Eurokinissi

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, ο Κυρ. Μητσοτάκης υποδέχεται στο Μέγαρο Μαξίμου, στις 12.15 μ.μ., τον Ρ. Τ. Ερντογάν. Θα έχει προηγηθεί, στις 11.30 π.μ., συνάντηση του δεύτερου με την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο (παρουσία των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών και των διπλωματικών συμβούλων των δύο ηγετών), στη 1 μ.μ., θα γίνουν δηλώσεις στον Τύπο. Στη συνέχεια συνεδριάζει στο Μέγαρο Μαξίμου η Ολομέλεια του ΑΣΣ υπό τους Μητσοτάκη - Ερντογάν με τους συμμετέχοντες υπουργούς και υφυπουργούς (11 Ελληνες και 8 Τούρκους, με αντίστοιχες αρμοδιότητες), υπό τη μορφή γεύματος εργασίας. Θα έχουν προηγηθεί διμερείς συναντήσεις των συμμετεχόντων υπουργών, ενώ αναμένεται να υπογραφούν μια σειρά από συμφωνίες, ανάμεσά τους και για το Μεταναστευτικό. Δεν αποκλείεται να υπάρξει και κάποιο κοινό ανακοινωθέν, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ένα κλίμα βούλησης για συνέχιση του παζαριού.

Σημειωτέον, ο Ερντογάν έρχεται στις διαπραγματεύσεις με όλο το απαράδεκτο πλαίσιο διεκδικήσεων, με χαρακτηριστικά όσα είπε χτες σε μακροσκελή συνέντευξή του στην «Καθημερινή». Εκεί ο Τούρκος ηγέτης ανοιχτά τόνισε ότι στις σχέσεις των δύο χωρών «υπάρχουν πολλά αλληλένδετα προβλήματα που πρέπει να λυθούν εκτός από την υφαλοκρηπίδα. Πρέπει να τα εξετάσουμε ως ένα σύνολο. Δεν είναι σωστή η επιλεκτική προσέγγιση. Να μιλάμε για ορισμένα θέματα και να μη μιλάμε για κάποια άλλα. Γιατί είναι όλα αλληλένδετα...».

Επιβεβαιώνοντας ότι το παζάρι γίνεται εντός ΝΑΤΟικού πλαισίου, ο Τούρκος Πρόεδρος σημείωσε πως η Ελλάδα είναι «πολύτιμο μέλος της Συμμαχίας στην οποία είμαστε μέλη» και ότι «είμαστε γείτονες, θα παραμείνουμε γείτονες, πρέπει να σεβόμαστε αμοιβαία τα δικαιώματα και τα ζωτικά συμφέροντα ο ένας του άλλου». Ενώ ξεχωρίζοντας τις «δυνατότητες και ευκαιρίες για συνεργασία» που υπάρχουν στη Μεσόγειο, με εστίαση ειδικά στην Ενέργεια, μίλησε για «ελπιδοφόρες μελέτες» που προχωρούν για τον εντοπισμό κοιτασμάτων και πρόσθεσε: «Η Μεσόγειος και το Αιγαίο είναι πλούσιες σε φυσικούς πόρους λεκάνες. Στην τρέχουσα διεθνή συγκυρία, η διασφάλιση και η διατήρηση της ενεργειακής ασφάλειας από στρατηγική άποψη έχει καταστεί βασικό ζήτημα». Εσπευσε δε να επισημάνει και ότι «η αξιολόγηση των δυνατοτήτων μιας τέτοιας συνεργασίας μπορεί να συμβάλει τόσο στην ενεργειακή ασφάλεια των χωρών της περιοχής όσο και στην επίλυση πολιτικών ζητημάτων».

Τόνισε επίσης ότι «η Ενέργεια είναι στοιχείο συνεργασίας και κοινού κέρδους μεταξύ όλων των χωρών και κοινωνιών και θέλουμε να επιλύσουμε τις διαφορές μέσω του διαλόγου», επανερχόμενος και στην πρόταση για «διοργάνωση περιεκτικού συνεδρίου σχετικά με τις ευκαιρίες στην Ανατολική Μεσόγειο», ενώ εξέφρασε απογοήτευση επειδή «στην αρχή η ΕΕ παρέμεινε σιωπηλή ως προς αυτή την πρόταση» και εκτίμησε ότι «η σιωπή δεν λύνει προβλήματα». Επιπλέον, επανέλαβε τη στήριξη της Αγκυρας στην πρόταση των κατοχικών αρχών στην Κύπρο για «κοινή επεξεργασία αποθεμάτων και κατανομή των εσόδων, έως ότου επιτευχθεί συνολική λύση» στο Κυπριακό, συμπληρώνοντας ότι «κι άλλες χώρες της περιοχής κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση, γιατί οι δύο πλευρές στο νησί να μην μπορούν να συνεργαστούν; Υπάρχουν πολλά θέματα για τα οποία μπορούμε να συνεργαστούμε και στο Αιγαίο...».

Κατά τ' άλλα, ο Τούρκος Πρόεδρος είπε ξανά ότι «η αντίληψη "win - win" (σ.σ. αμοιβαίου οφέλους) βρίσκεται ήδη στον πυρήνα της προσέγγισης της Τουρκίας στις διεθνείς σχέσεις και τη διπλωματία. Εάν οι διαφορές αντιμετωπιστούν ήπια, μέσω του διαλόγου και βρεθεί κοινό έδαφος, είναι προς όφελος όλων» και ότι αποτελεί ευθύνη και των δύο χωρών «να εδραιώσουν, να θεσμοθετήσουν και να προωθήσουν αυτήν την αντίληψη» (αμοιβαίου οφέλους).

Απευθυνόμενος δε στην ελληνική κυβέρνηση - και παραπέμποντας επί της ουσίας στα περί αποστρατικοποίησης - είπε ότι «δεν σας απειλούμε αν δεν μας απειλήσετε» και ζήτησε ενίσχυση εμπιστοσύνης και της διμερούς συνεργασίας ειδικά μεταξύ άλλων σε Εμπόριο, Μεταφορές, Ενέργεια, Υγεία κ.λπ., χωρίς βέβαια να παραλείψει να ζητήσει συνεργασία και για «τα συνεχιζόμενα προβλήματα της τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα», επιμένοντας ότι «δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα που δεν μπορούμε να λύσουμε μέσω του διαλόγου, στη βάση της αμοιβαίας καλής θέλησης».

Ακόμα, τάχτηκε υπέρ της «γενναιότητας» με την οποία «πρέπει να μιλάμε για όλα μας τα προβλήματα», υποστηρίζοντας ότι «μόνο αυτοί που μας απειλούν πρέπει να μας φοβούνται...» αλλά και «η υπεράσπιση της πατρίδας μας και η διατήρηση της ειρήνης του έθνους μας είναι το πιο φυσικό μας δικαίωμα και κανείς δεν πρέπει να έχει καμία αμφιβολία ότι θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε αυτό το δικαίωμα στο έπακρο εναντίον όλων των τρομοκρατικών κέντρων...».

Να σημειωθεί βέβαια ότι ο Τούρκος ηγέτης δεν παρέλειψε να αναφέρει και ότι «είναι απαραίτητο να ληφθούν κοινά μέτρα τα οποία προβλέπουν ίσο καταμερισμό βαρών και ευθυνών για την πρόληψη της μετανάστευσης στην πηγή της, όχι μόνο με τη συνεργασία Τουρκίας - Ελλάδας» αλλά με «τη συμμετοχή ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας».

Στο μεταξύ, παρέμβαση έκανε και ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος μιλώντας στην ΕΡΤ αναφέρθηκε στα πρώτα χρόνια μετά την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας, όταν οι ηγέτες των δύο χωρών «ανέπτυξαν αυτήν την εποικοδομητική επικοινωνία, έναν ισχυρό ειρηνικό διάλογο» και «μας άφησαν μια πολύτιμη παρακαταθήκη», σημειώνοντας ότι «οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας μπορούν να γίνουν καλύτερες», αλλά και ότι επειδή η χώρα του έχει «μια σθεναρή οικονομία» και «σθεναρές διεθνείς σχέσεις (...) μπορούμε να γίνουμε πολύ παραγωγικοί για την Ευρώπη».

Επιχειρώντας να δώσει απαντήσεις, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Π. Μαρινάκης, μιλώντας χτες στον ΑΝΤ1, ανέφερε ότι «για να πάνε δύο κράτη στη διεθνή δικαιοδοσία πρέπει να έχει υπογραφεί συνυποσχετικό, και από τα δύο κράτη, το οποίο θα ορίζει ποιο είναι το θέμα, ποια είναι η διαφορά η οποία θα συζητηθεί στο δικαστήριο και θα επιλυθεί». Σε αυτήν τη βάση, επέμεινε ότι για την ελληνική κυβέρνηση «υπάρχει μία διαφορά, ο καθορισμός ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας» και ότι «δεν υπάρχει κανένα ζήτημα συνεκμετάλλευσης».

Την ίδια ώρα, βέβαια, έστειλε σήμα στην απέναντι πλευρά και στον λεγόμενο διεθνή παράγοντα ότι «εμείς πιστεύουμε στον διάλογο, εμείς θεωρούμε ότι είναι σημαντική και η αυριανή ημέρα, άλλη μια σημαντική ημέρα που μπορούμε να κάνουμε βήματα στο να συζητάμε και οι πολλές διαφωνίες που έχουμε να μην παράγουν κρίσεις», βασικά επιβεβαιώνοντας ότι «συζητάνε» και ό,τι βάζει στο τραπέζι η τουρκική αστική τάξη με την πλάτη ζεσταμένη εντός ευρωατλαντικού πλαισίου.

Την ίδια ώρα, ο υπουργός Αμυνας, Ν. Δένδιας, είπε σε δηλώσεις του ότι «η Συνθήκη της Λοζάνης μαζί με τις Συνθήκες του Μοντρέ, των Παρισίων και την UNCLOS, τη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας έχουν καθορίσει σαφώς και επακριβώς τα των υδάτων του Αιγαίου». «Υφίσταται βεβαίως ζήτημα υφαλοκρηπίδας το οποίο θα μπορούσε να συζητηθεί», έσπευσε να προσθέσει, δίνοντας από την πλευρά της ντόπιας αστικής τάξης τα περιθώρια του παζαριού.

Την ίδια στιγμή, τις αυξημένες προσδοκίες των ΗΠΑ για τη σημερινή Σύνοδο επανέλαβε η επιτετραμμένη στην αμερικανική πρεσβεία, Μαρία Ολσεν, η οποία μιλώντας στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών και απαντώντας σε σχετική ερώτηση ανέφερε ότι η σχέση μεταξύ των γειτόνων είναι πάντα σημαντική, ότι «οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν τις συνομιλίες Ελλάδας - Τουρκίας», ενώ εξήρε τη διάθεση της Ελλάδας να επιλύσει τα προβλήματα με τους γείτονές της μέσω της διπλωματίας. «Ελπίζουμε ότι η επίσκεψη θα πάει αρκετά καλά και θα την παρακολουθήσουμε», κατέληξε με νόημα.

Στην ίδια συζήτηση, που έγινε με την «υποστήριξη» του ΝΑΤΟ και θέμα «Από την Ουκρανία στη Μέση Ανατολή: Επιπτώσεις στην ασφάλεια της Ελλάδας και της ευρύτερης περιοχής», τα Ελληνοτουρκικά αναλύθηκαν εκτενώς, με κεντρικό άξονα τη διασφάλιση της «τάξης και σταθερότητας» στην Ανατολική Μεσόγειο.

Χαρακτηριστικά, την «ανάγκη να υπάρξει μια περίοδος σχετικής ηρεμίας και σταθερότητας» υπογράμμισε ο Αλ. Διακόπουλος, διευθύνων σύμβουλος Αναπτυξιακής Συνεργασίας και Ανθρωπιστικής Βοήθειας στο υπουργείο Εξωτερικών. Οπως είπε, Ελλάδα και Τουρκία είναι σε «διαφορετικές θέσεις» στις «δύο βασικές κρίσεις που αντιμετωπίζουμε, τόσο όσον αφορά την υποστήριξη της Τουρκίας στη Χαμάς, όσο και στη στάση της στην περίπτωση της Ουκρανίας». «Αλλά αυτό δεν μας κάνει αντιπάλους, αντιθέτως, το γεγονός ότι το περιβάλλον μας έχει τόση αστάθεια, είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους αυτές οι δύο χώρες δεν θέλουν να προσθέσουν περισσότερη αστάθεια που θα γίνει ανεξέλεγκτη, και θα προσπαθήσουν να πλοηγηθούν σε νερά συνεννόησης στο ορατό μέλλον», τόνισε.

Η Ι. Αφεντούλη, εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου και επί δύο δεκαετίες υπεύθυνη προγραμμάτων της Διεύθυνσης Δημόσιας Διπλωματίας του ΝΑΤΟ, στην έδρα του Οργανισμού στις Βρυξέλλες, σημείωσε ότι «πριν ξεσπάσει η κρίση» στη Γάζα «υπήρχε μια προσπάθεια (...) να φέρουμε πιο κοντά τις χώρες της περιοχής, την Ελλάδα, την Τουρκία, το Ισραήλ, την Κύπρο». «Υπήρχε στα σκαριά ένα είδος περιφερειακής συνεργασίας και αυτό μετά την 7/10 κατέρρευσε», είπε, επιβεβαιώνοντας βασικά την ύπαρξη πολυεπίπεδων σχεδιασμών για ευρωατλαντικής υφής διευθετήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

«Η Ελλάδα στέκεται στο πλευρό του Ισραήλ σε αυτό το μέτωπο, αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις άμεσες επιπτώσεις στη σταθερότητα της περιοχής, με την Τουρκία να βρίσκεται στο άλλο άκρο εναντίον του Ισραήλ και εμάς στη μέση, να προσπαθούμε, να φέρουμε μαζί κάποια κατανόηση, κάποια συνεργασία», είπε, τονίζοντας ότι «είναι μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση, που δεν βλέπω πώς θα λυθεί με υπερεθνικές προσπάθειες».

Εβαλε θέμα ότι «ούτε το ΝΑΤΟ ούτε η ΕΕ μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτή την κρίση καθώς δεν έχουν επαρκή εργαλεία. Δεν μπορούν, για παράδειγμα, να προσφέρουν διεύρυνση και δεν διαθέτουν κανένα ουσιαστικό μέσο για εταιρική σχέση με χώρες της Μέσης Ανατολής», ενώ δείχνοντας ότι ψάχνουν άλλα σχήματα, είπε ότι «όταν πρόκειται για αυτό το σχήμα περιφερειακής συνεργασίας, ίσως πρέπει να έχουμε φαντασία για να δημιουργήσουμε μια δομή, ένα πλαίσιο ίσως χωρίς το βάρος της ιδιότητας του μέλους, για να την αντιμετωπίσουν».

Ενώ ο Θ. Ντόκος, σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του πρωθυπουργού, είπε ότι «είναι σημαντικό για την ΕΕ και τις ΗΠΑ να μην χρειάζεται να σπαταλήσουμε διπλωματικό κεφάλαιο σε αυτή την περιοχή προκειμένου να ηρεμήσουν τα νερά του Αιγαίου. Και θέλω να ελπίζω ότι αυτό είναι κάτι εξίσου κατανοητό στην Αγκυρα».