Εναν χρόνο μετά τις καταστροφικές φωτιές στη Βόρεια Αττική, στους πρόποδες της πολύπαθης Πάρνηθας (Βαρυμπόμπη, Θρακομακεδόνες, Αφίδνες, Ιπποκράτειος Πολιτεία, Κρυονέρι, Δροσοπηγή ως τη Μαλακάσα), που κατέκαψαν πάνω από 68 χιλιάδες στρέμματα δάσους, αλλά και αυτές στη Δυτική Αττική και το Ορος Πατέρα, στα Βίλια (με καμένα πάνω από 16.000 στρέμματα) και στην πολύπαθη Κερατέα, η εικόνα του μαύρου κυριαρχεί παντού. Ταυτόχρονα, από τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα ελάχιστα έχουν γίνει, ενώ ούτε λόγος γίνεται για μέτρα πρόληψης. Την ίδια ώρα, οι πληγέντες περιμένουν τις έτσι και αλλιώς πενιχρές αποζημιώσεις και παροχές που συνθλίβονται στα γρανάζια της γραφειοκρατίας του αστικού κράτους, που ενώ είναι γαλαντόμο στο να ξοδεύει για ευρωατλαντικούς εξοπλισμούς και επιχορηγήσεις στο κεφάλαιο, είναι ιδιαίτερα φειδωλό όταν πρόκειται για ζωτικές ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων.

Επίσης, παρά το πάθημα των τεράστιων καταστροφών, για άλλη μια φορά, υπάρχει, όπως καταγράψαμε στο ρεπορτάζ, μπόλικη καύσιμη ύλη (από παρατημένα ξερά κλαδιά και χόρτα, μέσα στις καμένες αλλά και στις άκαυτες περιοχές) για ενδεχόμενες νέες συμφορές, ενώ είναι σχεδόν βέβαιο το προδιαγεγραμμένο έγκλημα με πλημμυρικά φαινόμενα όταν τον χειμώνα αρχίσουν οι πρώτες δυνατές βροχές.

Η πυρκαγιά ειδικά στην Πάρνηθα στις 3 Αυγούστου του 2021 είχε καταδείξει το πόσο ευάλωτο είναι το Λεκανοπέδιο Αττικής, όταν απειλήθηκαν οικιστικός ιστός και βιομηχανικές μονάδες, ενώ και σήμερα σημαντικές εγκαταστάσεις για όλη την Αττική, όπως το αντλιοστάσιο της ΕΥΔΑΠ στη Βαρυμπόμπη, το ηλεκτρικό δίκτυο υπερύψυλης τάσης, είναι επί της ουσίας απροστάτευτες, με ακαθάριστους τους περιβάλλοντες χώρους και ταυτόχρονα τους πυλώνες υψηλής τάσης να βρίσκονται πάνω από οικισμούς.

Στην όλη αυτή κατάσταση, που δείχνει σαν να μην πέρασε μια μέρα, έρχονται να προστεθούν και τα επιτακτικά προβλήματα των κατοίκων, που ακόμα πασχίζουν να ανασυγκροτήσουν τη ζωή τους.

Στην πλατεία της Βαρυμπόμπης, όπου ξεκίνησε το μικρό οδοιπορικό μας, τα σημάδια της καταστροφής είναι εμφανή. Τα κουφάρια των καμένων και μισοκαμένων πεύκων δεσπόζουν μαζί με εγκαταλειμμένα μαγαζιά, ενώ και τα λιγοστά άλλα που είναι ανοιχτά έχουν αυτήν την περίοδο ιδιαίτερα λίγο κόσμο. Οπως μας λένε κάτοικοι, άνθρωποι που τα σπίτια τους υπέστησαν μεγάλες ζημιές αποθαρρύνονται να τα ξαναφτιάξουν αφού οι πενιχρές αποζημιώσεις δεν αρκούν. Επίσης, κάτοικοι που ξεσπιτώθηκαν ακόμα περιμένουν τις επιδοτήσεις ενοικίων.

Χαρακτηριστική περίπτωση η οικογένεια της Βάσως Ελευθερίου, από τον οικισμό Ν751. Ο συγκεκριμένος οικισμός έγινε από οικόπεδα που δόθηκαν από το αστικό κράτος σε Ελληνες στρατιώτες που στάλθηκαν «σαν πρόβατα σε σφαγή» στον πόλεμο της Κορέας τη δεκαετία του '50. Η συγκεκριμένη οικογένεια είχε τη μόνιμη κατοικία της εκεί, κληρονομιά από τον παππού. Το σπίτι είχε νομιμοποιηθεί με τον νόμο Τρίτση, με το κράτος να εισπράττει όλους τους φόρους. Τώρα μετά την καταστροφή του σπιτιού, που φτιάχτηκε με τους κόπους μιας ζωής, το ίδιο κράτος προκαλεί στην οικογένεια των βιοπαλαιστών ένα σωρό γραφειοκρατικά προβλήματα για να μπορέσει να επανακατασκευαστεί. Οπως μας λέει η κυρία Βάσω, εκκρεμούν έγκριση του Δασαρχείου και χαρτιά από την Πολεοδομία για αδειοδότηση της επισκευής στο σπίτι που στον επανέλεγχο κρίθηκε «κίτρινο» (επισκευάσιμο) και καταγγέλλει: «Ενώ δεν έχει ακόμα δοθεί λύση, μένουμε στο νοίκι στο Μενίδι, και επιπλέον από το Πάσχα και μετά δεν έχει καταβληθεί ούτε το επίδομα ενοικίου που προέβλεπαν τα μέτρα που είχαν εξαγγείλει. Μας λένε ότι εκκρεμεί υπουργική έγκριση, και σε συνεχείς επικοινωνίες οι υπάλληλοι μας απαντάνε ότι οι ίδιοι δεν μπορούν να κάνουν κάτι». Το θέμα αυτό απασχολεί και άλλες λαϊκές οικογένειες και είναι επιτακτική ανάγκη η επίλυσή του.

Την απαράδεκτη κωλυσιεργία καταγγέλλει και ο Μπάμπης Σιγκούνας, του οποίου το σπίτι του στη λεωφόρο Τατοΐου υπέστη σημαντικές ζημιές από τη φωτιά ενώ διέθετε και μια αίθουσα εκδηλώσεων, την «Ερατώ», που καταστράφηκε ολοσχερώς. Οπως αναφέρει, «η αποζημίωση είναι πολύ λίγη σε σχέση με το πραγματικό κόστος επανακατασκευής. Αν στο Μάτι για τους εκεί πυρόπληκτους υπολογίζονταν 1.000 ευρώ το τετραγωνικό, για την αποκατάσταση σήμερα αυτό το ποσό είναι υποπολλαπλάσιο κάπου 350 ευρώ, όπως υπολογίζει συνολικά ο μηχανικός μου, και όταν τα υλικά κατασκευής είναι 2 και 3 φορές επάνω με τη σημερινή ακρίβεια που υπάρχει. Επίσης, οι μηχανικοί που έχουν αναλάβει τις διαδικασίες τον αδειοδοτήσεων μας καλούν να δηλώσουμε λιγότερες ζημιές, για να έχουμε ελπίδες να πάρουμε κάτι, που στην ουσία λειτουργεί ως εκβιασμός». Και προσθέτει: «Πιεζόμαστε να καταθέσουμε τα χαρτιά για την αδειοδότηση των εργασιών και δίνεται ένα ασφυκτικό περιθώριο 4 χρόνων για ολοκλήρωσή τους, αλλιώς υπάρχει η απειλή του σφραγίσματος του ακινήτου. Δηλαδή μας αναγκάζουν να πέσουμε στα νύχια των τραπεζών αλλιώς να τα παρατήσουμε γιατί τα κόστη είναι απίστευτα. Εγώ επειδή είχα και μαγαζί και υπερβαίνω τα 150 τετραγωνικά που έχουν θέσει όριο για την αποζημίωση βρίσκομαι σε αδιέξοδο. Κατά τ' άλλα οι κάτοικοι καλούμαστε να πληρώσουμε τη μεταφορά των μπαζών από τα ερείπια που έχουν απομείνει και μόνο στην αρχή υπήρχε συνδρομή της δημοτικής αρχής, ενώ η αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος είναι αστείο και να λέγεται. Το μόνο που είδαμε ήταν η επιλεκτική δεντροφύτευση από διάφορους ...χορηγούς έξω και μόνο από γνωστό club της ελίτ στην περιοχή μας. Κατά τ' άλλα κυριαρχούν το μαύρο και η εγκατάλειψη. Επίσης δεχόμαστε και επιπλήξεις από το Δασαρχείο γιατί τολμήσαμε να φυτέψουμε μερικά δεντράκια με δική μας πρωτοβουλία. Τέτοιος παραλογισμός...».

Αναφερόμενος στην καταστροφική πυρκαγιά ο συνομιλητής μας αναφέρθηκε και στις ευθύνες της ΔΕΗ, στους υποσυντηρημένους πυλώνες και κατέθεσε τη μαρτυρία του από την τρομερή νύχτα της 4ης Αυγούστου. «Εσκαγαν οι φωσφορούχες μπάλες, που ήταν πάνω στα καλώδια τροχιοδεικτικά για το αεροδρόμιο του Τατοΐου που είναι δίπλα, και μετέφεραν τη φωτιά. Κάπως έτσι και χωρίς ισχυρούς ανέμους άρπαξε φωτιά και η κεραμοσκεπή στο σπίτι μου και έγινε η καταστροφή που έγινε».

Από την επιτόπια «αυτοψία» που κάναμε είναι φανερό πως τίποτε δεν έχει αλλάξει. Οι πυλώνες υπερύψηλης τάσης παραμένουν μέσα στον οικισμό, οι καθαρισμοί ρεμάτων αλλά και μέσα στα σοκάκια της κοινότητας υποτυπώδεις. Οπως μας έλεγαν οι κάτοικοι, τα ξερόκλαδα που είναι παρατημένα στις άκρες δεν αναλαμβάνει κανείς να τα απομακρύνει, μένοντας εκεί ως ...προσάναμμα για την επόμενη καταστροφή. Οπως μας είπαν με αγανάκτηση, ακόμα και τα καμένα πεύκα μέσα στις αυλές έπρεπε μόνοι τους να τα κόψουν, με το κόστος να ξεπερνάει τα 200 - 300 ευρώ.

Την κατάσταση, που παραμένει ίδια σε ό,τι αφορά την πρόληψη, μας ανέφερε ο κ. Νίκος Σπανάκης, πρόεδρος του Εξωραϊστικού Συλλόγου Βαρυμπόμπης που συμμετείχε και στην Επιτροπή Πυροπλήκτων την οποία συγκρότησαν οι κάτοικοι. Μας είπε ότι και το μικρό οίκημα του Συλλόγου που είχε μεγάλες ζημιές ακόμα δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως.

Ο κ. Γιώργος Παναγάκης, από τον οικισμό Φλόγα, που είχε σημαντικές καταστροφές στο σπίτι, αναφέρει ότι ακόμα προσπαθούν με τη γραφειοκρατία και τα έγγραφα που απαιτούνται, ενώ τονίζει ότι «η προσπάθεια που έγινε από την πρώτη στιγμή με πρωτοβουλία των αγωνιστών του ΚΚΕ είναι κάτι που πίεσε για τα όποια, έστω λίγα, καταφέραμε να πάρουμε. Και χρειάζεται να συνεχιστεί. Το ΚΚΕ ήταν το μόνο κόμμα που έδειξε από την αρχή ενδιαφέρον, απέδειξε με τη δράση των μελών του ότι στέκεται αλληλέγγυο σε όποιον το έχει ανάγκη και συλλογικά οργανώνει τη διεκδίκηση».

Στο βόρειο τμήμα της Πάρνηθας η καταστροφή στο περιβάλλον είναι πολύ μεγάλη ενώ σε Ιπποκράτειο Πολιτεία, Δροσοπηγή, Αφίδνες τα ολοσχερώς καταστραμμένα σπίτια είναι γύρω στα 50, σημαντικές όμως ζημιές έχουν και πολλά ακόμα. Με μια απλή παρατήρηση διαπιστώνει κανείς σε όλη αυτήν τη χτυπημένη περιοχή ότι αν και έγιναν κάποια έργα ανάσχεσης με κορμούς και κορμοδέματα, αυτά δεν έχουν ολοκληρωθεί, υπάρχει αρκετή καύσιμη ύλη με κομμένα κλαριά, ενώ οι κορμοί κοντά σε κολόνες είναι κομμένοι μόνο ως το ύψος των καλωδίων, γιατί ...ως εκεί ήταν η αρμοδιότητα του εργολάβου, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο θέαμα με χιλιάδες μαύρους στύλους. Το γεγονός ότι δεν έχουν ολοκληρωθεί τα έργα πρόληψης δημιουργεί εύλογη ανησυχία για τον χειμώνα, με τις βροχές και τα χιόνια, για πλημμυρικά φαινόμενα και αποκλεισμό, όπως συνέβη και το 2020 με την κακοκαιρία «Μήδεια», από την οποία απομεινάρια από τα κατεστραμμένα δέντρα υπάρχουν ακόμα και σήμερα.

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή ανέδειξε ο Σύλλογος Οικιστών Ιπποκράτειου Πολιτείας σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Παρασκευή. Εκεί ο πρόεδρος του Συλλόγου, Σωκράτης Ευσταθόπουλος, αναφέρθηκε αρχικά στα διαχρονικά προβλήματα και πριν από την καταστροφή. Η περιοχή αν και εντάχθηκε στο σχέδιο πόλης από το 1977 δεν έχει σταθερή τηλεφωνία γιατί θεωρείται από τον ΟΤΕ ως μη συμφέρουσα επένδυση, δεν έχει αστική σύνδεση ενώ και η σιδηροδρομική σύνδεση στις Αφίδνες είναι προβληματική. Οπως είπε, η Ιπποκράτειος Πολιτεία δεν έχει σχολείο και μόλις μετά τη φωτιά πάρθηκαν κάποια μέτρα, όπως γεννήτριες σε αντλιοστάσια, ώστε οι κάτοικοι να μη μένουν από ρεύμα και νερό σε περίπτωση ανάγκης. Στάθηκε ιδιαίτερα στο ότι πρέπει να ολοκληρωθούν τα έργα ανάσχεσης και οι καθαρισμοί στο μικρό μέρος του δάσους που διασώθηκε, όπως και ο φωτισμός και η ασφαλτόστρωση των δρόμων που είναι πάγιο αίτημα των κατοίκων. Αυτό απαιτεί κονδύλια από την πολιτεία ενώ στην περιοχή σημαντικό έργο προσφέρουν και οι εθελοντικές ομάδες πυροπροστασίας. Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία της αποκατάστασης των κατεστραμμένων σπιτιών σημειώθηκε ότι απαιτεί πολλή γραφειοκρατία, ενώ και αυτή η κρατική συνδρομή εξαντλείται στις αμοιβές των μηχανικών μόνο για τις αρχικές ...μελέτες. Στα οξυμένα προβλήματα της Δροσοπηγής αναφέρθηκε ο πρόεδρος του Εξωραϊστικού Συλλόγου του οικισμού, Παναγιώτης Μίχος, ο οποίος με μεγάλη θλίψη ανέφερε ότι οι κάτοικοι του οικισμού, όπου η καταστροφή είναι μεγαλύτερη, εγκαταλείπουν τα σπίτια τους γιατί χάνουν το κουράγιο τους να τα ξαναχτίσουν βλέποντας τα τεράστια κόστη. Και οι δύο ομιλητές υπογράμμισαν τη σημασία της πρόληψης για να μην επαναληφθούν άλλες καταστροφές. Ωστόσο όσο συνεχίζεται η αντιλαϊκή πολιτική των αστικών κυβερνήσεων, των δημοτικών αρχών και Περιφερειών, της ΕΕ, που βλέπει την προστασία του λαού ως κόστος, με τα Δασαρχεία διαλυμένα, τα ...προδιαγεγραμμένα εγκλήματα θα συνεχίζονται. Στο πλευρό των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής του δήμου Ωρωπού, που ανήκουν οι συγκεκριμένοι οικισμοί, έχουν σταθεί οι εκλεγμένοι κομμουνιστές δημοτικοί σύμβουλοι με τη «Λαϊκή Συσπείρωση», που όχι απλά διαπιστώνουν τα προβλήματα αλλά οργανώνουν και τον αγώνα διεκδίκησης σύμφωνα με τις ανάγκες και δυνατότητες της εποχής. Επίσης, έγιναν παρεμβάσεις στη Βουλή και εκδηλώσεις από τις δυνάμεις του Κόμματος στην περιοχή.

Στα Βίλια, που πέρσι βρέθηκαν σε πύρινο κλοιό, η κατάσταση συνεχίζεται η ίδια. Ανύπαρκτα η πρόληψη και τα έργα ανάσχεσης σε πολλές περιοχές, στα ρέματα της Αγ. Αικατερίνης και τις Σούρες, με αποτέλεσμα στη Μάνδρα που πνίγηκε πριν από μερικά χρόνια να ελλοχεύει και πάλι ο κίνδυνος πλημμυρικών φαινομένων. Την ίδια ώρα ελάχιστες αποζημιώσεις έχουν δοθεί στους πυρόπληκτους ενώ τον τελευταίο καιρό έχουν έρθει στο φως και οι προσπάθειες εκκλησιαστικών ιδρυμάτων, μονών, να καταπατήσουν δασικές εκτάσεις. Η «Λαϊκή Συσπείρωση» στην περιοχή έχει αναδείξει την αναγκαιότητα των μέτρων που πρέπει να παρθούν για να μην υπάρξουν νέες συμφορές για τον λαό, καλώντας τον να οργανώσει τον αγώνα του ενάντια στο καπιταλιστικό κράτος που του στερεί όσα δικαιούται.