Στη δημοσιότητα ήρθαν ακόμα μεταξύ άλλων αποκαλύψεις για την παρακολούθηση από την ΕΥΠ των επικοινωνιών δημοσιογράφων, που κι αυτές συνοδεύτηκαν από την ενεργοποίηση του συστήματος παρακολούθησης «Predator». Παρόμοιες περιπτώσεις παρακολουθήσεων με το λογισμικό spyware «Pegasus» αποκαλύφθηκαν και για τις κυβερνήσεις της Ουγγαρίας, της Πολωνίας και της Ισπανίας. Στοιχεία έχουν δει το φως της δημοσιότητας και για τη γερμανική κυβέρνηση, που αγόρασε το πιο πάνω κατασκοπευτικό λογισμικό το 2019, ενώ σε διαπραγματεύσεις για την απόκτησή του ήρθαν και οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Εσθονίας¹.

Η παραγωγή, εμπορία και διακίνηση κατασκοπευτικού λογισμικού, όπως το «Pegasus», το «Predator» και δεκάδες άλλα που κυκλοφορούν, θεωρείται νόμιμη από τη νομοθεσία της ΕΕ. Ο κανονισμός 2021/821² για τα «είδη διπλής χρήσης» επιτρέπει την πώληση και εξαγωγή «ειδών κυβερνοεπιτήρησης», δηλαδή «ειδών σχεδιασμένων να επιτρέπουν τη συγκεκαλυμμένη επιτήρηση φυσικών προσώπων μέσω παρακολούθησης, εξαγωγής, συλλογής ή ανάλυσης δεδομένων από συστήματα πληροφοριών και τηλεπικοινωνιών», αρκεί το κράτος εισαγωγής να ...«σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα», όπως θέτει υποκριτικά η ευρωενωσιακή νομοθεσία.

Η παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών από διάφορες υπηρεσίες ασφαλείας και κρατικές αρχές των κρατών - μελών στηρίζεται στο επικίνδυνο νομοθετικό πλαίσιο που έχουν διαμορφώσει κυβερνήσεις και ΕΕ σε εθνικό και ευρωενωσιακό επίπεδο. Το θεσμικό αυτό πλαίσιο, στο όνομα εννοιών - «λάστιχο» που οι κυβερνήσεις ερμηνεύουν ανάλογα με τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των επιχειρηματικών ομίλων, όπως της «εθνικής ασφάλειας», της «δημόσιας τάξης», του «δημοσίου συμφέροντος», άλλοτε της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας», της «ριζοσπαστικοποίησης» και του «οργανωμένου εγκλήματος», έχει αναγάγει σε κανόνα την παρακολούθηση και το φακέλωμα των πάντων, τη συστηματική και γενικευμένη παραβίαση της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων. Είναι κατά συνέπεια απαράδεκτη.

Στην Ελλάδα ο Ν. 2225/1994 της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, που έγινε ακόμη χειρότερος με τις τροποποιήσεις των κυβερνήσεων της ΝΔ το 2008 και του ΣΥΡΙΖΑ το 2018, και προβλέπει την αυτοματοποιημένη έγκριση της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών από εισαγγελέα με την επίκληση της «εθνικής ασφάλειας», στηρίζεται στο άρθρο 15 παρ. 1 της Οδηγίας 2002/58/ΕΚ³, που προβλέπει ότι τα κράτη - μέλη δύνανται να λαμβάνουν νομοθετικά μέτρα για να περιορίζουν το απόρρητο των επικοινωνιών, «για τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας, της εθνικής άμυνας, της δημόσιας ασφάλειας, και για την πρόληψη, διερεύνηση, διαπίστωση και δίωξη ποινικών αδικημάτων».

Με την επαίσχυντη Οδηγία 2006/24/ΕΚ επιβάλλονται η διατήρηση από τους παρόχους ηλεκτρονικών επικοινωνιών των «μεταδεδομένων» όλων των πολιτών σε κάθε κράτος - μέλος της ΕΕ και η άμεση διάθεσή τους στις υπηρεσίες ασφαλείας. Τα «μεταδεδομένα» παρέχουν στοιχεία για το ποιος μίλησε με ποιον, μέσω ποιων συσκευών, πότε, για πόση διάρκεια, καθώς και πού βρίσκονταν αυτοί οι χρήστες κατά τη συνομιλία τους, ακόμα και τις αναπάντητες κλήσεις. Παρέχουν στους κατασταλτικούς μηχανισμούς και στις υπηρεσίες ασφαλείας των κρατών - μελών τη δυνατότητα εξαγωγής ιδιαιτέρως ακριβών συμπερασμάτων σε σχέση με την ιδιωτική ζωή όλων των προσώπων, όπως οι καθημερινές συνήθειες, οι τόποι διαμονής, οι καθημερινές και άλλες μετακινήσεις, οι ασκούμενες δραστηριότητες, οι κοινωνικές σχέσεις τους και το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο τα πρόσωπα αυτά κινούνται.

Στην υπερψήφισή της τον Δεκέμβρη του 2005 στο Ευρωκοινοβούλιο είχε πρωτοστατήσει ο σημερινός υπουργός εργοδοσίας, τότε ευρωβουλευτής της ΝΔ Κ. Χατζηδάκης, ενώ στο Συμβούλιο της ΕΕ πέρασε και με την ψήφο της τότε κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Αν και η απαράδεκτη Οδηγία κρίθηκε με απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ ανίσχυρη το 2013, ο στόχος των οργάνων της ΕΕ και των αστικών κυβερνήσεων για γενικευμένο φακέλωμα των πάντων επιτεύχθηκε και με το παραπάνω, αφού στο μεταξύ όλες οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών την ενσωμάτωσαν στην εθνική τους νομοθεσία. Στην Ελλάδα η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ την κατέστησε εθνική νομοθεσία με τον Ν. 3917/2011 και μέχρι σήμερα παραμένει σε ισχύ, αφού όλες οι κατοπινές διαδοχικές κυβερνήσεις ΝΔ/ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ διατηρούν την άθλια αυτή νομοθεσία ανέπαφη.

Τα παραπάνω εντάσσονται σε ένα νομοθετικό πλέγμα φακελώματος τεράστιων διαστάσεων, όπως:

Ο Κανονισμός 2016/679 (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων), που γενικεύει την καταγραφή, συλλογή και χρήση από τα αστικά κράτη των προσωπικών δεδομένων με την επίκληση λόγων «ασφάλειας του κράτους», «εθνικής άμυνας», «δημόσιας ασφάλειας», «πρόληψης, διερεύνησης, δίωξης ποινικών αδικημάτων», «άλλων σημαντικών στόχων γενικού δημόσιου συμφέροντος της Ενωσης ή κράτους - μέλους» (άρθρο 23).

Η γιγαντιαία βάση προσωπικών δεδομένων SIS III του συστήματος Σένγκεν για την ανταλλαγή τους μεταξύ των κρατών - μελών.

Ο Κανονισμός 2016/794 για την ανταλλαγή δεδομένων των υπηρεσιών των κρατών - μελών με την Ευρωπόλ, διευρύνοντας την «εντολή της», με βάση τον οποίο μπορεί να διαβιβάζει προσωπικά δεδομένα ακόμη και σε ιδιώτες και υπηρεσίες τρίτων χωρών.

Οι «Νόμοι» της ΕΕ για τις Ψηφιακές Αγορές και Ψηφιακές Υπηρεσίες (DMA - DSA), που εγκρίθηκαν πρόσφατα από το Ευρωκοινοβούλιο, προωθούν την πλήρη εμπορευματοποίηση των προσωπικών δεδομένων, παραδίδοντάς τα για εμπορική χρήση στους ομίλους - κολοσσούς του διαδικτύου.

Η συγκρότηση και διεύρυνση της λειτουργίας του EU-LISA, οργανισμού λειτουργικής διαχείρισης υπολογιστικών συστημάτων ευρείας κλίμακας του λεγόμενου «Χώρου Ελευθερίας Ασφάλειας Δικαιοσύνης» της ΕΕ, που επί της ουσίας συντονίζει όλους τους ευρωενωσιακούς οργανισμούς φακελώματος και παρακολούθησης, με τους Κανονισμούς 2011/1077 και 2018/1726.

Η Οδηγία (EE) 2016/681 για τη διαβίβαση των προσωπικών δεδομένων των επιβατών αερομεταφορών.

Το πλαίσιο αυτό συμπληρώνεται με τη σύμβαση ΕΕ - ΗΠΑ, καθώς και με δεκάδες τρίτες χώρες, και επιτρέπει τη διαβίβαση των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων στα κράτη - μέλη της ΕΕ στις υπηρεσίες ασφαλείας των ΗΠΑ και άλλων χωρών.

Γι' αυτήν την επικίνδυνη κατάσταση για τους λαούς της ΕΕ βαριές ευθύνες έχουν όλες οι πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου και τα αντίστοιχα κόμματά τους στα κράτη - μέλη, που πρωτοστατούν στη διαμόρφωση αυτού του αντιλαϊκού νομοθετικού πλαισίου και στηρίζουν την υλοποίησή του. Εξάλλου αυτό το νομοθετικό πλαίσιο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η ΕΕ επισήμως ισχυρίζεται προκλητικά ότι οι εργατικοί - λαϊκοί αγώνες διαταράσσουν τη δημόσια ζωή και ασφάλεια και συνεπώς αντιμετωπίζονται ως απειλή, θέτει ξεκάθαρα στο στόχαστρο το εργατικό - λαϊκό κίνημα που αγωνίζεται για τα δικαιώματά του με βάση τις σύγχρονες ανάγκες.

- Με βάση τα παραπάνω, οι ευρωβουλευτές του ΚΚΕ Κώστας Παπαδάκης και Λευτέρης Νικολάου - Αλαβάνος κατέθεσαν το εξής ερώτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

«Πώς τοποθετείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το γεγονός ότι το ίδιο το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ, το οποίο έχει ενσωματωθεί από τις κυβερνήσεις και στις εθνικές νομοθεσίες, έχει καταστήσει νόμο και επιτρέπει τη γενικευμένη παρακολούθηση των επικοινωνιών, την παραβίαση της ιδιωτικής ζωής, τη συλλογή, επεξεργασία και ανταλλαγή προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων σε όλα τα κράτη - μέλη της;».

Παραπομπές:

1. Τμήμα Πολιτικής για τα δικαιώματα των πολιτών και συνταγματικές υποθέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου - Σε βάθος ανάλυση, προοριζόμενη για την Εξεταστική Επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου, για τη χρήση του κατασκοπευτικού λογισμικού «Pegasus» και άλλων παρόμοιων εργαλείων κυβερνο-λογισμικής παρακολούθησης στην ΕΕ και στα κράτη - μέλη της ή στόχευσης πολιτών ή διαμενόντων στην ΕΕ. PE 732.268 - May 2022.

2. ΕΕ L 206, 11/6/2021.

3. ΕΕ L 201, 31/7/2002.