Είμαστε πραγματικά πολύ χαρούμενοι να φιλοξενούμε στις εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής» «Τα τραγούδια του Νόμου και της Τάξης», του Φώντα Λάδη.

Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που βρισκόμαστε μαζί με τον Φώντα Λάδη σε μια δημιουργική προσπάθεια που καταλήγει σ' ένα πανέμορφο πάντα αποτέλεσμα.

Εχουμε συνεργαστεί στα πολύ όμορφα αφιερώματα στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, σε συνεντεύξεις και δημοσιεύσεις ποιημάτων στον «Ριζοσπάστη», στο Στέκι Πολιτισμού της ΚΝΕ με εκδηλώσεις και ηχογραφήσεις. Εκεί μάλιστα ηχογραφήθηκε και υπάρχει στο CD της ΚΝΕ για την Οκτωβριανή Επανάσταση μια πολύ όμορφη απόδοση στα Ελληνικά από τον Φώντα Λάδη ενός σοβιετικού τραγουδιού με τίτλο «Ο θάνατος του Κομσομόλου», το οποίο επίσης περιλαμβάνεται στη συλλογή και αφορά τη μάχη των στρατιωτών του μεγάλου διοικητή του Κόκκινου Στρατού Μπουτιόνι ενάντια στα αντεπαναστατικά στρατεύματα των Λευκών (...)

Τα «Τραγούδια του Νόμου και της Τάξης» καταπιάνονται με επίκαιρα και μεγάλης σημασίας θέματα. Είναι σύγχρονη ποίηση για τις ασυμφιλίωτες ταξικές αντιθέσεις, για την εξουσία, τους νόμους και το κράτος. Για τους κοντυλοφόρους που γράφουν πως οι εργάτες ζουν όπως όλοι οι άλλοι. Για τις τάξεις και την ταξική συνείδηση (...)

Διαβάζοντας κανείς τα ποιήματα που περιλαμβάνονται στην έκδοση, θα διαπιστώσει ότι οι στίχοι τους προσεγγίζουν τα διάφορα θέματα σε ένα πολύ βαθύτερο επίπεδο από την επιφάνεια. Ασχολούνται με την ουσία της πραγματικότητας και προβληματίζουν τον αναγνώστη. Τι γίνεται όταν δυο μαλώνουν και δεν υπάρχει τρίτος; Γιατί άραγε δεν υπάρχει τρίτος σε επίπεδο κοινωνίας; Γιατί πρέπει ο νικητής να επιβάλει το δίκιο του;

Για να φτάσει ένας δημιουργός εκεί, πρέπει αρχικά να στηρίζεται σε γνώση του μαρξισμού που μπορεί να αποκαλύψει τη βαθύτερη ουσία των φαινομένων της κοινωνίας. Ενα γεγονός αδιαμφισβήτητο για τον Φώντα Λάδη, που το μαρτυρούν έργα του όπως, για παράδειγμα, το «Παράδοση και Προοπτική» και το «Τι είναι και πού πηγαίνει ο Ευρωκομμουνισμός», που (παρά τις επιμέρους επισημάνσεις που μπορεί να έχει κανείς) είναι ένα έργο οξείας κριτικής στην ενσωμάτωση του ευρωκομμουνισμού και παράλληλα υπεράσπισης της Ιστορίας του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, της εργατικής εξουσίας και της Σοβιετικής Ενωσης.

Αυτήν τη θεωρητική μαρξιστική γνώση θα διαπιστώσουν και οι αναγνώστες που θα προμηθευτούν και το επόμενο βιβλίο που θα εκδοθεί από τη «Σύγχρονη Εποχή», μια συλλογή άρθρων του Φώντα Λάδη που δημοσιεύτηκαν στον «Ριζοσπάστη» στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Θα συναντήσουν άρθρα, για παράδειγμα, που αφορούν το ζήτημα της ψηφιακής τεχνολογίας και το ότι είναι οι σχέσεις παραγωγής που καθορίζουν όχι μόνο την αξιοποίηση αλλά και την ανάπτυξη των σύγχρονων παραγωγικών δυνάμεων. Θα διαβάσουν γκροτέσκα μονόστηλα για τον δικομματισμό και άρθρα με δηκτικό χιούμορ για την παρέμβαση των ΗΠΑ και ΝΑΤΟ όχι μόνο στρατιωτικά αλλά στον τρόπο χειραγώγησης της ζωής της εργατικής τάξης (...)

Η προσπάθεια μείξης με τη ζωή, η αποφυγή οποιουδήποτε απομονωτισμού όταν δεν είναι απαραίτητος για την απαιτούμενη συγκέντρωση για δουλειά για συγγραφή, είναι που χαρακτηρίζει και την παρούσα έκδοση όσο και συνολικά το έργο του Φώντα Λάδη. Για παράδειγμα, η πολύ όμορφη συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Μπίρα με Γρεναδίνη» δεν αποτελεί μόνο αποκάλυψη μιας ιδιαίτερης πλευράς του, που είναι η αγάπη και η ενασχόληση με την αστυνομική λογοτεχνία, αλλά ταυτόχρονα προδίδει, θα λέγαμε, έναν συγγραφέα που ταξιδεύει τον αναγνώστη σε γειτονιές της Αθήνας, παρκάκια και ζαχαροπλαστεία όχι με εγκεφαλικές περιγραφές αλλά με γνώση πραγματικά βιωματική.

Και μια τέτοια ενασχόληση με τη ζωή δεν μπορεί παρά να εδραιώνει στον αναγνώστη το συμπέρασμα ότι «η ζωή είναι ωραία ακόμα κι όταν σου φαίνεται άσχημη», όπως λέει ο στίχος στο ομώνυμο ποίημα του βιβλίου. Οχι όμως από τη σκοπιά της αποδοχής της ασχήμιας αλλά της πάλης για την αλλαγή της. Και δεν είναι το μόνο ποίημα της συλλογής που πραγματεύεται σε κάποιους από τους στίχους του το ζήτημα της στάσης του αγωνιστή, του ριζοσπάστη, του επαναστάτη απέναντι στις δυσκολίες. Και στο ποίημα «Ταξική Συνείδηση» ξεδιπλώνεται ο προβληματισμός ότι περνώντας μέσα από αυτές τις δυσκολίες και τα φριχτά διλήμματα θα μπορέσει κανείς στην πορεία αυτής της διαδρομής να μάθει τι είναι στη ζωή πιο διαλεχτό (...)

Ενα πολύ σημαντικό ζήτημα, ιδιαίτερα σήμερα που για πολλούς η σκιά του αρνητικού συσχετισμού της ταξικής πάλης μοιάζει πολύ βαριά (...)

Η απάντηση που θα πάρει ο αναγνώστης διαβάζοντας τα «Τραγούδια του Νόμου και της Τάξης» είναι μια απάντηση αισιόδοξη. Μια απάντηση που δεν κρύβεται πίσω από υποσχέσεις βελτίωσης της κατάστασης, αλλά που δηλώνει κατηγορηματικά ότι μόνη λύση είναι η διαρκής προσπάθεια να ξεπεραστούν εμπόδια, να αλλάξει ο αρνητικός συσχετισμός, να πάρουν σάρκα και οστά οι επαναστατικές και ριζοσπαστικές ιδέες. Γι' αυτό και είναι αισιόδοξη απάντηση. Γιατί δεν διακηρύσσει την προσμονή μιας καλύτερης μέρας αλλά ωθεί στη δράση.

Οσο προετοιμάζαμε την έκδοση των ποιημάτων αλλά και αφότου εκδόθηκαν, σταθερός προσανατολισμός του Φώντα Λάδη ήταν το πώς θα διαδοθούν. Το πώς όσα γίνουν τραγούδια θα μπορούν να έχουν τέτοια μορφή που να φτάσουν σε κινητοποιήσεις, σε χώρους δουλειάς, σε απεργίες. Ιδιαίτερα για το «Τραγούδι της Βίας», η μόνιμη έγνοια του είναι το πώς θα αποδοθεί μουσικά σε μια μορφή που να μπορέσει να ακουμπήσει ένα πολύ πλατύ κοινό. Ακριβώς γιατί αφορά ένα πολύ πλατύ κοινό: Τους εργαζόμενους και τον λαό. Είναι ένα πραγματικά πολύ όμορφο ποίημα για την γριά Βία που προσκυνάνε τα αφεντικά, σε αντιδιαστολή με την Αντίσταση, το τρανό βλαστάρι, που είναι τόσο ποθητό από το Μέλλον.

Αυτό είναι εξάλλου και το πρόσταγμα του Μπρεχτ στο έργο του «Η ζωή του Γαλιλαίου». Οι ανατρεπτικές ιδέες πρέπει να γίνουν υλική δύναμη. Οπλο στα χέρια του λαού. Και ο επαναστάτης, ο αγωνιστής, ο ριζοσπάστης συγγραφέας και όχι μόνο, έχει καθήκον να ξεπεράσει κάθε εμπόδιο για να το κάνει αυτό. Κάθε σύγχρονη Ιερά Εξέταση με τις πολύμορφες απαγορεύσεις και εμπόδια που βάζει.

Αυτό είναι και το καθήκον που υπηρετεί η «Σύγχρονη Εποχή» καθημερινά. Κόντρα σε όσους λένε ότι οι ριζοσπαστικές και επαναστατικές ιδέες, η προοδευτική ποίηση και λογοτεχνία δεν είναι σήμερα χρειαζούμενες για τους εργαζόμενους και τον λαό, οι εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής» δίνουν καθημερινά τη μάχη ως το εκδοτικό του ΚΚΕ για να διαδοθούν όσο γίνεται πλατύτερα. Μια προσπάθεια στην οποία θέλουμε πολλοί νέοι συγγραφείς και ποιητές να βρεθούν στο πλευρό μας και να συνεργαστούμε με την παραγωγή πολλών όμορφων, αγωνιστικών, ριζοσπαστικών και προοδευτικών βιβλίων (...).

Τι ήταν εκείνο που με έκανε να είμαι τόσο σταθερά προσηλωμένος, ανάμεσα σε πολλά άλλα, σ' αυτή την τέχνη, στην τέχνη του τραγουδιού, και ιδιαίτερα στο είδος που ονομάζουμε πολιτικό τραγούδι;

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου έγραφα. Από την ηλικία των 5 χρόνων έχω κρατήσει τα πρώτα μου, πρωτόλεια ποιήματα, που, όπως θα περίμενε κανείς, ήταν πατριωτικά και κάποια σατιρικά. Αρα υπήρχε η κλίση, που λένε.

Αλλά και η τάση να ασχολούμαι με τα πολιτικά, με τα κοινά, υπήρχε, από πάντα, απ' όσο θυμάμαι. Ηταν μια ορμέμφυτη, θα έλεγε κανείς, κλίση, που κατέληξε, εκεί γύρω στα 16-17 μου, να πάρει μια σταθερή μορφή με την ένταξή μου στην Αριστερά.

Αυτοί οι δυο παράγοντες, που συνηθίζουμε να τους ονομάζουμε κληρονομικότητα και περιβάλλον, η κλίση δηλαδή και ο επίκτητος επηρεασμός της, με οδήγησαν τελικά σ' αυτό που είμαι. Στο να εκφράζω την άποψή μου για τον κόσμο μέσα από την πολύ ιδιαίτερη γλώσσα του πολιτικού τραγουδιού.

Βέβαια, οι καιροί έχουν αλλάξει. Στη δεκαετία του '60, τα πράγματα, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, ήταν δύσκολα ή εξίσου δύσκολα σε σύγκριση με το σήμερα. Ομως, ήταν πολύ πιο απλά στη μορφή τους. Οι αιτίες και οι υπεύθυνοι των κοινωνικών και των πολιτικών προβλημάτων ήταν τότε πολύ πιο ορατοί από ό,τι είναι σήμερα. Αρα οι συνθήκες μέσα στις οποίες αναπτύχθηκαν οι κοινωνικοί και οι πολιτικοί αγώνες της εποχής εκείνης, ήταν, από αυτή την άποψη, πιο ευνοϊκές.

Οι αντίπαλοι, οι στόχοι στους αγώνες, ήταν τότε η κοινωνική φτώχεια, η μετανάστευση, οι χαμηλές παραγωγικές δυνάμεις, το γενικό πολιτικό αντιδραστικό πλαίσιο, το Παλάτι, το παρακράτος, και οι επικυρίαρχοι στη χώρα, οι Αμερικανοί.

Αφού, λοιπόν, ο στόχος των αγώνων, τόσο ο άμεσος όσο και ο πιο μακροπρόθεσμος, είναι σήμερα κάπως - ή ίσως και αρκετά - για πολλούς λόγους πιο δυσδιάκριτος, και ο ρόλος του πολιτικού τραγουδιού γίνεται στις μέρες μας πιο δύσκολος και πιο απαιτητικός (...)

Κριτής του έργου μας, κι αυτό έχει σημασία, είναι, πρώτα απ' όλα, ο εαυτός μας. Αυτός είναι και ο πρώτος αποδέκτης. Δεν γράφουμε, όπως συνηθίζεται να λέγεται, για το κοινό. Γράφουμε, βέβαια, και για αυτό. Αλλά πρώτα γράφουμε για τον εαυτό μας. Αν δεν λειτουργήσουμε έτσι, αν δεν είμαστε πρωτότυποι και ειλικρινείς, αυθεντικοί σ' αυτό που εκφράζουμε με την τέχνη μας, τότε θα έχουμε αχρηστεύσει από μόνοι μας το κυριότερο όπλο που έχουμε για να κερδίσουμε και το κοινό.

Ποιο κοινό; Στη δική μας περίπτωση το κοινό στο οποίο απευθυνόμαστε και μας θέλγει και - γιατί όχι; - με την αποδοχή του μας ανταμείβει, είναι το κοινό εκείνο που περιέχεται σε μια πολύ ευρεία κοινωνική κατηγορία. Είναι οι εργαζόμενοι.

Δεν είναι, λοιπόν, μόνο το καλλιεργημένο κοινό. Είναι, στο σύνολό τους ιδωμένοι, εκείνοι που αποτελούν μια διακριτή και δυναμική πλειοψηφία στην κοινωνία. Εκείνοι, που οι όροι της ζωής και οι τρόποι πολιτιστικής πρόσληψης και δημιουργίας που έχουν κληρονομήσει από την παράδοση, μας δίνουν τους κώδικες, ως ένα βαθμό, και για τη δική μας δημιουργία (...).