Azerbaijan State News Agency A

Από τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν και τις αρμενικές αρχές του Ναγκόρνο Καραμπάχ

Η Ρωσία έχει παραδοσιακά σημαντικό ρόλο στον Νότιο Καύκασο, ενώ με τις τριμερείς συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ρωσίας, Αρμενίας, Αζερμπαϊτζάν για το τέλος των εχθροπραξιών τον Νοέμβρη του 2020, αναβάθμισε τον ρόλο της, εγκαθιστώντας μάλιστα στην περιοχή «ειρηνευτική» στρατιωτική αποστολή για 5 χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης.

Με στόχο να μειωθεί η επιρροή της Μόσχας, ΕΕ και ΗΠΑ ανέλαβαν επίσης ρόλο «διαμεσολαβητή» στη σύγκρουση Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο. Γερεβάν και Μπακού βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για την υπογραφή συνθήκης «ειρήνης», καθορισμό των μεταξύ τους συνόρων και για το καθεστώς του Ναγκόρνο Καραμπάχ, το οποίο αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν, αλλά η πλειοψηφία των περίπου 120.000 κατοίκων του είναι Αρμένιοι.

Σημείο καμπής στις διαπραγματεύσεις θεωρείται η δήλωση που έκανε ο Αρμένιος πρωθυπουργός, Ν. Πασινιάν, τον Οκτώβρη του 2022 στην Πράγα, μετά από συνάντηση που είχε με τον Αζέρο Πρόεδρο, Ιλχάμ Αλίεφ, παρουσία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σ. Μισέλ, του Γάλλου Προέδρου, Εμ. Μακρόν, και του Γερμανού καγκελάριου, Ολ. Σολτς.

Τότε ο Πασινιάν αναγνώρισε δημόσια την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία του Αζερμπαϊτζάν στα 86.600 τ. χλμ., συμπεριλαμβανομένου, δηλαδή, του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Στην Πράγα οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης να σταλεί πολιτική αποστολή εμπειρογνωμόνων της ΕΕ στα σύνορα Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν.

Τόσο οι ΗΠΑ - ΕΕ όσο και η Ρωσία αναγνωρίζουν το Ναγκόρνο Καραμπάχ ως αζέρικο έδαφος και αυτό προωθούν στις όποιες «ειρηνευτικές» συμφωνίες. Εξ ου και η δήλωση του εκπροσώπου του Κρεμλίνου ότι η στρατιωτική επιχείρηση του Μπακού στο Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι θέμα που αφορούσε τις ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν στο δικό του έδαφος, ενώ από την άλλη η ΕΕ απέρριψε το ενδεχόμενο να επιβληθούν κυρώσεις στο Μπακού στο άμεσο μέλλον για την επίθεσή του - παρότι με δηλώσεις της την καταδίκασε. Η δε Αρμενία ισχυρίστηκε ότι δεν έχει στρατεύματα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και τόνισε ότι δεν συμμετέχει στη συμφωνία εκεχειρίας και στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των αυτονομιστικών αρχών του θύλακα και του Αζερμπαϊτζάν.

Να σημειωθεί ότι στα σύνορα των δύο κρατών σημειώνονταν όλα αυτά τα χρόνια ένοπλα επεισόδια, ενώ το Αζερμπαϊτζάν εξέφραζε δυσαρέσκεια για τη μη εφαρμογή των τριμερών συμφωνιών, διεκδικούσε μεταξύ άλλων δρόμους διασύνδεσής του με το Ναγκόρνο Καραμπάχ, αλλά και σύνδεση με τον αζέρικο θύλακα Ναχιτσεβάν μέσω αρμενικού εδάφους (το Ναχιτσεβάν βρίσκεται μεταξύ Αρμενίας, Ιράν και Τουρκίας). Σε μια κίνηση πίεσης έκλεισε τον Απρίλη τον διάδρομο Λατσίν, τον μοναδικό δρόμο σύνδεσης της Αρμενίας με το Ναγκόρνο Καραμπάχ, σημείο όπου αναπτύσσονται οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις.

Η Ρωσία όχι μόνο δεν καταδίκασε έντονα την επίθεση του Αζερμπαϊτζάν αλλά πρωταγωνιστεί τόσο στη συμφωνία παράδοσης των Αρμενίων του Ναγκόρνο Καραμπάχ, όσο και στις εξελισσόμενες διαπραγματεύσεις για «επανένταξη» του Ναγκόρνο Καραμπάχ στο Αζερμπαϊτζάν και «ενσωμάτωση» των Αρμενίων που ζουν εκεί.

Η συμφωνία εκεχειρίας, που καταλήχθηκε με ρωσική διαμεσολάβηση, προβλέπει αφοπλισμό των μονάδων στρατού του Ναγκόρνο Καραμπάχ και αποχώρηση των στρατιωτών της Αρμενίας, με το Μπακού να ισχυρίζεται ότι θα δώσει αμνηστία σε όσους παραδώσουν τα όπλα τους, αν και υπάρχουν ορισμένες στρατιωτικές μονάδες του Καραμπάχ που λένε ότι θα συνεχίσουν την αντίσταση.

Την Παρασκευή ανακοινώθηκε ότι οι δυνάμεις των Αρμενίων αυτονομιστών άρχισαν να παραδίδουν τον οπλισμό τους. Η παράδοση γίνεται υπό τον έλεγχο της ρωσικής «ειρηνευτικής» δύναμης.

Ολο το προηγούμενο διάστημα ο Αρμένιος πρωθυπουργός είχε οξύνει την κριτική του απέναντι στη Μόσχα, κατηγορούσε τη ρωσική στρατιωτική αποστολή ότι δεν «εγγυάται την ασφάλεια» του πληθυσμού του Ναγκόρνο Καραμπάχ και επέτρεψε το κλείσιμο του διαδρόμου του Λατσίν.

Παράλληλα, η αρμενική κυβέρνηση έκανε μια όλο και πιο έντονη στροφή προς τη «Δύση». Αποκορύφωμα ήταν οι πρόσφατες δηλώσεις του Πασινιάν ότι η Αρμενία δεν μπορεί να βασίζεται πια στη Ρωσία για την «ασφάλειά της», καθώς η Ρωσία «αποσύρεται σταδιακά» από τον Νότιο Καύκασο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

Την προηγούμενη βδομάδα ΗΠΑ και Αρμενία οργάνωσαν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις στην Αρμενία, προκαλώντας «έντονη ανησυχία» στη Μόσχα. Η Αρμενία είναι «σύμμαχος» με τη Ρωσία στο «αμυντικό» σύμφωνο Οργανισμός Συνθήκης για τη Συλλογική Ασφάλεια (CSTO) και είχε αρνηθεί πριν από μήνες να φιλοξενήσει κοινές ασκήσεις, ενώ η Ρωσία διαθέτει και στρατιωτική βάση στην Αρμενία.

Σε αυτή, λοιπόν, τη συγκυρία η Μόσχα «μπήκε μπροστά» στις εξελίξεις και πλέον μαζί με το Αζερμπαϊτζάν δείχνει να έχει «το πάνω χέρι» στην όποια «διευθέτηση».

Οι ρωσικές «ειρηνευτικές» δυνάμεις μεσολάβησαν για την εκεχειρία και συμμετέχουν στις συνομιλίες που ξεκίνησαν την Πέμπτη μεταξύ του Μπακού και των Αρμενίων του Καραμπάχ «για το μέλλον του θύλακα», όπως τόνισε ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλ. Πούτιν.

Πούτιν και Αλίεφ σε τηλεφωνική συνομιλία επισήμαναν τη σημασία της εφαρμογής των συμφωνιών κατάπαυσης του πυρός για το Ναγκόρνο Καραμπάχ και συζήτησαν «βήματα για τη σταθεροποίηση της κατάστασης». Επιβεβαιώθηκε πως το Μπακού θα συνεργαστεί με τις ρωσικές «ειρηνευτικές» δυνάμεις για θέματα «σεβασμού των δικαιωμάτων και της ασφάλειας του αρμενικού πληθυσμού».

Μάλιστα, συμφώνησαν να εντείνουν την τριμερή διαπραγματευτική διαδικασία Αζερμπαϊτζάν - Ρωσίας - Αρμενίας, για να συνταχθεί «ειρηνευτική συνθήκη» μεταξύ Μπακού και Γερεβάν.

Σε ένα τέτοιο φόντο γεωπολιτικών ανταγωνισμών, αντικυβερνητικές διαδηλώσεις ξέσπασαν στην Αρμενία, με την αντιπολίτευση να καλεί τους κατοίκους της πρωτεύουσας και των γύρω πόλεων έξω από κυβερνητικό κτίριο απαιτώντας την παραίτηση του Πασινιάν, επειδή παραδόθηκε το Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Οι υποστηρικτές του Πασινιάν θεωρούν ότι οι αντικυβερνητικές ενέργειες «καθοδηγούνται από ξένα κέντρα». Ορισμένοι δεν αποκλείουν μάλιστα το Αζερμπαϊτζάν, με την έγκριση της Ρωσίας, να ξεκινήσει στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον της Αρμενίας και να επέλθει «αλλαγή εξουσίας στην Αρμενία».

Από την πλευρά της, η ΕΕ δήλωσε έτοιμη να υποστηρίξει περαιτέρω τις αρχές της Αρμενίας και τις «μεταρρυθμίσεις», ενώ η αποστολή της ΕΕ στην Αρμενία (EUMA) θα συνεχίσει να παρακολουθεί την κατάσταση κατά μήκος της αρμενικής πλευράς των συνόρων με το Αζερμπαϊτζάν.

Επίσης, τονίζει ότι «η αναγκαστική μετακίνηση του άμαχου πληθυσμού με στρατιωτικά ή άλλα μέσα θα αντιμετωπιστεί με ισχυρή απάντηση από την ΕΕ» και καλεί το Μπακού «να διασφαλίσει τα δικαιώματα και την ασφάλεια των Αρμενίων του Καραμπάχ».

Τις έντονες διεργασίες γύρω από την «ευρωπαϊκή πορεία» της Βόρειας Μακεδονίας και γενικά των Δυτικών Βαλκανίων αναδεικνύει η αντιπαράθεση που αναπτύσσεται στο εσωτερικό του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης στη χώρα, στο κεντροδεξιό VMRO-DPMNE, με φόντο τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης Κοβάτσεφσκι να διασφαλίσει την απαιτούμενη πλειοψηφία για να περάσει τη συνταγματική μεταρρύθμιση που συνδέεται με αυτήν την «ευρωπαϊκή πορεία».

Ο σημερινός ηγέτης του VMRO-DPMNE, Χρ. Μίτσκοσκι, μιλώντας στη γερμανική εφημερίδα «FAZ» κατηγόρησε τον πρώην επικεφαλής του κόμματος, Ν. Γκρούεφσκι, ότι βρίσκεται σε μυστικές διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση, προκειμένου με αντάλλαγμα τη χορήγηση αμνηστίας για διάφορα αδικήματα που αντιμετωπίζει, να χρησιμοποιήσει την επιρροή που διατηρεί ακόμα στο κόμμα και να διασφαλίσει ψήφους βουλευτών του υπέρ των αλλαγών που δρομολογούνται. Υπενθυμίζεται ότι, μεταξύ άλλων, η κυβέρνηση προτείνει το νέο Σύνταγμα να αναγνωρίσει επίσημα ως μειονότητα της χώρας και τη βουλγαρική, κάτι που περιελάμβανε η συμφωνία που «έκλεισε» πέρσι μεταξύ Σκοπίων και Σόφιας, ώστε να αρθεί το βουλγαρικό βέτο που για χρόνια εμπόδιζε την πορεία ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ.

Ο Μίτσκοσκι κατηγόρησε τον Γκρούεφκσι ότι λειτουργεί ως «δούρειος ίππος» της «διεφθαρμένης» κυβέρνησης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και του αλβανικού κόμματος DUI και ότι επιδιώκει τη διάσπαση του VMRO-DPMNE.

Από τη μεριά του, ο Γκρούεφσκι κατηγόρησε τον Μίτσκοσκι για «ανυπόστατους» ισχυρισμούς και ότι ψάχνει άλλοθι να δικαιολογήσει μια πιθανή αποτυχία του VMRO-DPMNE στις επικείμενες εκλογές.

Αφορμή για να υψωθούν οι τόνοι στο VMRO στάθηκε η τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα που ενέκρινε πρόσφατα η Βουλή με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, χωρίς να προηγηθεί διαβούλευση, με την οποία μειώνονται ποινές και παραγράφονται ποινικά αδικήματα στα οποία εμπλέκονται πολλά πρώην στελέχη των κυβερνήσεων της χώρας, σε μεγάλο τους μέρος προερχόμενα από το VMRO-DPMNE. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η τροποποίηση αυτή αποτελεί μέρος του παζαριού που εντείνει η κυβέρνηση για να διασφαλίσει την απαιτούμενη πλειοψηφία και να προχωρήσει η μεταρρύθμιση.

Τις διεργασίες πάντως επιβεβαιώνουν και δηλώσεις από τον εκπρόσωπο του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, Ντ. Καέβσκι, ο οποίος υπογράμμισε ότι «υπάρχουν δομές μέσα στο VMRO - DPMNE που θεωρούν πως αυτή η απομόνωση στην οποία σπρώχνει το κόμμα δεν είναι καλή για τη χώρα και η συνταγματική αναθεώρηση πρέπει να προχωρήσει».

Ολα αυτά σε μια περίοδο που οι Βρυξέλλες δηλώνουν όλο και πιο ανοιχτά ότι «επείγει» πλέον η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, εκτιμώντας ότι όσο αυτή η διαδικασία «βαλτώνει» ενισχύεται η επιρροή Ρωσίας και Κίνας στην περιοχή.

Στο μεταξύ, στη Βουλγαρία εντείνονται μια σειρά από επεισόδια που επιβεβαιώνουν τη βαθύτερη εμπλοκή της χώρας στη σύγκρουση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία.

Αυτή η βαθύτερη εμπλοκή εξάλλου αποτελεί τη «συνεκτική ουσία» της νέας κυβέρνησης συνασπισμού της χώρας, η οποία κατά τ' άλλα αποτελείται από κόμματα που τα προηγούμενα χρόνια αντάλλαζαν βαριές κατηγορίες μεταξύ τους περί διαφθοράς, σκανδάλων κ.τ.λ.

Σε ένα τέτοιο φόντο, η βουλγαρική υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας ανακοίνωσε την απέλαση του επικεφαλής του Μετοχίου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Σόφια και δύο Λευκορώσων ιερέων, κατηγορώντας τους ότι εφάρμοσαν «την υβριδική στρατηγική της Ρωσίας με στόχο να επηρεαστούν οι κοινωνικοπολιτικές διαδικασίες στη Βουλγαρία υπέρ των συμφερόντων» της Μόσχας.

Την ίδια ώρα, στη Σόφια πραγματοποιήθηκε διαμαρτυρία με οργανωτή το φιλορωσικό εθνικιστικό κόμμα «Vazrazhdane» («Αναγέννηση»), ενάντια στη «φιλοδυτική» πολιτική που ακολουθεί η νέα κυβέρνηση. Οι συμμετέχοντες συγκεντρώθηκαν έξω από τη Βουλή, κρατώντας βουλγαρικές και ρωσικές σημαίες, ζητώντας την παραίτηση της κυβέρνησης και να κλείσουν οι στρατιωτικές βάσεις του ΝΑΤΟ στη χώρα.

Τέλος, ας καταγραφεί ότι στη Βρετανία συνελήφθησαν 5 άτομα βουλγαρικής εθνικότητας, στα οποία απαγγέλθηκαν κατηγορίες για κατασκοπεία υπέρ της Ρωσίας, από τον Αύγουστο του 2020 έως τον Φλεβάρη του 2023. Οι ύποπτοι οδηγήθηκαν σε δικαστήριο του Ουέστμινστερ, ενώ στην κατοχή τους βρέθηκαν πλαστές ταυτότητες και διαβατήρια από Ελλάδα, Βρετανία, Βουλγαρία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Κροατία, Σλοβενία και Τσεχία. Κατηγορούνται επίσης ότι οργάνωσαν επιχείρηση παρακολούθησης στο Μαυροβούνιο.