AP

Για «κοινό όραμα» Αιγύπτου - Τουρκίας έκανε λόγο ο Σ. Σούκρι στην επίσκεψή του στην Τουρκία που ακολούθησε αυτή στην Ελλάδα

Χαρακτηριστικά, σε συνέντευξή του στα «Παραπολιτικά», ο Κυρ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε «καλοδεχούμενη» μια «εκτόνωση της έντασης που βλέπουμε το τελευταίο διάστημα», καλώντας την Τουρκία «να δείξει συνέχεια και συνέπεια, ώστε μετά τις εκλογές, αν μπορούμε, να πιάσουμε ξανά το νήμα, έχοντας ως γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο», ενώ τόνισε πως από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε την κυβέρνηση, επιδίωξε να έχει με την Τουρκία «ένα ειλικρινές πλαίσιο ουσιαστικού διαλόγου, με σκοπό να αντιμετωπίσουμε το βασικό ζήτημα, το οποίο αποτέλεσε και την εστία των διαφορών μας με την Τουρκία εδώ και πολλές δεκαετίες, που δεν είναι άλλο από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».

Κι ενώ και μόνο η διατύπωση για «θαλάσσιες ζώνες» δείχνει και το εύρος των όσων παζαρεύουν, ο πρωθυπουργός ζητούσε να «μην προστίθενται και να μην μπαίνουν στο τραπέζι (...) θέματα τα οποία καμία ελληνική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε ποτέ να διανοηθεί ότι θα συζητήσει με την Τουρκία», φέρνοντας ως παράδειγμα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Αιγαίου.

Η ίδια η εμπειρία βέβαια δείχνει το ακριβώς αντίθετο, αφού είναι στα πλαίσια της επιτάχυνσης αυτών των διευθετήσεων με τη σφραγίδα των ευρωατλαντικών σχεδιασμών, όπου η Τουρκία θέτει εκ νέου στο τραπέζι το σύνολο των απαράδεκτων αξιώσεών της, όπως δείχνει και η δήλωση Μ. Τσαβούσογλου, ότι η «θετική ατμόσφαιρα» πρέπει να οδηγήσει σε μια διαπραγμάτευση - πακέτο.

Σημειωτέον, ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ Γ. Κατρούγκαλος, σπεύδοντας να σχολιάσει τη συνέντευξη Μητσοτάκη, διερωτόταν «με ποια στρατηγική θα φέρει την Τουρκία, που δεν έχει εγκαταλείψει την αναθεωρητική της στρατηγική, στο τραπέζι του διαλόγου και της διεθνούς νομιμότητας;» και έδινε... συμβουλές λέγοντας ότι «μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει διατυπώσει συγκεκριμένη πρόταση για κάτι τέτοιο, με την ένταξη των προϋποθέσεων και της ατζέντας μας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο».

Ομως αυτό ακριβώς το ευρωενωσιακό πλαίσιο είναι που βάζει στον Προκρούστη τα κυριαρχικά δικαιώματα προκειμένου να κρατήσει την Τουρκία στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο και ανοίγει συνολικά επικίνδυνους δρόμους για τους λαούς της περιοχής, όπως δείχνει και η αποστροφή περί «Συμφωνίας των Πρεσπών» για το Αιγαίο.

Στην ίδια βάση να καταγραφεί και η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Ν. Δένδια, τη Μ. Παρασκευή, στην Ιμβρο, όπου ο πατριάρχης Βαρθολομαίος τον επαίνεσε δημόσια για «τη θετική διάθεσή του για τα Ελληνοτουρκικά». Ο Δένδιας από την πλευρά του εμφανίστηκε περίπου βέβαιος ότι «αμέσως μετά τις εκλογές και στις δύο χώρες, θα μας δώσει ο Θεός την ευκαιρία να μπορέσουμε από την αρχή να δούμε ό,τι μας χωρίζει και να αναδείξουμε αυτό που είναι πολύ πιο σημαντικό, αυτό που μπορεί να μας ενώσει».

Αλλωστε, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Μακεδονία», αφού διαβεβαίωσε για την «προσήλωση» της ελληνικής κυβέρνησης στην επιχείρηση διευθετήσεων, ζητούσε «να προστατευθεί αυτό το κλίμα που έχει διαμορφωθεί (σ.σ. μετά τους σεισμούς) και να μην θυσιαστεί στον βωμό προεκλογικών αναγκών και σκοπιμοτήτων».

Σε αυτό το πλαίσιο, υποδεικνύοντας ως βάση συνεννόησης τις μπίζνες, αναφέρθηκε στο «Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου», χαρακτηρίζοντάς το «υπόδειγμα του τρόπου με τον οποίο η Ενέργεια μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για μία ειρηνική σύμπραξη στην περιοχή της Ανατ. Μεσογείου και της ευρύτερης Μ. Ανατολής», προσθέτοντας ότι «προσβλέπουμε μελλοντικά στην εισδοχή νέων μελών όπως η Τουρκία, υπό τον απαρέγκλιτο όρο του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας».

Πολύ βολικά για τα μονοπώλια της Ενέργειας και τις διακρατικές ενώσεις του κεφαλαίου, παρέκαμψε εξελίξεις στην ίδια περιοχή που αποδεικνύουν ότι οι πρόσκαιρες τέτοιες συμφωνίες για τη συνεκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου από τα μονοπώλια εγκυμονούν ακριβώς τις επόμενες κρίσεις, όπως δείχνουν και οι πρόσφατες στρατιωτικές επιχειρήσεις ανάμεσα σε Ισραήλ και Λίβανο, λίγους μόλις μήνες μετά την πολυδιαφημισμένη μεταξύ τους συμφωνία (και με τις ΗΠΑ), που παρουσιάστηκε ως «μοντέλο» διευθετήσεων συνολικά για την περιοχή.

Ετοιμότητα για όξυνση του παζαριού εξέφραζε την ίδια ώρα και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που με νέες του δηλώσεις είπε ότι υπάρχουν πολλά χρόνια θέματα τόσο για την Κύπρο, όσο και για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, «τα οποία είναι αλληλένδετα, και πρέπει να επιλυθούν, ειδάλλως υπάρχει κίνδυνος να επανέλθει ένταση ανά πάσα στιγμή». Υποστήριξε ότι η τουρκική πλευρά είναι έτοιμη να συζητήσει για όλα αυτά μέσω του διαλόγου και της διπλωματίας και ότι αφού περάσουν οι εκλογές και στις δύο χώρες, πρέπει να αναβιώσει ο συμβουλευτικός μηχανισμός για διευθέτηση προβλημάτων και να γίνουν «συγκεκριμένα βήματα».

Ακόμα, αναφερόμενος στις σχέσεις Τουρκίας - ΕΕ ξεχώρισε την απελευθέρωση του καθεστώτος βίζας ως κάτι που πρέπει επίσης να διευθετηθεί, ζητώντας από την ΕΕ να προσεγγίσει «με ειλικρίνεια» το θέμα.

Αλλά και ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραχίμ Καλίν, σημείωσε πως «με την Ελλάδα χρειαζόμαστε διπλωματική αποθεραπεία» και μίλησε για «σχέση φιλίας» που χρειάζεται να διατηρηθεί, υποστηρίζοντας πως «από άποψη αρχών, με την Ελλάδα δεν θα πρέπει να μπαίνουμε σε καβγάδες», συνεχίζοντας: «Ομως έχουμε κάποια βάρη που μας φορτώνει η ιστορία και η γεωγραφία. Δίχως να περιθάλψουμε αυτά, δίχως να τα περάσουμε από διπλωματική αποθεραπεία και δίχως να βρούμε λύσεις σε αυτά, δεν γίνεται να κάνετε βήμα προς το μέλλον. Υπάρχει μια πραγματικότητα που μας έχει επιβάλει η γεωγραφία. Υπάρχουν τα νησιά, το στρίμωγμα της γεωγραφίας, κάποιες πρακτικές του παρελθόντος, υπάρχει το κυπριακό ζήτημα».

Ενώ σημείωνε πως «αν θέλω την ασφάλεια της πόλης Ούρφα, του Χατάι και του Αντεπ, τότε είμαι υποχρεωμένος να εξασφαλίσω το να υπάρχει ασφάλεια των περιοχών που βρίσκονται 30 ή 40, ίσως και 150 χιλιόμετρα πέραν των συνόρων. Αν επιθυμώ την ασφάλεια της Αδριανούπολης και της Θράκης, τότε πρέπει να κοιτάξω στα Βαλκάνια και στη Νότια Ευρώπη. Αρα τη γραμμή της ασφάλειάς μας πρέπει να την χαράξουμε πιο πέρα, πιο μπροστά. Πρέπει να υπάρχει μια προοπτική 360 μοιρών. Το τι συμβαίνει σε Δαμασκό, Βαγδάτη, Αθήνα, Τεχεράνη, Σόφια και Τιφλίδα. Αυτός είναι ο πρώτος κύκλος. Υπάρχουν και άλλοι. Το ενδιαφέρον φτάνει μέχρι και τις Βρυξέλλες, την Ουάσιγκτον και το Τόκιο».

Στο μεταξύ, το αμερικανικό ΥΠΕΞ ειδοποίησε το Κογκρέσο για την έγκριση αιτήματος της Αγκυρας να αγοράσει στρατιωτικό εξοπλισμό (αξίας 260 εκατομμυρίων δολαρίων), που μεταξύ άλλων αφορά ραντάρ και αναβαθμίσεις λογισμικού των ηλεκτρονικών συστημάτων του Επιχειρησιακού Προγράμματος Πτήσεων (OFP) με την ικανότητα Automatic Ground Collision Avoidance System (AGCAS) για F-16.

Πρόκειται για αίτημα διαφορετικό από αυτό που τον τελευταίο καιρό παζαρεύουν έντονα οι δύο πλευρές (και αφορά την αναβάθμιση των κιτ εκσυγχρονισμού και της αγοράς νέων F-16, αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων), αλλά επίσης σημαντικό για την πολεμική μηχανή της Τουρκίας.

Ενδεικτικό της σημασίας που η Ουάσιγκτον δίνει στη διατήρηση του αξιόμαχου των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων είναι πως η σχετική ειδοποίηση αναφέρει ότι «η προτεινόμενη πώληση θα υποστηρίξει τους στόχους εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών συμβάλλοντας στη βελτίωση της διαλειτουργικότητας της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ και στη διασφάλιση της ασφάλειας πτήσεων για τα υπάρχοντα αεροσκάφη F-16 της Τουρκίας».

Σημειώνεται ακόμη πως «η προτεινόμενη πώληση αυτού του εξοπλισμού και υποστήριξης δεν θα αλλάξει τη βασική στρατιωτική ισορροπία στην περιοχή» και ότι «δεν θα υπάρξει καμία αρνητική επίπτωση στην αμυντική ετοιμότητα των ΗΠΑ ως αποτέλεσμα αυτής της προτεινόμενης πώλησης».

Στο μεταξύ, ενδεικτική της κινητικότητας ευρύτερα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο είναι και η επίσημη επίσκεψη που έκανε στην Αγκυρα ο Αιγύπτιος ΥΠΕΞ Σάμεχ Σούκρι, ανακοινώνοντας με τον Τούρκο ομόλογό του Μ. Τσαβούσογλου ότι σύντομα οι δύο χώρες θα ορίσουν και εκατέρωθεν πρέσβεις, ξανά, μετά από χρόνια.

Χαρακτηριστικές είναι και οι ανακοινώσεις τους ότι θα συνεργαστούν «στενότερα στο θέμα της Λιβύης», όπως είπε ο Σούκρι, ο οποίος πρόσθεσε μάλιστα ότι «(είδαμε) ότι οι απόψεις μας δεν είναι ουσιαστικά πολύ διαφορετικές, αλλά ότι σκεφτόμαστε διαφορετικά για κάποιες μεθόδους» και κατέληξε πως «οι δύο χώρες θα συνεργαστούν στη χάραξη ενός οδικού χάρτη για τη διεξαγωγή εκλογών στη Λιβύη», αλλά και ότι μπορούν επίσης να εργαστούν για την εκπαίδευση και την ενίσχυση ενός ενιαίου στρατού από δυνάμεις της ανατολικής και της δυτικής Λιβύης. Για τη δε Συρία, επίσης αντάλλαξαν ανησυχίες που μοιράζονται οι δύο πλευρές, για «να διαφυλαχθούν η εθνική κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας», όπως είπε ο Σούκρι, που βέβαια ζήτησε «οι ξένες δυνάμεις να αποσυρθούν από το έδαφος της Συρίας». Από τη μεριά του ο Τσαβούσογλου επανέλαβε ότι «προτεραιότητά μας είναι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας», υποστηρίζοντας ότι η τουρκική παρουσία «είναι σημαντική για να προλάβουμε απειλές εναντίον μας, αλλά και για να εμποδίσουμε προσπάθειες για τη διάσπαση της Συρίας».

Συνολικότερα, ο Τσαβούσογλου τόνισε πως «θέλουμε να γεμίσουμε τη νέα σελίδα που ανοίξαμε με την Αίγυπτο με κοινά έργα και ιστορίες επιτυχίας και συμφωνήσαμε σήμερα να κάνουμε συγκεκριμένα βήματα για τη βελτίωση των σχέσεων την προσεχή περίοδο». Ενώ ο Σούκρι μίλησε για «κοινό όραμα και ταυτόχρονα μια ισχυρή πολιτική βούληση και στις δύο χώρες, για την περαιτέρω δραστηριοποίηση και αναβάθμιση σε κάθε τομέα των σχέσεων Τουρκίας - Αιγύπτου», καταλήγοντας πως «υπάρχουν ιστορικές σχέσεις που συνδέουν τις δυο χώρες και τους λαούς μεταξύ τους και είναι πάρα πολύ σημαντικό να αναβαθμιστούν περαιτέρω αυτές οι σχέσεις. Αυτό θα είναι επωφελές για όλους, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο».

Θυμίζουμε πως πριν την επίσκεψή του στην Τουρκία ο Σούκρι είχε επισκεφτεί και την Ελλάδα, όπου είχε συναντήσεις με τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών.