ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Παρασκευή 30 Δεκέμβρη 2022 - Κυριακή 1 Γενάρη 2023
Σελ. /40
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ 50ΧΡΟΝΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ «ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΟΧΗΣ»

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 22/12 η εκδήλωση της «Σύγχρονης Εποχής» για τα 50 χρόνια εκδοτικής της δραστηριότητας.

Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει στο φύλλο αυτό αποσπάσματα από την ομιλία του Μάκη Παπαδόπουλου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με θέμα «Η συμβολή του ΚΚΕ και της "Σύγχρονης Εποχής" στη διάδοση και δημιουργική ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας». Επίσης, αποσπάσματα ορισμένων από τις παρεμβάσεις που έγιναν στο πλαίσιο της εκδήλωσης. Ολόκληρες οι παρεμβάσεις καθώς και οι υπόλοιπες υπάρχουν στο πόρταλ www.902.gr


Η συμβολή του ΚΚΕ και της «Σύγχρονης Εποχής» στη διάδοση και δημιουργική ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας

Αποσπάσματα από την ομιλία του Μάκη Παπαδόπουλου

Εχει περάσει πάνω από ένας αιώνας από την εποχή που ο Λένιν, γράφοντας για τον μαρξισμό, εξηγούσε γιατί η διδασκαλία του Μαρξ προκαλεί σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο τη μεγαλύτερη εχθρότητα και το μίσος της αστικής επιστήμης. Και συμπλήρωνε ότι η διαλεκτική της Ιστορίας είναι τέτοια που η θεωρητική νίκη του μαρξισμού αναγκάζει πολλούς εχθρούς του να μεταμφιεστούν σε μαρξιστές.

Εναν αιώνα μετά, και οι δύο επισημάνσεις του Λένιν επιβεβαιώνονται πανηγυρικά. Στην επέτειο των 200 χρόνων από τη γέννηση του Μαρξ θα βρούμε πλήθος άρθρων στα μεγαλύτερα διεθνή μέσα του συστήματος (στον «Economist», στους «New York Times», στη «Washington Post»), που υπογραμμίζουν τη διαχρονική σημασία του έργου του για την κριτική και τη διάγνωση των τάσεων του σύγχρονου καπιταλισμού. Αναγνωρίζουν ότι ο Μαρξ είναι χρήσιμος για την ερμηνεία του σύγχρονου κόσμου.

Την ίδια στιγμή, βέβαια, χύνουν τόνους λάσπης για να φράξουν τον δρόμο στο πρόταγμα του κομμουνιστή Μαρξ για την αναγκαιότητα της αλλαγής του κόσμου, της επαναστατικής ανατροπής του καπιταλισμού, της οικοδόμησης μιας ανώτερης οργάνωσης της κοινωνίας, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Σ' αυτόν τον αντιδραστικό στόχο συναντιούνται όλα τα σύγχρονα αστικά θεωρητικά ρεύματα. Από την ανιστόρητη, αντιδραστική θεωρία των «δύο άκρων» μέχρι τις χρεοκοπημένες αναλύσεις για το «τέλος της Ιστορίας».


Από τις ιδεαλιστικές προσεγγίσεις του μεταμοντερνισμού και του ατομικού αυτοπροσδιορισμού, που αρνούνται στην ουσία τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε επιστημονικά την αντικειμενική αλήθεια, μέχρι ορισμένες από τις λεγόμενες νέες αναγνώσεις του Μαρξ. Αναγνώσεις που υποβαθμίζουν τη σημασία της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, της ιδιοποίησης απλήρωτης εργασίας, και αμφισβητούν στην ουσία την ιστορική αποστολή της εργατικής τάξης. Αναγνώσεις που συσκοτίζουν το επαναστατικό περιεχόμενο του μαρξισμού και αντιπαραθέτουν το έργο του Μαρξ στο έργο του Ενγκελς και του Λένιν.

Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πού οφείλονται το μίσος και ο φόβος της αστικής τάξης απέναντι στην επαναστατική κοσμοθεωρία του μαρξισμού - λενινισμού. Οι προβλέψεις και τα συμπεράσματά της επιβεβαιώνονται καθημερινά από την ίδια τη ζωή.

Ο Μαρξ εξηγεί στην εποχή του πως το κεφάλαιο χρειάστηκε αιώνες για να παρατείνει την εργάσιμη μέρα έως τα ανώτατα όριά της και στη συνέχεια περιγράφει τους σκληρούς ταξικούς αγώνες για την οριοθέτηση του χρόνου εργασίας.

Τι συμβαίνει σήμερα, δύο αιώνες μετά; Το κεφάλαιο αξιοποιεί την αντικειμενική δυνατότητα να συνεχίζεται η πνευματική εργασία μετά το τυπικό ωράριο και έξω από οποιονδήποτε συγκεκριμένο χώρο εργασίας. Το κεφάλαιο προσπαθεί, με τις ασφυκτικές ημερομηνίες ολοκλήρωσης των εργασιών, να δεσμεύσει σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινής ζωής του μισθωτού εργαζόμενου. Να σκέφτεται ο εργαζόμενος για τα ζητήματα της δουλειάς του ακόμα και την ώρα του δείπνου.


Αποδεικνύεται ότι η αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, το ανελέητο ξεζούμισμα του εργαζόμενου είναι μονόδρομος για το κεφάλαιο. Αποδεικνύεται ότι η καπιταλιστική βαρβαρότητα δεν εξανθρωπίζεται.

Γι' αυτό και οι αστικές δυνάμεις πολεμούν με λύσσα ενάντια στη θεωρία που τεκμηριώνει την ανάγκη και τη δυνατότητα της επαναστατικής ανατροπής του καπιταλισμού. Και αυτή η αδιάκοπη πολεμική της άρχουσας τάξης υπογραμμίζει τις δικές μας ευθύνες.

Το ΚΚΕ ως ενότητα επαναστατικής θεωρίας και πράξης

Το ΚΚΕ από την ίδρυσή του επωμίστηκε το βαρύ καθήκον της μετάφρασης και της διάδοσης του μαρξισμού - λενινισμού στην Ελλάδα, καθώς και της δημιουργικής συμβολής στις σχετικές επεξεργασίες.

Είχε επίγνωση της σημασίας να οργανωθεί η εύστοχη ιδεολογική και πολιτική διαπάλη για να απεγκλωβιστούν, στον βαθμό του δυνατού, πρωτοπόρες δυνάμεις από την κυρίαρχη αστική ιδεολογία και να διασφαλιστεί η αντοχή των δυνάμεων του ΚΚΕ στις σκληρές μάχες που έδινε στην ηρωική διαδρομή του.

Από τα πρώτα του βήματα το ΣΕΚΕ αποφασίζει, στο 2ο Συνέδριό του το 1920, την ίδρυση εκδοτικής εταιρείας, ενώ τον Γενάρη του 1921 ξεκινάει η έκδοση της ΚΟΜΕΠ σε μηνιαία βάση, μέχρι την πρώτη αναστολή της κυκλοφορίας της από τη δικτατορία του Πάγκαλου. Ηδη από το 1919 έχει εκδοθεί το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος από το Εκδοτικό Τμήμα των Νεολαιών. Ο σταθερός προσανατολισμός προς τη μορφωτική εργασία επιβεβαιώνεται και στην απόφαση που αφορά την πορεία προς την μπολσεβικοποίηση του ΚΚΕ το 1924.

Είμαστε περήφανοι για το ότι το ΚΚΕ σε ολόκληρη την πολυτάραχη ιστορική του διαδρομή δεν σταμάτησε ποτέ την εκδοτική του δραστηριότητα. Μια δραστηριότητα που ήταν συνεχώς στο στόχαστρο των διώξεων και των απαγορεύσεων του αστικού κράτους. Υποσχόμαστε να αφιερώσουμε τα επόμενα χρόνια ένα μέρος της έρευνάς μας για να μελετήσουμε πιο αναλυτικά την εκδοτική μας δραστηριότητα στον 20ό αιώνα, από τα παράνομα τυπογραφεία της Καλλιθέας στην Αθήνα μέχρι τα ποδοκίνητα τυπογραφεία του βουνού, που τύπωναν μέσα στην ώρα της μάχης.

Αυτό που καθόρισε αυτήν την επίμονη προσπάθεια ήταν ότι το ΚΚΕ, παρά τις όποιες αδυναμίες και τα λάθη του, δεν έσκυψε το κεφάλι στον πραγματικό αντίπαλο, δεν το έβαλε στο χέρι η άρχουσα τάξη.

Επαιξε ρόλο η συσπείρωση σημαντικών επιστημόνων, λογοτεχνών και δημιουργών που πέτυχε το Κόμμα με την ηρωική του δράση. Επαιξε ρόλο πάνω απ' όλα η συνειδητή προσπάθειά του να ανταποκριθεί στον ρόλο του ως πολιτικού φορέα που εκφράζει τη διαλεκτική ενότητα της μαρξιστικής θεωρίας και της επαναστατικής πολιτικής πράξης.

Δεν είναι τυχαίο ότι μέλη της ΚΕ και του ΠΓ, όπως ο ΓΓ της ΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης, ο Παναγιώτης Μαυρομάτης, μετέφρασαν έργα των κλασικών, σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες πάλης.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην πιο δύσκολη στιγμή, μετά την ήττα, το 1951, η ΚΕ του ΚΚΕ παίρνει την ιστορική απόφαση να αρχίσει η μετάφραση του Κεφαλαίου του Μαρξ και των Απάντων του Λένιν και του Στάλιν. Είχε προηγηθεί το 1949 η απόφαση να εκδοθούν μέσα σε δύο χρόνια τα Διαλεχτά Εργα των Μαρξ και Ενγκελς.

Αξίζει να σημειωθεί και η προσπάθεια του Κόμματος για επεξεργασίες της ιδεολογικής διαπάλης στην ελληνική πραγματικότητα, σχετικά με τη «Μεγάλη Ιδέα», την καπιταλιστική κρίση, τη γέννηση του καπιταλισμού στην Ελλάδα, τη θρησκοληψία και πολλά άλλα θέματα.

Αυτόν τον προσανατολισμό συνοψίζει ο Ν. Ζαχαριάδης μιλώντας στο κλείσιμο ενός κύκλου μαθημάτων στην κεντρική κομματική σχολή τον Μάρτη του '46, λέγοντας:

«Μα τι τέλος πάντων είναι το ΚΚΕ; Είναι ακριβώς αυτή η μαρξιστική - λενινιστική ενότητα θεωρίας και πράξης στην πάλη για τον κομμουνισμό. Είναι η ενότητα αυτή, υψωμένη σε συνειδητό σκοπό και μαζική πάλη ενάντια στην εκμετάλλευση, για την ανώτερη, την κομμουνιστική οργάνωση της κοινωνίας». (...)

Μετά την πτώση της δικτατορίας

Μετά την πτώση της δικτατορίας, το 1974, και μέχρι την κρίση και τη διάσπαση της περιόδου 1990 - 1991, η ΚΟΜΕΠ και οι εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής» θα συμβάλουν στην υπεράσπιση του μαρξισμού - λενινισμού, στην αντιπαράθεση με τον αντισοβιετισμό, στην κριτική του «ευρωκομμουνισμού» και των μικροαστικών θεωριών περί «μητρόπολης - περιφέρειας», στην αντιπαράθεση με το αστικό δόγμα «ανήκομεν εις την Δύσιν» και με την αστική προπαγάνδα για τις ευεργετικές συνέπειες που θα είχαν για τον λαό η ένταξη στην ΕΟΚ και η παραμονή στο ΝΑΤΟ.

Φυσικά, αυτή η προσπάθεια είχε όρια, λόγω των αντιφάσεων και των προβλημάτων της στρατηγικής του Κόμματος εκείνη την περίοδο, αφού εξακολουθούσε να θέτει λαθεμένα ως στόχο μια ενδιάμεσου τύπου εξουσία ως μεταβατική για τη σοσιαλιστική εξουσία. Η προβληματική στρατηγική των σταδίων και του λεγόμενου ειρηνικού - κοινοβουλευτικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό είχε αρνητική επίδραση στην πολιτική συμμαχιών, και υπονόμευσε την ιδεολογική και πολιτική προετοιμασία του Κόμματος για να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά το σοσιαλδημοκρατικό και το οπορτουνιστικό ρεύμα στην Ελλάδα.

Αυτή η διαπάλη κορυφώθηκε την περίοδο της εσωκομματικής κρίσης του 13ου Συνεδρίου, όταν το οπορτουνιστικό ρεύμα αμφισβήτησε πλέον ανοιχτά τις αρχές του μαρξισμού - λενινισμού, τον χαρακτήρα του Κομμουνιστικού Κόμματος, τις νομοτέλειες της σοσιαλιστικής επανάστασης, της εργατικής εξουσίας, της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Αποκατάσταση του επαναστατικού χαρακτήρα του ΚΚΕ

Μετά το 14ο Συνέδριο ξεκινήσαμε τη βασανιστική πορεία για την αποκατάσταση και ενίσχυση του επαναστατικού χαρακτήρα του Κόμματος. Σε όλη αυτήν την πορεία μέχρι σήμερα, ήταν και είναι πολύτιμη η συμβολή των εκδόσεων της «Σύγχρονης Εποχής». Ιδιαίτερη ήταν η μέριμνα για την πρώτη γνωριμία της νεολαίας με τον μαρξισμό, αφού δίπλα στην παλιά σειρά της «Μικρής Μαρξιστικής Βιβλιοθήκης» προστέθηκαν στη συνέχεια οι εκλαϊκευτικές μπροσούρες της σειράς Αλήθειες και Ψέματα. Η «Σύγχρονη Εποχή» συνέβαλε επίσης στη γνωριμία του ελληνικού αναγνωστικού κοινού με τη σοβιετική φιλοσοφική σκέψη και τις θεωρητικές συζητήσεις για την πολιτική οικονομία.

Μέσα από τις εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής» παρουσιάστηκαν σημαντικές σύγχρονες επεξεργασίες του Κόμματος για την Επανάσταση του 1821, την ιμπεριαλιστική εκστρατεία του 1922, τα επιστημονικά συνέδρια με θέματα του πολιτισμού. Σημαντική παρέμβαση στις συζητήσεις για τη «νέα ανάγνωση του Μαρξ» ήταν η μετάφραση και η έκδοση της αλληλογραφίας των Μαρξ - Ενγκελς για τη συγγραφή του Κεφαλαίου.

Ο καθημερινός ιδεολογικός βομβαρδισμός από τα αστικά Μέσα μετά τη νίκη της αντεπανάστασης βοήθησε το Κόμμα να συνειδητοποιήσει βαθύτερα τη σημασία της εύστοχης ιδεολογικής διαπάλης ως απαραίτητης προϋπόθεσης για να οργανωθεί η εργατική - λαϊκή αντεπίθεση με συνέχεια, διάρκεια και νικηφόρα προοπτική.

Μετά τις ανατροπές έγινε πιο εύκολα κατανοητό ότι αυτός που πιστεύει πως δεν υπάρχει διέξοδος από τον σημερινό βάλτο της εκμετάλλευσης, δύσκολα θα στρατευτεί πλέον και στον καθημερινό αγώνα για τα προβλήματά του.

Πολύ εύκολα θα οδηγηθεί στην παθητικότητα, στον συντεχνιασμό, στη μείωση της διάθεσης για μαχητική διεκδίκηση των απαιτήσεών του.

Γι' αυτό και θέσαμε ως στόχο να γίνει πιο διακριτός στις πλατιές εργατικές - λαϊκές δυνάμεις ο ρόλος του ΚΚΕ ως φορέα των νέων ιδεών της επαναστατικής κοινωνικής προοπτικής, της σοσιαλιστικής απάντησης στα μεγάλα προβλήματα που ζητούν τη λύση τους στον 21ο αιώνα.

Η ευθύνη μας για τη δημιουργική ανάπτυξη της θεωρίας

Η ηρωική διαδρομή ενός αιώνα μάς δίδαξε ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε την επαναστατική θεωρία στατικά, σαν ένα θρησκευτικό ευαγγέλιο, σαν μια κλειστή, αποστεωμένη διδασκαλία. Ιδιαίτερα μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυση της ΕΣΣΔ, συνειδητοποιήσαμε ακόμα περισσότερο την ευθύνη μας για τη δημιουργική ανάπτυξη του μαρξισμού - λενινισμού, ώστε να παραμείνουμε και να παίξουμε τον ρόλο μας ως επαναστατική πρωτοπορία.

Συνειδητοποιήσαμε πιο ουσιαστικά ότι δεν αρκεί να αφομοιώνουμε, να υπερασπίζουμε και να διαδίδουμε τις βασικές αρχές και νομοτέλειες που φώτισαν οι κλασικοί, ο Μαρξ, ο Ενγκελς, ο Λένιν. Ασφαλώς αυτή πρέπει να είναι σταθερά η αφετηρία μας. Ομως, για να εκπληρώσουμε την ιστορική μας αποστολή, πρέπει να ερευνούμε κάθε γνωστικό αντικείμενο το οποίο γεννά η κίνηση της κοινωνίας και η ανάπτυξη της επιστήμης. Πρέπει να μελετάμε επίσης κριτικά και αυτοκριτικά την ιστορική πείρα του επαναστατικού εργατικού κινήματος, για να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη.

Το ΚΚΕ προχώρησε και εξακολουθεί να προχωρά σε αυτόν τον δρόμο στην πράξη και όχι στα λόγια. Σε δύσκολες συνθήκες, μετά τη νίκη της αντεπανάστασης, όταν επικρατούσαν η ηττοπάθεια, η αμηχανία, η οπισθοχώρηση και η συνθηκολόγηση στις γραμμές του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, είμαστε περήφανοι γιατί σταθήκαμε όρθιοι, στείλαμε μέσα απ' τις σελίδες του «Ριζοσπάστη» το μήνυμα «Ψηλά τη σημαία. Μπορεί να χάθηκε η μάχη, αλλά θα κερδηθεί ο μεγάλος πόλεμος».

Είμαστε περήφανοι ακόμα περισσότερο γιατί δεν περιοριστήκαμε μόνο σε εύκολες επαναστατικές διακηρύξεις και συνθήματα. Ξεκινήσαμε μια επίπονη προσπάθεια να μελετήσουμε (κριτικά και αυτοκριτικά) και να διαμορφώσουμε συμπεράσματα για την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον 20ό αιώνα. Συμπεράσματα που συνοψίσαμε στο 18ο Συνέδριο και αξιοποιήσαμε για να διαμορφώσουμε στη συνέχεια το Πρόγραμμα του Κόμματος.

Αυτή η μελέτη φώτισε το πόσο ολέθριες είναι οι συνέπειες, όταν το Κόμμα χάνει τη συλλογική θεωρητική δυναμική που απαιτείται για να αξιοποιούνται οι νομοτέλειες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, για να αναβαθμίζεται συνεχώς ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός της εργατικής εξουσίας. Φώτισε τις μεγάλες απαιτήσεις για να κερδίζεται συνεχώς η μάχη της δημιουργικής προσαρμογής του κεντρικού σχεδιασμού, ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες απαιτήσεις, να καλύπτει τις αυξανόμενες κοινωνικές ανάγκες, να αξιοποιεί τις νέες δυνατότητες που γεννά το νέο επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων.

Φώτισε τις ολέθριες συνέπειες της οπορτουνιστικής διάβρωσης του ΚΚΣΕ και της επικράτησης της κατεύθυνσης του «σοσιαλισμού με αγορά». (...)

Φώτισε τις συνέπειες της εγκατάλειψης της δικτατορίας του προλεταριάτου και της ανακήρυξης της ΕΣΣΔ σε παλλαϊκό κράτος και του ΚΚΣΕ σε παλλαϊκό κόμμα.

Φώτισε τους παράγοντες που επέτρεψαν τη δημιουργία του σκιώδους κεφαλαίου και άνοιξαν τον δρόμο για τη νίκη των δυνάμεων της αντεπανάστασης με πρωταγωνιστή την ηγεσία του ΚΚΣΕ.

Οι νέες δυνατότητες

Δεν αντιμετωπίζουμε αυτή την ερευνητική προσπάθεια σαν μια αναγκαία, βασανιστική υποχρέωση. Την αντιμετωπίζουμε ως ένα απ' τα μεγάλα μας όπλα για να βαδίσουμε νικηφόρα στον δρόμο της ανατροπής. Γιατί σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να μελετήσουμε τα προβλήματα της πολιτικής οικονομίας του σοσιαλισμού εκ των υστέρων. Να ερευνήσουμε διεξοδικά τη θετική και την αρνητική πείρα επτά δεκαετιών σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Αντίθετα, οι μπολσεβίκοι ξεκίνησαν την πρώτη μεγάλη ηρωική προσπάθεια κοινωνικής απελευθέρωσης στην Ιστορία με πολύ περιορισμένα θεωρητικά εφόδια, στην ουσία έχοντας στις αποσκευές τους την πολιτική οικονομία και τη μαρξιστική ανάλυση του καπιταλισμού.

Ας σκεφτούμε ότι όταν ο Μαρξ ερευνούσε τις νομοτέλειες και τη λειτουργία της καπιταλιστικής οικονομίας, είχαν περάσει αιώνες απ' την εμφάνιση του κεφαλαίου στα σπλάχνα της φεουδαρχικής κοινωνίας.

Αντίθετα, ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι έπρεπε να σχεδιάσουν και να εδραιώσουν τις σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής χωρίς τη δυνατότητα μελέτης κάποιας σχετικής ιστορικής πείρας, μέσα σε ιδιαίτερα πιεστικές συνθήκες, που δεν άφηναν περιθώρια για μακρόχρονους στοχασμούς. Και όπως φάνηκε τις επόμενες δεκαετίες, η θεωρητική εμβάθυνση ήταν απαραίτητη για να αναβαθμιστεί το επίπεδο επιστημονικής θεμελίωσης των μεθόδων σοσιαλιστικής διεύθυνσης της οικονομίας και για να καθοδηγηθεί πολιτικά η προσπάθεια πλήρους επικράτησης της κοινωνικής ιδιοκτησίας και ουσιαστικής λειτουργίας των οργάνων της εργατικής εξουσίας.

Γι' αυτό συνεχίζουμε με επιμονή την ερευνητική μας προσπάθεια. Νεότερες επεξεργασίες που εμπλουτίζουν τα συμπεράσματά μας δημοσιεύτηκαν ήδη στη συλλογή «Σοσιαλισμός, η απάντηση για τον 21ο αιώνα». Προχωράμε και θα εκδώσουμε μέσα στο 2023 τη μελέτη για τις αλλαγές στο Σοβιετικό Σύνταγμα, ως πρώτο σταθμό της μελέτης για το πολιτικό εποικοδόμημα και τη λειτουργία του κράτους της εργατικής εξουσίας.

Στην εποχή της ψηφιακής οικονομίας

Αντίστοιχα συνεχίζουμε την ερευνητική προσπάθεια για την ανάδειξη των νέων δυνατοτήτων για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση που γεννά η εποχή της ψηφιακής οικονομίας και της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Φωτίζουμε ότι δεν υπάρχουν πλέον μια σειρά τεχνικοί και επιστημονικοί περιορισμοί για τον κεντρικό σχεδιασμό που υπήρχαν στη Ρωσία του 1917.

Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, πώς η σημερινή άνοδος της παραγωγικότητας μπορεί να μεταφραστεί στα χέρια της εργατικής εξουσίας σε αύξηση του ελεύθερου χρόνου των εργαζομένων και του δημιουργικού περιεχομένου της εργασίας. (...)

Ας σκεφτούμε τις σημερινές δυνατότητες για ολόπλευρη ανάπτυξη του μορφωτικού επιπέδου και της προσωπικότητας κάθε εργαζόμενου, ώστε να παίξει ενεργό ρόλο στη λήψη και στον έλεγχο των αποφάσεων.

Μόνο η μαρξιστική ανάλυση, η οποία εξετάζει διαλεκτικά τη συνεχή αλληλεπίδραση της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και των σχέσεων παραγωγής, μπορεί να προφυλάξει το επαναστατικό εργατικό κίνημα από τεχνοφοβικές προσεγγίσεις που θεωρούν ότι οι υπολογιστές, τα ρομπότ, το διαδίκτυο και η εμβάθυνση του κοινωνικού χαρακτήρα της εργασίας είναι τάχα ο αντίπαλός μας, ενώ είναι τα «χελιδόνια του σοσιαλισμού».

Μόνο η μαρξιστική ανάλυση μπορεί να φωτίσει τον πραγματικό αντίπαλο, τον καπιταλισμό, το πραγματικό εμπόδιο για να αξιοποιηθεί η νέα τεχνολογία, η αυτοματοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη προς όφελος της κοινωνικής ευημερίας.

Ας σκεφτούμε τις αντικειμενικές ανάγκες που γεννά σήμερα η ραγδαία αλλαγή του περιεχομένου της εργασίας για επανεκπαίδευση του εργαζόμενου και για μετακίνηση σε νέα καθήκοντα και αντικείμενα εργασίας. Ας σκεφτούμε την υπεροχή του σοσιαλισμού που μπορεί να καλύψει αυτές τις ανάγκες σχεδιασμένα, χωρίς την ανασφάλεια και τον φόβο του εργαζόμενου να μείνει άνεργος, ανασφάλιστος, χωρίς ιατρική περίθαλψη, όπως σήμερα στον καπιταλισμό.

Η μαρξιστική ανάλυση φωτίζει την καθοριστική σημασία της επαναστατικής αλλαγής των σχέσεων παραγωγής για να αλλάξουν ο σκοπός, η κατεύθυνση και ο ρυθμός ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων.

Η διαφορά για παράδειγμα της ανάπτυξης ενός Κέντρου Επεξεργασίας Ψηφιακών Δεδομένων στον καπιταλισμό και στον σοσιαλισμό αφορά το ποιος και με ποια κριτήρια αποφασίζει ποια δεδομένα θα συλλέξουμε, με ποια διαδικασία, με ποιον τρόπο επεξεργασίας, ποιες πληροφορίες θα εξαχθούν και για ποιον σκοπό. Η διαφορά λοιπόν δεν περιορίζεται στο ότι κάποιοι μεγαλομέτοχοι θα αποκομίσουν στον καπιταλισμό μεγάλα κέρδη από αυτά τα κέντρα.

Η μαρξιστική πολιτική οικονομία μάς δίνει τη δυνατότητα να αναδείξουμε πόσο οξύνεται σήμερα η αντίθεση ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και στην καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της.

Να αναδείξουμε ότι όσο αυξάνει το τεχνικό επίπεδο της παραγωγής, τόσο ενισχύεται η τάση πτώσης του ποσοστού κέρδους, ο μόνιμος εφιάλτης της αστικής τάξης. Διότι μόνο η ζωντανή εργατική δύναμη δημιουργεί υπεραξία και όχι τα ρομπότ. Η αστική τάξη εμφανίζεται λοιπόν παντοδύναμη, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι.

Οι κρίσεις του 2008 και του 2020 και η νέα που έρχεται φωτίζουν το πρόβλημα του μεγάλου μεγέθους της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, που αναζητά μάταια επενδυτική διέξοδο με ικανοποιητικό κέρδος. (...)

Με την πείρα και τη γνώση ενός αιώνα

Φυσικά η αστική τάξη δεν κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια. Προβάλλει ως σωτήριες λύσεις το σύγχρονο επιτελικό κράτος, τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας και του κράτους, την «πράσινη ανάπτυξη». Προετοιμάζει τον λαό για τη συμμετοχή σ' έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο.

Οι δυνάμεις του ΚΚΕ μπαίνουμε μπροστά για να αποκαλύψουμε τους στόχους της και να φωτίσουμε τη διέξοδο που συμφέρει τους λαούς. Στηριγμένοι στην επαναστατική θεωρία επεξεργαστήκαμε τις Θέσεις μας στο 21ο Συνέδριο του ΚΚΕ και συνεχίζουμε με μια σειρά ημερίδες, εκδηλώσεις, εκδόσεις, άρθρα στην ΚΟΜΕΠ και στον «Ριζοσπάστη». (...)

Η επίπονη ιστορική έρευνα, που αποτυπώνεται στους τόμους του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, φώτισε γενικότερα τις αρνητικές συνέπειες της προβληματικής στρατηγικής των σταδίων και γενικότερα της απόσπασης του καθημερινού πολιτικού αγώνα απ' το κύριο πολιτικό καθήκον της ανατροπής της εξουσίας του κεφαλαίου. Βοήθησε το Κόμμα να χαράξει τη σύγχρονη επαναστατική στρατηγική του και να δουλέψει αποτελεσματικά με αυτή στους καθημερινούς αγώνες.

Εχουμε πλέον αποκτήσει την πείρα και τη γνώση μιας ηρωικής διαδρομής που ξεπέρασε τον έναν αιώνα. Παλεύουμε καθημερινά για να εκπληρώσουμε τον ρόλο μας ως επαναστατική πρωτοπορία, ως διαλεκτική ενότητα της επαναστατικής θεωρίας και της ανατρεπτικής πολιτικής πράξης. Εχουμε εμπιστοσύνη στη δύναμη της εργατικής τάξης, στη δύναμη του λαού να ανοίξει τον δρόμο της κοινωνικής απελευθέρωσης.

(...) Να συμβάλουμε για να έρθουν σε επαφή με τον μαρξισμό πολλοί περισσότεροι νέοι και νέες, να κατακτήσουν μαρξιστική μέθοδο στην προσέγγιση του γνωστικού τους αντικειμένου αυτοί που σπουδάζουν κοινωνικές και θετικές επιστήμες.

Να βοηθήσουμε να διαδοθούν και κυρίως να αξιοποιηθούν η ΚΟΜΕΠ και οι εκδόσεις μας, τα βιβλία της «Σύγχρονης Εποχής».

Αυτός είναι και ο καλύτερος τρόπος για να τιμήσουμε τα 50 χρόνια εκδοτικής προσφοράς της «Σύγχρονης Εποχής» και την ηρωική Ιστορία του Κόμματός μας.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ