Μια «γεύση» από τα σκληρά μέτρα κατά των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών τα οποία ετοιμάζεται να εγκρίνει η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, στις 17 και 18 Οκτώβρη στις Βρυξέλλες, δίνει η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε επιστολή της προς τους ηγέτες των κρατών - μελών.

Τονίζεται η σημαντική συμβολή της Συμφωνίας με την Τουρκία στη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης, ενώ μέχρι το τέλος του χρόνου θα δοθεί ένα πακέτο στήριξης 1 δισ. ευρώ «για να βοηθήσουμε τους Σύρους πρόσφυγες και να στηρίξουμε την Τουρκία».

Σημείωσε δε ότι μέχρι στιγμής το 2024 οι παράτυπες αφίξεις έχουν μειωθεί κατά περίπου 2/3 στη διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου, και ότι αυτό μπορεί σε μεγάλο βαθμό να αποδοθεί «στην εντατική διαχείριση της μετανάστευσης και στις επιχειρήσεις καταπολέμησης της διακίνησης που πραγματοποιήθηκαν από τις αρχές της Λιβύης και της Τυνησίας, μετά την πολιτική δέσμευση της ΕΕ». Η συνεχής συνεργασία με την Τυνησία και τη Λιβύη, καθώς και η διαρκής δέσμευση με βασικούς εταίρους, όπως η Αίγυπτος, το Μαρόκο και η Αλγερία, παραμένουν υψηλή προτεραιότητα, πάντα σε πλήρη συμμόρφωση «με τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ», πρόσθεσε η φον ντερ Λάιεν.

Και υπογράμμισε ότι οι επιστροφές από τη Βόρεια Αφρική στις χώρες προέλευσης έχουν αυξηθεί, μέσω δράσεων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, φτάνοντας τις 17.700 το 2024.

Παράλληλα, στα τέλη Σεπτέμβρη σημειώθηκε αύξηση 56% στις αφίξεις σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023 στις θαλάσσιες διαδρομές προς την Ισπανία, κατά μήκος των δρομολογίων της Δυτικής Μεσογείου και του Ατλαντικού. Προτείνεται να ενισχυθεί η συνεργασία με τη Μαυριτανία και να δοθούν «κίνητρα» και σε άλλα κράτη της Αφρικής, όπως η Σενεγάλη και το Μάλι.

Στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά την κορύφωση των θαλάσσιων αφίξεων από τον Λίβανο τις πρώτες εβδομάδες του Απρίλη καταγράφηκαν σχεδόν 6 μήνες χωρίς θαλάσσιες αφίξεις στην Κύπρο, «δείχνοντας την πολύ σοβαρή δέσμευση των λιβανέζικων αρχών παρά τις τεράστιες πιέσεις» όπως σημείωσε η πρόεδρος της Επιτροπής, αναφέροντας ωστόσο ότι η αύξηση των παράτυπων αφίξεων στην Ελλάδα από ξηρά και θάλασσα άνω του ενός τετάρτου μέχρι τέλη Σεπτέμβρη υπογραμμίζει την ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης της συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες, και διασφάλισης αποτελεσματικού ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Στη Σύνοδο θα συζητηθεί και το πλαίσιο για πιο εντατικές επιστροφές και απελάσεις. «Η μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ μπορεί να είναι βιώσιμη μόνο αν επιστραφούν ουσιαστικά όσοι δεν έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν στην ΕΕ», επεσήμανε η φον ντερ Λάιεν, προαναγγέλλοντας μαζικές απελάσεις.

«Θα πρέπει επίσης να συνεχίσουμε να διερευνούμε πιθανές λύσεις για την ανάπτυξη Κέντρων Επιστροφής εκτός ΕΕ, ιδίως ενόψει μιας νέας νομοθετικής πρόταση επιστροφών. Με την έναρξη λειτουργίας του πρωτοκόλλου Ιταλίας - Αλβανίας, θα μπορέσουμε επίσης να αντλήσουμε διδάγματα από αυτήν την εμπειρία στην πράξη», σημειώνεται στην επιστολή προς τους ηγέτες.

Μέχρι το επόμενο έτος η ΕΕ έχει «δεσμευτεί» να αναθεωρήσει την έννοια των χαρακτηρισμένων ως «ασφαλών τρίτων χωρών».

Ενα από τα πρώτα καθήκοντα του επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης θα είναι να συνεργαστεί με τα κράτη - μέλη και τους ενδιαφερόμενους φορείς για την προετοιμασία και την απόκριση σε υβριδικές επιθέσεις, και για την εργαλειοποίηση των μεταναστών.

Οσον αφορά τη Ζώνη Σέγκεν, η πρόεδρος της Κομισιόν ανέφερε ότι η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων θα πρέπει να είναι «μέτρο έσχατης λύσης, εξαιρετικό και ανάλογο της απειλής που εντοπίστηκε».