Με οδηγό την Τέχνη, η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας ανατρέχει για μια ακόμα χρονιά σε πλευρές της κοινωνικής θέσης της γυναίκας, σε διαφορετικές περιόδους της Ιστορίας, μέσα από τις σελίδες της ατζέντας της. «Για το 2022, επιλέγουμε να βάλουμε στο βάθρο της αφετηρίας μας συγκεκριμένες γυναίκες. Οχι γιατί θέλουμε να καταπιαστούμε με τη ζωή, τα έργα και τις ημέρες κάθε μιας ξεχωριστά, αλλά επειδή έχουν τη δυνατότητα να μας ξεκλειδώσουν τα σεντούκια του χρόνου και να μας οδηγήσουν στην εποχή τους. Να μας δείξουν το μονοπάτι που οδηγεί στην καρδιά των γεγονότων και της ιστορίας, στα ίχνη της ζωής και της συλλογικής δράσης των γυναικών και του δικού τους τόπου και χρόνου ή να γίνουν το μεταφορικό μέσο για να φτάσουμε σ' έναν διαφορετικό τόπο, σε άλλη εποχή», σημειώνει η ΟΓΕ προλογίζοντας τη φετινή ατζέντα.

«Εκείνο που μας ενδιαφέρει δεν είναι να ανακαλύψουμε μόνο τα ίχνη. Επιδιώκουμε να φωτίσουμε τις αιτίες που διαμόρφωσαν συνειδήσεις, που καθόρισαν τη στάση, την ατομική και συλλογική δράση των γυναικών που θα συναντήσουμε», τονίζει η Ομοσπονδία. Στην προσπάθεια αυτή, όπως εξηγεί, βαδίζει με οδηγό την καλλιτεχνική δημιουργία: «Κάπου εδώ παρεμβαίνει και η τέχνη. Η τέχνη των δημιουργών που δεν έμειναν σκληροί απέναντι στα βάσανα των ανθρώπων, έτσι τα έργα τους αγγίζουν την καρδιά μας. Με ιχνηλάτες τις γυναίκες της αφετηρίας μας και οδηγό την τέχνη που έχει τη δύναμη να μας κινητοποιήσει, μαθαίνουμε το χτες, παρεμβαίνουμε στο σήμερα, παλεύουμε συλλογικά για ένα καλύτερο αύριο...».

Το νήμα της αναδρομής ξεκινάει από την Πηνελόπη των ομηρικών επών και παράλληλα θέτει στην προσοχή μας ορισμένες διαφορετικές ματιές της σύγχρονης λογοτεχνίας στην ομηρική ηρωίδα. Συνεχίζει να ξετυλίγεται στην εποχή του Μυκηναϊκού πολιτισμού, αποτυπώνοντας πλευρές της ζωής των γυναικών της. Μνημονεύει γυναικείες μορφές της αρχαιότητας, όπως η Αργεία ποιήτρια Τελέσιλλα και η Θηβαία αρπίστρια Πολυγνώτα, που αποτέλεσαν όχι τον κανόνα αλλά τις εξαιρέσεις της εποχής τους. Στέκεται σε χαρακτηριστικές μορφές των γυναικών της Αναγέννησης, που «δάνεισαν» τη μορφή τους σε πασίγνωστους ζωγραφικούς πίνακες.

Φτάνοντας στον 19ο και τον 20ό αιώνα, οι σελίδες της ατζέντας αναφέρονται στις εργάτριες σε διαφορετικές χώρες και ειδικότητες, σε μεγάλους απεργιακούς αγώνες και σκληρές κινητοποιήσεις, δίνοντας την ευκαιρία να γνωρίσουμε μερικές από τις πιο σημαντικές πρωταγωνίστριές τους. Την αναδρομή αυτή συνοδεύουν σταθερά τα τραγούδια που βρέθηκαν στα χείλη των γυναικών στις ατελείωτες ώρες της σκληρής δουλειάς, στη δύσκολη καθημερινότητά τους, αλλά και στη γραμμή της απεργίας. Ξεχωριστή θέση έχουν οι Μοντίνες, οι εργάτριες στα ρυζοχώραφα της Ιταλίας, το τραγούδι των οποίων «δάνεισε» τη μελωδία του στον γνωστό αντιστασιακό σκοπό του «Bella Ciao». Επίσης, οι γυναίκες εργάτριες στις ΗΠΑ, που άφησαν το δικό τους αποτύπωμα στους αγώνες της εποχής τους αλλά και στα τραγούδια του εργατικού κινήματος της Αμερικής.

Από το πλούσιο και ενδιαφέρον περιεχόμενο της ατζέντας δημοσιεύουμε το απόσπασμα που αναφέρεται στην ιστορία του γνωστού τραγουδιού «Which side are you on?» και την γυναίκα που βρίσκεται πίσω από τους στίχους του:

«Οσο το αμερικάνικο εργατικό κίνημα άνθιζε, άνθιζαν και τα τραγούδια του αγώνα. Συνήθως τα τραγουδούσαν με τη μουσική κάποιου άλλου γνωστού τραγουδιού (θρησκευτικού ύμνου, εμβατηρίου, τραγουδάκι του συρμού, οτιδήποτε).

Το "Which side are you on?" είναι εμβληματικό τραγούδι. Γεννήθηκε στην κομητεία Χάρλαν, στο Κεντάκι των ΗΠΑ, περιοχή με πολλά ανθρακωρυχεία, που έμεινε με το όνομα "ματωμένη κομητεία". Το 1931, οι ανθρακωρύχοι κατέβηκαν σε απεργία αντιδρώντας για τις απαράδεκτες συνθήκες εργασίας. Οι ιδιοκτήτες των ανθρακωρυχείων της περιοχής δεν έμειναν άπραγοι. Με οπλισμένους μισθοφόρους και με τη βοήθεια της αστυνομίας εξαπέλυσαν ένα πρωτοφανές ανθρωποκυνηγητό.

Η Φλόρενς Ρις, κόρη και γυναίκα ανθρακωρύχου, δέχτηκε μαζί με τα παιδιά της την επίθεση του σερίφη και της ομάδας του, επειδή ο άντρας της, Σαμ Ρις, ήταν επικεφαλής της Ενωσης Ανθρακωρύχων (UMW). Ο σερίφης δεν δίστασε να κολλήσει το πιστόλι του στον κρόταφο της γυναίκας και των επτά παιδιών του, κάνοντας κατάληψη στο σπίτι τους, για να υποχρεώσει τον συνδικαλιστή να εμφανιστεί. Ωστόσο, η Φλόρενς κατάφερε να τον ειδοποιήσει για να μην ανησυχεί, αποτρέποντας έτσι τα χειρότερα. Το ίδιο βράδυ, πήρε μια σελίδα από το ημερολόγιο του τοίχου και έγραψε τους στίχους του τραγουδιού, σε μουσική ενός θρησκευτικού ύμνου ("Lay the Lily Low").

"Τα τραγούδια μου απευθύνονται πάντα στον αδύναμο - στον εργάτη. Είμαι μία από αυτούς και νιώθω ότι πρέπει να είμαι μαζί τους. Ουδετερότητα δεν μπορεί να υπάρξει. Πρέπει να είσαι είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά. Μερικοί λένε: Δεν παίρνω το μέρος κανενός - είμαι ουδέτερος. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Μέσα σου είσαι είτε με τους μεν είτε με τους δε. Στην κομητεία Χάρλαν δεν υπήρχε κανένας ουδέτερος. Αν δεν ήσουν τραμπούκος, ήσουν οπωσδήποτε με το σωματείο..." (Φλόρενς Ρις)».

Αφιερωμένο στο 13ο Συνέδριο, συνοψίζοντας ορισμένες από τις πιο σημαντικές «στιγμές» του, είναι το νέο τεύχος του Δελτίου της ΟΓΕ. Στα περιεχόμενά του περιλαμβάνονται ακόμα πλευρές της δράσης της Ομοσπονδίας, των Συλλόγων και των Ομάδων της, για την Παγκόσμια Μέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των γυναικών (25 Νοέμβρη), των πρωτοβουλιών για τη στήριξη του αγώνα των εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ, της αλληλεγγύης στις κινητοποιήσεις των λιμενεργατών της COSCO.

Και μιας και το νέο τεύχος κυκλοφορεί λίγο πριν τις γιορτές των Χριστουγέννων, τη δική του σελίδα σε αυτό έχει το γράμμα που κάθε χρόνο στέλνει, μέσω της ΟΓΕ, ο Αγιος Βασίλης στα παιδιά. Φέτος ο Αγιος Βασίλης εκφράζει τη θλίψη του για τα δεινά που φέρνουν στα μικρά παιδιά ο πόλεμος, η μετανάστευση, η προσφυγιά. Μιλάει για τη στεναχώρια του για τις απορίες που δυσκολεύεται να απαντήσει και τις ευχές που δεν μπορεί να κάνει πραγματικότητα.

«Ο Μαχμούτ, πρόσφυγας τρία χρόνια μαζί με τους γονείς του, δεν είναι σίγουρος πως υπάρχω. Παρακάλεσε μια συμμαθήτριά του να προσθέσει την ερώτησή του στο γράμμα της, ελπίζοντας να του απαντήσω. Η Μανίζχα επιθυμεί να βρεθεί τρόπος να μεταναστεύσει, όχι γιατί δεν αγαπάει τη χώρα της, αλλά επειδή εκεί η ζωή για τα κορίτσια (και όχι μόνο!) έχει γίνει ακόμα πιο δύσκολη κι επικίνδυνη από πριν. Ο Σαλάχ θέλει να πάει στο σχολείο, αλλά δεν ξέρει τη γλώσσα και δεν είναι βέβαιος αν θα τον καλοδεχτούν. Η Νταμλά ανησυχεί για τον αδερφό της, που έμεινε στην πατρίδα της και δεν έχει καθόλου νέα του. Η Αζίζα αναρωτιέται αν είμαι το κατάλληλο πρόσωπο για να πραγματοποιήσω τη μεγαλύτερη ευχή της: Να επιτρέψουν στη μισή οικογένειά της, που μόλις έφτασε σε μια χώρα, να ενωθεί με την άλλη μισή, που βρίσκεται από καιρό σε μια άλλη...». Τα παραπάνω είναι μερικοί από τους προβληματισμούς του, τους οποίους μοιράζεται με τα παιδιά.

Κι αν ο ίδιος δυσκολεύεται να κάνει πράξη τέτοιες ευχές, ο Αγιος Βασίλης εκφράζει τη βεβαιότητά του πως τα παιδιά είναι αυτά που θα τα καταφέρουν, φτιάχνοντας έναν «καινούργιο κόσμο, που θα είναι αλλιώτικος από τον σημερινό κι όμορφος για όλα τα μελλοντικά παιδιά». Μάλιστα, διαβεβαιώνει πως στον μελλοντικό αυτό κόσμο θα συνεχίσει να έχει την ξεχωριστή του θέση και να πραγματοποιεί την καθιερωμένη του επίσκεψη «όχι πια σαν μία αινιγματική φιγούρα που άλλοι την πιστεύουν κι άλλοι όχι, αλλά σαν αυτό που πραγματικά είμαι: Η στιγμή της χαράς και της ελπίδας που φωτίζει τις γιορτινές μέρες σας - μ' άλλα λόγια, ένας απλός γέροντας που μοιράζει ευχές και δώρα σε όλους».