Από διαμαρτυρία γυναικών στις ΗΠΑ

Πιο αναλυτικά, τον περασμένο Δεκέμβρη, το Ανώτατο Δικαστήριο κλήθηκε να αποφανθεί για τη συνταγματικότητα της νομοθεσίας στην Πολιτεία του Μισισίπι, που απαγορεύει τις αμβλώσεις κατά και μετά τις δεκαπέντε βδομάδες κύησης.

Οι επιπτώσεις, όμως, της συγκεκριμένης απόφασης εμφανίζονται πολύ ευρύτερες, αφού το προσχέδιο που διέρρευσε ισοδυναμεί με ανατροπή της απόφασης «Ρόου κατά Γουέιντ» του 1973, ανοίγοντας επικίνδυνους δρόμους, ώστε κι άλλες Πολιτείες να εισάγουν παρόμοιες ή ακόμα χειρότερες απαγορεύσεις όσον αφορά την άμβλωση.

Η έκδοση της επίμαχης δικαστικής απόφασης δεν αναμένεται πριν το τέλος του Ιούνη. Η αυθεντικότητα του προσχεδίου που είδε το φως της δημοσιότητας έχει ήδη επιβεβαιωθεί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το προσχέδιο θα ταυτίζεται με την τελική απόφαση.

Στην υπόθεση «Ρόου κατά Γουέιντ» το Δικαστήριο είχε κρίνει ως αντισυνταγματική την αδικαιολόγητα περιοριστική κρατική ρύθμιση των αμβλώσεων, με το σκεπτικό ότι αυτή παραβιάζει το συνταγματικό δικαίωμα της γυναίκας στην ιδιωτική ζωή.

Ωστόσο, στις δεκαετίες που μεσολάβησαν μέχρι σήμερα, καμία από τις πολλές και διαφορετικές κυβερνήσεις δεν νομοθέτησε για το ζήτημα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφορετικά μέτρα και σταθμά ανάμεσα στις διαφορετικές Πολιτείες, αλλά και να παραμένουν οι αμβλώσεις ανοιχτό πεδίο για παρεμβάσεις του Δικαστηρίου.

Ετσι, σε μια ξεχωριστή εξέλιξη, το Ανώτατο Δικαστήριο έχει ανάψει το «πράσινο φως» για να τεθεί σε ισχύ νόμος του Τέξας που απαγορεύει την έκτρωση μετά τον χρόνο, κατά τον οποίο μπορεί να ανιχνευθεί εμβρυική καρδιακή δραστηριότητα. Δηλαδή πρακτικά μετά από τις πρώτες έξι βδομάδες της κύησης.

Ενώ στις 20 Μάη, στην Οκλαχόμα, εγκρίθηκε από το νομοθετικό σώμα της Πολιτείας μια από τις πιο ακραίες ρυθμίσεις που θέτει εκτός νόμου την άμβλωση από τη στιγμή της σύλληψης.

Σύμφωνα με αναλύσεις, εάν το Ανώτατο Δικαστήριο αποδυναμώσει ή ανατρέψει την απόφαση «Ρόου κατά Γουέιντ», 26 πολιτείες είναι πιθανό ή και βέβαιο πως θα απαγορεύσουν τις αμβλώσεις.

Ακόμα και σήμερα, οι κυβερνήτες ορισμένων Πολιτειών που ανήκουν στις δυνάμεις των Ρεπουμπλικανών θέτουν σημαντικά εμπόδια στην πραγματοποίηση εκτρώσεων. Εισάγουν περιορισμούς και απαγορεύσεις, επιβάλλουν αυστηρές προϋποθέσεις και δυσκολεύουν συνεχώς τους όρους λειτουργίας για τις κλινικές που κάνουν εκτρώσεις.

Τα παραπάνω διευκολύνονται στο πλαίσιο του ιδιωτικοποιημένου συστήματος Υγείας, όπου και οι αμβλώσεις γίνονται σε ιδιωτικές κλινικές και όχι σε ένα δημόσιο σύστημα Υγείας.

Στο οπλοστάσιο των πολέμιων της άμβλωσης υπάρχει εδώ και χρόνια και η λεγόμενη «τροπολογία Χάιντ», μια νομοθετική διάταξη που απαγορεύει τη χρήση ομοσπονδιακών κονδυλίων για τη χρηματοδότηση εκτρώσεων, εκτός από την περίπτωση που κινδυνεύει η ζωή της γυναίκας ή η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα αιμομιξίας ή βιασμού.

Πριν τεθεί σε ισχύ η συγκεκριμένη ρύθμιση, το 1980, εκτιμάται ότι πραγματοποιούνταν 300.000 αμβλώσεις ετησίως με ομοσπονδιακούς πόρους, ενώ οι περικοπές περιόρισαν την πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες για τη διακοπή της κύησης σε φτωχότερες γυναίκες που καλύπτονται από το πρόγραμμα «Medicaid».

Στον απόηχο της διαρροής του προσχεδίου γνωμοδότησης του Δικαστηρίου, αλλά και των διαδηλώσεων που αυτή προκάλεσε, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζ. Μπάιντεν, εξέδωσε εκτενή ανακοίνωση τονίζοντας πως η απόφαση «Ρόου κατά Γουέιντ» αποτελεί νομικό κεκτημένο της τελευταίας 50ετίας.

Παρά το γεγονός ότι κατά τις προηγούμενες κυβερνητικές θητείες τους οι Δημοκρατικοί δεν διαμόρφωσαν το νομοθετικό πλαίσιο που θα απέτρεπε το πισωγύρισμα που απειλείται σήμερα σε βάρος των γυναικών στο αστικό Δίκαιο, μετά την τρέχουσα εξέλιξη κατέθεσαν στη Γερουσία νομοσχέδιο για την προστασία του δικαιώματος στην άμβλωση.

Η κίνηση αυτή, όμως, είχε περισσότερο «συμβολική» σημασία, παρά πρακτικό αντίκρισμα, καθώς οι Δημοκρατικοί δεν διαθέτουν τις 60 από τις 100 ψήφους που απαιτούνταν για την έγκριση του νομοσχεδίου.

Σημείο αναφοράς στην πολιτική αντιπαράθεση αποτελούν οι εκλογές για το Κογκρέσο, που θα διεξαχθούν τον ερχόμενο Νοέμβρη. Μια σειρά άρθρα και αναλύσεις επισημαίνουν πως οι εξελίξεις γύρω από τις αμβλώσεις θα μπορούσαν να δώσουν στην προεκλογική εκστρατεία μια εντελώς νέα τροπή.

«Αν το δικαστήριο πράγματι δώσει το πράσινο φως για την απαγόρευση των αμβλώσεων, θα είναι καθήκον των αιρετών αξιωματούχων όλων των βαθμίδων να προστατέψουν τα δικαιώματα των γυναικών», δήλωσε ο Αμερικανός Πρόεδρος και πρόσθεσε πως είναι «καθήκον των ψηφοφόρων να εκλέξουν στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου αξιωματούχους που προστατεύουν τα δικαιώματα αυτά».

Προτεραιότητα χαρακτήρισε τις εκλογές και η αντιπρόεδρος, Κάμαλα Χάρις, «γιατί αυτό που βλέπουμε σε αυτή τη χώρα είναι εξτρεμιστές Ρεπουμπλικάνοι ηγέτες που επιδιώκουν να ποινικοποιήσουν και να τιμωρήσουν τις γυναίκες επειδή λαμβάνουν αποφάσεις για το σώμα τους».

Ετσι, γύρω από την εξέλιξη αυτή πλέκεται ήδη ένα «γαϊτανάκι» δηλώσεων, παρεμβάσεων και πρωτοβουλιών, καθόλου άσχετο με τους σφοδρούς ανταγωνισμούς στις ΗΠΑ, αναπαράγοντας τις κάλπικες διαχωριστικές γραμμές περί «προόδου» και «συντήρησης».

Στο φόντο αυτό, το σοβαρό ζήτημα που υπάρχει γύρω από το δικαίωμα των γυναικών να μπορούν να αποφασίζουν να διακόψουν την εγκυμοσύνη τους, μπαίνει ψηλά στην ατζέντα όταν υπηρετεί τους εκλογικούς σχεδιασμούς. Μένει όμως εύκολα «στα ...αζήτητα» όσον αφορά τις απαραίτητες νομοθετικές πρωτοβουλίες για το καθολικό κοινωνικό δικαίωμα της γυναίκας στη δημόσια και δωρεάν ασφαλή άμβλωση, στην προστασία της αναπαραγωγικής υγείας της.

Ο περιορισμός και η απαγόρευση των αμβλώσεων είναι μέτρο συντηρητικό και οπισθοδρομικό. Οι συνέπειες είναι ασφαλώς πιο βαριές για τις γυναίκες που δεν διαθέτουν τα οικονομικά μέσα για να ξεπεράσουν τις απαγορεύσεις, ταξιδεύοντας, για παράδειγμα, σε μια γειτονική Πολιτεία, επιλέγοντας μια ιδιωτική κλινική, παρακάμπτοντας τα εμπόδια που θέτει το νομοθετικό πλαίσιο.

Στο έδαφος αυτό, γυναίκες από τα φτωχότερα στρώματα αναγκάζονται να καταφύγουν σε πρακτικές που εκθέτουν την υγεία, ακόμα και την ίδια τους τη ζωή, σε κινδύνους.

Ανεξάρτητα από την όποια διαφοροποίηση καταγράφεται ανάμεσα σε Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους στη στάση τους για το ζήτημα των αμβλώσεων, η αντιμετώπιση της αναπαραγωγικής υγείας των γυναικών ως πεδίου επενδύσεων για το κεφάλαιο και όχι ως ενός δικαιώματος που πρέπει να διασφαλίζεται για όλες τις γυναίκες χωρίς όρους και προϋποθέσεις, παραμένει ο κοινός τους παρονομαστής.

Η υπεράσπιση του δικαιώματος των γυναικών να μπορούν να καταφεύγουν στην άμβλωση για να διακόψουν μια ανεπιθύμητη, για οποιονδήποτε λόγο, εγκυμοσύνη είναι αδιαπραγμάτευτη. Ωστόσο, η άρση των νομικών απαγορεύσεων από μόνη της δεν αρκεί για να εξασφαλιστούν τα δικαιώματα των γυναικών.

Δίπλα σε αυτήν είναι ανάγκη να υπάρχει ένα αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας, με υπηρεσίες που δεν περιορίζονται στην άμβλωση, αλλά αφορούν τη σεξουαλική αγωγή, τον οικογενειακό προγραμματισμό, τον προγεννητικό έλεγχο, την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, την εγκυμοσύνη και τον τοκετό.