INTIME NEWS

Χαρακτηριστικά, ο Ερντογάν κάλεσε «να αναπτύξουμε περαιτέρω την ώθηση που υπάρχει», «να πραγματοποιούμε τουλάχιστον μια φορά το χρόνο αυτήν τη συνάντηση», ενώ υπογράμμισε τη συμφωνία τους να αυξήσουν το διμερές εμπόριο από τα 5 στα 10 δισ. δολ. ετησίως. Τόνισε, εξάλλου, τη σημασία έργων διαμετακόμισης, όπως η κατασκευή δεύτερης διασυνοριακής γέφυρας στην περιοχή Κήποι - Υψαλα.

Ξεκαθάρισε ότι ζήτησαν από τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών να «συζητήσουν με αποφασιστικό τρόπο» στην προσπάθεια «να επιλύσουμε τα υφιστάμενα προβλήματά μας με κοινές προσπάθειες στο πλαίσιο του εποικοδομητικού διαλόγου καλής γειτονίας και του Διεθνούς Δικαίου». Εκτίμησε, άλλωστε, πως «δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα μεταξύ μας τόσο μεγάλο που να μην μπορεί να επιλυθεί, αρκεί να κινηθούμε με καλή πίστη» και «κοινά βήματα» εκφράζοντας την ικανοποίηση της τουρκικής κυβέρνησης για το γεγονός ότι «έχει την ίδια αντίληψη και ο Μητσοτάκης».

Ο Ερντογάν είπε ακόμα ότι συζήτησαν «πώς μπορούμε να εξελίξουμε τη συνεργασία στο πεδίο καταπολέμησης της τρομοκρατίας», χαιρετίζοντας το πρόσφατο κλείσιμο του προσφυγικού καταυλισμού του Λαυρίου, τον οποίο η Αγκυρα θεωρούσε «στρατόπεδο εκπαίδευσης» του ΡΚΚ. «Υπογράμμισα πως απαιτείται προσοχή, προκειμένου να μη σχηματιστούν παρόμοιοι καταυλισμοί που θα δίνουν καταφύγιο σε τρομοκράτες στην Ελλάδα», πρόσθεσε.

Στάθηκε και στο «δράμα», όπως το χαρακτήρισε, στη Γάζα, καταγγέλλοντας τη στοχοποίηση αμάχων, μιλώντας για μαζική κτηνωδία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου (δώρισε άλλωστε στον Μητσοτάκη έκδοση της τουρκικής Προεδρίας για τη Λωρίδα της Γάζας).

Και, βέβαια, επανέφερε τα περί «τουρκικής μειονότητας» στη Θράκη, ζητώντας μάλιστα «βελτιώσεις που απαιτούνται από το Διεθνές Δίκαιο όσον αφορά την κατάστασή» της. Αργότερα εξάλλου στην τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα συναντήθηκε με στελέχη της μουσουλμανικής μειονότητας, τους βουλευτές (εκλεγμένους με τον ΣΥΡΙΖΑ, ενταγμένους πλέον στη «Νέα Αριστερά») Ζεϊμπέκ Χουσεΐν και Φερχάτ Οζγκιούρ, τους δυο ψευτομουφτήδες Ξάνθης και Κομοτηνής και ορισμένους δημάρχους της περιοχής. Επίσης ισχυρίστηκε ότι «η επίτευξη δίκαιης μόνιμης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό με βάση τις πραγματικότητες στο νησί (βλ. εισβολή και κατοχή) θα είναι προς όφελος ολόκληρης της περιοχής».

Ο Μητσοτάκης έσπευσε να απαντήσει ισχυριζόμενος ότι «η Θράκη αποτελεί ένα παράδειγμα αρμονικής συνύπαρξης χριστιανών και μουσουλμάνων», και ότι «ο προσδιορισμός της ιδιότητας της μειονότητας ως μουσουλμανικής καθορίζεται από την ίδια τη Συνθήκη της Λωζάνης». Για, δε, το Κυπριακό, είπε ότι «δεν υπάρχει άλλη λύση πέραν των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ», επομένως «θα πρέπει να επανεκκινήσει ο διάλογος από εκεί που διακόπηκε το 2017».

Προηγούμενα τόνιζε ότι το ΑΣΣ «από μόνο του σηματοδοτεί την πρόθεση των δύο χωρών μας να αναζητήσουν νέους δημιουργικούς δρόμους στις μεταξύ τους σχέσεις», καθώς «γνώρισαν διακυμάνσεις, που κάποιες στιγμές τις απείλησαν επικίνδυνα και μαζί τους την ασφάλεια και την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο».

Επέμεινε οι δύο χώρες «να διατυπώνουν τις διαφορές τους, που είναι γνωστές, να τις συζητούν με ειλικρίνεια και να αναζητούν συνέχεια λύσεις. Κι αν αυτές δεν γεφυρώνονται, πάντως να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις και κρίσεις». Επιβεβαιώνοντας, εξάλλου, την ευρωατλαντική βάση της προσέγγισης θύμισε ότι στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, «τον περασμένο Ιούλιο στο Βίλνιους, συμφωνήσαμε να πιάσουμε και πάλι το νήμα των επαφών μας», και έκτοτε ακολούθησαν «συνομιλίες» «σε ένα πολύ παραγωγικό κλίμα», ανανεώνοντας άλλωστε το «ραντεβού» πρώτα για την Αγκυρα την ερχόμενη άνοιξη, και ξανά στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλη στην Ουάσιγκτον.

Τόνισε ότι οι «κοινές προσπάθειές» τους «οδήγησαν σε νέες ή αναβαθμισμένες παλαιότερες συμφωνίες σε πολλά επίπεδα» (σε ηλεκτρική ενέργεια, εμπόριο, τουρισμό κ.λπ.), χαρακτηρίζοντας ρεαλιστικό στόχο το διμερές εμπόριο να διπλασιαστεί στην 5ετία στα 10 δισ. ευρώ». Παράλληλα, εξήρε την «πολύ καλύτερη συνεργασία της Αστυνομίας, του Λιμενικού και της Ακτοφυλακής και των δύο χωρών» στη διαχείριση του Μεταναστευτικού.

Διαβεβαίωσε, εξάλλου, για «τη σταθερή υποστήριξη της Ελλάδας για την ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία της Τουρκίας», «τη διευκόλυνση χορήγησης θεωρήσεων, στο πλαίσιο πάντα του ευρωπαϊκού κεκτημένου, ώστε να μπορεί η νέα γενιά της Τουρκίας, οι επιστήμονες, οι επιχειρηματίες, οι φοιτητές να αναπτύξουν στενότερες σχέσεις με την Ευρώπη». «Επιπλέον, η Ελλάδα ζήτησε και εξασφάλισε την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να ενεργοποιηθεί η δυνατότητα Τούρκων πολιτών και των οικογενειών τους να επισκέπτονται όλο τον χρόνο, για επτά μέρες, δέκα νησιά μας, που είτε διαθέτουν προσφυγικές δομές είτε έχουν άμεσες πορθμειακές συνδέσεις με την Τουρκία» (Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Ρόδος, Σύμη, Καστελόριζο, Σάμος, Λέρος, Κάλυμνος, Κως).

Με τις δύο χώρες έναντι «κοινών προκλήσεων», όπως είπε, προεξόφλησε ότι «θα προχωρήσουμε σταδιακά και στα επόμενα βήματα. Με συναντήσεις των δύο αντιπροσωπειών θα διευρύνουμε τη θετική μας ατζέντα, θα εντείνουμε την οικονομική μας συνεργασία, θα επεκτείνουμε τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Και η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, που σύμφωνα με την Ελλάδα συνιστά τη μόνη διαφορά που θα μπορούσε να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας», όπως είπε.

Σε αυτό το φόντο, Μητσοτάκης και Ερντογάν, εκπροσωπώντας τις δύο κυβερνήσεις, υπέγραψαν τη «Διακήρυξη των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας».

Τονίζεται εκεί ότι «αναγνωρίζοντας την ανανεωμένη βούληση για συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων των δύο χωρών», ώστε «να αυξήσουν σημαντικά την ευημερία και τη δυναμική της περιοχής», «επιδιώκοντας ενίσχυση των διμερών σχέσεων μέσω των υφιστάμενων θεσμικών μηχανισμών», αλλά «χωρίς να θίγονται οι εκατέρωθεν νομικές θέσεις τους», ενθαρρύνοντας «την ανταλλαγή επισκέψεων σε κάθε επίπεδο με προσέγγιση προσανατολισμένη στην επίτευξη αποτελεσμάτων», «υπογραμμίζοντας τη σημασία των αποτελεσματικών διαύλων και μηχανισμών επικοινωνίας σε κάθε επίπεδο» «με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας», και «τονίζοντας περαιτέρω ότι προς τούτο (...) οι δύο πλευρές θα διερευνήσουν επιπρόσθετα θέματα συνεργασίας», συμφώνησαν έναν «οδικό χάρτη» και συγκεκριμένα να συμμετέχουν «σε συνεχείς εποικοδομητικές και ουσιαστικές διαβουλεύσεις» πάνω σε τρεις πυλώνες:

-- Πολιτικός Διάλογος, «σε θέματα αμοιβαίου συμφέροντος» και με «Διερευνητικές/ Διαβουλευτικές συνομιλίες».

-- Θετική Ατζέντα, «στο πλαίσιο του ενισχυμένου Κοινού Σχεδίου Δράσης, που περιλαμβάνει μέτρα κοινού ενδιαφέροντος στους τομείς της επιχειρηματικότητας - οικονομίας, τουρισμού, μεταφορών, Ενέργειας, καινοτομίας, επιστήμης και τεχνολογίας, γεωργίας, περιβαλλοντικής προστασίας, κοινωνικής ασφάλισης και υγείας, νεολαίας, εκπαίδευσης και αθλητισμού και όποιον άλλο τομέα συμφωνηθεί από κοινού, με στόχο την επίτευξη σημαντικών και συγκεκριμένων παραδοτέων, εξορθολογίζοντας και επικαιροποιώντας συνεχώς την ατζέντα, με δομημένο τρόπο και νέα θέματα».

-- Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, «που περιλαμβάνουν μέτρα στο στρατιωτικό τομέα που θα συνέβαλλαν στην εξάλειψη αδικαιολόγητων πηγών έντασης, καθώς και των κινδύνων που απορρέουν από αυτές».

Κατά βάση δεν είναι κάποιο νέο, ωστόσο μπαίνει στο χαρτί και επισημοποιείται ό,τι είχαν αποφασίσει προηγούμενα.

Παραπέρα, «δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους», διακηρύσσοντας ότι «θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών», επισήμανση που φωτογραφίζει προσφυγή στη Χάγη, όπως επίσης ότι θα υπάρξουν διαφορές που θα διευθετηθούν διμερώς.

Βέβαια, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να καταλήξει στα σκουπίδια, όπως άλλωστε γίνεται με τέτοια κείμενα όποτε οξύνονται οι ανταγωνισμοί του κεφαλαίου, στην ίδια τη Διακήρυξη τονίζεται ρητά ότι «δεν αποτελεί διεθνή συμφωνία, δεσμευτική για τα Μέρη κατά το Διεθνές Δίκαιο», επίσης «καμία πρόνοια της Διακήρυξης αυτής δεν πρέπει να ερμηνεύεται ότι παράγει νομικά δικαιώματα ή υποχρεώσεις για τα Μέρη».

Προηγήθηκε συνάντηση Ερντογάν με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία διέγνωσε «αμοιβαία πολιτική βούληση για την εδραίωση ενός κλίματος που θα επιτρέψει την εμβάθυνση της συνεργασίας και την αποφυγή εντάσεων στις διμερείς μας σχέσεις». Στο ίδιο κλίμα, ο Ερντογάν μίλησε για «ευκαιρία για να ξεκινήσει μια νέα εποχή στις σχέσεις Τουρκίας και Ελλάδας», βάζοντας σκοπό να «συνεχίσουμε τον δρόμο μας με πιο λογικό τρόπο» «βλέποντας το γεμάτο μέρος του ποτηριού».

Εγιναν επίσης διμερείς συναντήσεις μεταξύ υπουργών, και ανακοινώθηκαν συμφωνίες και μνημόνια όπως για αναγνώριση διπλωμάτων τεχνικής εκπαίδευσης, δημιουργία νέας διασυνδετήριας γραμμής μεταξύ Νέας Σάντας και Μπαμπαέσκι με στόχο την αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Τουρκίας και την αύξηση του όγκου αμφίδρομης ροής Ενέργειας κατά 600 MW), «απλοποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος», αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, συνεργασία των φορέων Enterprise Greece και Invest in Turkiye με σκοπό την προσέλκυση επενδύσεων.

Επίσης, υπογράφηκαν Κοινές δηλώσεις - Διακηρύξεις π.χ. να συνέρχεται κάθε χρόνο η Κοινή Επιτροπή Τουρισμού με σκοπό να προωθήσει την «άμεση συνεργασία» ταξιδιωτικών φορέων και τουριστικών πρακτόρων και να διερευνήσει τις δυνατότητες «για κοινές τουριστικές επενδύσεις, με απώτερο στόχο την αύξηση των τουριστικών ροών». Ακόμα να συγκληθεί τον Φλεβάρη η Κοινή Επιτροπή Οικονομίας και Εμπορίου για να εξεταστούν θέματα εμπορίου, Ενέργειας, Μεταφορών, Τουρισμού.

Συμφωνήθηκε ακόμα ο Ελληνας υπουργός Ναυτιλίας συνοδεία του αρχηγού του Λιμενικού Σώματος να μεταβούν αρχές του 2024 στην Τουρκία για συνέχιση των συζητήσεων σχετικά με «κοινές ενέργειες» στη διαχείριση του Προσφυγικού. Επίσης, συμφωνήθηκε οι δύο αρχηγοί των Λιμενικών Σωμάτων να έχουν ανοιχτή 24ωρη γραμμή επικοινωνίας για να επιλύονται άμεσα όποια «προβλήματα» προκύψουν.

Ξεχωριστή σημασία είχε η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν (έχουν και τη βασική ευθύνη για τον διάλογο μεταξύ των δύο κυβερνήσεων). Αρμόδιοι παράγοντες τονίζουν ότι έγινε σε πολύ καλό κλίμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συνέχεια. Αργότερα το βράδυ, ο Γεραπετρίτης, μιλώντας στην ΕΡΤ, έλεγε ότι «έφτασε το πλήρωμα του χρόνου να έχουμε μια άλλη κατανόηση», ότι έχουν «χρέος» να αναζητήσουν «λύσεις» και ότι μπορούν να προχωρήσουν «με γρηγορότερους ρυθμούς». Προανήγγειλε, δε, σειρά συναντήσεων το επόμενο διάστημα με Τούρκους παράγοντες σε όλους τους «πυλώνες» (Πολιτικός Διάλογος, Θετική Ατζέντα, ΜΟΕ) όπως και ότι θα ενημερώσει την επιτροπή Εξωτερικών και Αμυνας της Βουλής.

Ειδική σημασία είχε και η συνάντηση των υπουργών Αμυνας των δύο χωρών Ν. Δένδια και Γιασάρ Γκιουλέρ, καθώς μεταξύ των δύο υπουργείων τρέχουν τα ΜΟΕ. Κατά πληροφορίες η συνάντηση «πραγματοποιήθηκε σε θετικό κλίμα», «αντάλλαξαν απόψεις για την κατάσταση ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή», ο δε Γκιουλέρ «επανέφερε την πρόσκληση από κοινού επίσκεψης στις σεισμόπληκτες περιοχές της Τουρκίας». Παραπέρα, οι δύο υπουργοί «επικύρωσαν τις δραστηριότητες ΜΟΕ, από τον κατάλογο του 2010, οι οποίες συμφωνήθηκαν καταρχήν κατά την πρόσφατη συνάντηση των δύο αντιπροσωπειών στην Αγκυρα». Θυμίζουμε ότι συναντήθηκαν στις 13/11 στην Αγκυρα και κατά την ελληνική πλευρά συμφώνησαν σε υλοποίηση μέτρων το 2024 όπως οργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων, ανταλλαγή επισκέψεων στρατιωτικών αντιπροσωπειών, ανταλλαγή επισκέψεων μεταξύ των διοικητών παραμεθόριων μονάδων, τηλεφωνική γραμμή μεταξύ Εθνικών Κέντρων Αεροπορικών Επιχειρήσεων Λάρισας - Εσκί Σεχίρ.