Στέκεσαι στο φανάρι, περιμένεις ν' ανάψει «πράσινο» για να περάσεις απέναντι, οι σηματοδότες εδώ δείχνουν μέχρι και τον χρόνο της προσμονής σου, 36 δευτερόλεπτα και θα 'σαι απέναντι. Κοιτάς αριστερά, τα «Μακ Ντόναλτς» καταλαμβάνουν κάμποσα τετραγωνικά μέτρα επί της πλατείας, απέναντι μαρμαροστολισμένο το ακριβότερο, ίσως, ξενοδοχείο της Πόλης, το «Etap Marmara», διακρίνεις ακόμα κι απ' αυτή την απόσταση τις πανάκριβες, γυαλιστερές λιμουζίνες που το περικυκλώνουν.

Ο σηματοδότης τώρα δείχνει μόλις τέσσερα δευτερόλεπτα, προλαβαίνεις να εντοπίσεις την... ατσαλιά των Τούρκων στο οδήγημα, «στην Πανεπιστημίου θα τους έπαιρναν τα αυτοκίνητα, όχι μόνο τα διπλώματα», μονολογεί η Ειρήνη. Ανάβει «πράσινο», περνάς στην πλατεία Ταξίμ, στη διασημότερη περιοχή του κέντρου της ευρωπαϊκής πλευράς της Πόλης, όπου η κίνηση είναι ζωηρή 24 ώρες το 24ωρο. Το μπρούντζινο άγαλμα του Κεμάλ Ατατούρκ μπροστά σου, να συμβολίζει το... έπος του εκσυγχρονισμού της τουρκικής κοινωνίας. Είναι έτσι, όμως; Δεν προλαβαίνεις να δόσεις απάντηση, απ' το μπράτσο σε πιάνει ένα παιδί μέχρι 15 χρόνων, λουστράκι, και παρακαλά να σου γυαλίσει τα παπούτσια. Προσπαθείς να δικαιολογήσεις την άρνησή σου, να του εξηγήσεις πως αυτή δεν πηγάζει απ' το 1.000.000 εκατομμύριο λίρες που ζητά (ούτε ένα πεντακοσάρικο), απλά δε σ' αρέσει να σου... γυαλίζουν τα παπούτσια. Ο έφηβος δεν μπορεί να καταλάβει, μικραίνουν τα μάτια του και νιώθεις πως από στιγμή σε στιγμή ίσως και να βάλει τα κλάματα. Του δίνεις το ποσό χωρίς να ζητήσεις τις υπηρεσίες του και μόλις με την άκρη του ματιού σου προλαβαίνεις να δεις τα δικά του παπούτσια: Τρύπια και τουλάχιστον δύο πόντους μεγαλύτερα απ' τις πατούσες του...

Ως διά μαγείας, οι μυρωδιές που ξεχύνονται απ' τα μαγαζιά γρήγορου φαγητού τοπικής κουζίνας (τα λεγόμενα κεμπάπ) - το Ταξίμ κατακλύζεται απ' αυτά - σε κάνουν να βγάλεις τις όποιες κακές σκέψεις απ' το κεφάλι σου και σε αναγκάζουν να μπεις στη διαδικασία αναζήτησης εδέσματος. Το «Σαράι» (Παλάτι) - ίσως το πιο ξακουστό ζαχαροπλαστείο της Κωνσταντινούπολης - σχεδόν προκαλεί με τη βιτρίνα του. Ο,τι μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους! Τρία ρακένδυτα παιδιά - μέχρι 8 χρόνων το μεγαλύτερο - έχουν κυριολεκτικά κρεμαστεί μπροστά στις τούρτες και τους μπακλαβάδες. Ενα τέτοιο γλυκό γι' αυτά τα παιδιά είναι κυριολεκτικά το κλειδί για τον παράδεισο. Εναν παράδεισο, ωστόσο, που μπορούν και γεύονται ελάχιστοι ντόπιοι κι όλοι φυσικά οι τουρίστες. Ξανά στο κεφάλι σου οι προηγούμενες κακές σκέψεις...

Ο κεντρικός δρόμος του Ταξίμ είναι ουσιαστικά ένας πεζόδρομος γεμάτος εμπορικά καταστήματα, καφέ και γραφεία ανταλλαγής συναλλάγματος. Ενας πεζόδρομος, δηλαδή, ανάλογος με αυτούς που συναντάει κανείς σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. `Η μήπως όχι; Την πρώτη και μεγαλύτερη, πάντως, διαφορά την εντοπίζει κανείς ευθύς εξαρχής στα γραφεία συναλλάγματος. Ανά μέρα, ώρα ή και λεπτά ακόμη η τιμή της τουρκικής λίρας αλλάζει. Η δραχμή, κυριολεκτικά, σκληρό νόμισμα. Ζητάς να μάθεις τον μηνιαίο βασικό μισθό των Τούρκων. «Αν με ρωτούσατε πριν ενάμισι μήνα, θα 'χα εύκολη απάντηση. Τώρα πια κανείς δεν ξέρει...», λέει η Ευγενία, η Ελληνίδα που τα τελευταία χρόνια κάνει την έρευνα για το διδακτορικό της (διεθνείς συγκρούσεις, είναι το θέμα της) στην Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα. Αυτό που εξηγεί πάντως, είναι ακριβώς αυτό που βλέπουμε: Οι περισσότεροι κάτοικοι της Πόλης αδυνατούν να ξεπεράσουν την κατά 90% υποτίμηση της τουρκικής λίρας, σε διάστημα μικρότερο του ενός μήνα, γεγονός που σημαίνει τη δραματική υποβάθμιση του ήδη χαμηλού βιοτικού τους επιπέδου. Κάποιοι άλλοι, ωστόσο, πλουτίζουν ακόμα περισσότερο απ' αυτή την κατάσταση. Γι' αυτό οι εικόνες που συναντάς μπροστά σου είναι τόσο αντιφατικές, κυριολεκτικά διχασμένες.

Η Ευγενία είναι αυτή που αναλαμβάνει ξανά να εξηγήσει: «Εάν ερχόσασταν στο Ταξίμ πριν είκοσι μέρες, θα βλέπατε χιλιάδες αστέγους να κοιμούνται σε χαρτόκουτα, να σκεπάζονται με εφημερίδες. Τους μάζεψε, όμως, η αστυνομία. Οι άστεγοι ξεχύθηκαν στις πιο υποβαθμισμένες γειτονιές. Να μη φαίνονται. Να μη χαλάσει η βιτρίνα της Πόλης...». Δεν έγινε, όμως, το ίδιο και με τους χιλιάδες ανθρώπους - κυρίως ηλικιωμένοι και μικρά παιδιά - που διασχίζουν ολημερίς πάνω - κάτω την πλατεία και τους γύρω δρόμους με τα ακριβά ξενοδοχεία και τα ακριβά εστιατόρια, ζητιανεύοντας για να επιβιώσουν. Τις ίδιες εικόνες συναντά κανείς και στην ασιατική πλευρά της Πόλης, στους γύρω απ' την Αγια - Σοφιά χώρους, που πάντα κατακλύζονταν από μικροπωλητές παντός είδους, ποτέ ωστόσο δεν ήταν τόσοι. Παππούδες που στέκουν στις γωνιές για να γυαλίσουν τα παπούτσια των Ευρωπαίων επισκεπτών, γιαγιάδες με δυο ματσάκια λουλούδια για τον άρτον ημών τον επιούσιον, νεαροί που κατέβασαν απ' τις βιβλιοθήκες τα βιβλία τους και ό,τι άλλο... περίσσευε, να τα κάνουν εμπόρευμα που θα τους φέρει στο στόμα μια μπουκιά ψωμί, μικρά παιδάκια - ακόμα και 4χρονα - που περπατούν ξυπόλυτα, άπλυτα και απελπισμένα, με απλωμένη τη χούφτα για μια λίρα, που αύριο - το πιο πιθανό - δε θα 'χει την ίδια αξία.

Απ' την άλλη πλευρά ο πλούτος, συσσωρευμένος στα χέρια λίγων «τυχερών» που συνεχίζουν τη ζωή τους σαν τίποτα να μην άλλαξε σ' αυτή την πόλη. Το αποτέλεσμα αυτού του πραγματικού οικονομικού κραχ, που απ' όσο δείχνουν τα πράγματα δεν έφτασε ακόμη στο τέρμα της κατηφόρας, ευδιάκριτο σε κάθε βήμα σου. Η Κωνσταντινούπολη, εν ολίγοις, είναι μία πόλη με τεράστια πολυτελή κτίρια, πανάκριβα ξενοδοχεία, λιμουζίνες στους δρόμους, αλλά και αμέτρητα σοκάκια, απέραντες φτωχογειτονιές, με απλωμένες μπουγάδες στους δρόμους και χιλιάδες κίτρινα ταξί που συνωστίζονται και κυνηγούν πελάτες με το... ντουφέκι, δημιουργώντας συχνά - ακόμα και για τα ελληνικά δεδομένα - ένα απίστευτο μποτιλιάρισμα. Κι οι κρεμαστές γέφυρες πάνω απ' το Βόσπορο, οι γέφυρες που δημιουργήθηκαν για να συνδέσουν το ευρωπαϊκό με το ασιατικό τμήμα της Πόλης, λες κι υπάρχουν για να θυμίζουν ακριβώς αυτούς τους δύο κόσμους...

Πέρα απ' τις αντιφάσεις, όμως, στην Πόλη των 12 εκατομμυρίων κατοίκων, αναπόφευκτο είναι να υπάρχουν και κάποιες «σταθερές», που δε χάνουν την αξία τους, μια και ο πληθωρισμός αυτές δεν τις αγγίζει. Κι όσο προκλητικό κι αν ακούγεται, οι «σταθερές» αυτές έχουν δύο ονόματα: Αστυνομία και Κισμέτ! Κι άντε μετά, ο φτωχός ο Τούρκος να σηκώσει κεφάλι...

Οι περιπολίες της Αστυνομίας, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Πόλης, γίνονται επί 24ωρου βάσεως. Τα πάντα ελέγχονται, οι πάντες είναι ελεγχόμενοι. Εάν κάποιος μουρμουρίσει μέσα σ' ένα καφενείο πως η κατάσταση στην Τουρκία έχει φτάσει στο απροχώρητο, πως το ψωμί δε βγαίνει πια με το μεροκάματο και πως δεν μπορεί να ζήσει τα παιδιά του, μπορεί αυτόματα η κίνηση αυτή να θεωρηθεί άσκηση πολιτικής και ο «κατηγορούμενος» να καταδικαστεί μέχρι και με 10 χρόνια φυλάκισης! «Την άποψή σου εδώ καλύτερα να την κρατάς για τον εαυτό σου. Δεν ξέρεις ποτέ τι μπορεί να σου ξημερώσει», προειδοποιεί ο Ιμβριος φίλος της Ευγενίας. Μπορείς, όμως; Μπορείς;

Το μόνο άβατο για την αστυνομία μέρος της Κωνσταντινούπολης είναι η ηρωική συνοικία του Κιουτσούκ Αρμπουκλού. Οχι ότι η αστυνομία φοβάται να φτάσει έως εκεί, απλά έχει διαπιστώσει πως όσο πιο πολύ ενοχλεί τους κομμουνιστές κατοίκους της, τόσο το αποτέλεσμα γι' αυτήν δεν είναι το προσδοκώμενο. «Οι ιδέες είναι σαν τα καρφιά. Οσο πιο πολύ τις χτυπάς, τόσο καρφώνονται πιο βαθιά στο νου και την ψυχή σου». Τα λόγια αυτά ανήκουν σε Ελληνα αντιστασιακό, πολιτικό κρατούμενο κι εξόριστο για χρόνια στα ξερονήσια της δικής μας πατρίδας. Τόσα χρόνια μετά κι αυτές οι κουβέντες ξυπνούν μέσα σου, βρίσκουν την επιβεβαίωση στα «ξερονήσια» της γειτονικής μας χώρας, στα μπουντρούμια της Τουρκίας και σ' αυτή τη γειτονιά που ξέρει να κρατά όρθια την ελπίδα και την αξιοπρέπεια...

Και μετά την αστυνομία έρχεται, φυσικά, η θρησκεία, το Ισλάμ και το «θαύμα» του! Πέντε φορές την ημέρα ο ιμάμης καλεί τους πιστούς στο τζαμί για προσευχή. Τόσες ακριβώς είναι και οι στιγμές που ο επισκέπτης συνειδητοποιεί πως το ντύσιμο των ανθρώπων - στην πλειοψηφία τους, σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα - τον έχει ξεγελάσει. Μπορεί τα τσαντόρ να τα βλέπει κανείς αραιά και πού στα κεφάλια των γυναικών της Κωνσταντινούπολης, αυτό ωστόσο δε σημαίνει απολύτως καμία εξέλιξη. Γιατί τα πάντα εδώ είναι Κισμέτ. «Εχει ο Θεός» και «Ολα είναι από Θεού, δοκιμασίες που μας κάνει για να δει αν θα αντέξουμε», είναι η θεωρία που τείνει πλέον να καθιερωθεί και επίσημα... Τυχαία; Καθόλου, μα καθόλου φυσικά. Είναι ασφαλώς ο πιο σίγουρος τρόπος για να κρατήσεις χαμηλά τα κεφάλια αυτών των ανθρώπων, να βάλεις στο «γύψο» τις όποιες αντιδράσεις τους, χωρίς μάλιστα να κινδυνεύσεις - σαν εξουσία - να κατηγορηθείς για τρομοκρατία. Αφού υπάρχει η... τρομοκρατία του Κισμέτ! Αξία σταθερή και σίγουρη...

Κι επειδή, σχεδόν πάντα, όταν «Ολα τα 'χει η Μαριορή, ο φερετζές της λείπει», η Κωνσταντινούπολη των τόσων προβλημάτων είναι πόλη υποψήφια για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008! Ηδη στην Πόλη οι σημαίες της υποψηφιότητας (Instabul 2008) είναι πολύ περισσότερες απ' ό,τι οι τουρκικές σημαίες που τη στολίζουν. Ιδιαίτερα αυτό το θέαμα το συναντά κανείς στην αγορά της Πόλης, στο πιο φημισμένο παζάρι της, στο Καπαλί Τζαρσί. Η Επτάλοφος Κωνσταντινούπολη, αυτό το τρομερό κάλλος και το απίστευτο χρώμα που έχει σαν πόλη, κινδυνεύει κι αυτό να γίνει θυσία στο βωμό του κέρδους. Τι θ' απομείνει, λοιπόν, σ' αυτόν τον τόπο; Ισως μόνο οι στίχοι του Ναζίμ Χικμέτ, που έγραφε για την Κωνσταντινούπολη του Μεσοπολέμου: «Ασχημα τα νέα για τη μακρινή μου πολιτεία, την Ισταμπούλ». Στις αρχές του 21ου αιώνα τα μαντάτα ξανάρχονται, τόσο άσχημα όσο ποτέ άλλοτε...