Με τον ερχομό του 2022, εκατοντάδες οικογένειες στον νομό Λάρισας και σε άλλα χωριά της Θεσσαλίας, που έζησαν τις καταστροφικές συνέπειες από τους σεισμούς του περασμένου Μάρτη, εξακολουθούν να ζουν με την αγωνία για το πότε θα μπουν ξανά σε καινούρια σπίτια, για το πώς θα ορθοποδήσουν, αφού κάθε μέρα που περνάει, διαπιστώνουν τις μεγάλες καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά ακόμα και τα στοιχειώδη μέτρα ανακούφισης που τους υποσχέθηκε η κυβέρνηση.

Ο «Ριζοσπάστης» βρέθηκε ξανά σε σεισμόπληκτα χωριά του νομού Λάρισας για να συζητήσει με τους πληγέντες για τις αγωνίες τους και την προσπάθειά τους να σταθούν στα πόδια τους.

Σε όλη τη Θεσσαλία, περίπου 150 οικογένειες εξακολουθούν να μένουν σε κοντέινερ. Συναντήσαμε κάποιες από αυτές στο Μεσοχώρι τις μέρες των γιορτών.

«Σε λίγο κλείνει ένας χρόνος και δεν ξέρουμε πότε θα χτίσουμε ξανά τα σπίτια μας. Μακάρι του χρόνου τα Χριστούγεννα να είμαστε σε κανονικά σπίτια», μας λέει με μεγάλη στεναχώρια ένα ζευγάρι ηλικιωμένων ανθρώπων, συμπληρώνοντας: «Μετά τον καύσωνα του καλοκαιριού και τις βροχές που γέμιζαν ακόμα και το κοντέινερ με νερά, εδώ και 2 μήνες αντιμετωπίζουμε το κρύο. Ειδικά τα βράδια, πολλές φορές δεν μπορούμε να κοιμηθούμε, αφού η θέρμανση από το κλιματιστικό δεν επαρκεί και η υγρασία από τον Τιταρήσιο (σ.σ. το διπλανό ποτάμι όπου έχει στηθεί ο καταυλισμός) μας τρυπά τα κόκαλα».

Σε όλα τα χωριά της περιοχής, η διαβίωση στους καταυλισμούς είναι δύσκολη. Στο Μεσοχώρι, οι πληγέντες δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό ούτε για να πιουν ούτε για να μαγειρέψουν αφού η μεταφορά του δεν γίνεται από σωλήνες ύδρευσης αλλά άρδευσης. Συνολικά, δεν υπάρχουν ειδικά κοντέινερ για κάποιες εργασίες (π.χ. πλύσιμο ρούχων) ή για μελέτη μαθητών, ενώ υπάρχουν προβλήματα σύνδεσης με το ίντερνετ, η ιατρική κάλυψη είναι ελλιπής. Οι περισσότεροι οικίσκοι είναι χωρίς εξωτερικά σκέπαστρα για προστασία από τις βροχές, ενώ στα τέλη Νοέμβρη είχε καεί ένας οικίσκος στο Μεσοχώρι, από βραχυκύκλωμα στον πίνακα. Οπως μας λένε οι κάτοικοι, «σε κάθε οικίσκο μπορεί να λειτουργεί μία ηλεκτρική συσκευή γιατί υπάρχει κίνδυνος βραχυκυκλώματος. Δεν νιώθουμε ασφαλείς και την ίδια ώρα απουσιάζει οποιοδήποτε μέσο αντιπυρικής προστασίας στον καταυλισμό».

Για την πλειοψηφία των λαϊκών νοικοκυριών που επλήγησαν η χρονιά ήταν δύσκολη, όπως και για το σύνολο του λαού, με την ακρίβεια στα ύψη, συσσώρευση νέων χρεών και υποχρεώσεων που αρχίζουν σιγά σιγά να «σκάνε». Πολλοί από αυτούς είναι αγρότες και είδαν χιλιάδες στρέμματα καλλιεργειών να καταστρέφονται από τον παγετό του Απρίλη και από το καλοκαιρινό χαλάζι.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Μεσοχωρίου, Γιάννης Γκανάς, μας λέει ότι οι αμπελοκαλλιεργητές ακόμα περιμένουν τις αποζημιώσεις, οι οποίες προβλέπεται να δοθούν μέσα στο τελευταίο δεκαήμερο του Γενάρη, ενδεχομένως και αργότερα. «Θα θέλαμε τα χρήματα τώρα, ώστε να μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε ένα μέρος και για την επισκευή των σπιτιών μας, τώρα που έχει ανοίξει και η σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα. Οι τιμές των οικοδομικών υλικών έχουν ανεβεί πάρα πολύ και τα χρήματα που δίνονται για τη στεγαστική αρωγή, δυστυχώς, δεν επαρκούν», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ταυτόχρονα, πολλοί είναι αυτοί που καταγγέλλουν ότι ενώ μένουν στους οικίσκους, πληρώνουν κανονικά τους λογαριασμούς ρεύματος σε ό,τι αφορά τα πάγια και τον ΕΝΦΙΑ.

Οι μεγάλες καθυστερήσεις στις διαδικασίες αποκατάστασης και ανοικοδόμησης για τα κατεδαφιστέα και μη κατοικήσιμα σπίτια και στην καταβολή των αποζημιώσεων επιβεβαιώνουν ότι ένα κράτος και μια κυβέρνηση που αντιμετωπίζουν την προστασία του λαού ως κόστος, που θέλουν να το μειώσουν ή και να απαλλαγούν από αυτό, δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζουν με τον ίδιο τρόπο και την αποκατάστασή του.

Η απομάκρυνση των μπαζών από τα γκρεμισμένα σπίτια και η κατεδάφιση των επικίνδυνων ετοιμόρροπων κτιρίων έχουν προχωρήσει κυρίως στο Δαμάσι, ενώ καθυστερούν στα περισσότερα χωριά του δήμου Ελασσόνας.

Παράλληλα, δεν έχουν προχωρήσει οι μελέτες και η κατασκευή νέων σπιτιών, αφού οι αποζημιώσεις που έχουν εξαγγελθεί (80% κρατική επιδότηση και 20% επιβάρυνση του ιδιοκτήτη με άτοκο δάνειο) δεν επαρκούν, με αποτέλεσμα οι πληγέντες να πρέπει να βάλουν χρήματα από την τσέπη τους, πέφτοντας έτσι στα νύχια τραπεζών και κατασκευαστικών εταιρειών.

Την ίδια ώρα, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να μη δανειοδοτηθούν σε αρκετές περιπτώσεις οι σεισμόπληκτοι λόγω των αυστηρών κριτηρίων (ηλικιακών, εισοδηματικών) που θέτουν οι τράπεζες. Για την κατεδάφιση σπιτιού, αποθηκευτικού και επαγγελματικού χώρου, χρειάζεται υποχρεωτικά η διακοπή της ηλεκτροδότησης, όμως μετά για την επανασύνδεση θα πρέπει να πληρώσουν μεγάλα ποσά ως εγγύηση.

Η πρόσφατη ανακοίνωση της κυβέρνησης ότι άνοιξε η πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων (μετά από 9 μήνες) για να δοθεί προκαταβολή από τα ποσά έως 14.000 ευρώ για τα «κόκκινα», έως 8.000 για τα «κίτρινα» και έως 3.000 για τα «πράσινα» σπίτια, αποδεικνύεται «σταγόνα στον ωκεανό», αφού είναι μικρά ποσά σε σχέση με τις ζημιές, ενώ προϋποθέτει την κατάθεση φακέλου από την κάθε πληγείσα οικογένεια, που θα υπογράφεται από ιδιώτη μηχανικό ο οποίος πρέπει να πληρωθεί.

Πολλές οικογένειες που τα σπίτια τους κρίθηκαν είτε «κόκκινα» είτε «κίτρινα», δεν έχουν καταθέσει ακόμα φάκελο, γιατί δυσκολεύονται να πληρώσουν την αμοιβή σε ιδιώτη μηχανικό, η οποία ανάλογα με το σπίτι ή και άλλους χώρους που έπαθαν ζημιά, ξεκινά από 700 ευρώ και μπορεί να φτάσει και τα 2.000 ευρώ, για τα οποία το κράτος δεν καλύπτει τίποτα, ενώ θα έπρεπε να καλύπτει το 100%.

Αρκετοί των οποίων τα σπίτια χαρακτηρίστηκαν «πράσινα», δηλαδή έπαθαν μικρότερες ζημιές, δεν θα κάνουν καν αίτηση αν το κόστος της ζημιάς είναι μικρότερο, ίσο ή και λίγο πάνω από τα χρήματα που πρέπει να πληρώσει στον μηχανικό για τον φάκελο. Για παράδειγμα, αν κάποιος έπαθε ζημιά 700, 800 ευρώ και πρέπει να πληρώσει 1.000 ευρώ στον μηχανικό, όχι μόνο δεν θα πάρει χρήματα αλλά θα κληθεί να πληρώσει κι από πάνω!!!

Μεγάλες είναι οι καθυστερήσεις και στις αποζημιώσεις που είχαν εξαγγελθεί. Οι σεισμόπληκτοι διαπιστώνουν ότι εφαρμόστηκαν μια σειρά από «κόφτες», οι διαδικασίες έμπλεξαν σε πολυδαίδαλους και γραφειοκρατικούς μηχανισμούς, με αποτέλεσμα να αποκλειστούν εκατοντάδες οικογένειες.

Για παράδειγμα, συνεχίζουν να υπάρχουν αρκετές ενστάσεις σεισμόπληκτων για τα αποτελέσματα των ελέγχων, όπου μια σειρά από επικίνδυνα σπίτια έχουν χαρακτηριστεί «πράσινα» ενώ έχουν σοβαρά προβλήματα.

Από το αρχικό έκτακτο βοήθημα των 600 ευρώ αποκλείστηκαν δεκάδες οικογένειες, ενώ απ' αυτούς που εντάχθηκαν αρκετοί δεν το έλαβαν ακόμα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση δεκάδων οικογενειών που αποκλείστηκαν από την καταβολή τόσο του έκτακτου βοηθήματος των 600 ευρώ όσο και από τις αποζημιώσεις για ζημιές στα σπίτια τους και στην οικοσκευή τους, με τη δικαιολογία ότι το σπίτι στο χωριό δεν αποτελεί την 1η κατοικία τους.

Οι αποζημιώσεις για επισκευαστικές εργασίες και οικοσκευές καθυστερούν πολύ για αρκετούς πληγέντες. Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται από τους ιδιοκτήτες των πληγεισών κατοικιών και επιχειρήσεων (μικρομάγαζα, σταβλικές εγκαταστάσεις, αποθήκες, κ.ά.), για την αποκατάσταση των ζημιών τους, δυσκολεύουν έως και απαγορεύουν στους πληγέντες να πάρουν κάποια αποζημίωση.

Δέκα μήνες μετά, δεν έχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση όλων των επαρχιακών δρόμων, των έργων αποχέτευσης. Ζημιές παραμένουν και στο αρδευτικό δίκτυο, με τους αγρότες να δυσκολεύονται να ποτίσουν τα χωράφια τους. Με εξαίρεση το Δημοτικό Σχολείο στο Δαμάσι, στα χωριά Δένδρα - Πλατανούλια, στη Φαλάνη, στη Φαρκαδόνα, η αποκατάσταση των σχολείων από τις καταστροφές που έχουν υποστεί δεν έχει ολοκληρωθεί.

Μαζί με τα παραπάνω, είναι προκλητική εκ μέρους της κυβέρνησης η απουσία ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την υλοποίηση έργων αντισεισμικής θωράκισης της περιοχής.

Με σύνθημα «Κανένας μόνος του», σωματεία, Αγροτικοί Σύλλογοι, μαζικοί φορείς, όλο το προηγούμενο διάστημα, στάθηκαν δίπλα στους πληγέντες, δίνοντας κουράγιο, συμβάλλοντας στην πραγματική ανακούφισή τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, την Παρασκευή 31 Δεκέμβρη, αντιπροσωπεία μαζικών φορέων θα επισκεφτεί τους σεισμόπληκτους στο Μεσοχώρι για να παραδώσει τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης.

Μιλώντας για την πρωτοβουλία αυτή ο Χάρης Νούσιας, από τον Μορφωτικό Σύλλογο Τσαριτσάνης, σημειώνει πως «η έκφραση της αλληλεγγύης αποτελεί βασικό όρο ώστε να μείνουν όρθιοι οι σεισμόπληκτοι, να καλλιεργηθεί η αξία της οργανωμένης, συλλογικής δράσης. Η πρωτοβουλία μας δεν έχει καμία σχέση με το ενδιαφέρον διαφόρων χορηγών και επιχειρήσεων που υποκαθιστούν την κρατική ευθύνη, ενώ ταυτόχρονα κάνουν γαργάρα ότι η αντιλαϊκή πολιτική του "κόστους - οφέλους" για το κεφάλαιο συνθλίβει τις ανάγκες του λαού, αφήνοντάς τον απροστάτευτο πριν, στη διάρκεια και μετά από κάθε φυσική καταστροφή.

Οι σεισμόπληκτοι έχουν συσσωρεύσει πλέον πολύτιμη πείρα για να διακρίνουν ότι όσες λύσεις δόθηκαν ήταν αποτέλεσμα της οργανωμένης πίεσης και διεκδίκησης. Μπροστά στα μεγάλα προβλήματα, χρειάζεται να συνεχιστούν οι αγωνιστικές πρωτοβουλίες προς την κυβέρνηση, την Τοπική Διοίκηση, ώστε όχι μόνο να υλοποιηθούν τα μέτρα οικονομικής στήριξης και αποκατάστασης που εξαγγέλθηκαν αλλά και να υπάρξουν αποζημίωση 100% για τις καταστροφές, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, πλήρης αποκατάσταση σπιτιών, σχολείων και υποδομών με ευθύνη του κράτους, πραγματική θωράκιση από σεισμούς και άλλες φυσικές καταστροφές».