίδιο πλαίσιο, ιδιαίτερη βαρύτητα δίνουν οι ΗΠΑ στο ρόλο της Ινδίας, επιχειρώντας να εκμεταλλευτούν την όξυνση των σχέσεών της με το Πεκίνο. Παρότι συμμετέχουν από κοινού σε διάφορα σχήματα (BRICS, Οργάνωση για τη Συνεργασία της Σαγκάης κ.τ.λ.), Κίνα και Ινδία έχουν σημαντικές διαφορές, εδαφικές αλλά και συνολικότερες, οι οποίες οξύνονται καθώς επιχειρούν να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή και ευρύτερα.

Ετσι, μετά την αναβάθμιση του σχήματος Quad, στο προσκήνιο ήρθε και η προώθηση μιας νέας τετραμερούς συνεργασίας με τη συμμετοχή ΗΠΑ - Ινδίας, το οποίο πολλά ΜΜΕ και αναλυτές έσπευσαν να χαρακτηρίσουν «Quad της Δυτικής Ασίας», μεταξύ ΗΠΑ, Ινδίας, Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Παρότι δεν υπάρχει κάποια επίσημη αναγγελία για τη συγκρότηση του εν λόγω σχήματος, την περασμένη Δευτέρα πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των τεσσάρων αυτών χωρών. Η συνάντηση έγινε διαδικτυακά, ωστόσο καθώς συνέπεσε με την 5ήμερη επίσημη επίσκεψη του Ινδού ΥΠΕΞ στο Ισραήλ (17-21/10), οι υπουργοί των δύο χωρών συνδέθηκαν από την ίδια αίθουσα με τους ομολόγους τους από ΗΠΑ και ΗΑΕ.

Συνοπτική ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη συνάντηση ανέφερε πως οι υπουργοί «συζήτησαν την επέκταση της οικονομικής και πολιτικής συνεργασίας στη Μέση Ανατολή και την Ασία, μεταξύ άλλων και μέσω του εμπορίου, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, της ενεργειακής συνεργασίας και της αυξανόμενης θαλάσσιας ασφάλειας». Ακόμα «συζήτησαν για τους δεσμούς ανθρώπων προς ανθρώπους στην τεχνολογία και την επιστήμη, αλλά και πώς να στηρίξουν την παγκόσμια δημόσια υγεία σε σχέση με την πανδημία».

Τέλος, ο Μπλίνκεν «επανέλαβε τη στήριξη της κυβέρνησης Μπάιντεν για τις Συμφωνίες του Αβραάμ» και «συζήτησαν μελλοντικές ευκαιρίες για τη συνεργασία στην περιοχή και διεθνώς». Υπενθυμίζεται ότι οι «Συμφωνίες του Αβραάμ», που ξεκίνησαν με πρωτοβουλία της κυβέρνησης Τραμπ, αφορούν την εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με διάφορες αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, στην οποία επίσης επενδύουν οι ΗΠΑ για μια βελτίωση του συσχετισμού δυνάμεων σε Μέση Ανατολή, Βαλκάνια, Βόρεια Αφρική υπέρ τους.

Να σημειωθεί ότι η άφιξη του Ινδού ΥΠΕΞ στο Ισραήλ συνέπεσε και με τη συμμετοχή, για πρώτη φορά, μιας μοίρας ινδικών «Mirage» στην ισραηλινή άσκηση «Blue Flag 2021», όπου μεταξύ άλλων πήρε μέρος και η Ελλάδα. Μάλιστα, τα ινδικά «Mirage» έφτασαν στο Ισραήλ από την Αίγυπτο, όπου είχαν συμμετάσχει σε κοινή άσκηση με αιγυπτιακές δυνάμεις.

Επιπλέον, Ισραήλ και Ινδία ανακοίνωσαν την ένταξη του πρώτου στη λεγόμενη «Διεθνή Ηλιακή Συμμαχία», που ξεκίνησε με πρωτοβουλία Ινδίας και Γαλλίας το 2015, στο πλαίσιο νέων συνεργασιών που αναδύονται στο όνομα της «αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής».

Οι «έντονες διπλωματικές παρεμβάσεις» των ΗΠΑ έχουν όμως και συνέχεια. Μεταξύ άλλων καταγράφεται η «πρωτοβουλία B3W» (Build Back Better World), την οποία η Ουάσιγκτον πρωτοπαρουσίασε στη Σύνοδο του G7 τον Ιούνη και ήδη παρομοιάζεται ως η αμερικανική εναλλακτική στους «Δρόμους του Μεταξιού». Σύμφωνα με ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, πρόκειται για μια «τολμηρή νέα παγκόσμια πρωτοβουλία στις υποδομές» που στοχεύει στη στήριξη «χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος» σε όλο τον πλανήτη, από τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική μέχρι την Αφρική και τον Ινδο-Ειρηνικό. Ζητούμενο - αναφέρει - είναι η συμβολή στη μείωση «των αναγκών για υποδομές που υπάρχουν στον αναπτυσσόμενο κόσμο».

Επίσης, στις αρχές Δεκέμβρη ο Αμερικανός Πρόεδρος αναμένεται να συγκαλέσει τη λεγόμενη «Σύνοδο Κορυφής Ηγετών για τη Δημοκρατία». Ενημερωτικά σημειώματα των αμερικανικών πρεσβειών ανά τον κόσμο (π.χ. στο Παρίσι) μιλούν για την «πρόκληση των καιρών μας να αναδειχθεί ότι οι δημοκρατίες μπορούν να προσφέρουν βελτιώνοντας τις ζωές των λαών τους και αντιμετωπίζοντας τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ευρύτερα ο κόσμος». Σε αντίθεση με τα «απολυταρχικά καθεστώτα», όπως χαρακτηρίζει Κίνα και Ρωσία, η αμερικανική πλευρά προετοιμάζει τη συγκεκριμένη Σύνοδο στο όνομα της «δημοκρατίας» που λανσάρουν οι Αμερικανοί καπιταλιστές και οι σύμμαχοί τους, «διαφημίζοντας» ότι η αμερικανική κυβέρνηση «έχει ανοικοδομήσει τις συμμαχίες μας με τους δημοκράτες εταίρους και συμμάχους μας, γυρνώντας τον κόσμο για να αντισταθούμε ενάντια στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την καταπολέμηση της πανδημίας».

Ολη αυτή η «κινητικότητα» των ΗΠΑ είναι σαφές ότι δεν μένει αναπάντητη από τους «στρατηγικούς ανταγωνιστές» τους, κυρίως από την Κίνα και τη Ρωσία, οι οποίες παρά τις μεταξύ τους διαφορές και ανταγωνισμούς προωθούν πιο στοχευμένα τη διμερή συνεργασία τους, όπως και δικά τους συμμαχικά σχήματα.

Στο ίδιο πλαίσιο, το Πεκίνο επιχειρεί να προωθήσει ακόμα πιο αποφασιστικά τους «δρόμους του μεταξιού», επιχειρηματικές αρτηρίες σε όλες τις ηπείρους, όπως και τον έλεγχό του σε στρατηγικές υποδομές σε πολλά κράτη, ακόμα και σε χώρες - «κλειδιά» για τον σχεδιασμό και τις στοχεύσεις των ΗΠΑ.

Για παράδειγμα, ενδεικτικό του γερού «μπασίματος» που η Κίνα ιεραρχεί και στη Μέση Ανατολή είναι το νέο υπερσύγχρονο λιμάνι που εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβρη στη Χάιφα του Ισραήλ. Το λιμάνι έφτιαξε η κινεζική κατασκευαστική εταιρεία «Shanghai International Port Group» (SIPG), μετά από εργασίες έξι ετών και κόστος περίπου 1,7 δισ. δολαρίων. Δεν είναι μάλιστα τυχαίο ότι το συγκεκριμένο έργο είχε προκαλέσει διάφορες αμερικανικές αντιδράσεις. Ακόμα κινεζικά κεφάλαια εμπλέκονται και σε άλλες κρίσιμες επενδύσεις στο Ισραήλ, όπως η κατασκευή και διαχείριση λιμανιού στο Ασντότ...

Οι εντεινόμενες «παρεμβάσεις» ΗΠΑ - Κίνας σε όλο τον κόσμο, πολιτικές, οικονομικές, στρατιωτικές, είναι σαφές ότι θα οδηγήσουν σε νέα κλιμάκωση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, με διεθνείς επιδράσεις, σε έναν επικίνδυνο «φαύλο κύκλο» για όλους τους λαούς.