(...) Τετάρτη βράδυ.

Κι απόψε βαρειά η νύχτα στην Καλαμάτα. Είν' η πέμπτη βραδυά, που κοιμούνται με εφιάλτες οι εκμεταλλευτές του λαού.

Μονάχα εδώ; Μα και στον Πύργο, στην Πάτρα και πιότερα στην Αθήνα, στο μεγάλο κηφηναριό.

Οι ειδήσεις φτάνουν απανωτές:

- Οι σταφιδοπαραγωγοί των χωριών Πυλίας ένοπλοι έρχονται στην Καλαμάτα.

- Κι από τα χωριά των Γαργαλιάνων, Φιλιατρών και Κυπαρισσίας χιλιάδες αγρότες, με κλαδευτήρια, αξίνες, παλαιά ξίφη, κυνηγετικά όπλα έφτασαν στην Κυπαρισσία. Θα επιτάξουν τραίνα και θα κατέβουν κι αυτοί στην Καλαμάτα.

Πανικός στους καρχαρίες.

Πραγματικά οι αγρότες από τα βουνοχωριά, κι απ' όλους τους κάμπους της Πυλίας και Τριφυλίας, έξη μέρες ήταν στο πόδι.

Τα βουναλάκια σκύβουν, κι οι βράχοι παραμερίζουν στο διάβα του ξεσηκωμένου λαού - του γίγαντα - του κάμπου και του βουνού.

Κι οι εχθροί - οι αιώνιοι απομυζητές - κάνουν επέλαση και οργανώνουν εκστρατείες με στρατό, χωροφυλακή, όπλα, πολυβόλα, οπλοπολυβόλα, πολεμικά καράβια και αεροπλάνα.

Καυτές σφαίρες μπουκώσαν τα στόματα που φωνάζανε ψωμί.

Ο στρατιωτικός νόμος κηρύχθηκε.

Η Μεσσηνία τέθηκε σε πολιορκία. Η Πυλία και Τριφυλία αποκλείσθηκαν με χιλιάδες ενόπλους στρατιώτες και χωροφύλακες. Τα πολυβόλα ξερνάνε φωτιά.

Ναι, στους κάμπους της Πυλίας και Τριφυλίας τρεις μέρες γράφτηκαν ογκώδικοι τόμοι με το αίμα της αγροτικής φτωχολογιάς.

Μοναδικοί κληρονόμοι των νικητών των χρόνων εκείνων, οι τιμημένοι αγωνιστές της τωρινής παλλαϊκής εξέγερσης στο νοτιοδυτικό τμήμα του Μωρηά συνέχισαν τις ηρωικές παραδόσεις των προγόνων τους, δίνοντες σ' αυτές ουσιαστικό λαϊκό κοινωνικό περιεχόμενο.

Πάλαιψαν σα λιοντάρια - τ' ομολογάνε κι οι εχθροί - για το ψωμί, που φτιάχνουν οι ίδιοι, μα τ' αρπάζουν ληστοσυμμορίες λογής - λογής.

Και έσχισαν με τα ίδια τους τα χέρια το φασιστικό στρατιωτικό νόμο της βίας των εκμεταλλευτών, υπερασπίζοντας τους αγωνιστές και τις ελευθερίες τους.

Αυτό είνε το «έγκλημά» τους.

Χαράματα Πέμπτης αφήνουμε πίσω μας την Καλαμάτα, με τις ένοπλες περιπολίες στους δρόμους, το πολεμικό «Πάνθηρ» στο λιμάνι και τη φρουρά μπροστά στον κυλινδρόμυλο της «Ευαγγελιστρίας». Σφίγγουμε θερμά το χέρι των μυλεργατών, που από δυο μέρες απεργούν από αλληλεγγύη για τους σταφιδοπαραγωγούς.

Κακοί ηγέτες ρεφορμιστές δεν άφηκαν να πραγματοποιηθεί η γενική απεργία στην Καλαμάτα.

Φρουρούνται κι οι δρόμοι γύρω στην πόλη, γίνονται έρευνες στους εισερχόμενους και εξερχόμενους.

Κι ακόμα πίσω μας νομάρχες, στρατιωτικοί διοικητές και αστυνόμοι, περιζωσμένοι από ένοπλους φρουρούς ετοιμάζουν και στέλνουν κι άλλες δυνάμεις «προς κατάπνιξιν της εστίας των ταραχών και εξεγέρσεων».

Ασφυχτικός κλοιός περισφίγγει τη Μεσσηνία.

Ενα θαμπό φως ξεφεύγει δειλά δειλά ψηλά απ' τα κορφοβούνια του Ταΰγετου.

Και πέρα εκεί ροδοκοκκινίζουν σα φωτοστέφανα τα γκρίζα σύγνεφα που σκεπάζουν τα βουνά της Πυλίας και Τριφυλίας.

Στα πόδια των βουνών αυτών δολοφονήθηκαν άνανδρα δυο αγρότες και τραυματίσθηκαν αρκετοί.

Ας κλίνουμε μαζί όλοι οι εργαζόμενοι τις ματοβαμμένες σημαίες του εργατοαγροτικού κινήματος μπροστά στα θύματα του αγώνα της αγροτιάς.

Τα βουναλάκια κι οι χαράδρες διαδέχονται το ένα την άλληνα... Και να εμείς στα σύνορα της Αρκαδίας.

Πίσω μας πια οι στρατιωτικοί νόμοι κι οι χαμητικοί περιορισμοί και το χαφιεδολόι.

Μπορούμε τώρα να ξεφυλλίσουμε τις σελίδες του πρωτόφαντου σε έχταση, βάθος και πλάτος αγροτικού σταφιδικού κινήματος.

Δεκάδες χιλιάδες αγρότες από ντουζίνες χωριά πήραν μέρος στον αγώνα.

Πριν προχωρήσουμε όμως αύριο στο ξεφύλλισμα, από σήμερα είνε βιαστικό ένα καθήκο, που πρέπει να το εχτελέσουμε το δίχως άλλο.

Ακούστε εργαζόμενοι!

Οι μαύρες δυνάμεις από χτες περίζωσαν όλα τα χωριά της Πυλίας και Τριφυλίας.

Εγιναν ήδη πάνω από 100 συλλήψεις σταφιδοπαραγωγών. Τα εντάλματα φουρνίζουνται κατά δεκάδες.

Εχταχτα στρατοδικεία αρχίζουν να λειτουργούνε. Ο μεσαιωνικός βούρδουλας μπήκε σε δράση.

Οι σταφιδοπαραγωγοί βρίσκονται σε διωγμό.

Θα τους αφήσουμε;

Οι ηρωικοί αγωνιστές της φτωχολογιάς του κάμπου κινδυνεύουν. Ολες οι οργανώσεις των εργατών, υπαλλήλων, επαγγελματιών και των αγροτών ας ξεσηκώσουν ένα κύμα διαμαρτυρίας (...)

Κι όλοι μαζί ας χαιρετήσουμε θερμά, αδελφικά τον ηρωικό σταφιδικό λαό του Μωρηά, που με τους αξιοθαύμαστους εξαήμερους αγώνες του, παλεύοντας σε άνιση μάχη, χάραξε καινούργιες στράτες στους κάμπους, φωτίζοντας το δρόμο σ' όλους τους σκλάβους της πόλης και του κάμπου (...)

Η εφημερίδα μας, για αρκετές μέρες, αφιέρωσε αρκετές σελίδες στο μαζικό και μαχητικό κύμα διαμαρτυριών των σταφιδοπαραγωγών της Πελοποννήσου που ξέσπασε τον Αύγουστο του 1935, ενώ έστειλε και στις σταφιδικές περιοχές δύο απεσταλμένους.

Στις 19 Αυγούστου το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» έγραφε:

«Ο ΣΤΑΦΙΔΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΞΕΣΗΚΩΝΕΤΑΙ

ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΑ ΜΕ ΜΑΥΡΕΣ ΣΗΜΑΙΕΣ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ».

Την προηγούμενη μέρα είχαν πραγματοποιηθεί συγκεντρώσεις χιλιάδων σταφιδοπαραγωγών στον Πύργο, στα Φιλιατρά, στην Πύλο και τους Γαργαλιάνους.

Οι κινητοποιήσεις συνεχίστηκαν με συνθήματα όπως «3.600 ή θάνατος!», «Κάτω ο ληστρικός ΑΣΟ!» (Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός)» και ένα απ' τα κύρια αιτήματα τον καθορισμό της τιμής πώλησης της σταφίδας στις 3.600 δραχμές αντί για τις 2.900 δραχμές που όρισαν ο ΑΣΟ και η κυβέρνηση.

Στις 26 Αυγούστου, ο στρατός χτύπησε τους σταφιδοπαραγωγούς της Πύλου, όταν προσπάθησαν να καταλάβουν το τηλεγραφείο. Την ίδια μέρα, στην Κυπαρισσία, οι φαντάροι πέταξαν τα όπλα και συναδελφώθηκαν με τους αγωνιζόμενους σταφιδοπαραγωγούς. Στους Γαργαλιάνους, σύμφωνα με τον «Ριζοσπάστη», οι σταφιδοπαραγωγοί κατέλυσαν τις τοπικές αρχές.

Στο πλευρό των σταφιδοπαραγωγών της Μεσσηνίας βρέθηκαν και εκείνοι της Ηλείας που πραγματοποίησαν συλλαλητήριο αλληλεγγύης αλλά και οι μυλεργάτες της Καλαμάτας που κατέβηκαν σε απεργία, προβάλλοντας τα δικά τους αιτήματα.

Η τρομοκρατία οργίαζε, ενώ η φωτιά του αγώνα φούντωνε. Στις 27 Αυγούστου, η κυβέρνηση του Τσαλδάρη κήρυξε τον στρατιωτικό νόμο, ενώ έστειλε δύο μεραρχίες στρατού και ισχυρή δύναμη χωροφυλακής στην περιοχή. Την ίδια μέρα, ο «Ριζοσπάστης» έγραφε:

«Απ' τον Πύργο πληροφορούν ότι 15 χιλιάδες λαού βαδίζουν προς την Καλαμάτα».

Στις συγκρούσεις των ημερών σκοτώθηκαν ο Κώστας Χριστόπουλος, ο αγρότης Κώστας Τσαρπάλας από το χωριό Κυνηγού και ο 13χρονος μαθητής Γιώργης Πατσούρος. Γενικότερα, εξαπολύθηκε ένα όργιο διώξεων - με δεκάδες συλλήψεις, ομάδες τραμπούκων και τη λειτουργία Εκτακτου Στρατοδικείου στην Καλαμάτα - προκειμένου να αποκατασταθεί η «τάξη». Ας σημειωθεί, επίσης, ότι τα φύλλα του «Ριζοσπάστη», που προορίζονταν για τον νομό, κατασχέθηκαν.

Βλ. περισσότερα:

Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918 - 1939, τόμ. Α2, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 49.

«Ριζοσπάστης», 15 - 16.8.2015