Εντονες κοινωνικές αντιδράσεις έχει προκαλέσει στη Σουηδία ένα προτεινόμενο νομοσχέδιο της κυβέρνησης, το οποίο προβλέπει ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα είναι υποχρεωμένοι να αναφέρουν στις αρχές τους παράτυπους μετανάστες. Το σκανδιναβικό κράτος πρωτοστατεί για ακόμη μια φορά στα αντιμεταναστευτικά μέτρα, τα οποία έχουν εξελιχθεί άλλωστε και σε επίσημη πολιτική της ΕΕ.

Το μέτρο αυτό, που αποκαλείται από πολλούς ως «νομοσχέδιο χαφιέδων», έχει καταδικαστεί από εργαζόμενους του δημόσιου τομέα, όπως γιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς, εκπαιδευτικούς και βιβλιοθηκάριους, οι οποίοι το θεωρούν «εντελώς απάνθρωπο».

Το νομοσχέδιο αυτό προέκυψε από την κυβερνητική συμφωνία του 2022, μεταξύ τεσσάρων δεξιών κομμάτων, που επέτρεψε τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης συνασπισμού Συντηρητικών - Χριστιανοδημοκρατών - Φιλελευθέρων, με τη στήριξη των Σουηδών Δημοκρατών. Σχεδόν δύο χρόνια μετά, το νομοσχέδιο αυτό άρχισε να εξετάζεται για να γίνει νόμος, με στόχο την παρουσίαση των ευρημάτων της σχετικής κοινοβουλευτικής επιτροπής έως τα τέλη Νοέμβρη.

Η ιδέα ότι περίπου 1 εκατ. εργαζόμενοι, από οδοντίατρους μέχρι δασκάλους, θα αναγκαστούν να αναφέρουν στις αρχές οποιαδήποτε επαφή έχουν με άτομα χωρίς έγγραφα παραμονής, έχει συναντήσει σφοδρή αντίθεση από ευρύ φάσμα της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και επαγγελματικών ενώσεων.

Από τον Δεκέμβρη του 2023, περισσότερες από 150 περιφέρειες της Σουηδίας, δήμοι, συνδικάτα, άλλες κοινωνικές ομάδες και μαζικοί φορείς έχουν αντιταχθεί στο νομοσχέδιο και έχει σχηματιστεί μια κοινωνική «συμμαχία» γύρω από αυτό το ζήτημα.

Επαγγελματικές ενώσεις, όπως ο Σουηδικός Ιατρικός Σύλλογος, έχουν τονίσει ότι το νομοσχέδιο αυτό θα μπορούσε να διαβρώσει την εμπιστοσύνη που έχουν οικοδομήσει με τους πολίτες και να ενισχύσει τον ρατσισμό και τον στιγματισμό. Η πρόεδρος του Συλλόγου, Σοφία Ρίντγκρεν Στάλε, εξέφρασε την ανησυχία ότι το μέτρο αυτό θα αποτρέψει τους ανθρώπους από το να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη υπό τον φόβο της καταγγελίας.

Οι επαγγελματικές ενώσεις των εκπαιδευτικών έχουν δηλώσει ότι, αν το μέτρο αυτό υιοθετηθεί, μπορεί να οδηγήσει σε τόσο σοβαρά ηθικά διλήμματα που η πολιτική ανυπακοή να είναι η μόνη λογική επιλογή.

Επίσης, έχει αντιταχθεί από περισσότερο από το 90% των βιβλιοθηκονόμων, σύμφωνα με το συνδικάτο DIK, και «πολλοί λένε ότι προτιμούν να χάσουν τη δουλειά τους παρά να αναφέρουν όσους έχουν ανάγκη».

Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι εκτεταμένες, με τους ανθρώπους να διστάζουν ενδεχομένως να στείλουν τα παιδιά στο σχολείο και να είναι πιο απρόθυμοι να έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη ή να αναφέρουν εγκλήματα που διαπράχθηκαν εναντίον τους.

«Αυτή η πρόταση είναι εντελώς απάνθρωπη», δήλωσε η Μισέλ Λεβόι της Πλατφόρμας για τη Διεθνή Συνεργασία για τους μη δηλωμένους μετανάστες και περιέγραψε το μέτρο ως μέρος μιας αυξανόμενης τάσης σε όλη την Ευρώπη για ποινικοποίηση της αλληλεγγύης με μετανάστες χωρίς έγγραφα.

Η φινλανδική κυβέρνηση εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να επεκτείνει τις υποχρεώσεις αναφοράς ατόμων χωρίς έγγραφα, ενώ στη Γερμανία, τα γραφεία κοινωνικής πρόνοιας «παλεύουν» εδώ και δύο δεκαετίες με τις υποχρεώσεις αναφοράς.

Ενα άλλο παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο η κυβέρνηση της Τερέζα Μέι το 2012 εισήγαγε τις πολιτικές «εχθρικού περιβάλλοντος», που προσπαθούσαν να περιορίσουν την πρόσβαση σε εργασία, επιδόματα, τραπεζικούς λογαριασμούς, άδειες οδήγησης και άλλες βασικές υπηρεσίες για όσους δεν μπορούσαν να αποδείξουν ότι είχαν νομιμοποιητικά έγγραφα.

Οι σκανδιναβικές χώρες θα εντείνουν την αστυνομική συνεργασία τους και θα δημιουργήσουν ένα κέντρο συντονισμού στη Στοκχόλμη, σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τη βία των συμμοριών, που έχει οξυνθεί στη Σουηδία, να εξαπλωθεί στη Νορβηγία, στη Φινλανδία και τη Δανία.

Οι συμμορίες της Σουηδίας θεωρούνται εδώ και χρόνια από τις πιο βίαιες στην Ευρώπη. Τη φετινή χρονιά 10 Σουηδοί - οι μισοί από αυτούς ανήλικοι - συνελήφθησαν στη Δανία και κατηγορούνται για απόπειρες δολοφονίας και οπλοκατοχή.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης της Σουηδίας δήλωσε στο πρακτορείο «Reuters» ότι Σουηδία και Δανία θα αναπτύξουν αστυνομικούς η μία στο έδαφος της άλλης για «να μοιραζόμαστε πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο».

Επιπλέον, ένας σκανδιναβικός σταθμός με αστυνομικούς από τη Φινλανδία, τη Νορβηγία και τη Δανία θα ιδρυθεί στη Στοκχόλμη.

Μέλη σουηδικών συμμοριών πληρώνονται από δανέζικες συμμορίες για να εξαπολύουν βίαιες επιθέσεις στους αντιπάλους τους. Σύμφωνα με τον υπουργό Δικαιοσύνης της Δανίας, από τον Απρίλη έχουν καταγραφεί 25 τέτοια περιστατικά. Αποκάλεσε τους δράστες «παιδιά στρατιώτες» και είπε ότι η Σουηδία έχει μια «άρρωστη» κουλτούρα βίας, ανεπιθύμητη στη Δανία.

Η Σουηδία έχει το υψηλότερο κατά κεφαλήν ποσοστό ένοπλης βίας στην ΕΕ. Μόνο πέρυσι 55 άνθρωποι πυροβολήθηκαν και σκοτώθηκαν σε 363 διαφορετικά επεισόδια, σε μια χώρα 10 εκατ. κατοίκων. Συγκριτικά, σημειώθηκαν μόνο 6 θανατηφόρα περιστατικά πυροβολισμών σε όλες μαζί τις άλλες τρεις σκανδιναβικές χώρες.

Η αστυνομία λέει ότι οι σουηδικές συμμορίες κάποιες φορές βοήθησαν εφήβους με προβλήματα, ακόμη και 14 ετών, να δραπετεύσουν από ξενώνες νέων όπου φιλοξενούνταν για να εκτελέσουν συμβόλαια θανάτου. Σε αντάλλαγμα, τους έδιναν ρούχα, μετρητά και ναρκωτικά.

Η Νορβηγία λέει ότι τα σουηδικά εγκληματικά δίκτυα τώρα έχουν εξαπλωθεί σε όλη τη χώρα. Η παρουσία των συμμοριών έχει γίνει πιο εμφανής, καθώς έλκονται από τις υψηλότερες τιμές των ναρκωτικών ουσιών και τον μικρότερο ανταγωνισμό. Η πολιτική ανοιχτών συνόρων της ΕΕ καθιστά ευκολότερο για τους εγκληματίες να μετακινούνται στην περιοχή. Φέτος το καλοκαίρι όμως η Δανία ενέτεινε τους ελέγχους στα σύνορα με τη Σουηδία και ξεκίνησε να παρακολουθεί πιο ενεργά τους επιβάτες που φτάνουν με τρένο από αυτήν τη χώρα.