Οι νεκροί εργάτες, τα χιλιάδες εργατικά «ατυχήματα» είναι ένα μικρό μόνο μέρος από ό,τι πραγματικά συμβαίνει στους χώρους δουλειάς, ως αποτέλεσμα της πολιτικής όλων των κυβερνήσεων για την αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων.

Η εντατικοποίηση, οι ατέλειωτες ώρες δουλειάς, η εργοδοτική πίεση για αύξηση της παραγωγικότητας, οι εγκληματικές ελλείψεις σε μέτρα Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία, που αντιμετωπίζονται ως κόστος από την εργοδοσία και το κράτος της, είναι το πραγματικό υπόβαθρο των εργατικών «ατυχημάτων».

Σύμφωνα με τα στοιχεία Επιθεώρησης Εργασίας (Εκθεση Απολογισμού), το 2023 αναγγέλθηκαν σχεδόν 15.000 εργατικά «ατυχήματα» (για την ακρίβεια 14.920), σημειώνοντας νέο ρεκόρ, από το 2000, το πρώτο έτος που έγινε ολοκληρωμένη καταγραφή.

Από το σύνολο των εργατικών «ατυχημάτων» το 2023, τα 108 ήταν θανατηφόρα. Μιλάμε δηλαδή για έναν νεκρό εργάτη ανά τρεις εργάσιμες μέρες περίπου, χωρίς σ' αυτά τα στοιχεία να περιλαμβάνονται τα εργατικά «ατυχήματα» στα ορυχεία και στον κλάδο των ναυτεργατών.

Στο σύνολό τους, τα εγκλήματα στους χώρους δουλειάς με συναυτουργούς την εργοδοσία και το κράτος είναι πολλά περισσότερα. Πόσο μάλλον αν προστεθούν και όσα δεν δηλώνονται, δεν καταγγέλλονται και δεν αποκαλύπτονται ποτέ.

Σύμφωνα με τη Eurostat, στη χώρα μας καταγράφεται μόλις το 30% - 40% των εργατικών «ατυχημάτων». Συνεπώς για κάθε εργατικό «ατύχημα» που καταγράφεται, υπάρχουν τουλάχιστον άλλα δύο που παραμένουν στα «αζήτητα». Αλλά και πολύ περισσότεροι εργαζόμενοι που σακατεύονται, ή χάνουν τη ζωή τους από επαγγελματικές ασθένειες.

Ειδικά γι' αυτό το τελευταίο, ο επίσημος αριθμός των θανάτων είναι ένα ελάχιστο κλάσμα της πραγματικότητας, καθώς σε αυτούς δεν συμπεριλαμβάνονται οι πολλαπλάσιοι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες που, τουλάχιστον στην Ελλάδα, δεν καταγράφονται... Από το 2010, με βάση τα επίσημα στοιχεία, τα περιστατικά επαγγελματικών ασθενειών στη χώρα μας είναι μηδενικά!

Οπως αναδείχθηκε σε εκδήλωση με θέμα «Επαγγελματική νοσηρότητα, ένας θαμμένος κίνδυνος», που διοργανώθηκε στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν», τον Απρίλη του 2024, στην Ελλάδα, όπως και σε όλες τις χώρες, οι θάνατοι από επαγγελματικές νόσους υπολογίζεται ότι είναι 5 έως 7 φορές περισσότεροι.

Συνολικότερα, σύμφωνα με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO), οι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες κάθε χρόνο υπολογίζονται σε 2,3 εκατομμύρια παγκοσμίως, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ενωση σε περίπου 200.000.

Σε συνέχεια των παραπάνω, τα στατιστικά δεδομένα για τις θανατηφόρες αιτίες στους χώρους εργασίας, σύμφωνα με την ΕU-OSHA, αναφέρουν για την Ευρώπη ότι το 98% της αιτίας θανάτου στην εργασία οφείλεται σε επαγγελματική ασθένεια και μόλις το 2% σε εργατικά «ατυχήματα».

Ομως, η κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων είναι αυτή που μπαίνει εμπόδιο στην καταγραφή και μελέτη των επαγγελματικών ασθενειών.

Σε μελέτη που έγινε στην Ιταλία το 2008, υπολογίστηκε ότι το κόστος της επαγγελματικής νοσηρότητας είναι 50.000 ευρώ ανά εργατικό «ατύχημα» ή το 2,79% του ΑΕΠ της Ιταλίας. Παγκοσμίως το ILO υπολογίζει ότι το κόστος αυτό ανέρχεται στο 4% του Ακαθάριστου Παγκόσμιου Προϊόντος. Επίσης, σε ανακοίνωση στη Βουλή το 2015, το μέσο κόστος μόνο των εργατικών «ατυχημάτων» στη χώρα μας υπολογίζεται σε 51.000 ευρώ (3,6% - 3,8% του ΑΕΠ στο σύνολό τους).

Η ΕΕ αντιμετωπίζει με όρους «κόστους - οφέλους» την ασφάλεια, ακόμα και τη ζωή των εργαζομένων. Υπολογίζει το «κόστος» των μέτρων ασφαλείας σε συνάρτηση με τις χαμένες εργατοώρες σε περίπτωση ατυχήματος, τις επιπτώσεις στην παραγωγικότητα και το κόστος της περίθαλψης ή της αποζημίωσης για τις επιχειρήσεις και το κράτος. Αυτός ο ...αλγόριθμος καθορίζει τελικά με πόση (αν)ασφάλεια θα δουλεύει ο εργαζόμενος!

Να τι γράφει το «Στρατηγικό πλαίσιο» της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία την περίοδο 2021 - 2027: «Το κόστος των ατυχημάτων και των ασθενειών που σχετίζονται με την εργασία υπερβαίνει το 3,3% του ΑΕΠ της ΕΕ ετησίως, περίπου 460 δισ. ευρώ το 2019 (...) η ορθή πρακτική συμβάλλει στο να καταστούν οι επιχειρήσεις πιο παραγωγικές, ανταγωνιστικές και βιώσιμες (...) μειώνει τις δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης και άλλες κοινωνικές επιβαρύνσεις».

Γενικολογίες και ευχολόγια δηλαδή για ...«ορθές πρακτικές», πίσω από τα οποία κρύβεται η αποθέωση του «κόστους - οφέλους», που δίνει στην εργοδοσία το «ελεύθερο» να αποφασίζει μέχρι πού «την παίρνει» να ξοδέψει για μέτρα ασφάλειας.

Δεν φταίει λοιπόν «η κακιά η ώρα», κάθε που ένας εργαζόμενος δεν γυρνάει σώος από το μεροκάματο. Φταίει η πολιτική της ΕΕ και όλων των κυβερνήσεων, που μετατρέπει σε ναρκοπέδιο τους τόπους δουλειάς, στο όνομα του κέρδους. Φταίνε οι αντεργατικοί νόμοι τους οποίους όλοι μαζί ψηφίζουν για να θωρακίσουν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.

Μόνο το 2023, το 48,6% των νέων συμβάσεων ήταν μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης. Συνολικά στην αγορά εργασίας κυριαρχούν τα ωράρια - λάστιχο, η πολυειδικότητα, η πίεση να βγει η δουλειά, η περίφημη «στοχοθεσία» που συνδέεται με την αύξηση της παραγωγικότητας, η γενικευμένη εργολαβοποίηση. Στοιχεία δηλαδή που επιδρούν στην εντατικοποίηση και μετατρέπουν το μεροκάματο σε παγίδα.

Σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και η συστηματική απαξίωση της Επιθεώρησης Εργασίας. Η υπονόμευση του έργου των εργαζομένων σε αυτήν αποτελεί κοινό στοιχείο της πολιτικής της ΕΕ και όλων των αστικών κομμάτων που κυβερνούν ή έχουν κυβερνήσει.

Η απαξίωση εκφράζεται με τις τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό, εξοπλισμό και αναγκαίες υλικοτεχνικές υποδομές.

Η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ έχει μετατρέψει το πρώην Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) σε Ανεξάρτητη Αρχή, η διοίκηση της οποίας βγάζει αποφάσεις που συρρικνώνουν το έργο της Επιθεώρησης.

Χαρακτηριστικό της κατεύθυνσης που δίνει η κυβέρνηση για τους ελέγχους στους χώρους δουλειάς, είναι ότι για πρώτη φορά σε Εκθεση Πεπραγμένων (2023) αναφέρεται ότι δεν διερευνήθηκαν ως προς τα αίτιά τους περίπου το 48% των εργατικών «ατυχημάτων», γιατί έχουν «παθολογική ή τροχαία αιτιολογία»! Με αυτήν τη «λογική», τα θανατηφόρα εργατικά «ατυχήματα» που οφείλονται σε παθολογικά αίτια δεν είναι εργατικά και δεν διερευνώνται!

Οι κατευθύνσεις αυτές είναι ολοφάνερο ότι «φουσκώνουν τα πανιά» της εργοδοτικής ασυδοσίας και αυθαιρεσίας, με τις πλάτες των κυβερνήσεων και του κράτους.

Μέσα σ' αυτό το δύσκολο πλαίσιο, οι Επιθεωρητές Εργασίας, με ελάχιστα εργαλεία, καλούνται να αντιμετωπίσουν μεγάλες δυσκολίες, οι οποίες περιγράφονται αναλυτικά και στη συνέντευξη που φιλοξενεί στη διπλανή σελίδα ο «Ριζοσπάστης».