ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

1974: Καταρρέει το «σύστημα Μπρέτον - Γουντς»

Η εγκατάλειψη του χρυσού σαν βάσης στήριξης των νομισμάτων και το πέρασμα στα χαρτονομίσματα ήταν η κύρια αιτία της κρίσης

13 Ιουνίου 1974: Η 20μελής επιτροπή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αποφασίζει να υιοθετηθεί ένα νέο διεθνές σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών. Σύμφωνα με το νέο σύστημα, καταργείται ο χρυσός ως βασική μονάδα για εκτίμηση αξιών.

H απόφαση αυτή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου υπαγορεύτηκε ουσιαστικά από τις ΗΠΑ και έμελλε να παίξει σημαντικό ρόλο στις οικονομικές (κατά συνέπεια και πολιτικές) ανακατατάξεις στον καπιταλιστικό κόσμο, στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Οι νομισματικές κρίσεις, που εμφανίζονται κατά περιόδους στην καπιταλιστική οικονομία, οφείλονται στη σταδιακή εγκατάλειψη του χρυσού και το πέρασμα στα ακέραια χαρτονομίσματα, που χαρακτηριστικό στοιχείο τους είναι η πληθωριστική υποτίμηση. Σαν αποτέλεσμα αυτών των διαδικασιών στις ΗΠΑ, παραδείγματος χάριν, ο δείκτης των εγχώριων χοντρικών τιμών αυξήθηκε από το 1913 ως το 1975 περίπου πέντε φορές και η τιμή του χρυσού σε δολάρια 8 φορές. Η διατήρηση του κανόνα του χρυσού αποδείχτηκε αδύνατη στις συνθήκες της γενικής κρίσης.

Επιδιώκοντας να ξεπεράσουν την κρίση με τα μέσα συλλογικής κρατικομονοπωλιακής ρύθμισης, οι καπιταλιστικές χώρες, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, δημιούργησαν το 1944 το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που κλήθηκε να ρυθμίσει τις διεθνείς νομισματικές σχέσεις. Το μεταπολεμικό νομισματικό σύστημα του καπιταλισμού ονομάζεται συχνά «σύστημα Μπρέτον - Γουντς» απ' την πόλη των ΗΠΑ, όπου το 1944 συγκλήθηκε η διεθνής οικονομική συνδιάσκεψη, που αποφάσισε τη δημιουργία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Η δεκαετία 1940-1950 χαρακτηρίζεται από την κυριαρχούσα επίδραση των ΗΠΑ και από την καθιέρωση του δολαρίου σε κύριου αποθεματικού νομίσματος για όλες τις καπιταλιστικές χώρες. Το 1967 το «σύστημα Μπρέτον - Γουντς» γνωρίζει μεγάλη κρίση. Η πιο σοβαρή έκφραση της κρίσης είναι η μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού. Στο διάστημα 1973 -1975 ο πληθωρισμός σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες έφτασε μέχρι 20-25% το χρόνο. Η κρίση αυτή οδήγησε στην κατάρρευση του «συστήματος Μπρέτον - Γουντς» και άρχισε η σταδιακή αποσύνδεση των νομισμάτων από το χρυσό. Η απόφαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στις 13 Ιούνη 1974 είναι και η τυπική επικύρωση της κατάρρευσης. Από το 1976 άρχισε να ισχύει το σύστημα των κυμαινόμενων ισοτιμιών, η κρίση του οποίου εμφανίζεται στις μέρες μας. Οι όποιες προσαρμογές δεν μπορούν, όμως, να σταματήσουν τη δράση των θεμελιακών αιτιών της νομισματικής κρίσης.

1773 Γεννιέται ο Τόμας Γιάνγκ. Αγγλος φυσικός, γιατρός και αστρονόμος, θεμελιωτής της κυματικής θεωρίας του φωτός. Οι σπουδαιότερες εργασίες του αναφέρονται στην οπτική, στη μηχανική, στη φυσιολογία της όρασης και στη φιλολογία.

Το 1793, στο έργο του «Παρατηρήσεις πάνω στη λειτουργία της όρασης» απέδειξε ότι η προσαρμογή του οφθαλμού οφείλεται σε αλλαγές κυρτότητας του κρυσταλλοειδούς φακού. Οι οπτικές παρατηρήσεις που έκανε τον οδήγησαν στη σκέψη ότι η δεσπόζουσα στην εποχή του μοριακή θεωρία του φωτός δεν είναι σωστή και διατύπωσε την κυματική θεωρία.

Το 1807 στο δίτομο έργο του «Σειρά διαλέξεων πάνω στη φυσική φιλοσοφία και στη μηχανική τέχνη», ο Γιάνγκ γενίκευσε τα αποτελέσματα των θεωρητικών και πειραματικών του εργασιών πάνω στη φυσική οπτική (όρο που καθιέρωσε ο ίδιος).

ΑΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΙΣ 13 ΤΟΥ ΙΟΥΝΗ

1924 Το ΣΕΚΕ(Κ) με προκήρυξή του προειδοποιεί για τον κίνδυνο φασιστικού πραξικοπήματος από τον Κονδύλη.

1937 Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, με ανοιχτή επιστολή, καλεί τις διοικήσεις των κοινοβουλευτικών κομμάτων και λαϊκών οργανώσεων και όλο τον εργαζόμενο λαό σ' ενότητα για το διώξιμο των δικτατόρων σφετεριστών της εξουσίας.

1947 Στην Ασφάλεια Ηρακλείου δολοφονείται ο Στρ. Περγιαλίδης, πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου της πόλης.

1963 Την προληπτική σύλληψη των υπολογιζόμενων σε 40.000 κομμουνιστών της Βενεζουέλας και την επ' αόριστον φυλάκισή τους για διαδοχικές περιόδους 30 ημερών, εξαγγέλλει ο Πρόεδρος Ρομούλο Μπετανκούρ.

1968 Ο στρατηγός Ντε Γκολ αμνηστεύει τους πραξικοπηματίες στρατιωτικούς, μέλη της παράνομης και εγκληματικής οργάνωσης ΟΑS την εποχή του πολέμου στην Αλγερία, με αντάλλαγμα την υποστήριξη του στρατού στην αντιπαράθεσή του με τους εξεγερμένους φοιτητές.

1979 Από τις εφημερίδες πληροφορείται την... παραίτησή του από το ΕΓ του ΠΑΣΟΚ ο καθηγητής Κώστας Σημίτης, υπεύθυνος «διαφώτισης» του Κινήματος. Την απομάκρυνσή του αποφάσισε ο Ανδ. Παπανδρέου, ύστερα από το θόρυβο που ξέσπασε για μια αφίσα που αφορούσε στην ΕΟΚ και περιελάμβανε το σύνθημα: «Ναι στην Ευρώπη των λαών».

Σε όλη τη χώρα προβλέπεται αίθριος καιρός, μόνο στη βόρεια Ελλάδα τις απογευματινές ώρες θα αναπτυχθούν τοπικές νεφώσεις και είναι πιθανό να σημειωθούν σποραδικές καταιγίδες, κυρίως στα ορεινά. Οι άνεμοι θα πνέουν βόρειοι μέχρι μέτριοι και πρόσκαιρα στο Αιγαίο ισχυροί. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί στα βόρεια από 16-33, στα υπόλοιπα ηπειρωτικά από 17-37, στα νησιά από 19-35 και στη Θεσσαλονίκη από 16-32 βαθμούς.

Για την Αττική προβλέπεται αίθριος καιρός. Οι άνεμοι θα πνέουν βόρειοι μέχρι μέτριοι. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί από 19-36 βαθμούς.

ΟΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ του προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας επιβεβαιώνουν ότι δεν υπήρξε διολίσθηση στο Κυπριακό αλλά, αντίθετα, καταδεικνύουν ότι οι τουρκικές θέσεις βρίσκονται σε απομόνωση, εκτιμά ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Μιχάλης Παπαπέτρου (σελίδα 6)

ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ οι ανακοινώσεις και αντιδράσεις των μαζικών φορέων για την ψήφιση του «τρομονόμου» από τη Βουλή, με τη συνεργασία του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Ανάμεσά τους και του Δημοτικού Συμβουλίου Καρδίτσας (σελίδα 7)

ΤΟ ΘΕΜΑ της άρνησης συγκεκριμένων «δημοτικών αρχόντων» της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης να δημιουργηθούν και να λειτουργήσουν ένα κέντρο επανένταξης πρώην χρηστών ναρκωτικών και τέσσερις μονάδες μεθαδόνης απασχόλησε χτες τη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών (σελίδα 8)

ΕΠΙΜΕΝΟΥΝ να προκαλούν οι τραπεζίτες στο ζήτημα της κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας των τραπεζοϋπαλλήλων, καθώς στη χτεσινή συνάντηση με την ΟΤΟΕ πρότειναν «αυξήσεις» στα όρια του πληθωρισμού, επιμήκυνση του ωραρίου συναλλαγών και «ειδικό» ωράριο λειτουργίας για κατηγορίες τραπεζικών καταστημάτων, με έμμεσες αλλά ξεκάθαρες αρνητικές συνέπειες στο ωράριο εργασίας (σελίδα 10)

ΥΠΟ ΤΗ δαμόκλειο σπάθη της «αξιολόγησης» των δαπανών, κάτι που πρακτικά σημαίνει καρατόμηση κυρίως των δαπανών κοινωνικού χαρακτήρα, προχωρεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στην κατάρτιση του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2002 (σελίδα 18)

ΚΑΜΙΑ εισαγωγή ιχθυηρών ύποπτων για αυξημένη συγκέντρωση υδραργύρου δεν πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας από χώρες της Νότιας Αφρικής το τελευταίο διάστημα, υποστηρίζει σε ανακοίνωσή του ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (σελίδα 19)

ΝΕΟ γύρο κινητοποιήσεων αποφάσισαν οι συμβασιούχοι του υπουργείου Πολιτισμού στην πρόσφατη έκτακτη Γενική Συνέλευση του σωματείου τους, απαντώντας έτσι στην άρνηση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου να δώσει οριστική και ουσιαστική λύση στα αιτήματά τους, προωθώντας, παράλληλα, λύσεις-παγίδες για τον πολιτισμό (σελίδα 25)

ΜΕΤΑ το θέμα της μη νομότυπης λειτουργίας του ΕΣΡ που έθεσε ο Βασίλης Λαμπρίδης, λόγω του ότι δεν είχαν αντικατασταθεί από το ΠΑΣΟΚ τα μέλη του ΕΣΡ που είχαν παραιτηθεί, προχτές ο πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Κ. Σημίτης, υπέδειξε το διορισμό νέων μελών (σελίδα 27)