Το δράμα των λαών της Τουρκίας και της Συρίας έχει πυροδοτήσει μια μεγάλη συζήτηση για τα αίτια που οδήγησαν σε χιλιάδες νεκρούς και ακόμα περισσότερους άστεγους και αγνοούμενους. Σύμφωνα με τον πρώτο απολογισμό, πάνω από 5.600 κτίρια έχουν ισοπεδωθεί και για την πλειοψηφία τους ο κρατικός μηχανισμός ακόμα δεν έχει δώσει σημεία ...ζωής.

Ο λαός θρηνεί πάνω από τα συντρίμμια, αγανακτεί γιατί παλεύει αβοήθητος από το κράτος και παρακολουθεί σαστισμένος το μπαλάκι των ευθυνών που ανταλλάσσουν οι αρμόδιοι. Ο Ρ. Τ. Ερντογάν κατηγορεί τους δήμους, τους κατασκευαστές και τους επόπτες για «αμέλεια» που «ισοδυναμεί με φόνο». Τα ΜΜΕ κάνουν λόγο για αστοχία υλικών, κακοτεχνίες, ανεπάρκεια ελέγχων και εφαρμογής κανονισμών. Περιγράφουν παλιά κτίρια που έπεσαν σαν χάρτινοι πύργοι.

Ολα ξυπνούν μνήμες από τον σεισμό του 1999, όπου στα 20.000 ισοπεδωμένα κτίρια βρέθηκαν πάνω από 17.000 νεκροί. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι ο αντισεισμικός κανονισμός στην Τουρκία αναθεωρείται ανά σχεδόν 10 χρόνια (8 φορές από το 1947, με τελευταία το 2019). Με βάση αυτόν τον κανονισμό, στην περιοχή όπου σημειώθηκαν οι δύο σεισμοί τα κτίρια θα πρέπει να αντέχουν σεισμούς όπου το έδαφος επιταχύνεται κατά 30% έως 40% της κανονικής βαρύτητας. Στους τωρινούς η επιτάχυνση υπολογίζεται από 20% έως και 50%, αλλά η καταστροφή είναι συντριπτική...

Είναι φανερό δηλαδή ότι υπήρχαν και τα εργαλεία και τα μέσα πρόληψης, τα οποία όμως δεν εφαρμόζονται διαχρονικά. Και για να βρει κανείς την πραγματική αιτία, δεν χρειάζεται να ψάξει στα χαλάσματα. Την βλέπει γύρω του, σε κάθε λαϊκή ανάγκη που συνθλίβεται. Και δεν είναι άλλη από το κέρδος και την κρατική πολιτική του «κόστους - οφέλους» που το θωρακίζει.

Το επιβεβαιώνουν και οι πλέον αρμόδιοι. Οπως ένας ειδικός στη μηχανική ανθεκτικότητας, στην αντιμετώπιση καταστροφών και στην ανασυγκρότηση, ο οποίος σημείωνε τις προάλλες σε διεθνή Μέσα: «Οτιδήποτε χτίστηκε πριν από το 2000 (σ.σ. στην Τουρκία) μπορεί να θεωρηθεί πολύ επικίνδυνο». Αν και υπάρχουν πλέον δυνατότητες αντισεισμικής αναβάθμισης κτιρίων, οι οποίες κοστίζουν κατά μέσο όρο το 10% έως 15% του κόστους αντικατάστασης, αυτές πραγματοποιούνται σε ελάχιστες περιπτώσεις, επειδή «η σεισμική μετασκευή δεν προσθέτει αγοραία αξία»...

Οι αντισεισμικές κατασκευές και επισκευές, λοιπόν, είτε κοστίζουν είτε δεν προσφέρουν μεγαλύτερη αξία. Κι από πάνω έρχεται το κράτος να δώσει ασυλία σε όσους εγκληματούν, παρέχοντας ανά διαστήματα από τη δεκαετία του 1960 «κατασκευαστικές αμνηστίες» σε μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους. Πρόκειται για νομικές εξαιρέσεις επί πληρωμή για όσα κτίρια κατασκευάστηκαν χωρίς τα απαιτούμενα πιστοποιητικά ασφαλείας, είτε έχουν περισσότερους ορόφους από το αρχικό σχέδιο είτε δεν διαθέτουν καν άδεια!

Για παράδειγμα, μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2020 στη Σμύρνη διαπιστώθηκε από το Τουρκικό BBC ότι 672.000 κτίρια είχαν πληρώσει για μια τέτοια «αμνηστία» το 2018! Στην πληγείσα σεισμική ζώνη της Νότιας Τουρκίας την ίδια χρονιά είχαν λάβει αντίστοιχη «αμνηστία» έως και 75.000 κτίρια, σύμφωνα με στοιχεία του Επιμελητηρίου Πολεοδόμων στην Κωνσταντινούπολη. Μάλιστα, σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης, το 2018 πάνω από το 50% των κτιρίων στην Τουρκία - δηλαδή περίπου 13 εκατ. κτίρια - κατασκευάστηκαν κατά παράβαση των κανονισμών!

Πρόκειται λοιπόν για ένα προδιαγεγραμμένο έγκλημα, με αυτουργούς το κεφάλαιο και το κράτος του στην Τουρκία, όπως συμβαίνει και σε κάθε άλλη χώρα. Το έγκλημα αυτό συνεχίζεται με τους ίδιους αυτουργούς και μετά τον σεισμό, καθώς ο τουρκικός λαός βρίσκεται τώρα αντιμέτωπος με την επιλεκτική ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια, να προστατεύσει και να ανασυγκροτήσει ό,τι έμεινε όρθιο.

Οι καταγγελίες σωματείων και μαζικών φορέων είναι αποκαλυπτικές: Η Ομοσπονδία Δημοσίων Υπαλλήλων της Τουρκίας (KESK) καταγγέλλει ότι υπάρχουν «πόλεις και περιοχές που έμειναν χωρίς διασώστες και πρώτες βοήθειες για περισσότερες από 10 ώρες (...) υπάρχουν πόλεις και συνοικίες χωρίς σκηνές, χωρίς ενεργά συσσίτια». Επίσης, μονάδες διασωστών που φτάνουν σε περιοχές δεν έχουν καν τον εξοπλισμό τους, ενώ σε πολλές πόλεις και χωριά δεν έχει φτάσει ακόμα σωστικό συνεργείο.

Εκατοντάδες επιζήσαντες, θαμμένοι κάτω από τα συντρίμμια, πεθαίνουν κυριολεκτικά από το κρύο, ενώ σε εκατομμύρια ανέρχονται οι σεισμόπληκτοι και άστεγοι για τους οποίους δεν έχουν εξασφαλιστεί από το κράτος ούτε τα απολύτως απαραίτητα (φαγητό, φάρμακα και καύσιμα).

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο λαός έχει χρυσοπληρώσει από την τσέπη του τον υποτιθέμενο «αντισεισμικό φόρο», που θεσπίστηκε μετά τον σεισμό του 1999, δήθεν για την αντισεισμική θωράκιση και τους μηχανισμούς πολιτικής προστασίας! Ο συγκεκριμένος φόρος επιβλήθηκε στη χρήση του διαδικτύου και των υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, ως «Ειδικός Φόρος Επικοινωνιών», και σύμφωνα με Τούρκους οικονομολόγους τα κρατικά έσοδα απ' αυτόν έχουν ξεπεράσει τα 33 δισ. ευρώ! Μόνο το 2020 το κράτος είχε συγκεντρώσει περίπου 600 εκατ. ευρώ από τον φόρο, ο οποίος αυξήθηκε κατά 33% τον Γενάρη του 2021.

Κανείς δεν αναρωτιέται ωστόσο τι έγιναν αυτά τα λεφτά, όπως και τα δεκάδες δισ. των φόρων που πληρώνει ο τουρκικός λαός, ο ασύλληπτος πλούτος που παράγει με τα χέρια και το μυαλό του: «Μεταγγίζονται» σε εξοπλιστικά προγράμματα για τη στρατιωτική αναβάθμιση της τουρκικής αστικής τάξης και παράλληλα αποτελούν το «καύσιμο» της καπιταλιστικής ανάπτυξης, κάτω από την οποία θάβονται κυριολεκτικά και μεταφορικά οι λαοί...