Από τις συναντήσεις Δένδια στη Βεγγάζη

Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών κάνουν λόγο για «απόπειρα παγίδευσης» του υπουργού Εξωτερικών, καθώς προσπάθησαν να επιβάλουν άλλη συνάντηση από εκείνη που αρχικώς είχε προγραμματιστεί.

Αρχικά, η Τρίπολη δεν ήταν στο πρόγραμμα του ταξιδιού Δένδια στη Λιβύη. Οπως είχε ανακοινωθεί, θα πήγαινε στην Ανατολική Λιβύη (Βεγγάζη), για συνομιλίες με τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Αγκίλα Σάλεχ Ισα, καθώς και άλλους αξιωματούχους, όμως κατά τις κυβερνητικές πηγές την παραμονή της επίσκεψης, ο Μένφι ζήτησε να μεταβεί ο υπουργός και στην Τρίπολη για συνάντηση μαζί του. Προσθέτουν ότι η συνάντηση προγραμματίστηκε με την προϋπόθεση να δει μόνο αυτόν και να μην παραβρίσκεται κανείς άλλος. Ωστόσο, όταν προσγειώθηκε το αεροσκάφος στο αεροδρόμιο της Τρίπολης, τον περίμενε η υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης της Τρίπολης, Νάιλα Μανγκούς, με τον υπουργό να αποφασίζει να αναχωρήσει χωρίς να πραγματοποιηθεί η συνάντηση.

Υπενθυμίζεται ότι η Μανγκούς, η οποία είναι υπουργός στην υπηρεσιακή κυβέρνηση της Τρίπολης, υπέγραψε με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, την τουρκο-λιβυκή συμφωνία τον Οκτώβρη (για κοινή εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στα ανοιχτά της Λιβύης), που βασίζεται στο παράνομο τουρκο-λιβυκό «μνημόνιο» του 2019 και δεν αναγνωρίζει π.χ. δικαίωμα ΑΟΖ στην Κρήτη.

Σε κάθε περίπτωση, ο Δένδιας δεν κατέβηκε από το αεροσκάφος και κατευθύνθηκε στη συνέχεια στη Βεγγάζη. Ως αντίποινα, η Τρίπολη δεν ενέκρινε το σχέδιο πτήσης του ελληνικού αεροσκάφους από Τρίπολη για Βεγγάζη, έτσι το αεροπλάνο έφτασε Βεγγάζη μέσω FIR Μάλτας.

Ως συνέπεια των παραπάνω, το ελληνικό ΥΠΕΞ εξέδωσε ανακοίνωση τονίζοντας ότι η συνάντηση με τον Μένφι «ματαιώθηκε καθώς το λιβυκό υπουργείο Εξωτερικών αθέτησε τη συμφωνία που υπήρχε όσον αφορά τη μη συνάντηση με τη Λίβυα ΥΠΕΞ».

Από την πλευρά του, το λιβυκό ΥΠΕΞ σε ανακοίνωσή του αφού έκανε λόγο για «ωμές πολιτικές και θέσεις» και «ανισόρροπες δηλώσεις» Δένδια για την «κυριαρχία της Λιβύης», υποστηρίζει ότι προηγήθηκε «αίτημα» Δένδια για συνάντηση στην Τρίπολη «βάσει των διεθνών διπλωματικών κανόνων». Σε αυτό το πλαίσιο, εξέφρασε την «έκπληξή» του που ο Δένδιας «αρνήθηκε να κατέβει από το αεροπλάνο και επέστρεψε στο μέρος από το οποίο ήρθε χωρίς εξηγήσεις» και σημείωσε ότι «θα λάβει τα κατάλληλα διπλωματικά μέτρα για τη διατήρηση του κύρους και της κυριαρχίας του κράτους της Λιβύης». Σε αυτό το πλαίσιο η Τρίπολη ανακάλεσε τον επιτετραμμένο της στην Αθήνα για «διαβουλεύσεις». Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, Μοχάμεντ Χαμούντ, δήλωσε στο τουρκικό πρακτορείο «Anadolu» ότι η απόφαση λήφθηκε ως απάντηση στη στάση του Δένδια, την οποία χαρακτήρισε «προσβολή για τον λιβυκό λαό και την κυβέρνηση». Πρόσθεσε ότι κλήθηκε στο λιβυκό υπουργείο Εξωτερικών ο Ελληνας επιτετραμμένος στη χώρα.

Στη Βεγγάζη ο Δένδιας είχε συνομιλίες με προέδρους Επιτροπών της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, συναντήθηκε με τον επικεφαλής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ενώ παρέστη και σε εκδήλωση παρουσίασης συνεισφοράς της Ελλάδος σε πρόγραμμα του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος του ΟΗΕ (World Food Programme) για την αποκατάσταση του λιμένα της Βεγγάζης (παρουσιάζεται «ως πύλη εισόδου ανθρωπιστικής βοήθειας προς την Υποσαχάρια Αφρική»).

Σε δήλωσή του σε δημοσιογράφους σημείωσε ότι στις συναντήσεις στη Βεγγάζη εμπειρογνώμονες του ελληνικού ΥΠΕΞ «ενημέρωσαν» τους Λίβυους αξιωματούχους «για λεπτομέρειες όσον αφορά το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας». Παραπέρα, επιβεβαίωσε ότι η ελληνική κυβέρνηση θα ήθελε να ξεκινήσουν συνομιλίες με τη Λιβύη για το θέμα της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών, «αλλά (...) με την κυβέρνηση η οποία θα προκύψει από τις εκλογές, ώστε αυτή η κυβέρνηση να εκπροσωπεί την πραγματική βούληση του λαού της Λιβύης. Με αυτή την κυβέρνηση η Ελλάδα πράγματι θα αρχίσει συνομιλίες και πιστεύω ότι θα καταλήξουμε σχετικά γρήγορα, γιατί το θέμα είναι μάλλον "εύκολο", μάλλον "καθαρό"», εκτίμησε, παρακάμπτοντας τη δράση και άλλων παραγόντων στο θέμα. Και πρόσθεσε: «Η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Λιβύης έχει μια υποχρέωση, να συνεργαστεί απόλυτα ώστε να οδηγηθεί η χώρα σε γρήγορες εκλογές. Αυτό το οποίο είναι στενάχωρο είναι ότι βλέπω ότι δεν το πράττει».

Ακολούθως μετέβη στο Τομπρούκ για τη συνάντηση με τον Αγκίλα Σάλεχ, «ώστε να έχουμε μια διαμορφωμένη κοινή αντίληψη στα θέματα της τουρκικής παρουσίας στη Λιβύη και των τουρκο-λιβυκών "μνημονίων"», όπως είπε ο Δένδιας.

Στο μεταξύ, μιλώντας σε συνέδριο στους Δελφούς για την «Παγκόσμια Κληρονομιά», ο Κυρ. Μητσοτάκης έβαλε θέμα για την «πρόσφατη βεβήλωση ενός μνημείου που το έχουμε στην καρδιά μας, της Αγίας Σοφίας» και για εκείνους που «προσπαθούν να μας γυρίσουν πίσω σε διαχωρισμούς του παρελθόντος».

Την ίδια ώρα, ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρ. Τ. Ερντογάν, σε δηλώσεις του μετά τη Σύνοδο του G20 υποστήριξε ότι «οι παγκόσμιοι ηγέτες χαιρετίζουν τις πρωτοβουλίες μας» στο μέτωπο της Ουκρανίας (π.χ. για τη συμφωνία σχετικά με τα σιτηρά) αλλά και ότι στους επαίνους που συγκεντρώνει η χώρα του ξεχωρίζουν αυτοί για «τα βήματα που κάναμε στους τομείς της Ενέργειας» (νέες υποδομές στο πλαίσιο των σχεδίων ανάδειξής της σε ενεργειακό κόμβο κ.τ.λ.) Οπως τόνισε, «στις επαφές μας συζητήσαμε τα θέματα που απασχολούν την ατζέντα μας, από την άμυνα μέχρι την Ενέργεια, από την καταπολέμηση της τρομοκρατίας μέχρι τις επενδύσεις και από το εμπόριο μέχρι τον τουρισμό».

Ενδεικτικές των διεργασιών που «τρέχουν» στην περιοχή είναι οι δηλώσεις που έκανε η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, ξεχωρίζοντας Ιταλία και Τουρκία «ως ιστορικά τους δύο κύριους παίκτες στη Μεσόγειο» και χαρακτηρίζοντας «σημαντικό τα δύο έθνη να συζητούν το ένα με το άλλο για την ενεργειακή κρίση, τη μεταναστευτική κρίση».

Μέσα στο ίδιο πλαίσιο διατυπώνονται και επισημάνσεις, όπως αυτές που έκανε ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, σε συνέδριο με θέμα «Κύπρος: Ενεργειακός κόμβος στην Ανατολική Μεσόγειο», όπου ξεκαθάρισε ότι «η Κύπρος δεν ενίσταται στη συμμετοχή της Τουρκίας. Δεν θέλουμε τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το ευρύτερο δίκτυο ενεργειακών συνεργειών που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή και οι οποίες προάγουν την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την εναλλακτική επιλογή για την ΕΕ». Και συνέχισε: «Αυτό, όμως, που πρωτίστως προαπαιτείται είναι ο τερματισμός από μέρους της των έκνομων ενεργειών, της αμφισβήτησης της ΑΟΖ της Κύπρου και της Ελλάδας, ή του Δικαίου της Θάλασσας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών της περιοχής. Κάτω από αυτές τις συνθήκες βεβαίως θα ήταν μια ευλογία η συνεργασία των χωρών της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας αν υπήρχε ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο».

Στο μεταξύ, ο Ερντογάν είχε χτες τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, που κέρδισε τις πρόσφατες εκλογές στο Ισραήλ και αναμένεται να αναλάβει πάλι χρέη πρωθυπουργού. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Λικούντ (του κόμματος του Νετανιάχου), «οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συνεργαστούν για να δημιουργήσουν νέα εποχή στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ», με τρόπο που θα φέρει «ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή». Ακόμα, οι δύο άνδρες συζήτησαν και για την περαιτέρω ενίσχυση των διπλωματικών και οικονομικών δεσμών.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το Κοινοβούλιο της Σουηδίας ενέκρινε χτες συνταγματικές τροπολογίες που - σύμφωνα με τα σχετικά δημοσιεύματα - αυστηροποιούν τη νομοθεσία απέναντι σε υπόπτους για «τρομοκρατία» στοχοποιώντας και το δικαίωμα στη συνάθροιση κ.τ.λ. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι σχετικές ρυθμίσεις συνδέονται και με τα παζάρια για την επίσπευση της ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ, στα οποία πρωτοστατεί και η Τουρκία, βάζοντας φυσικά και τους δικούς της όρους, όπως, μεταξύ άλλων, διώξεις μελών του PKK που η Αγκυρα θεωρεί μοχλό προώθησης αποσχιστικών σχεδίων σε βάρος της.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με την Εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης, η 23χρονη Αχλάμ Αλμπασίρ, από τη Συρία, που συνελήφθη ως δράστης της επίθεσης της 13ης Νοέμβρη, εξήγησε πως γνώρισε την «τρομοκρατική οργάνωση PKK/KCK/PYD/YPG» το 2017. Ακόμα, έρευνες συνεχίζονται για ιδιοκτήτη εργαστηρίου στο Εσενλερ της Κωνσταντινούπολης που φέρεται να φιλοξένησε την Αλμπασίρ όπως και άλλον φυγά που, κατά τις διωκτικές αρχές, διασυνδέεται με την τρομοκρατική οργάνωση.