Οι μελλοντικές «δεσμεύσεις ασφαλείας» που θα μπορούσαν να δοθούν στην Ουκρανία από την ΕΕ βρίσκονται στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ που ξεκίνησε χτες και ολοκληρώνεται σήμερα. Την ίδια στιγμή αντίστοιχη συζήτηση γίνεται εντός του ΝΑΤΟ ενόψει της Συνόδου Κορυφής στο Βίλνιους (11-12 Ιούλη), ενώ το Κίεβο ζητά επιπλέον ξεκάθαρες δεσμεύσεις για ένταξη στη λυκοσυμμαχία μετά το τέλος του πολέμου.

Καθώς εντείνονται οι μάχες στα ανατολικά και τα νότια της Ουκρανίας, ενώ όλες οι πλευρές ομολογούν πως η ιμπεριαλιστική σύγκρουση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ανατολική Ευρώπη, τη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα έχει μεγάλο χρονικό ορίζοντα, η ΕΕ επιδιώκει να αναβαθμίσει την γεωπολιτική της θέση στο πλαίσιο του ευρωατλαντικού άξονα.

Ετσι, σύμφωνα με δημοσιεύματα («Financial Times», «Euractiv» κ.ά.), που επικαλούνται το προσχέδιο της κοινής δήλωσης που ενδεχομένως θα υιοθετήσουν οι 27 ηγέτες, η Γαλλία και άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ προετοίμασαν το κείμενο με στόχο «να στείλει ένα πολύ σαφές πολιτικό μήνυμα στην Ουκρανία και τη Ρωσία».

Η κοινή δήλωση θα επιτρέψει στην ΕΕ να συμμετάσχει στη δημιουργία ενός «συστήματος ασφαλείας» για την Ουκρανία με «δεσμεύσεις ασφαλείας», και σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ.

«Η ΕΕ και τα κράτη - μέλη είναι έτοιμα να συνεισφέρουν, μαζί με τους εταίρους, στις μελλοντικές δεσμεύσεις για την ασφάλεια στην Ουκρανία, οι οποίες θα βοηθήσουν την Ουκρανία να αμυνθεί μακροπρόθεσμα, να αποτρέψει επιθετικές ενέργειες και να αντισταθεί στις προσπάθειες αποσταθεροποίησης», αναφέρεται στο προσχέδιο σύμφωνα με τα δημοσιεύματα.

Εξάλλου, τις τελευταίες βδομάδες, η Γαλλία, με ΝΑΤΟικούς «εταίρους» της (Βρετανία, ΗΠΑ, Γερμανία) εργάζεται για τη δημιουργία τέτοιων εγγυήσεων ή δεσμεύσεων ασφαλείας για το Κίεβο, ενδεχομένως κατά το πρότυπο των δεσμεύσεων των ΗΠΑ προς το Ισραήλ. Αυτές οι «εγγυήσεις» θα μπορούσαν να λάβουν τη μορφή μακροπρόθεσμης υπόσχεσης υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένης στρατιωτικής βοήθειας, σύγχρονο εξοπλισμό και εκπαίδευση των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων κατά τα ΝΑΤΟικά πρότυπα. Σε αυτήν την κατεύθυνση θα κινηθούν και οι αποφάσεις της Συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους.

Οπως ισχυρίστηκε πριν από λίγες μέρες ο υφυπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας σε εκδήλωση των Φίλων της Ευρώπης στο Βίλνιους, το να δοθούν «εγγυήσεις ασφαλείας» στην Ουκρανία σημαίνει ότι της δίνεται «μακροπρόθεσμη δέσμευση υποστήριξης (...). Δεν είναι τίποτα πέρα από αυτό».

Οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται τώρα να «διευκρινίσουν» ή να «ερμηνεύσουν» ποιες θα μπορούσαν να είναι αυτές οι «δεσμεύσεις για την ασφάλεια», καθώς ορισμένα κράτη - μέλη έχουν ζητήσει διευκρινίσεις, ανέφεραν στο EURACTIV τρεις διπλωμάτες της ΕΕ. Δεν είναι σαφές ποιος θα μπορούσε να είναι ο ρόλος της ΕΕ, ούτε των κρατών - μελών, πώς θα χρηματοδοτηθούν οι «εγγυήσεις ασφαλείας», πρόσθεσαν.

Σύμφωνα με άλλο διπλωμάτη της ΕΕ, «είναι σαν να ανοίγουμε το κουτί της Πανδώρας», καθώς το μπλοκ δεν έχει ούτε σαφές πλαίσιο «αμυντικής» πολιτικής, ούτε συνεκτική προσέγγισή της.

Το κείμενο της δήλωσης μπορεί να αλλάξει, ενώ οι συντάκτες της θα λάβουν υπόψη την «αμυντική πολιτική ορισμένων κρατών - μελών» που τηρούν «ουδέτερη» στάση (Αυστρία, Μάλτα, Ιρλανδία, Ουγγαρία, Κύπρος). Το κείμενο αναφέρει ότι «οι δεσμεύσεις αυτές θα ληφθούν με πλήρη σεβασμό της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών - μελών και λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών - μελών».

«Για εμάς, ως ουδέτερα κράτη, είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να δώσουμε εγγυήσεις ασφαλείας σαν αυτές. Η Αυστρία, η Ιρλανδία, η Μάλτα και η Κύπρος έχουν ξεκαθαρίσει ότι έχουν αντιρρήσεις», δήλωσε χτες ο Αυστριακός καγκελάριος, Κ. Νεχάμερ προσερχόμενος στη σύνοδο, προσθέτοντας πως «θα βρούμε σχηματισμούς που θα είναι αποδεκτοί και από εμάς».

Από την πλευρά του, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μ. Ρούτε δήλωσε ότι η ΕΕ καλείται να αποφασίσει «το σχήμα και τη μορφή των εγγυήσεων ασφαλείας» προς την Ουκρανία, επισημαίνοντας ότι θα είναι επιπρόσθετες της τωρινής στρατιωτικής στήριξης.

Η ΕΕ χρειάζεται να εξετάσει τη μετατροπή του «Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη», που έχει χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση όπλων για το Κίεβο, σε ένα πιο μόνιμο εργαλείο για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας μακροπρόθεσμα, δήλωσε χτες ο επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Ζ. Μπορέλ.

«Μιλάμε για δεσμεύσεις ασφαλείας. Από την δική μου την πλευρά, αυτό σημαίνει ότι η στρατιωτική στήριξη για την Ουκρανία πρέπει να έχει μακρά πορεία (...) κατά τη διάρκεια του πολέμου και μετά τον πόλεμο», δήλωσε προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες.

«Αρα ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την Ειρήνη στην Ουκρανία ίσως πρέπει να μετατραπεί σε "Αμυντικό Ταμείο για την Ουκρανία" - η εκπαίδευση πρέπει να συνεχιστεί, ο εκσυγχρονισμός του στρατού πρέπει να συνεχιστεί», συμπλήρωσε.

Η ΕΕ στηρίζει στρατιωτικά την Ουκρανία μέσω του «Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη» (EPF), το οποίο χρησιμοποιείται για την αποζημίωση των κρατών - μελών για τις αποστολές εξοπλισμού στο Κίεβο.

Παράλληλα, η ΕΕ εργάζεται για να επιταχύνει την παράδοση όπλων στην Ουκρανία, με τα κράτη - μέλη της να προχωρούν σε από κοινού προμήθειες εξοπλισμού, ιδίως πυρομαχικών και πυραύλων, και δίνοντας πρόσθετες χρηματοδοτήσεις στην «αμυντική» βιομηχανία για να αυξήσει την παραγωγή πυρομαχικών.

Τα κράτη - μέλη της ΕΕ, η Κομισιόν και το Ευρωκοινοβούλιο συμφώνησαν την Τρίτη να δημιουργήσουν ένα ταμείο 300 εκατ. ευρώ για την παροχή κινήτρων για την από κοινού προμήθεια όπλων του μπλοκ για την αναπλήρωση των αποθεμάτων και τη βοήθεια της Ουκρανίας.

«Τα κράτη - μέλη της ΕΕ θα είναι σε θέση να αναπληρώσουν αποτελεσματικότερα τα αποθέματά τους που εξαντλήθηκαν από δωρεές στην Ουκρανία», σημειώνεται.

Το ταμείο, που ονομάστηκε «EDIRPA», παρουσιάστηκε αρχικά τον περασμένο Ιούλη ως ενίσχυση 500 εκατ. ευρώ με διαθέσιμα χρήματα στο περιθώριο του τρέχοντος επταετούς προϋπολογισμού της ΕΕ, για να βοηθήσει τα κράτη - μέλη να προβούν σε κοινές προμήθειες όπλων για να αναπληρώσουν γρήγορα τα αποθέματά τους και να συνεχίσουν να προμηθεύουν με όπλα την Ουκρανία.

Εκτοτε, η Κομισιόν πρότεινε τον νόμο για την υποστήριξη της παραγωγής πυρομαχικών (ASAP) για να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές «αμυντικές» βιομηχανίες να αυξήσουν την παραγωγή.

Λίγες μέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους η ηγεσία της Ουκρανίας εμφανίζεται να απαιτεί εγγυήσεις ότι το Κίεβο θα κληθεί για ένταξη μετά το τέλος του πολέμου με τη Ρωσία.

Ο Ουκρανός υπουργός Αμυνας, Ολ. Ρεζνίκοφ, αναγνώρισε ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν είναι δυνατή όσο συνεχίζεται η σύγκρουση, αλλά επέμεινε ότι θα πρέπει να γίνουν σκληρές δεσμεύσεις για το μέλλον.

Αντίστοιχα και ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Β. Ζελένσκι, σημείωσε: «Κατανοούμε ότι δεν μπορούμε να είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι μετά τον πόλεμο θα είμαστε. Αυτό είναι το μήνυμα που θέλουμε να πάρουμε - ότι μετά τον πόλεμο, η Ουκρανία θα είναι μέλος του ΝΑΤΟ».

«Θα θέλαμε ένα τρίτο μήνυμα στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ: Οτι η Ουκρανία θα λάβει εγγυήσεις ασφαλείας - όχι αντί για το ΝΑΤΟ, αλλά για το χρονικό διάστημα μέχρι την ένταξη», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με τον Ρεζνίκοφ, οι προσδοκίες της Ουκρανίας από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ «είναι πολύ ρεαλιστικές»: «Να λάβει εγγύηση πρόσκλησης για ένταξη στο ΝΑΤΟ μετά τη νίκη της Ουκρανίας στον πόλεμο. Είμαστε έτοιμοι να υπογράψουμε αμέσως το πρωτόκολλο προσχώρησης, για να ξεκινήσει η διαδικασία επικύρωσης και τελικής ένταξης».

Ο Ρέζνικοφ είπε ότι ήταν προς το συμφέρον του ΝΑΤΟ να οχυρώσει την ανατολική πλευρά του, δεδομένου ότι η Ρωσία θα παραμείνει απειλή για το άμεσο μέλλον. «Σήμερα, η Ουκρανία χρησιμεύει ήδη ως προστατευτική ασπίδα για τα ανατολικοευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ. Εάν αυτή η ασπίδα ραγίσει, τα επόμενα θύματα της ρωσικής επιθετικότητας θα μπορούσαν να είναι τα κράτη της Βαλτικής, η Πολωνία, η Ουγγαρία ή η Σλοβακία».

«Αναμφίβολα είναι προς το συμφέρον του ΝΑΤΟ η πολεμική εμπειρία της Ουκρανίας (με τη χρήση τυπικών οπλικών συστημάτων του ΝΑΤΟ κατά του ρωσικού στρατού) να διατεθεί πλήρως στις χώρες του ΝΑΤΟ. Για να επιτευχθεί αυτό, η Ουκρανία πρέπει να γίνει πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ», κατέληξε.

Στο μεταξύ, ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικ Πενς, υποψήφιος για το χρίσμα των ρεπουμπλικανών για τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2024, πραγματοποίησε χτες αιφνιδιαστική επίσκεψη στην Ουκρανία, δείχνοντας «την αποφασιστικότητά μου να συμβάλω, να συνεχίσω να ζητώ ισχυρή αμερικανική υποστήριξη για τους Ουκρανούς φίλους και συμμάχους μας».

Δορυφορικές εικόνες από δορυφόρους Sentinel 2 της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας από κενή στρατιωτική βάση κοντά στο χωριό Τσελ στη Λευκορωσία, νοτιοανατολικά του Μινσκ, φαίνεται ότι δείχνουν την τέλεση εργασιών για την κατασκευή εγκαταστάσεων που θα στεγάσουν την μισθοφορική εταιρεία «Wagner».

Ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλ. Λουκασένκο κάλεσε την «Wagner» να εγκατασταθεί στη χώρα του, καθιστώντας την επιχειρησιακή της βάση, ενώ εκεί βρίσκεται και ο επικεφαλής της, Γ. Πριγκόζιν. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Λουκασένκο, οι μισθοφόροι της «Wagner» θα μεταφέρουν στον λευκορωσικό στρατό την εμπειρία τους από τα πεδία των μαχών.

«Δεν έχει συμβεί τίποτα» στον στρατηγό Σ. Σουροβίκιν και τώρα «όλοι είναι στη δουλειά τους» δήλωσε στο μεταξύ χτες η κόρη του, Βερόνικα, μετά τις αναφορές των «Financial Times» για πιθανή σύλληψή του.

Οι «New York Times», επικαλούμενοι ανώνυμες πηγές από τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ, ανέφεραν ότι ο Σουροβίκιν γνώριζε από πριν για την ένοπλη ανταρσία του Πριγκόζιν, με τον οποίο φέρεται να διατηρούσε καλές σχέσεις.

Ο Σουροβίκιν είναι ο επικεφαλής των ρωσικών αεροδιαστημικών δυνάμεων και στο παρελθόν ήταν ο ανώτατος διοικητής της Μόσχας στην Ουκρανία.

Πάντως, νωρίτερα ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμ. Πεσκόφ, είχε αρνηθεί να σχολιάσει πού βρίσκεται ο Σουροβίκιν και είχε παραπέμψει τους δημοσιογράφους στο υπουργείο Αμυνας.