Εναν χρόνο μετά το πιο πολύνεκρο ναυάγιο - έγκλημα που καταγράφηκε στη Μεσόγειο τα τελευταία χρόνια, νεκροί, αγνοούμενοι, συγγενείς και επιζώντες αναζητούν δικαίωση. Ακόμα αναμένεται η ολοκλήρωση της διερεύνησής του. Οι αιτιάσεις της μήνυσης 53 επιζώντων για τις ευθύνες των ελληνικών λιμενικών αρχών τελούν υπό διερεύνηση στο πλαίσιο προκαταρκτικής εξέτασης της εισαγγελέα του Ναυτοδικείου Πειραιά.

Στο πλαίσιο αυτό, χθες στα γραφεία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθήνας δόθηκε σχετική συνέντευξη Τύπου, όπου μεταξύ άλλων τονίστηκε ότι το ναυάγιο της Πύλου δεν είναι απλά ένα τραγικό δυστύχημα, είναι ένα έγκλημα και δεν μπορεί να μείνει ατιμώρητο. Είναι ένα χρονικό πολλών προαναγγελθέντων θανάτων, ένα έγκλημα που διαπράχθηκε σε διάρκεια 15 ωρών, εξαιτίας πράξεων και παραλείψεων των ελληνικών λιμενικών αρχών, με κύριο χαρακτηριστικό τη μη ενεργοποίηση της οφειλόμενης επιχείρησης διάσωσης - σε γνώση και της Frontex - και την κατάφωρη παραβίαση όλων των κανόνων Διεθνούς και Εθνικού Δικαίου που διέπουν τη διάσωση στη θάλασσα και την προστασία κάθε ανθρώπινης ζωής.

Οπως υπογραμμίστηκε, για μια ακόμα φορά αποδεικνύεται ότι δολοφονούν οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι πρακτικές εφαρμογής τους. Την ίδια στιγμή η ΕΕ πανηγυρίζει τις υπογραφές στο νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Ασυλο και ετοιμάζει νέα σχέδια αποτροπής και τιμωρίας για όσους τολμούν να πλησιάσουν τα σύνορά της, ενώ χιλιάδες άνθρωποι πνίγονται στα θαλάσσια περάσματα, που γι' αυτούς είναι τόποι μαρτυρίου.

Η συνέντευξη Τύπου διοργανώθηκε από το Δίκτυο για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών, την Πρωτοβουλία δικηγόρων και νομικών για το ναυάγιο της Πύλου, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), την Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ) και την Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA).

Ομιλήτριες ήταν οι δικηγόροι Γιάννα Κούρτοβικ, Δήμητρα Λιναρδάκη, Μαρία Παπαμηνά, Κατερίνα Πουρναρά και Ελένη Σπαθανά. Τη συνέντευξη Τύπου συντόνισε ο Βασίλης Παπαδόπουλος, δικηγόρος και πρόεδρος του ΔΣ του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες.

Η Κ. Πουρναρά αναφέρθηκε στα 7 «γιατί» του πολύνεκρου ναυαγίου:

1. Γιατί δεν ενεργοποιείται καμία επιχείρηση διάσωσης και αποτροπής κινδύνου σε κανένα στάδιο, παρότι ήταν αναγκαία και επείγουσα από το πρωί της 13/6/2023 και παρότι οι επιβαίνοντες με κάθε δυνατό τρόπο και μέσο κάνουν έκκληση για διάσωση; Δεν ξεκινάει επιχείρηση διάσωσης ούτε στις 11.00, όταν φτάνει η πληροφορία, ούτε όταν επαληθεύεται η κατάσταση κινδύνου μετά τον εντοπισμό του αλιευτικού από το ελικόπτερο του Λιμενικού στις 15.30, ούτε μετά την επιτήρηση από τα εναέρια μέσα της Frontex, ούτε μετά τις αναφορές της Alarm Phone (16.53) και των παραπλεόντων ιδιωτικών σκαφών («Lucky Sailor» 18.00, «Faithfull Warrior» 21.45), ούτε και όταν το ΠΛΣ 920 καταπλέει στις 22.40 (12 ώρες μετά) πλησίον του αλιευτικού σκάφους. Γιατί η επιχείρηση έρευνας και διάσωσης κηρύσσεται μόνο μετά την ανατροπή και βύθιση του αλιευτικού;

2. Γιατί δεν ενεργοποιούνται και δεν χρησιμοποιούνται όλες οι διαθέσιμες μονάδες και μέσα διάσωσης που βρίσκονται σε κοντινές παράκτιες περιοχές, όπως το εξοπλισμένο ναυαγοσωστικό σκάφος «Αιγαίο Πέλαγος», που βρισκόταν στο Γύθειο; Γιατί στέλνεται το σκάφος του Λιμενικού ΠΛΣ 920, που βρίσκεται πιο μακριά από άλλα σκάφη και είναι ακατάλληλο και μη εξοπλισμένο για διάσωση, ενώ δεν διαθέτει ούτε καν ικανό αριθμό σωστικών μέσων και σωσιβίων;

3. Γιατί, ενώ η Frontex προσφέρεται τρεις φορές να εισφέρει στην επιχείρηση με εναέρια μέσα επιχείρησης (στις 19.35, στις 00.34 και στις 00.52), οι ελληνικές αρχές δεν απαντούν σε κανένα αίτημα, αλλά αντιθέτως του ζητούν να συνδράμει σε έτερο περιστατικό έρευνας και διάσωσης, νότια της Κρήτης;

4. Γιατί τα εμπορικά πλοία καλούνται να αποδεσμευτούν και να απεμπλακούν από την επιχείρηση (το «Lucky Sailor» στις 21.00 και το «Faithfull Warrior» στις 00.18);

5. Γιατί το αλιευτικό μέχρι τη στιγμή του ναυαγίου κινείται βορειοανατολικά, ενώ μετά την προσέγγισή του από το σκάφος του Λιμενικού Σώματος αλλάζει ξαφνικά την κατεύθυνσή του προς τα δυτικά, μέχρι την ακινητοποίηση και τη βύθισή του;

6. Γιατί όλοι οι επιζώντες που καταθέτουν μιλάνε για ρυμούλκηση του αλιευτικού, με αποτέλεσμα την ανατροπή του;

7. Γιατί μετά την ανατροπή δεν ξεκινά ούτε τότε, άμεσα, επιχείρηση διάσωσης των ανθρώπων που βρίσκονται στη θάλασσα, αλλά υπάρχει τεράστια καθυστέρηση ακόμα και στο αίτημα συνδρομής παραπλεόντων πλοίων;

Επίσης, όπως ειπώθηκε, οι ευθύνες της Frontex είναι ερευνητέες, καθώς ενώ διαπίστωσε από νωρίς την κατάσταση κινδύνου του πλοίου και διαβίβασε τις πληροφορίες στις ελληνικές αρχές, δεν εξέδωσε σήμα συναγερμού έκτακτης ανάγκης ούτε στην αρχή αλλά ούτε και στη συνέχεια, όταν δεν πήρε ενημέρωση για έναρξη επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης από την ελληνική πλευρά. Μάλιστα, το σχετικό πόρισμα για τις ευθύνες της χαρακτηρίστηκε σκανδαλωδώς απαλλακτικό.

«Εναν χρόνο μετά δεν ξεχνάμε! Εναντιωνόμαστε στην πολιτική που μετατρέπει τις θάλασσές μας σε υγρά νεκροταφεία!», τονίζει σε ανακοίνωσή της η ΤΕ Μεσσηνίας. Απαιτεί να διαλευκανθούν πλήρως οι συνθήκες του ναυαγίου και να καταδικαστούν οι πραγματικοί ένοχοι. Ανάμεσα σε άλλα σημειώνει:

«Η κυβέρνηση οφείλει να απαντήσει τι έγινε το μοιραίο βράδυ, γιατί δεν σώθηκαν εκατοντάδες απελπισμένοι άνθρωποι που κινδύνευαν, ανάμεσά τους εκατοντάδες γυναίκες και ανυπεράσπιστα παιδιά.

Εναν χρόνο μετά η Μεσόγειος συνεχίζει να γίνεται θάλασσα νεκρών.

Γιατί συνεχίζεται η αιτία, η πολιτική ΕΕ - κυβερνήσεων.

-- Η πολιτική που γεννά φτώχεια και πολέμους, αναγκάζοντας ολόκληρους λαούς να ξεσπιτώνονται κατά εκατομμύρια από τον τόπο τους για να βρουν μια καλύτερη ζωή.

-- Η πολιτική που σπρώχνει εξαθλιωμένους ανθρώπους στα χέρια των δουλεμπόρων, να τους στοιβάζουν σε σαπιοκάραβα για να διασχίσουν τη Μεσόγειο, που έχει μετατραπεί σε υγρό τάφο για πάνω από 28.000 από αυτούς.

-- Η πολιτική που αντί να διευκολύνει τη μετάβαση των προσφύγων και μεταναστών στις χώρες προορισμού τους, τους εγκλωβίζει σε στρατόπεδα τύπου Μόριας, με τα διάφορα "Δουβλίνα" και το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Ασυλο. Που με εργαλείο τις δυνάμεις της Frontex εφαρμόζει τη βίαιη επαναπροώθηση προσφύγων και μεταναστών, πολλές φορές οδηγώντας σε ναυάγια.

Την ίδια στιγμή, αυτοί που τους πνίγουν προωθούν "δουλεμπορικές" συμφωνίες μεταξύ χωρών εντός και εκτός ΕΕ, για την εξασφάλιση φτηνού εργατικού δυναμικού για τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Εναν χρόνο μετά, ΕΕ και κυβερνήσεις κλιμακώνουν την εγκληματική πολιτική τους. Από τη μία κλιμακώνουν τις πολεμικές συγκρούσεις για τα συμφέροντα μιας χούφτας πολυεθνικών. Από την άλλη, με το νέο Σύμφωνο - έκτρωμα προχωράνε στον ενταφιασμό της Συνθήκης της Γενεύης για τους πρόσφυγες, κλιμακώνοντας τις επαναπροωθήσεις, τον εγκλωβισμό στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κ.λπ. Υπόλογοι είναι και τα υπόλοιπα κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ κ.ά.) της ΕΕ, που έχουν συνδιαμορφώσει το αντιμεταναστευτικό πλαίσιο της ΕΕ.

ΕΕ, κυβέρνηση της ΝΔ και Frontex είναι κρίκοι της ίδιας αλυσίδας που οδηγεί τους ξεριζωμένους στον πάτο της θάλασσας, με την πολιτική της καταστολής και το ανοιγοκλείσιμο της κάνουλας των μεταναστευτικών ροών, ανάλογα με το πόσους και ποιους έχει ανάγκη κάθε φορά το κεφάλαιο».