Eurokinissi

Συνολικά η αύξηση των τιμών των τροφίμων κατά 25% στη διετία Μάιος 2021 - Μάιος 2023 κοστίζει περισσότερα από 300 εκατ. ευρώ τον μήνα στα ελληνικά νοικοκυριά!

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, μέσα σε έναν χρόνο (Μάιος 2022 - Μάιος 2023) οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ ήταν σε γαλακτοκομικά και αυγά (18%), λάδια και λίπη (15,8%), κρέατα (11,9%), ψωμί (11,1%), καφέ (13,2%), ζάχαρη, σοκολάτες και γλυκά (10,3%), μεταλλικό νερό, αναψυκτικά και χυμούς (12,9%) και 14,2% στα λοιπά τρόφιμα.

Οι ανατιμήσεις πλέον γίνονται κατά ριπάς - είναι χαρακτηριστικό ότι για την περίοδο Απρίλιος - Μάιος 2023 σημειώθηκε αύξηση: Αλεύρι 8%, νωπά φρούτα 7,6%, ρύζι 5,4%, παγωτά 5,4%, αναψυκτικά 5,3%, ελαιόλαδο 4,4%, πατάτες 4,3%, αυγά 4%. Επιπλέον, σημειώνονται αυξήσεις και στις τιμές στα καλοκαιρινά φρούτα. Συγκεκριμένα, οι τιμές φρούτων σε λαϊκή αγορά, μανάβικο και σούπερ μάρκετ κυμαίνονται ως εξής:

Κεράσια: 5 - 6,90 ευρώ/κιλό και 6 - 7,50 ευρώ/κιλό. Νεκταρίνια: 2,5 ευρώ/κιλό και 4 - 4,50 ευρώ/κιλό. Ροδάκινα: 2 - 2,5 ευρώ/κιλό και 3 - 3,50 ευρώ/κιλό. Βερίκοκα: 2 - 2,5 ευρώ/κιλό και 2 - 4 ευρώ/κιλό. Καρπούζι: 0,90 - 1,10 ευρώ/κιλό και 1,40 - 1,55 ευρώ/κιλό. Πεπόνι: 1,50 - 1,60 ευρώ/κιλό και 1,99 - 2,98 ευρώ/κιλό. Φράουλες: 2 - 2,30 ευρώ/κιλό και 4,50 ευρώ/κιλό.

Στο μεταξύ, τα στοιχεία δείχνουν ότι κλείνει η «ψαλίδα» στο κόστος ανάμεσα στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και στα επώνυμα προϊόντα. Χαρακτηριστικά, το πρώτο τετράμηνο του 2023 η μεσοσταθμική αύξηση της τιμής των συγκεκριμένων προϊόντων άγγιξε το 16,4%, ποσοστό υπερδιπλάσιο από αυτό των επώνυμων προϊόντων, που κινήθηκε στο 6%. Ενα καλάθι με 60 προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας που τον Δεκέμβριο του 2022 κόστιζε 150 ευρώ, στα τέλη Απριλίου κόστιζε 174,6 ευρώ.

Τα νοικοκυριά που έχουν πληγεί περισσότερο είναι εκείνα με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, καθώς πλέον αναγκάζονται να διαθέσουν ακόμα και πάνω από το ένα τέταρτο του μηνιαίου εισοδήματός τους για να καλύψουν τις διατροφικές ανάγκες χωρίς να προχωρήσουν σε περικοπές αγορών.

Τα ποσοστά του εισοδήματος που διαθέτει το κάθε νοικοκυριό προκειμένου να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες αποτυπώνονται στις ετήσιες έρευνες οικογενειακών προϋπολογισμών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, οι οποίες με τη σειρά τους λαμβάνονται υπόψη για να διαμορφώνεται το «καλάθι» του πληθωρισμού. Η τελευταία έρευνα στηρίχτηκε σε στοιχεία που αφορούσαν την περίοδο πριν από τα μέσα του 2021, όταν και ξεκίνησε το κύμα ακρίβειας στην αγορά.

Ετσι, είναι βάσιμο να συμπεράνει κανείς ότι η δαπάνη που καταγράφεται στην έρευνα του οικογενειακού προϋπολογισμού έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 25%.

Η μέση δαπάνη για τα τρόφιμα των περίπου 4,1 εκατομμυρίων νοικοκυριών, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών (νεότερα στοιχεία θα ανακοινωθούν τον Σεπτέμβριο), ήταν 308 ευρώ τον μήνα. Αρα, για την αγορά των ίδιων προϊόντων σήμερα - και με δεδομένη την ανατίμηση κατά 25% - απαιτούνται περίπου 385 ευρώ, ενώ όσο συνεχίζονται οι αυξήσεις τόσο ανεβαίνει και ο συνολικός λογαριασμός. Κατά συνέπεια, ενώ για την αγορά των ίδιων προϊόντων με τα οποία γέμιζαν κάθε μήνα τα καλάθια των νοικοκυριών το 2021 απαιτούνταν 1,25 δισ. ευρώ σε μηνιαία βάση, πλέον ο λογαριασμός έχει ανέβει στα 1,56 δισ. ευρώ.

Στα βάσανα των λαϊκών νοικοκυριών θα προστεθεί ένα ακόμα, αφού από 1η Οκτωβρίου επανέρχεται η περιβόητη ρήτρα αναπροσαρμογής στα κυμαινόμενα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος.

Στην πραγματικότητα η ρήτρα δεν είχε φύγει ποτέ, καθώς είχε ενσωματωθεί στις χρεώσεις του ρεύματος, με αποτέλεσμα οι όμιλοι της Ενέργειας να συνεχίζουν να βγάζουν τεράστια κέρδη από την πληρωμή των λογαριασμών από τους καταναλωτές, αλλά και από τις επιδοτήσεις της κυβέρνησης με χρήματα από τον προϋπολογισμό και το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, που προέρχονται και πάλι από τα λαϊκά νοικοκυριά. Θυμίζουμε ότι οι τιμές στην Ενέργεια εκτοξεύτηκαν στο έδαφος της «απελευθέρωσης» της αγοράς Ενέργειας, με τη στρατηγική της «πράσινης μετάβασης» και τη λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, κατάσταση που επιδεινώθηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (μέχρι πρόσφατα ΡΑΕ) προετοιμάζει την ...επιστροφή στη ρήτρα αναπροσαρμογής, με ένα νέο πλαίσιο ρυθμιστικών κανόνων για τις σχέσεις των καταναλωτών με τους προμηθευτές. Στην ουσία αυτό που θα γίνει είναι ότι θα θωρακιστεί το ληστρικό πλαίσιο σε βάρος των νοικοκυριών και θα περάσει σαν «ρύθμιση της αγοράς για να μην υπάρχουν δυσάρεστες εκπλήξεις στους λογαριασμούς». Η διαδικασία διαβούλευσης - εξπρές για τους νέους κανόνες ρύθμισης λήγει την επόμενη Δευτέρα, με τη ΡΑΑΕΥ να ξεκαθαρίζει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα για παράταση.

Σε αλχημείες για τη διαμόρφωση των μισθών καταφεύγει το υπουργείο Εργασίας, δέκα μόλις μέρες πριν τις εκλογές και μάλιστα ενώ στην ηγεσία του βρίσκεται υπηρεσιακή υπουργός. Προκειμένου όμως να στηριχτεί ο προκλητικός μύθος της ΝΔ περί «αύξησης των μισθών» και οι άνευ αντικρίσματος υποσχέσεις για μέσο μισθό στο τέλος της επόμενης κυβερνητικής τετραετίας στα 1.500 ευρώ και στα 950 ευρώ ο κατώτατος, τώρα σπεύδουν να ...δώσουν «αυξήσεις» πριν τις εκλογές...

Ετσι, προχτές με ανακοίνωσή του το υπουργείο Εργασίας, επικαλούμενο «στοιχεία» του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη», ισχυρίζεται πως τον περασμένο Μάη «η αγορά εργασίας παρουσιάζει ενθαρρυντική ανάκαμψη, τόσο ως προς τον αριθμό εργαζομένων με εξαρτημένη σχέση εργασίας, όσο και ως προς τις καταβαλλόμενες μέσες μηνιαίες μεικτές αποδοχές, ακόμα και σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα». Αναλύοντας δε τις «επιτυχίες», ισχυρίζεται πως η αύξηση του μέσου μισθού σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022 ήταν 6%, ενώ σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2019 ανήλθε στο 14%!

Πρόκειται βέβαια για σκόπιμη κοπτοραπτική αριθμών που καμία σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα, πέραν του γεγονότος ότι το σύστημα «Εργάνη» καταγράφει τις ροές απασχόλησης κάθε μήνα και όχι το ύψος των μισθών. Ο μέσος μισθός σε ετήσια βάση μαζί με τα στοιχεία της απασχόλησης δημοσιεύονται μια φορά στο τέλος του χρόνου (Οκτώβριο/Νοέμβριο) σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις των επιχειρήσεων. Είναι λοιπόν πρόκληση προεκλογικά να ανασύρονται κάποιοι αριθμοί χωρίς τεκμηρίωση και να μαγειρεύονται κατά το δοκούν, για να συντηρείται ο μύθος των «καλών θέσεων εργασίας».

Πάντως τα μόνα πραγματικά στοιχεία που δίνονταν για το 2022 μέσα από το Ειδικό Τεύχος της «Εργάνη», που δημοσίευσε στο τέλος του έτους το ίδιο το υπουργείο, δείχνουν τα εξής:

Ενας στους πέντε μισθωτούς με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου είχε μισθό κάτω ή ίσο με τον ισχύοντα κατώτατο μισθό. Συγκεκριμένα, μέχρι 700 ευρώ μεικτά τον μήνα λάμβαναν 462.850 μισθωτοί (20,57% του συνόλου των μισθωτών που ανέρχονται σε 2.249.599). Μάλιστα, 336.400 εργαζόμενοι (14,95%) είχαν μέσο μηνιαίο μισθό κάτω ή ίσο με 500 ευρώ και αυτά μεικτά, κάτι που αφορά τους χιλιάδες εργαζόμενους που δουλεύουν σε καθεστώς υποαπασχόλησης. Αντίστοιχα, από 701 έως 800 ευρώ μεικτά λάμβαναν 376.542 μισθωτοί (16,74%), από 801 έως 900 ευρώ 274.468 (12,2%) και από 901 έως 1.000 ευρώ μεικτά 247.272 (10,99%) μισθωτοί. Συνολικά, κάτω από το όριο των 1.000 ευρώ μεικτά ήταν έξι στους δέκα μισθωτούς (60,5%) που αντιστοιχούσαν σε 1.361.132 εργαζόμενους.

Και βέβαια, αυτή η σκληρή για τους μισθωτούς πραγματικότητα δεν άλλαξε ούτε με την αναπροσαρμογή που έγινε στον κατώτατο μισθό για το 2023, καθώς παραμένει σε ισχύ όλο το νομοθετικό πλαίσιο το οποίο έχει στην κυριολεξία διαλύσει τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, με τη σφραγίδα των κυβερνήσεων ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Ως συνέπεια αυτού του συντριπτικού χτυπήματος, ενώ το 2004 είχαν υπογραφεί 223 κλαδικές συμβάσεις, το 2020 υπογράφηκαν μόλις 19! Γι' αυτό σήμερα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 80% - 85% των μισθωτών δεν καλύπτονται από καμία Συλλογική Σύμβαση και οι αμοιβές τους επιβάλλονται από την εργοδοσία με ατομικές συμβάσεις, με όλα τα αρνητικά παρεπόμενα.

Επιπλέον, ακόμα και αν δεχτούμε αυτό που παρουσιάζει το υπουργείο Εργασίας ως «επιτυχία» και τον μέσο μισθό να διαμορφώνεται στα 1.184,35 ευρώ μεικτά τον Μάη του 2023, σύμφωνα πάλι με την «Εργάνη» (ειδικό τεύχος) ο μέσος μισθός το 2022 ήταν στα 1.176,4 ευρώ μεικτά. Κατά συνέπεια, «άνθρακες ο θησαυρός»! Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ο σημερινός μέσος μισθός, για τον οποίο καμαρώνουν τα κυβερνητικά επιτελεία, είναι χαμηλότερος ακόμα και από τον μέσο μισθό του 2011, που ήταν στα 1.241 ευρώ. Δηλαδή, μέσα σε 12 χρόνια, με τις κυβερνήσεις της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, ο μέσος μισθός έχει πέσει, την ίδια στιγμή που οι ανατιμήσεις τσακίζουν συνολικά το λαϊκό εισόδημα.

Πολύ περισσότερο που οι «αυξήσεις» στους μισθούς, τις οποίες παρουσιάζει το υπουργείο, δεν παίρνουν υπόψη τους τον πληθωρισμό, με τον ΟΟΣΑ για παράδειγμα να αναφέρει ότι ο πραγματικός μισθός έχει πέσει στην Ελλάδα το 2022 κατά 7,4%.