«Ανοχύρωτες πόλεις και ανυπεράσπιστος λαός απέναντι σ' ένα σάπιο και εχθρικό κράτος, που δεν θέλει και δεν μπορεί να πάρει ακόμη και τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας απ' τα φυσικά φαινόμενα».

Με αυτά τα λόγια περιέγραφε ο «Ριζοσπάστης» την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί από τις πλημμύρες στον Θεσσαλικό Κάμπο πριν έναν χρόνο.

17 νεκροί, δεκάδες χιλιάδες σπίτια, καταστήματα, σχεδόν ένα εκατομμύριο στρέμματα με καλλιέργειες, κτηνοτροφικές μονάδες και σταβλικές εγκαταστάσεις, μελίσσια, βουλιαγμένα για μέρες στις λάσπες και στα νερά, τεράστιες καταστροφές σε υποδομές, Κέντρα Υγείας, σχολεία, πανεπιστήμια, οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, καθώς και επικίνδυνες υγειονομικές συνθήκες από τα λιμνάζοντα νερά, τα νεκρά ζώα, τη μόλυνση του δικτύου ύδρευσης, ήταν ο τραγικός απολογισμός του προδιαγεγραμμένου εγκλήματος.

Παράλληλα, στις πόλεις του Βόλου και της Λάρισας και σε δεκάδες κωμοπόλεις και χωριά της Θεσσαλίας χιλιάδες οικογένειες παρέμειναν για μέρες εγκλωβισμένοι χωρίς ρεύμα και πόσιμο νερό, χωρίς φάρμακα και φαγητό, ενώ διαμορφώθηκαν και επικίνδυνες υγειονομικές συνθήκες.

Στην περιοχή καταγράφηκαν πέρυσι το φθινόπωρο, αλλά και πιο πρόσφατα, εκατοντάδες περιστατικά λοίμωξης του αναπνευστικού και κρούσματα γαστρεντερίτιδας, ενώ ένας άνθρωπος πέθανε από λεπτοσπείρωση. Εντονο είναι επίσης το ψυχολογικό αποτύπωμα μέχρι και σήμερα, αφού άνθρωποι είδαν τους κόπους μιας ζωής να χάνονται, τη ζωή τους να αλλάζει δραματικά και οριστικά.

Ο μεγαλύτερος ένοχος για το έγκλημα που διαπράχθηκε στη Θεσσαλία τον Σεπτέμβρη του 2023 είναι το αντιλαϊκό κράτος. Κάθε τέτοια καταστροφή επιβεβαιώνει ότι είναι επιλεκτικά ανίκανο να προστατέψει το περιβάλλον, τον λαό και το βιος του, επειδή είναι ικανότατο στο να υπηρετεί τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων και να δημιουργεί ευκαιρίες για το κεφάλαιο μέσα από τις λάσπες που πνίγουν τον λαό και τις ανάγκες του.

Τα στοιχεία που είχε φέρει στο φως ο «Ριζοσπάστης» τις μέρες της μεγάλης καταστροφής είναι αποκαλυπτικά. Και η σημερινή κυβέρνηση και η προηγούμενη άφησαν τη Θεσσαλία να πνιγεί. Και ενώ γνώριζαν με μεγάλη λεπτομέρεια τους κινδύνους, δεν έκαναν τίποτα για να αποτρέψουν την πλημμύρα, επειδή στη ζυγαριά του κόστους - οφέλους χαμένος είναι πάντα ο λαός.

Από το 2017, έξι ολόκληρα χρόνια πριν την καταστροφή, κυβέρνηση, περιφερειακή και τοπική διοίκηση είχαν στα χέρια τους λεπτομερή μελέτη για τη Θεσσαλία την οποία είχε εκπονήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Εκεί αναφερόταν ρητά ότι η πιθανότητα να πνίγεται η Θεσσαλία όποτε βρέχει είναι μεγάλη, αφού δεν υπάρχουν ολοκληρωμένα έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης. Στη συνέχεια, βέβαια, η ίδια μελέτη απέρριπτε τα αναγκαία έργα, επειδή όπως έγραφε «η υλοποίηση των λύσεων αυτών συνεπάγεται υπερβολικό κόστος».

Επιπλέον, η Θεσσαλία βρέθηκε ανοχύρωτη απέναντι στη σφοδρή καταιγίδα, που αποκάλυψε τη γύμνια της αντιπλημμυρικής προστασίας και πρόληψης, παρά την προειδοποίηση του «Ιανού» το 2020.

Από εκείνη τη μεγάλη καταστροφή, που χτύπησε καμπανάκι, μέχρι και τον Σεπτέμβρη του 2023, κυβέρνηση και περιφερειακή - τοπική διοίκηση «έτρεξαν» τα «αναπτυξιακά» σχέδια για την περιοχή, δίνοντας χρήμα με ουρά σε μονοπώλια του αγροτοδιατροφικού κυρίως τομέα, όμως δεν πήραν κανένα ουσιαστικό μέτρο για την αντιπλημμυρική θωράκιση της περιοχής.

Ενδεικτικά είναι τα εξής, για την περίοδο πριν αλλά και αμέσως μετά τον «Ιανό»:

• Μέσα από τα διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία (ΕΣΠΑ 2014 - 2020, «αναπτυξιακός» νόμος 4399/2016) κινήθηκαν από το κράτος και τις κυβερνήσεις του, είτε μέσω άμεσων ενισχύσεων και φοροαπαλλαγών είτε μέσω αναθέσεων έργων, πολύ πάνω από 1,1 δισ. ευρώ κρατικού και κοινοτικού χρήματος την περίοδο 2014 - 2020, για επενδύσεις στην Περιφέρεια Θεσσαλίας.
• Για να «τρέξουν» οι μπίζνες στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων, προχωράνε οι Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων στην Περιφέρεια Θεσσαλίας (Λάρισα, Μαγνησία, Δυτική Θεσσαλία) που κοστίζουν συνολικά 119 εκατομμύρια ευρώ.
• Την ώρα που η ενεργειακή φτώχεια γιγαντώνεται για τον λαό, δίνονται 888,4 εκατομμύρια ευρώ για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων συνολικής ισχύος 1,5 GW και 421,61 εκατ. ευρώ για την κατασκευή και λειτουργία 37 φωτοβολταϊκών σταθμών συνολικής ισχύος 830 MW.

Στον αντίποδα - όπως αποκάλυψε ο «Ριζοσπάστης» - ο αρχικός προϋπολογισμός της Περιφέρειας αμέσως μετά τον «Ιανό», για τους δήμους Παλαμά, Σοφάδων και Λίμνης Πλαστήρα περικόπηκε κατά 61%, ενώ δεν κάλυπτε όλες τις ζημιές στις περιοχές αυτές. Για την ΠΕ Καρδίτσας έπεσε «ψαλίδι» 35,4 εκατ., για τους δήμους Καρδίτσας, Μουζακίου και Αργιθέας οι αποκαταστάσεις δόθηκαν σε πακέτο 143 εκατ. στην ΤΕΡΝΑ, και επέλεξε αυτή πού ήταν προσφορότερο να κάνει έργα.

Είναι επίσης ενδεικτικό ότι μόλις τον Μάρτη του 2023 η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας Θεσσαλίας αποφάσισε να υποβάλει πρόταση χρηματοδότησης για έργα αποκατάστασης που αφορούν καταστροφές οι οποίες προκλήθηκαν το 2022 και το 2020!

Αντίστοιχα, στο σχέδιο «Θεσσαλία 2030», που παρουσίασε ο πρωθυπουργός από τη Λάρισα στις 24 Φλεβάρη 2023, από το σύνολο των 4,5 δισ. ευρώ, για την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων προβλέπονταν μόλις 90 εκατ. ευρώ, δηλαδή μόλις το 2% της χρηματοδότησης!

Ενώ τη μέρα που ο κάμπος πνιγόταν και ξεκινούσε η βιβλική καταστροφή (5 Σεπτέμβρη 2023), η Περιφέρεια Θεσσαλίας κατέθετε πρόταση για ένα αδιασαφήνιστο έργο με τον γενικόλογο τίτλο «Αντιπλημμυρική Προστασία, Καθαρισμός και Διαχείριση Υδατορεμάτων»! Για τέτοια ειρωνεία και κοροϊδία μιλάμε!

Ξετυλίγοντας προς τα πίσω το νήμα των ευθυνών, εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι αυτές φτάνουν μέχρι την ΕΕ και την αντιλαϊκή πολιτική της για τη διαχείριση των κινδύνων από τις πλημμύρες. Αποκαλυπτική είναι η περιβόητη Οδηγία 2007/60, η οποία προβλέπει τη «διαχείριση του ρίσκου». Τι σημαίνει αυτό για τα κράτη και τις κυβερνήσεις τους;

Οτι θα ζυγίζουν κάθε φορά το κόστος της ολοκληρωμένης πρόληψης, με τις δαπάνες για τη διαχείριση των επιπτώσεων (αποζημιώσεις, αποκαταστάσεις κ.λπ.), και ανάλογα θα αποφασίζουν. Ετσι, αν «συμφέρει» να πνιγεί μια περιοχή αντί να κατασκευαστεί κάποιο αντιπλημμυρικό έργο, τότε αφήνεται στο ...ρίσκο της πλημμύρας. Αυτή η πολιτική έχει ως κριτήριο το κέρδος, απέναντι στην προστασία της περιουσίας και της ζωής του λαού.

Αλλά κι εκεί που γίνονται κάποιες υποτυπώδεις παρεμβάσεις «λάμπει» η έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού, εξαιτίας της αναρχίας στην οποία οδηγούν το καπιταλιστικό κέρδος, η ιδιοκτησία στη γη και η χρήση της με σκοπό το κέρδος, με τον τραγέλαφο των «μπαλωμάτων» που απλά σπρώχνουν το πρόβλημα σε διπλανές περιοχές, όπου τις περισσότερες φορές προκαλούνται πολλαπλάσια προβλήματα.

Πίσω από τις ελλείψεις αναγκαίων έργων θα βρούμε ακόμα τις κατευθύνσεις της «πράσινης μετάβασης», που δεν προκρίνουν τα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα. Θα βρούμε τις κατευθύνσεις της νέας ΚΑΠ για τη συγκέντρωση της γης και της παραγωγής από τις μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις.

Δίπλα σε αυτά, η Πολιτική Προστασία, ως μηχανισμός του αστικού κράτους, βρίσκεται στον αντίποδα των λαϊκών αναγκών, της προστασίας της ζωής και της περιουσίας του λαού. Απ' αυτόν τον προσανατολισμό τελικά εκπορεύονται η λειψή χρηματοδότηση των κρατικών υπηρεσιών, οι τεράστιες ελλείψεις σε προσωπικό και μέσα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση καιρικών φαινομένων.

Ο «Ριζοσπάστης», που όλον αυτόν τον έναν χρόνο στάθηκε στο πλευρό του λαού της Θεσσαλίας, βρέθηκε αυτές τις μέρες στην περιοχή, συνομίλησε με κατοίκους και εκπροσώπους Επιτροπών Πλημμυροπαθών και μαζικών φορέων για την κατάσταση που επικρατεί έναν χρόνο μετά τις πλημμύρες. Στις σελίδες που ακολουθούν καταγράφεται η οργή που δεν λέει να σβήσει, αλλά και η αποφασιστικότητα να συνεχίσουν να αγωνίζονται και να διεκδικούν ακόμα και τα πιο αυτονόητα, για να μπορούν να ζουν και να παράγουν στον τόπο τους!