Στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι στους χώρους δουλειάς ελλοχεύουν μεγάλοι κίνδυνοι για τη σωματική και ψυχική υγεία, ακόμα και τη ζωή των εργαζομένων, προκύπτουν από έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τα εργατικά «ατυχήματα» και τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με την εργασία. Η έρευνα διεξήχθη παράλληλα με αυτή του β' τριμήνου του 2020 για το εργατικό δυναμικό.

Ως στόχοι της έρευνας αναφέρονται μεταξύ άλλων: Η εκτίμηση του πλήθους των «ατυχημάτων» στον χώρο εργασίας τους τελευταίους 12 μήνες πριν την έρευνα και των ημερών εργασίας που χάθηκαν εξαιτίας τους. Η εκτίμηση του πλήθους των ατόμων που υποφέρουν από προβλήματα υγείας που συνδέονται με την εργασία και των ημερών εργασίας που χάθηκαν εξαιτίας αυτών. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο χρόνος διεξαγωγής της έρευνας μπορεί να στρεβλώνει τι πραγματικά συμβαίνει στους χώρους εργασίας, καθώς είχε προηγηθεί ένα μεγάλο διάστημα lockdown σε μια σειρά κλάδους, όπως το Εμπόριο και ο Επισιτισμός - Τουρισμός.

Σύμφωνα με την έρευνα, «το 1,9% των ατόμων που εργάζονται ή εργάστηκαν τους τελευταίους 12 μήνες ανέφεραν ότι είχαν τουλάχιστον ένα ατύχημα στον χώρο εργασίας κατά τους τελευταίους 12 μήνες». Το ποσοστό αυτό, με βάση τα στοιχεία της έρευνας εργατικού δυναμικού για το β' εξάμηνο του 2020, σημαίνει ότι θύματα «ατυχήματος» στον χώρο εργασίας ήταν 50.000 μισθωτοί και 15.700 αυτοαπασχολούμενοι χωρίς προσωπικό.

Από το σύνολο των «ατυχημάτων» «περίπου οι μισές περιπτώσεις (47,5%) οδήγησαν σε απώλεια λιγότερο της μίας ημέρας εργασίας. Οσον αφορά στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η πλειονότητα (34,8%) αφορά σε απώλεια εργάσιμων ημερών από μία ημέρα έως τρεις ημέρες, ενώ περίπου το 10,9% περιλαμβάνει περιπτώσεις ατυχημάτων οι οποίες κατέληξαν σε απώλεια εργάσιμων ημερών από τέσσερις ημέρες έως δύο εβδομάδες». Με άλλα λόγια, περίπου 24.000 μισθωτοί απουσίασαν μια μέρα, 17.500 μισθωτοί 1-3 μέρες και 5.500 μισθωτοί 4 μέρες - 2 βδομάδες! Ανάλογα, περίπου 7.500 αυτοαπασχολούμενοι χωρίς προσωπικό απουσίασαν μια μέρα, 5.400 μία - τρεις μέρες και 1.700 τέσσερις μέρες - δυο βδομάδες!

Οι κλάδοι με το υψηλότερο ποσοστό «ατυχημάτων» βρίσκονται στην πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγή. Τα υψηλότερα ποσοστά έχουν: Κατασκευές (6,0%), Γεωργία, Δασοκομία, Αλιεία (3,8%), Βιομηχανία και Ενέργεια (3,3%). Τα επαγγέλματα με το υψηλότερο ποσοστό «ατυχημάτων» στην εργασία είναι οι ειδικευμένοι τεχνίτες (5,1%), οι γεωργοί, οι κτηνοτρόφοι, οι αλιείς (4,0%).

Τα παραπάνω στοιχεία είναι πολύ μεγαλύτερα όσων καταγράφονται στις σχετικές εκθέσεις των αρμόδιων ελεγκτικών μηχανισμών, όπως το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, δείχνοντας ότι όσα αναφέρονται σε αυτές είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Προβλήματα υγείας «που προκλήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από την εργασία τους τελευταίους 12 μήνες αναφέρθηκαν από το 2,9% των ατόμων που εργάζονται ή εργάστηκαν στο παρελθόν», ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου 77.000 μισθωτούς και 24.000 αυτοαπασχολούμενους χωρίς προσωπικό! Τα πιο κοινά προβλήματα υγείας «αφορούν τα οστά, τις αρθρώσεις ή τους μυς, (σ.σ. περίπου το 65%). Το δεύτερο πιο κοινό είδος προβλήματος υγείας αφορά την καρδιά ή το κυκλοφορικό σύστημα γενικότερα (6,7%). Ακολουθούν το στρες, κατάθλιψη ή άγχος και τα προβλήματα στους πνεύμονες ή το αναπνευστικό (6,3% και 4,3% αντίστοιχα)».

Και πάλι, οι κλάδοι με το μεγαλύτερο ποσοστό εμφάνισης προβλημάτων υγείας βρίσκονται στην πρωτογενή και στη δευτερογενή παραγωγή. Τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφουν: Κατασκευές (5,6%), Γεωργία, Δασοκομία, Αλιεία (5,0%), Βιομηχανία και Ενέργεια (4,4%). Τα επαγγέλματα που υποφέρουν περισσότερο από προβλήματα υγείας είναι γεωργοί, κτηνοτρόφοι και αλιείς και ανειδίκευτοι εργάτες, χειρώνακτες και μικροεπαγγελματίες (5,2% και 4,2% αντίστοιχα).

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία ως προς την έκθεση σε επικίνδυνους παράγοντες για την υγεία. Συγκεκριμένα, το 65% των απασχολουμένων (1,7 εκατομμύρια μισθωτοί και 520.000 αυτοαπασχολούμενοι χωρίς προσωπικό) αναφέρουν ότι εκτίθενται σε επικίνδυνους παράγοντες για τη σωματική υγεία τους, θεωρώντας πιο επικίνδυνους τις «επίπονες στάσεις ή κινήσεις (22,2%)» και την «έντονη οπτική συγκέντρωση (9,4%)».

Το 63% των απασχολουμένων «αναφέρουν ότι εκτίθενται σε παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία και εξ αυτών ως ο πιο επικίνδυνος παράγοντας αναφέρεται συχνότερα η εργασιακή ανασφάλεια και η μεγάλη πίεση χρόνου ή φόρτου εργασίας (20,9% και 19,3% του συνόλου αντίστοιχα)».

Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη έκθεση σε παράγοντες κινδύνου για την σωματική υγεία είναι: Γεωργία, Δασοκομία, Αλιεία (85,6%), Κατασκευές (77,4%), Βιομηχανία και Ενέργεια (73,9%). Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη έκθεση σε παράγοντες κινδύνου για την ψυχική υγεία είναι: Κατασκευές (67,0%), Ξενοδοχεία και Εστίαση (65,3%), ο κλάδος της Υγείας (64,3%).

Αν και αποκαλυπτικές, όλες αυτές οι στατιστικές καταγραφές δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσουν την ανάγκη ενός σύγχρονου μηχανισμού καταγραφής, παρακολούθησης και πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων και ασθενειών στους χώρους δουλειάς, που θα μπορούσε να συμβάλει καθοριστικά στην αποτύπωση της πραγματικής κατάστασης και στη λήψη ουσιαστικών μέτρων.

Ακόμα και εδώ, όμως, η «λογική» κράτους και ΕΕ δεν είναι η πρόληψη, με την επιβολή μέτρων υγείας και ασφάλειας στην εργασία, αλλά η μείωση των επιπτώσεων που έχουν τα εργατικά «ατυχήματα» και οι επαγγελματικές ασθένειες στην οικονομία, κυρίως λόγω των «χαμένων» ορών εργασίας, των αποζημιώσεων από την εργοδοσία, του «κόστους» που συνεπάγονται για το σύστημα Υγείας κ.λπ. Η προστασία δηλαδή της υγείας και της ζωής των εργαζομένων υπακούει στους κανόνες του κόστους - οφέλους για το κεφάλαιο, καθιστώντας επιτακτική ανάγκη να πάρουν οι ίδιοι, αγωνιστικά και μαχητικά στα χέρια τους, την υπόθεση για την υπεράσπισή τους.