Η υπόθεση του δρ. J. Lovelock όσον αφορά τη Γη, ήρθε ξανά στο προσκήνιο και απαιτεί να ξανασκεφτούμε την άποψή μας γύρω από το πλανητικό οικοσύστημα. Τι είναι αυτό που το αναγκάζει να λειτουργεί και πώς εμείς μπορούμε να το «βοηθήσουμε» να συνεχίσει να λειτουργεί κατά κάποιο τρόπο, έτσι ώστε να εξακολουθήσει να «υποστηρίζει» τους ανθρώπους και τα δημιουργήματά τους; Χωρίς να υιοθετούμε τη θεωρία αυτή όπου μπορεί να εντοπίσει κανείς μπόλικα στοιχεία μεταφυσικής, αξίζει τον κόπο να την παρακολουθήσουμε για να καταλάβουμε περί τίνος πρόκειται.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η Γη είναι μια αδρανής μάζα τηγμένων πετρωμάτων που κατοικείται από ένα μεγάλο αριθμό οργανισμών. Εχει υποτεθεί επίσης, ότι οι οργανισμοί αυτοί δεν μπορούν να επηρεάσουν ή να τροποποιήσουν το περιβάλλον τους προς το δικό τους συμφέρον. Ο Lovelack όμως ισχυρίζεται ότι η Γη είναι διαφορετική απ' ό,τι η ιστορία της μέσα στο ηλιακό σύστημα, μπορεί να προβλέψει. Ειδικότερα είναι διαφορετική, όσον αφορά την ικανότητά της να υποστηρίζει τους οργανισμούς που βρίσκονται και κατοικούν σ' αυτή. Σα σημαντικό στοιχείο ο Lovelack σημειώνει, ότι οι οργανισμοί - ξεχωριστά - τροποποιούν το φυσικό τους περιβάλλον, ειδικότερα την ατμόσφαιρα, κατά τέτοιο τρόπο, ώστε φαινομενικά να αισιοδοξούν ότι θα επιβιώσουν. Ο ίδιος σημειώνει ότι «για να συμβεί κάτι τέτοιο κατά τύχη είναι τόσο απίθανο, όσο ένας άνθρωπος μπορεί να γλιτώσει αβλαβής οδηγώντας σε ώρα αιχμής με κλειστά τα μάτια». Στην ουσία η υπόθεση της Γαίας μάς λέει ότι η συνεργασία όλων των στοιχείων του πλανήτη δημιουργεί ένα αποτέλεσμα μεγαλύτερο από το σύνολο των μεμονωμένων μερών. Ενα μήνυμα που στρέφεται (ή έτσι θέλει να πιστεύει) ενάντια στους κλασικούς επιστήμονες. Η Γη μπορεί να οικοδομηθεί, συμπεριλαμβανομένου ενός υπερευαίσθητου συστήματος, με αυτορρυθμιζόμενα «τεχνάσματα», τόσο πολλά ώστε να μην μπορούμε να τα κατανοήσουμε. Το σύστημα αυτό είναι ένας μηχανισμός (σ.σ. σύμφωνα με το συγγραφέα της θεωρίας πάντα) που ο χειρισμός του απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, ενώ εμείς το χειριζόμαστε βάναυσα (σ.σ. επ' αυτών δεν υπάρχει καμία αντίρρηση). Προσπαθούμε να διορθώσουμε την κατάσταση μ' αυτούς τους πολύπλοκους μηχανισμούς, διατρέχοντας μεγάλο κίνδυνο, παρ' όλο που ρυπαίνουμε τον πλανήτη, ξεπλένουμε τα εδάφη και αλλοιώνουμε τις κλιματολογικές συνθήκες ατιμώρητα.

Η πρώτη μορφή ζωής πάνω στη Γη ξεκίνησε και σταμάτησε πολλές φορές πριν καταφέρει να σταθεροποιηθεί και να νικήσει. Μια φορά ειπώθηκε ότι η ζωή ξεκίνησε να αλληλεπιδρά με το περιβάλλον, στην αρχή τοπικά κι αργότερα πάνω στον πλανήτη ολόκληρο καθώς το σύστημα της Γαίας εξελισσόταν. Η δύναμη του συστήματος αυτού οφείλεται στην αλλαγή και στην εξέλιξη της θερμοκρασίας του πλανήτη. Η πρώτη πηγή ενέργειας καθώς και η πρώτη πηγή ζωής είναι ο ήλιος. Σήμερα η θερμοκρασία του έχει αυξηθεί περίπου κατά 30% σε σύγκριση με την αντίστοιχη στα πρώτα σκιρτήματα της ζωής. Η δημιουργία των φυτών - με τη γνωστή σ' όλους μας σημασία - έχει άμεση σχέση με τον υδρολογικό κύκλο, το υπέροχο αυτό σύστημα που μεταφέρει το νερό σ' ολόκληρον τον πλανήτη, το σχηματισμό και τη δημιουργία των σύννεφων και την επιστροφή του νερού από τη θάλασσα στο έδαφος διά μέσου του αέρα. Προφανώς τα φυτά δεν έχουν σχεδιάσει αυτές τις επεμβάσεις. Παρ' όλα αυτά έχουν επιφέρει διαρκή πλεονεκτήματα. Αλλά θα μπορούσε να λειτουργήσει το οικοσύστημα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε σε συνεργασία με τις λειτουργίες των οργανισμών του, να συμβάλλει στην καλυτέρευση του επιπέδου των συνθηκών που απαιτούνται, ώστε να βελτιωθεί η ζωή;

Αποκτούμε μια ιδέα του πόσο πολύ η ζωή πάνω στη Γη συσχετίζεται με το περιβάλλον της, συγκρίνοντας τον πλανήτη μας με τους γειτονικούς του. Οι επιστήμονες γνωρίζουν αρκετά για την ιστορία και τη δημιουργία του ηλιακού συστήματος, ώστε να προβλέπουν με μεγάλη ακρίβεια ποια είναι η σύνθεση, η ατμοσφαιρική πίεση και η θερμοκρασία των πλανητών. Στην περίπτωση του Αρη και της Αφροδίτης, τα στοιχεία από τα διαστημικά προγράμματα ταιριάζουν με τις προβλέψεις. Ο Αρης έχει πολικές θερμοκρασίες, ενώ η Αφροδίτη πολύ υψηλές. Και οι δυο αυτοί πλανήτες έχουν ατμόσφαιρες που αποτελούνται κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα. Η Γη δε μοιάζει μ' αυτούς. Σύμφωνα με πολλούς φυσικούς η ατμόσφαιρά μας θα έπρεπε να αποτελείται μόνο με διοξείδιο του άνθρακα με επιφανειακές θερμοκρασίες ενδιάμεσες των δυο άλλων πλανητών.

Τι είναι όμως αυτό που κάνει το περιβάλλον της Γης τόσο ικανό ώστε να υπάρχει ζωή; Ο θεωρητικός της Γαίας υποστηρίζει ότι η απάντηση βρίσκεται στην ίδια τη ζωή που σιγά σιγά έχει καλυτερέψει τον κόσμο που ξέρουμε. Μια θεωρία που στην εποχή της αποϊδεολογικοποίησης των πάντων, κερδίζει πολλούς οπαδούς και τα βιβλία γύρω από αυτήν κάνουν πολλές εκδόσεις. (Το περιτύλιγμα της Γαίας με επιστημονικοφανή μανδύα και μπόλικη δόση μεταφυσικής, κάνει τη θεωρία άκρως γοητευτική για τους απανταχού αφελείς που είναι πρόθυμοι να καταναλώσουν ό,τι τους σερβιριστεί. Από αειφορικά μέχρι μεταλλαγμένα. Καλή τους όρεξη).